قاموس قرآن: إِرب: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
جز (سید مهدی خدایی صفحهٔ إِرب را به قاموس قرآن: إِرب منتقل کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | «إرب» به معنای حاجت و نیاز است. از این ماده فقط دو بار در [[قرآن|قرآن کریم]] آمده است. | |
| − | از | ||
| − | == | + | == إرب در لغت == |
| + | [[راغب اصفهانی|راغب]] گفته: «إرب» احتیاج شدیدی است که در دفع آن بحیله متوسل شوند. در مورد آیه: {{متن قرآن|«أَوِ التّٰابِعِینَ غَیرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجٰالِ»}}<ref>(نور، ۳۱)</ref> گفته‌اند: مراد کسانی هستند که به [[نکاح|نکاح]] حاجت و نیاز ندارند. و در آیۀ {{متن قرآن|«وَ لِی فِیهٰا مَآرِبُ أُخْریٰ»}}<ref>(طه، ۱۸)</ref> که [[حضرت موسی علیه السلام|حضرت موسی]] بخدا عرض کرد: مرا در آن عصا حاجت‌های دیگری است. صاحب [[مجمع البیان (کتاب)|مجمع البیان]] گوید: مآرب یعنی حوائج، مفرد آن مأربة است. در لغت معانی دیگری هم دارد ولی در [[قرآن|قرآن مجید]] بکار نرفته است. | ||
| − | + | [[امام علی علیه السلام|امام علی]] (علیه السلام) در [[نهج البلاغه]] خطبۀ ۲۰۳ فرموده است: «و اللّٰه ما کانت لی فی الخلافة رغبة و لا فی الولایة إربة». به خدا سوگند من به [[خلافت]] رغبتی ندارم و مرا به ولایت و حکومت احتیاجی نیست. | |
| − | |||
| − | ===مَآرِبُ | + | ==واژه إرب در قرآن== |
| − | *قالَ | + | '''الْإِرْبَةِ:''' |
| + | |||
| + | *وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُیوبِهِنَّ وَ لا یبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِنَّ أَوْ أَبْناءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی أَخَواتِهِنَّ أَوْ نِسائِهِنَّ أَوْ ما مَلَکتْ أَیمانُهُنَّ أَوِ التَّابِعینَ غَیرِ أُولِی '''الْإِرْبَةِ''' مِنَ الرِّجالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذینَ لَمْ یظْهَرُوا عَلى عَوْراتِ النِّساءِ وَ لا یضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیعْلَمَ ما یخْفینَ مِنْ زینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمیعاً أَیهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکمْ تُفْلِحُونَ.<ref>(نور، ۳۱)</ref> | ||
| + | |||
| + | '''مَآرِبُ:''' | ||
| + | |||
| + | *قالَ هِی عَصای أَتَوَکؤُا عَلَیها وَ أَهُشُّ بِها عَلى غَنَمی وَ لِی فیها '''مَآرِبُ''' أُخْرى.<ref>(طه، ۱۸)</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *قاموس | + | |
| + | *[[قاموس قرآن قرشی (کتاب)|قاموس قرآن]]، قرشی بنابی، علی اکبر، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۰۷. | ||
{{قرآن}} | {{قرآن}} | ||
[[رده:واژگان قرآنی]] | [[رده:واژگان قرآنی]] | ||
نسخهٔ ۲۲ اکتبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۶:۳۲
«إرب» به معنای حاجت و نیاز است. از این ماده فقط دو بار در قرآن کریم آمده است.
إرب در لغت
راغب گفته: «إرب» احتیاج شدیدی است که در دفع آن بحیله متوسل شوند. در مورد آیه: «أَوِ التّٰابِعِینَ غَیرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجٰالِ»[۱] گفته‌اند: مراد کسانی هستند که به نکاح حاجت و نیاز ندارند. و در آیۀ «وَ لِی فِیهٰا مَآرِبُ أُخْریٰ»[۲] که حضرت موسی بخدا عرض کرد: مرا در آن عصا حاجت‌های دیگری است. صاحب مجمع البیان گوید: مآرب یعنی حوائج، مفرد آن مأربة است. در لغت معانی دیگری هم دارد ولی در قرآن مجید بکار نرفته است.
امام علی (علیه السلام) در نهج البلاغه خطبۀ ۲۰۳ فرموده است: «و اللّٰه ما کانت لی فی الخلافة رغبة و لا فی الولایة إربة». به خدا سوگند من به خلافت رغبتی ندارم و مرا به ولایت و حکومت احتیاجی نیست.
واژه إرب در قرآن
الْإِرْبَةِ:
- وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُیوبِهِنَّ وَ لا یبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِنَّ أَوْ أَبْناءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنی أَخَواتِهِنَّ أَوْ نِسائِهِنَّ أَوْ ما مَلَکتْ أَیمانُهُنَّ أَوِ التَّابِعینَ غَیرِ أُولِی الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذینَ لَمْ یظْهَرُوا عَلى عَوْراتِ النِّساءِ وَ لا یضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیعْلَمَ ما یخْفینَ مِنْ زینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمیعاً أَیهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکمْ تُفْلِحُونَ.[۳]
مَآرِبُ:
- قالَ هِی عَصای أَتَوَکؤُا عَلَیها وَ أَهُشُّ بِها عَلى غَنَمی وَ لِی فیها مَآرِبُ أُخْرى.[۴]
پانویس
منابع
- قاموس قرآن، قرشی بنابی، علی اکبر، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۰۷.
