علی امام البررة (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) جز (مهدی موسوی صفحهٔ علي إمام البررة (کتاب) را به علی امام البررة (کتاب) منتقل کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | ''' | + | کتاب '''«علی إمام البررة»''' اثر [[خویی، ابوالقاسم|سید ابوالقاسم موسوی خویی]] (م، ۱۴۱۳ ق)، ارجوزه‌ای است در مدح و بیان فضایل [[امام علی علیه السلام|حضرت علی]] (علیه السلام) که به زبان عربی نوشته شده و با شرح و حاشیه سید محمدمهدی موسوی خرسان، عرضه شده است. این ارجوزه از آخرین آثار مکتوب نویسنده است که سرودن آن در سال ۱۴۱۰ق پایان یافته و از همان زمان، کار علمی بر روی ارجوزه آغاز شده و تا چند ساعت قبل از رحلت مؤلف، ادامه داشته است.<ref>موسوی گرمارودی، سید مرتضی، ص۱۶۶</ref> |
| − | + | [[پرونده:Ketab331.jpg|240px|بندانگشتی|علی إمام البررة]] | |
| − | + | ==ساختار کتاب== | |
| − | |||
| − | این ارجوزه از آخرین آثار مکتوب نویسنده است که سرودن آن در سال | ||
| − | |||
| − | ==ساختار== | ||
کتاب با دو مقدمه از شارح و آیت‌الله سید علی بهشتی آغاز و مطالب در سه جلد، تنظیم شده است. | کتاب با دو مقدمه از شارح و آیت‌الله سید علی بهشتی آغاز و مطالب در سه جلد، تنظیم شده است. | ||
| − | مجموعه حاضر، شامل | + | مجموعه حاضر، شامل ۱۶۶ بیت در بیان فضایل و [[مناقب]] و دلایل امامت [[امیرالمومنین|امیرمؤمنان]](ع) است. ناظم پس از حمد و ستایش خدای تعالی به ترتیب فضایل و مناقب و دلایل [[امامت]] آن حضرت(ع) را در قالب أرجوزه در بحر مسدس سروده است. در این ابیات، [[قافیه|قوافی]] و ردیف به خوبی مراعات شده است.<ref>پیامبر و اهل‌بیت(ص)، ص۱۷۵</ref> |
| − | این ارجوزه دوره‌ای کامل از حوادث مختلف زندگانی علی(ع) را در خود جای داده و در آن به احادیث مختلف نبوی اشاره شده است. شارح پس از اینکه به احادیث مربوط به هر یک از مصرع‌ها و ابیات ارجوزه اشاره نموده، به تشریح وقایعی که آن احادیث بدان مناسبت‌ها صادر شده پرداخته و مصادر احادیث را از کتب مختلف شیعه و سنی استخراج نموده است<ref>سلیمانی آشتیانی، مهدی، | + | این ارجوزه دوره‌ای کامل از حوادث مختلف زندگانی [[امام علی علیه السلام|حضرت علی]](ع) را در خود جای داده و در آن به [[حدیث|احادیث]] مختلف نبوی اشاره شده است. شارح پس از اینکه به احادیث مربوط به هر یک از [[مصراع|مصرع‌ها]] و ابیات ارجوزه اشاره نموده، به تشریح وقایعی که آن احادیث بدان مناسبت‌ها صادر شده پرداخته و مصادر احادیث را از کتب مختلف [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] استخراج نموده است.<ref>سلیمانی آشتیانی، مهدی، ص۲۹۷</ref> |
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| − | این ارجوزه، از نوع رجز سالم مسدس می‌باشد بر وزن (مستفعلن مستفعلن مستفعلن) که نمونه بسیار مشهور آن، الفیه | + | این ارجوزه، از نوع رجز سالم مسدس می‌باشد بر وزن (مستفعلن مستفعلن مستفعلن) که نمونه بسیار مشهور آن، الفیه ابن مالک در [[علم نحو|نحو]] است. به احتمال بسیار، مرحوم [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|آیت الله خویی]] در انتخاب وزن ارجوزه، نظر به الفیه ابن‌مالک داشته است و حتی در [[صلوات]] بر [[پیامبر اسلام|پیامبر]](ص) به [[بیت (شعر)|بیت]] او نظر داشته است. ابن مالک می‌گوید: |
| − | مصلّیا علی النبی المصطفی*** و آله المستکملین الشرفا | + | مصلّیا علی النبی المصطفی *** و آله المستکملین الشرفا |
و مرحوم خویی می‌گوید: | و مرحوم خویی می‌گوید: | ||
| − | مصلیّا علی النّبی المؤتمن*** و آله المطهّرین مِن | + | مصلیّا علی النّبی المؤتمن *** و آله المطهّرین مِن دَرَن»<ref>موسوی گرمارودی، سید مرتضی، ص۱۶۶</ref> |
شارح در مقدمه خود، به تشریح اقدامات انجام شده پیرامون شرح این ارجوزه پرداخته و به این نکته اشاره کرده است که: | شارح در مقدمه خود، به تشریح اقدامات انجام شده پیرامون شرح این ارجوزه پرداخته و به این نکته اشاره کرده است که: | ||
| − | [[خویی، ابوالقاسم|آیت‌الله خویی]] چند نسخه از این ارجوزه را میان فضلا تقسیم کرده که حواشی بر آن نوشته‌اند، اما شرح آن، در سطح مطلوب نبوده و رضایت او را جلب نکرده، از این‌رو، نسخه‌ای را نزد جناب آقای خرسان فرستاده و از ایشان خواسته‌اند بر اساس منابع مورد قبول تمام فرقه‌های مسلمان، مستندهای ارجوزه نقل شود تا حجت بر همگان تمام گردد | + | [[خویی، ابوالقاسم|آیت‌الله خویی]] چند نسخه از این ارجوزه را میان فضلا تقسیم کرده که حواشی بر آن نوشته‌اند، اما شرح آن، در سطح مطلوب نبوده و رضایت او را جلب نکرده، از این‌رو، نسخه‌ای را نزد جناب آقای خرسان فرستاده و از ایشان خواسته‌اند بر اساس منابع مورد قبول تمام فرقه‌های مسلمان، مستندهای ارجوزه نقل شود تا حجت بر همگان تمام گردد. شارح نیز عرضه داشت که نقل نام مصادر بدون توضیح مطلب، همه خوانندگان را سود نمی‌بخشد و بیت‌هایی مانند این دو بیت زیر را مثال آورده است که: |
| − | نبیّنا للکون کان غایه***من مبدأ یسری إلی النهایه | + | نبیّنا للکون کان غایه *** من مبدأ یسری إلی النهایه |
| − | و | + | سیئة بغضک ما أفظعها *** و لیس یُجدی الحسنات معها |
| − | + | و نیز موارد دیگر که موضوع آن احادیث مختلف است، مانند [[حدیث ثقلین]] و [[حدیث منزلت|منزلت]] که پیامبر(ص) بارها بیان می‌داشت تا مردم فراموش نکنند و ضایع نسازند. هم‌چنین مواردی را یادآور شده‌اند که می‌توان شعر استاد را به عبارت فصیح‌تر بیان کرد. مرحوم خویی نیز این امر را پسندیده و به رعایت آن در این شرح، سفارش فرموده‌اند.<ref>ر.ک: همان، ص۱۶۷- ۱۶۸</ref> | |
| − | + | از جمله ویژگی‌های این اثر آن است که شارح، تا پیش از وفات نویسنده، مطالب را خدمت ایشان برده و راهنمایی‌های وی، استفاده کرده است.<ref>ر.ک: همان</ref> | |
| − | از | + | برای مزید بهره‌وری خوانندگان و پژوهندگان از متن ارجوزه و آشنایی با محتوای این کتاب، به موضوعات مطرح شده در این ارجوزه، به همراه شماره ابیات، اشاره می‌شود: |
| − | + | #بیت ۱ تا ۷: مقدمه ارجوزه. | |
| − | #بیت | + | #بیت ۸: برتری [[خاتم الأنبیاء|خاتم النبیین]](ص) بر تمام پیامبران و برتری قرآن بر تمام کتابهای آسمانی. |
| − | #بیت | + | #بیت ۹ و ۱۰: برتری امت [[اسلام]] بر تمام امت‌ها. |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۱ و ۱۲: پیامبر خاتم(ص)، علت ایجاد آفرینش و برترین آفریدگان. |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۳: برتری [[معجزه|معجزات]] پیامبر(ص) و شهرت گسترده آن و خاتمیت پیامبر اسلام. |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۴ تا ۲۵: حدیث یوم الانذار (آغاز دعوت). |
| − | #بیت | + | #بیت ۲۶ و ۲۷: حدیث «لایحبّ علیّا إلاّ مؤمن و لا یبغضه إلاّ منافق». |
| − | #بیت | + | #بیت ۲۸ و ۲۹: حدیث «یا علیّ ما عرف اللّه إلاّ أنا و أنت». |
| − | #بیت | + | #بیت ۳۰: [[امام علی علیه السلام|علی]](ع) وزیر و حجت پیامبر بر امت. |
| − | #بیت | + | #بیت ۳۱: حدیث «أنا و علیّ من شجرة واحدة». |
| − | #بیت | + | #بیت ۳۲ و ۳۳: خلقت نوری پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع). |
| − | #بیت | + | #بیت ۳۴ پیامبر(ص) و علی(ع) برگزیده خدا از میان خلایق. |
| − | #بیت | + | #بیت ۳۵ علی(ع) قسمت‌کننده [[بهشت]] و [[جهنم|دوزخ]]. |
| − | #بیت | + | #بیت ۳۶ تا ۳۸: سؤال از مردم در [[قیامت]] در مورد [[ولایت|ولایت]]. |
| − | #بیت | + | #بیت ۳۹ و ۴۰: علی(ع) و [[شیعه|شیعه‌اش]] رستگارند. |
| − | #بیت | + | #بیت ۴۱: آزار علی(ع) آزار پیامبر(ع) است. |
| − | #بیت | + | #بیت ۴۲: علی(ع) فاروق امت وارث و اجراکننده وصیت پیامبر(ص) است و حدیث «علی أقضی أمتی». |
| − | #بیت | + | #بیت ۴۳ و ۴۴: علی(ع) [[یعسوب الدین|یعسوب دین]] و امام پرهیزکاران که با دشمنی او، هیچ حسنه‌ای نفع نمی‌رساند. |
| − | #بیت | + | #بیت ۴۵: [[سب و فحش دادن|سب]] علی(ع) سب پیامبر(ص) است. |
| − | #بیت | + | #بیت ۴۶: علی(ع) همواره همراه با قرآن. |
| − | #بیت | + | #بیت ۴۷: علی(ع) ساقی کوثر. |
| − | #بیت | + | #بیت ۴۸: لواء الحمد در روز قیامت در دستان اوست. |
| − | #بیت | + | #بیت ۴۹: علی(ع) امت را به بهشت رهنمون می‌شود. |
| − | #بیت | + | #بیت ۵۰ و ۵۱: علی(ع) میزان اعمال. |
| − | #بیت | + | #بیت ۵۲: علی(ع) مولود [[کعبه]]. |
| − | #بیت | + | #بیت ۵۳: رساندن [[سوره توبه|سوره برائت]] به مشرکان. |
| − | #بیت | + | #بیت ۵۴: بت‌شکستن در خانه کعبه. |
| − | #بیت | + | #بیت ۵۵: پیامبر(ص) و علی(ع) پدران امت‌اند. |
| − | #بیت | + | #بیت ۵۶: علم کتاب، نزد اوست. |
| − | #بیت | + | #بیت ۵۷: حدیث «أقضاکم علیّ». |
| − | #بیت | + | #بیت ۵۸ تا ۷۲: [[حدیث غدیر]]. |
| − | #بیت | + | #بیت ۷۳ و ۷۴: حدیث مؤاخاة (برادری با پیامبر). |
| − | #بیت | + | #بیت ۷۵ تا ۷۸: [[حدیث منزلت]]. |
| − | #بیت | + | #بیت ۷۹: برترین آفریده بعد از پیامبر(ص). |
| − | #بیت | + | #بیت ۸۰ تا ۸۳: [[حدیث ثقلین]]. |
| − | #بیت | + | #بیت ۸۴ و ۸۵: [[اهل البیت|اهل‌بیت]](ع) حجت‌های خدا و ارکان هدایت. |
| − | #بیت | + | #بیت ۸۶ تا ۹۰: [[حدیث سفینه]]. |
| − | #بیت | + | #بیت ۹۱: علی(ع) محور [[حق]]. |
| − | #بیت | + | #بیت ۹۲: آیه ولایت و بخشیدن انگشتری به سائل. |
| − | #بیت | + | #بیت ۹۳ و ۹۴: [[آیه تطهیر]] و [[حدیث کساء|حدیث کسا]]. |
| − | #بیت | + | #بیت ۹۵: خلقت پیامبر(ص) و علی(ع) از یک نور. |
| − | #بیت | + | #بیت ۹۶: علی(ع) نخستین مسلمان و «لافتی إلاّ علیّ». |
| − | #بیت | + | #بیت ۹۷: [[مباهله پیامبر اسلام با مسیحیان نجران|مباهله]]. |
| − | #بیت | + | #بیت ۹۸: [[امیرالمومنین|امیرالمؤمنین]](ع) در [[غزوه احزاب|خندق]]. |
| − | #بیت | + | #بیت ۹۹ تا ۱۰۱: حدیث سدّ الابواب. |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۰۲ و ۱۰۳: حدیث «علیّ منّی و أنا منه». |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۰۴: حدیث «مدینة العلم». |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۰۵: ایذای علی(ع) ایذای پیامبر(ص) است. |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۰۶ و ۱۰۷: تزویج علی(ع) با [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه]](س). |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۰۸ و ۱۰۹: فاطمه(س) برترین بانوان جهان. |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۰۱: [[امام حسن علیه السلام|امام حسن]](ع) و [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]](ع) سرور جوانان بهشت. |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۱۱: حدیث «طائر مشوی» (مرغ بریان). |
| − | #بیت | + | #بین ۱۱۲: حدیث سطل و آب. |
| − | #بین | + | #بیت ۱۱۳: حدیث [[رد الشمس|ردّ الشّمس]]. |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۱۴ تا ۱۲۰: امیرالمؤمنین(ع) در [[غزوه بدر|جنگ بدر]]، [[غزوه احد|احد]]، [[غزوه احزاب|خندق]] و دیگر [[غزوات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله|غزوات]] مانند [[غزوه حنین|حنین]] و [[فتح مکه]] و.... |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۲۱: علم امیرالمؤمنین(ع). |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۲۲ تا ۱۳۰: رویداد [[لیلة المبیت]]. |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۳۱ و ۱۳۲: حدیث خلفای اثنا عشر. |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۳۳ تا ۱۳۹: کثرت فضایل امیرالمؤمنین(ع). |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۴۰ تا ۱۴۴: علی(ع) وصی پیامبر(ص). |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۴۵ تا ۱۵۳: پیامدهای انکار نصوص [[امامت]] توسط امت. |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۵۴ تا ۱۵۹: پایان ارجوزه. |
| − | #بیت | + | #بیت ۱۶۰ تا ۱۶۶: تاریخ اتمام ارجوزه<ref>ر.ک: همان، ص۱۶۹- ۱۷۲</ref> |
| − | #بیت | ||
| − | ناظم ارجوزه در پایان تأکید کرده است که شاعر نیست و تنها علاقه به خاندان پیامبر(ص) او را به سرودن این ابیات وا داشته است<ref>ر.ک: همان، | + | ناظم ارجوزه در پایان تأکید کرده است که شاعر نیست و تنها علاقه به خاندان پیامبر(ص) او را به سرودن این ابیات وا داشته است.<ref>ر.ک: همان، ص۱۶۶</ref> |
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد و فهرست منابع مورد استفاده شارح، در انتهای جلد سوم آمده است. | فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد و فهرست منابع مورد استفاده شارح، در انتهای جلد سوم آمده است. | ||
| − | پاورقی‌ها توسط شارح نوشته شده و در آن‌ها علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، | + | پاورقی‌ها توسط شارح نوشته شده و در آن‌ها علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ج۱، ص۱۳۱</ref>، به بررسی اسناد روایات متن از حیث صحت و ضعف پرداخته شده است.<ref>ر.ک: همان، ص۱۳۶</ref> |
| − | ==پانویس == | + | ==پانویس== |
<references /> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| + | |||
#مقدمه و متن کتاب. | #مقدمه و متن کتاب. | ||
| − | #خویی، سید ابوالقاسم، مترجم: موسوی گرمارودی، سید مرتضی، «الجوزه در فضایل | + | #خویی، سید ابوالقاسم، مترجم: موسوی گرمارودی، سید مرتضی، «الجوزه در فضایل امیرالمؤمنین(ع)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: سفینه، شماره ۱۳، زمستان ۱۳۸۵، (۳۰ صفحه- از ۱۶۳ تا ۱۹۲). |
| − | #«پیامبر و اهل‌بیت(ع)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتابهای اسلامی، شماره | + | #«پیامبر و اهل‌بیت(ع)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتابهای اسلامی، شماره ۱۸، پاییز ۱۳۸۳، (۳۰ صفحه- از ۱۴۹ تا ۱۷۸). |
| − | #سلیمانی آشتیانی، مهدی، «تازه های نشر»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: علوم حدیث، شماره | + | #سلیمانی آشتیانی، مهدی، «تازه های نشر»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: علوم حدیث، شماره ۲۸، تابستان ۱۳۸۲، (۱۳ صفحه- از ۲۹۲ تا ۳۰۴). |
==منبع== | ==منبع== | ||
ویکی نور | ویکی نور | ||
| + | |||
[[رده:کتابهای با موضوع امام علی علیه السلام]] | [[رده:کتابهای با موضوع امام علی علیه السلام]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ مهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۵۵
کتاب «علی إمام البررة» اثر سید ابوالقاسم موسوی خویی (م، ۱۴۱۳ ق)، ارجوزه‌ای است در مدح و بیان فضایل حضرت علی (علیه السلام) که به زبان عربی نوشته شده و با شرح و حاشیه سید محمدمهدی موسوی خرسان، عرضه شده است. این ارجوزه از آخرین آثار مکتوب نویسنده است که سرودن آن در سال ۱۴۱۰ق پایان یافته و از همان زمان، کار علمی بر روی ارجوزه آغاز شده و تا چند ساعت قبل از رحلت مؤلف، ادامه داشته است.[۱]
ساختار کتاب
کتاب با دو مقدمه از شارح و آیت‌الله سید علی بهشتی آغاز و مطالب در سه جلد، تنظیم شده است.
مجموعه حاضر، شامل ۱۶۶ بیت در بیان فضایل و مناقب و دلایل امامت امیرمؤمنان(ع) است. ناظم پس از حمد و ستایش خدای تعالی به ترتیب فضایل و مناقب و دلایل امامت آن حضرت(ع) را در قالب أرجوزه در بحر مسدس سروده است. در این ابیات، قوافی و ردیف به خوبی مراعات شده است.[۲]
این ارجوزه دوره‌ای کامل از حوادث مختلف زندگانی حضرت علی(ع) را در خود جای داده و در آن به احادیث مختلف نبوی اشاره شده است. شارح پس از اینکه به احادیث مربوط به هر یک از مصرع‌ها و ابیات ارجوزه اشاره نموده، به تشریح وقایعی که آن احادیث بدان مناسبت‌ها صادر شده پرداخته و مصادر احادیث را از کتب مختلف شیعه و سنی استخراج نموده است.[۳]
گزارش محتوا
این ارجوزه، از نوع رجز سالم مسدس می‌باشد بر وزن (مستفعلن مستفعلن مستفعلن) که نمونه بسیار مشهور آن، الفیه ابن مالک در نحو است. به احتمال بسیار، مرحوم آیت الله خویی در انتخاب وزن ارجوزه، نظر به الفیه ابن‌مالک داشته است و حتی در صلوات بر پیامبر(ص) به بیت او نظر داشته است. ابن مالک می‌گوید:
مصلّیا علی النبی المصطفی *** و آله المستکملین الشرفا
و مرحوم خویی می‌گوید:
مصلیّا علی النّبی المؤتمن *** و آله المطهّرین مِن دَرَن»[۴]
شارح در مقدمه خود، به تشریح اقدامات انجام شده پیرامون شرح این ارجوزه پرداخته و به این نکته اشاره کرده است که:
آیت‌الله خویی چند نسخه از این ارجوزه را میان فضلا تقسیم کرده که حواشی بر آن نوشته‌اند، اما شرح آن، در سطح مطلوب نبوده و رضایت او را جلب نکرده، از این‌رو، نسخه‌ای را نزد جناب آقای خرسان فرستاده و از ایشان خواسته‌اند بر اساس منابع مورد قبول تمام فرقه‌های مسلمان، مستندهای ارجوزه نقل شود تا حجت بر همگان تمام گردد. شارح نیز عرضه داشت که نقل نام مصادر بدون توضیح مطلب، همه خوانندگان را سود نمی‌بخشد و بیت‌هایی مانند این دو بیت زیر را مثال آورده است که:
نبیّنا للکون کان غایه *** من مبدأ یسری إلی النهایه
سیئة بغضک ما أفظعها *** و لیس یُجدی الحسنات معها
و نیز موارد دیگر که موضوع آن احادیث مختلف است، مانند حدیث ثقلین و منزلت که پیامبر(ص) بارها بیان می‌داشت تا مردم فراموش نکنند و ضایع نسازند. هم‌چنین مواردی را یادآور شده‌اند که می‌توان شعر استاد را به عبارت فصیح‌تر بیان کرد. مرحوم خویی نیز این امر را پسندیده و به رعایت آن در این شرح، سفارش فرموده‌اند.[۵]
از جمله ویژگی‌های این اثر آن است که شارح، تا پیش از وفات نویسنده، مطالب را خدمت ایشان برده و راهنمایی‌های وی، استفاده کرده است.[۶]
برای مزید بهره‌وری خوانندگان و پژوهندگان از متن ارجوزه و آشنایی با محتوای این کتاب، به موضوعات مطرح شده در این ارجوزه، به همراه شماره ابیات، اشاره می‌شود:
- بیت ۱ تا ۷: مقدمه ارجوزه.
- بیت ۸: برتری خاتم النبیین(ص) بر تمام پیامبران و برتری قرآن بر تمام کتابهای آسمانی.
- بیت ۹ و ۱۰: برتری امت اسلام بر تمام امت‌ها.
- بیت ۱۱ و ۱۲: پیامبر خاتم(ص)، علت ایجاد آفرینش و برترین آفریدگان.
- بیت ۱۳: برتری معجزات پیامبر(ص) و شهرت گسترده آن و خاتمیت پیامبر اسلام.
- بیت ۱۴ تا ۲۵: حدیث یوم الانذار (آغاز دعوت).
- بیت ۲۶ و ۲۷: حدیث «لایحبّ علیّا إلاّ مؤمن و لا یبغضه إلاّ منافق».
- بیت ۲۸ و ۲۹: حدیث «یا علیّ ما عرف اللّه إلاّ أنا و أنت».
- بیت ۳۰: علی(ع) وزیر و حجت پیامبر بر امت.
- بیت ۳۱: حدیث «أنا و علیّ من شجرة واحدة».
- بیت ۳۲ و ۳۳: خلقت نوری پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع).
- بیت ۳۴ پیامبر(ص) و علی(ع) برگزیده خدا از میان خلایق.
- بیت ۳۵ علی(ع) قسمت‌کننده بهشت و دوزخ.
- بیت ۳۶ تا ۳۸: سؤال از مردم در قیامت در مورد ولایت.
- بیت ۳۹ و ۴۰: علی(ع) و شیعه‌اش رستگارند.
- بیت ۴۱: آزار علی(ع) آزار پیامبر(ع) است.
- بیت ۴۲: علی(ع) فاروق امت وارث و اجراکننده وصیت پیامبر(ص) است و حدیث «علی أقضی أمتی».
- بیت ۴۳ و ۴۴: علی(ع) یعسوب دین و امام پرهیزکاران که با دشمنی او، هیچ حسنه‌ای نفع نمی‌رساند.
- بیت ۴۵: سب علی(ع) سب پیامبر(ص) است.
- بیت ۴۶: علی(ع) همواره همراه با قرآن.
- بیت ۴۷: علی(ع) ساقی کوثر.
- بیت ۴۸: لواء الحمد در روز قیامت در دستان اوست.
- بیت ۴۹: علی(ع) امت را به بهشت رهنمون می‌شود.
- بیت ۵۰ و ۵۱: علی(ع) میزان اعمال.
- بیت ۵۲: علی(ع) مولود کعبه.
- بیت ۵۳: رساندن سوره برائت به مشرکان.
- بیت ۵۴: بت‌شکستن در خانه کعبه.
- بیت ۵۵: پیامبر(ص) و علی(ع) پدران امت‌اند.
- بیت ۵۶: علم کتاب، نزد اوست.
- بیت ۵۷: حدیث «أقضاکم علیّ».
- بیت ۵۸ تا ۷۲: حدیث غدیر.
- بیت ۷۳ و ۷۴: حدیث مؤاخاة (برادری با پیامبر).
- بیت ۷۵ تا ۷۸: حدیث منزلت.
- بیت ۷۹: برترین آفریده بعد از پیامبر(ص).
- بیت ۸۰ تا ۸۳: حدیث ثقلین.
- بیت ۸۴ و ۸۵: اهل‌بیت(ع) حجت‌های خدا و ارکان هدایت.
- بیت ۸۶ تا ۹۰: حدیث سفینه.
- بیت ۹۱: علی(ع) محور حق.
- بیت ۹۲: آیه ولایت و بخشیدن انگشتری به سائل.
- بیت ۹۳ و ۹۴: آیه تطهیر و حدیث کسا.
- بیت ۹۵: خلقت پیامبر(ص) و علی(ع) از یک نور.
- بیت ۹۶: علی(ع) نخستین مسلمان و «لافتی إلاّ علیّ».
- بیت ۹۷: مباهله.
- بیت ۹۸: امیرالمؤمنین(ع) در خندق.
- بیت ۹۹ تا ۱۰۱: حدیث سدّ الابواب.
- بیت ۱۰۲ و ۱۰۳: حدیث «علیّ منّی و أنا منه».
- بیت ۱۰۴: حدیث «مدینة العلم».
- بیت ۱۰۵: ایذای علی(ع) ایذای پیامبر(ص) است.
- بیت ۱۰۶ و ۱۰۷: تزویج علی(ع) با فاطمه(س).
- بیت ۱۰۸ و ۱۰۹: فاطمه(س) برترین بانوان جهان.
- بیت ۱۰۱: امام حسن(ع) و امام حسین(ع) سرور جوانان بهشت.
- بیت ۱۱۱: حدیث «طائر مشوی» (مرغ بریان).
- بین ۱۱۲: حدیث سطل و آب.
- بیت ۱۱۳: حدیث ردّ الشّمس.
- بیت ۱۱۴ تا ۱۲۰: امیرالمؤمنین(ع) در جنگ بدر، احد، خندق و دیگر غزوات مانند حنین و فتح مکه و....
- بیت ۱۲۱: علم امیرالمؤمنین(ع).
- بیت ۱۲۲ تا ۱۳۰: رویداد لیلة المبیت.
- بیت ۱۳۱ و ۱۳۲: حدیث خلفای اثنا عشر.
- بیت ۱۳۳ تا ۱۳۹: کثرت فضایل امیرالمؤمنین(ع).
- بیت ۱۴۰ تا ۱۴۴: علی(ع) وصی پیامبر(ص).
- بیت ۱۴۵ تا ۱۵۳: پیامدهای انکار نصوص امامت توسط امت.
- بیت ۱۵۴ تا ۱۵۹: پایان ارجوزه.
- بیت ۱۶۰ تا ۱۶۶: تاریخ اتمام ارجوزه[۷]
ناظم ارجوزه در پایان تأکید کرده است که شاعر نیست و تنها علاقه به خاندان پیامبر(ص) او را به سرودن این ابیات وا داشته است.[۸]
وضعیت کتاب
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد و فهرست منابع مورد استفاده شارح، در انتهای جلد سوم آمده است.
پاورقی‌ها توسط شارح نوشته شده و در آن‌ها علاوه بر ذکر منابع[۹]، به بررسی اسناد روایات متن از حیث صحت و ضعف پرداخته شده است.[۱۰]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- خویی، سید ابوالقاسم، مترجم: موسوی گرمارودی، سید مرتضی، «الجوزه در فضایل امیرالمؤمنین(ع)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: سفینه، شماره ۱۳، زمستان ۱۳۸۵، (۳۰ صفحه- از ۱۶۳ تا ۱۹۲).
- «پیامبر و اهل‌بیت(ع)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتابهای اسلامی، شماره ۱۸، پاییز ۱۳۸۳، (۳۰ صفحه- از ۱۴۹ تا ۱۷۸).
- سلیمانی آشتیانی، مهدی، «تازه های نشر»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: علوم حدیث، شماره ۲۸، تابستان ۱۳۸۲، (۱۳ صفحه- از ۲۹۲ تا ۳۰۴).
منبع
ویکی نور
