ختم قرآن: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(←‏فضائل ختم قرآن: درج الگو)
(ویرایش)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
−
{{نیازمند ویرایش فنی}}
 
  
−
ختم قرآن، قرائت قرآن از ابتدا تا انتها با آدابى خاص.
+
ختم [[قرآن]]، قرائت قرآن است از ابتدا تا انتها با آدابى خاص.
−
 
 
−
==فضائل ختم قرآن==
 
−
در فرهنگ اسلامى فضائل بسيارى براى ختم [[قرآن]] ذكر شده است
 
−
*پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمودند:{{متن حدیث|« مَن خَتَمَ القُرآنَ فَلَهُ دَعوَةٌ مُستَجابَةٌ .»}} هر كس قرآن را ختم كند ، يك دعاى اجابت شدنى دارد. <ref> المعجم الكبير : ج 18 ص 259 ح 647 </ref> 
 
−
*امام سجّاد عليه السلام {{متن حدیث|« مَن خَتَمَ القُرآنَ بِمَكَّةَ لَم يَمُت حَتّى يَرى رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله ، ويَرى مَنزِلَهُ فِي الجَنَّةِ »}}  هر كس در مكه ختم قرآن كند، نميرد تا آن كه رسول خدا صلى الله عليه و آله را ببيند و جايگاهش را در بهشت بنگرد. <ref> التهذيب : 5 / 468 / 1640 الفقيه : 2 / 227 / 2257 ، المحاسن : 1 / 144 / 198 </ref> 
 
−
* پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله{{متن حدیث|« مَن خَتَمَ القُرآنَ فَكَأَنَّما اُدرِجَتِ النُّبُوَّةُ بَينَ جَنبَيهِ ، ولكِنَّهُ لا يوحى‏ إلَيهِ .»}}  كسى كه قرآن را ختم كند ، چنان است كه نبوّت در ميان دو پهلويش قرار داده شده باشد ، جز آن كه به او وحى نمى‏شود. <ref>  الكافي: ج 2 ص 604 ح 5</ref> 
 
−
* پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله:{{متن حدیث|« إذا خَتَمَ العَبدُ القُرآنَ صَلّى‏ عَلَيهِ عِندَ خَتمِهِ سِتّونَ ألفَ مَلَكٍ .»}} هر گاه بنده‏اى قرآن را ختم كند، هنگام ختم كردنش ، شصت هزار فرشته بر او درود مى‏فرستند. كنز العمّال: <ref>  ج 1 ص 510 ح 2258 </ref>
 
  
 
==اصطلاح ختم قرآن==
 
==اصطلاح ختم قرآن==
  
−
اصطلاح ختم قرآن به دوران پيامبر اكرم بازمى گردد.<ref>رجوع کنید به عاملى، ص71ـ74.</ref> كه بر اساس حديثى نبوى<ref>رجوع کنید به كلينى، ج2، ص613.</ref> <ref>نيز رجوع کنید به همان، ج2، ص611.</ref><ref>مجلسى، 1363ش، ج12، ص497ـ498.</ref>، ختم قرآن براى افراد مختلف بسته به ميزان آموخته هاى آنان از قرآن مفهومى متغير داشته است.
+
اصطلاح ختم قرآن به دوران [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] بازمى گردد<ref>رجوع کنید به عاملى، ص۷۱ـ۷۴.</ref> که بر اساس حدیثى نبوى<ref>رجوع کنید به کلینى، ج۲، ص۶۱۳.</ref> <ref>نیز رجوع کنید به همان، ج۲، ص۶۱۱.</ref><ref>مجلسى، ۱۳۶۳ش، ج۱۲، ص۴۹۷ـ۴۹۸.</ref>، ختم قرآن براى افراد مختلف بسته به میزان آموخته هاى آنان از قرآن مفهومى متغیر داشته است.
  
−
همچنين مسأله زمان لازم براى ختم قرآن مورد بحث بوده است. برخى از صحابه بر ختمهاى مكرر در كمترين زمان اصرار داشته اند اما بر اساس روايات، ختم قرآن در كمتر از سه روز يا يك هفته ممدوح نيست.<ref>رجوع کنید به احمد بن حنبل، ج10، ص24.</ref> <ref>ابوداوود، ج2، ص54ـ56.</ref><ref>كلينى، ج2، ص618ـ619.</ref><ref>متقى، ج1، ص606.</ref>، از آن رو كه در سنت اسلامى به ترتيل و تبيين آيات قرآن بيش از تكرار و تعدد تلاوت آيات توجه شده است.<ref>رجوع کنید به كلينى، ج2، ص614.</ref><ref>متقى، ج1، ص538ـ539.</ref>
+
همچنین مسأله زمان لازم براى ختم قرآن مورد بحث بوده است. برخى از [[صحابی|صحابه]] بر ختمهاى مکرر در کمترین زمان اصرار داشته اند، اما بر اساس روایات، ختم قرآن در کمتر از سه روز یا یک هفته ممدوح نیست،<ref>رجوع کنید به احمد بن حنبل، ج۱۰، ص۲۴.</ref> <ref>ابوداوود، ج۲، ص۵۴ـ۵۶.</ref><ref>کلینى، ج۲، ص۶۱۸ـ۶۱۹.</ref><ref>متقى، ج۱، ص۶۰۶.</ref> از آن رو که در [[سنت]] اسلامى به [[ترتیل|ترتیل]] و تبیین آیات قرآن بیش از تکرار و تعدد [[تلاوت قرآن|تلاوت]] آیات توجه شده است.<ref>رجوع کنید به کلینى، ج۲، ص۶۱۴.</ref><ref>متقى، ج۱، ص۵۳۸ـ۵۳۹.</ref> از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده کسى که در کمتر از سه روز قرآن را ختم کند به فهم آیات دست نمى یابد<ref>رجوع کنید به دارمى، ج۱، ص۳۵۰.</ref> <ref>متقى، ج۱، ص۶۱۴.</ref> و چنین قرائتى به خواندن شتابزده و بى توجه آیات مى انجامد.<ref>رجوع کنید به کلینى، ج۲، ص۶۱۷.</ref> در حدیثى از [[امام رضا]] علیه السلام آمده است با این که مى توانم قرآن را در کمتر از سه روز ختم کنم، این کار را نمى کنم تا قرائتم بدون [[تدبر]] نباشد.<ref>رجوع کنید به بهاءالدین اربلى، ج۳، ص۱۱۰؛ مجلسى، ۱۴۰۳، همانجا.</ref> در عین حال، سى تا چهل بار ختم قرآن در ماه [[رمضان]] به گونه اى ویژه مجاز دانسته شده است.<ref>رجوع کنید به کلینى، ج۲، ص۶۱۸؛ مفید، ص۳۱۲.</ref>
  
−
از پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله نقل شده كسى كه در كمتر از سه روز [[قرآن]] را ختم كند به فهم آيات دست نمى يابد<ref>رجوع کنید به دارمى، ج1، ص350.</ref> <ref>متقى، ج1، ص614.</ref> و چنين قرائتى به خواندن شتابزده و بى توجه آيات مى انجامد.<ref>رجوع کنید به كلينى، ج2، ص617.</ref>
+
در برخى از گزارش ها، نقل هاى خارق العاده اى از ختم قرآن افراد مختلف ذکر شده که از آن جمله ختم قرآن در یک شبانه روز، یک [[نماز]] و یک [[رکوع]] است.<ref>براى شمارى از این گزارش ها و نقد آنها رجوع کنید به امینى، ج۵، ص۳۳ـ۴۱.</ref> [[محمد غزالی|غزالی]] معتقد است براى عابدان و سالکانِ عملى شایسته نیست که کمتر از دو ختم قرآن در هفته داشته باشد، اما سالکان قلبى و نیز مشتغلان به نشر علم مى توانند هفته اى یک ختم داشته باشند و افراد اهل تأمل و تفکر مى توانند [[قرآن]] را در یک ماه ختم کنند تا تأمل و تدبر لازم را در آیات داشته باشند. وى در ادامه، طریقه تقسیم بندى سوره ها را متناسب با هر یک از این روشهاى ختم قرآن تشریح کرده است.<ref>رجوع کنید به ج۱، ص۳۶۶ـ۳۶۷.</ref>
  
−
در حديثى از [[امام رضا]] عليه السلام آمده است با اين كه مى توانم قرآن را در كمتر از سه روز ختم كنم، اين كار را نمى كنم تا قرائتم بدون تدبر نباشد.<ref>رجوع کنید به بهاءالدين اربلى، ج3، ص110؛ مجلسى، 1403، همانجا.</ref> در عين حال، سى تا چهل بار ختم قرآن در ماه [[رمضان]] به گونه اى ويژه مجاز دانسته شده است.<ref>رجوع کنید به كلينى، ج2، ص618؛ مفيد، ص312.</ref>
+
==فضائل ختم قرآن==
 +
در فرهنگ اسلامى فضائل بسیارى براى ختم [[قرآن]] ذکر شده است:
  
−
در برخى از گزارش ها، نقل هاى خارق العاده اى از ختم قرآن افراد مختلف ذكر شده كه از آن جمله ختم قرآن در يك شبانه روز، يك [[نماز]] و يك [[ركوع]] است.<ref>براى شمارى از اين گزارش ها و نقد آنها رجوع کنید به امينى، ج5، ص33ـ41.</ref><ref>غزالى، ج1، ص 366.</ref> معتقد است براى عابدان و سالكانِ عملى شايسته نيست كه كمتر از دو ختم قرآن در هفته داشته باشد اما سالكان قلبى و نيز مشتغلان به نشر علم مى توانند هفته اى يك ختم داشته باشند و افراد اهل تأمل و تفكر مى توانند [[قرآن]] را در يك ماه ختم كنند تا تأمل و تدبر لازم را در آيات داشته باشند. وى در ادامه، طريقه تقسيم بندى سوره ها را متناسب با هر يك از اين روشهاى ختم قرآن تشريح كرده است.<ref>رجوع کنید به ج1، ص366ـ367.</ref>
+
*[[پیامبر اسلام|پیامبر خدا]] صلى الله علیه و آله فرمودند:{{متن حدیث|« مَن خَتَمَ القُرآنَ فَلَهُ دَعوَةٌ مُستَجابَةٌ .»}} هر کس قرآن را ختم کند، یک دعاى اجابت شدنى دارد. <ref> المعجم الکبیر : ج ۱۸ ص ۲۵۹ ح ۶۴۷ </ref>
 +
*[[امام سجاد علیه السلام|امام سجّاد]] علیه السلام {{متن حدیث|« مَن خَتَمَ القُرآنَ بِمَکةَ لَم یمُت حَتّى یرى رَسولَ اللّهِ صلى الله علیه و آله ، ویرى مَنزِلَهُ فِی الجَنَّةِ »}}. هر کس در [[مکه]] ختم قرآن کند، نمیرد تا آن که رسول خدا صلى الله علیه و آله را ببیند و جایگاهش را در [[بهشت]] بنگرد.<ref> التهذیب : ۵ / ۴۶۸ / ۱۶۴۰ الفقیه : ۲ / ۲۲۷ / ۲۲۵۷ ، المحاسن : ۱ / ۱۴۴ / ۱۹۸ </ref>
 +
*پیامبر خدا صلى اللَّه علیه و آله {{متن حدیث|« مَن خَتَمَ القُرآنَ فَکأَنَّما اُدرِجَتِ النُّبُوَّةُ بَینَ جَنبَیهِ ، ولکنَّهُ لا یوحى‏ إلَیهِ .»}} کسى که قرآن را ختم کند، چنان است که نبوّت در میان دو پهلویش قرار داده شده باشد، جز آن که به او [[وحی|وحى]] نمى‏ شود.<ref> الکافی: ج ۲ ص ۶۰۴ ح ۵</ref>
 +
*پیامبر خدا صلى اللَّه علیه و آله: {{متن حدیث|« إذا خَتَمَ العَبدُ القُرآنَ صَلّى‏ عَلَیهِ عِندَ خَتمِهِ سِتّونَ ألفَ مَلَک .»}} هر گاه بنده‏ اى قرآن را ختم کند، هنگام ختم کردنش، شصت هزار فرشته بر او درود مى‏ فرستند.<ref> کنز العمّال، ج ۱ ص ۵۱۰ ح ۲۲۵۸ </ref>
  
 
==معادل ختم قرآن==
 
==معادل ختم قرآن==
  
−
در روايات، سه بار تلاوت [[سوره توحيد]] همانند ختم قرآن و از اين رو، اين سوره معادل ثلث قرآن دانسته شده است.<ref>رجوع کنید به ابن بابويه، 1417، ص86.</ref> <ref>فتال نيشابورى، ص281.</ref> <ref>سيوطى، ج1، ص385.</ref> همچنين ثواب تلاوت يك آيه در ماه [[رمضان]] معادل ختم قرآن در ماههاى ديگر قلمداد شده است.<ref>رجوع کنید به ابن بابويه، 1363ش، ج1، ص296.</ref> <ref>فتال نيشابورى، ص346.</ref> ختم قرآن در مدت اقامت در [[مكه]] براى حاجيان مورد تأكيد قرار گرفته و در روايت است كسى كه در [[مكه]] قرآن را ختم كند تا پيش از مرگ، رسول اكرم و نيز جايگاه خود را در [[بهشت]] مى بيند.<ref>رجوع کنید به كلينى، ج 2، ص612.</ref> <ref>خلخالى، ج5، ص508.</ref> <ref>روحانى، ص235.</ref>
+
در روایات، سه بار تلاوت [[سوره توحید]] همانند ختم قرآن است و از این رو، این سوره معادل ثلث قرآن دانسته شده است.<ref>رجوع کنید به ابن بابویه، ۱۴۱۷، ص۸۶.</ref> <ref>فتال نیشابورى، ص۲۸۱.</ref> <ref>سیوطى، ج۱، ص۳۸۵.</ref> همچنین ثواب تلاوت یک [[آیه|آیه]] در ماه [[رمضان]] معادل ختم قرآن در ماههاى دیگر قلمداد شده است.<ref>رجوع کنید به ابن بابویه، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۲۹۶.</ref> <ref>فتال نیشابورى، ص۳۴۶.</ref> ختم قرآن در مدت اقامت در [[مکه]] براى حاجیان مورد تأکید قرار گرفته و در روایت است کسى که در [[مکه]] قرآن را ختم کند تا پیش از مرگ، [[پیامبر اسلام|رسول اکرم]] و نیز جایگاه خود را در [[بهشت]] مى بیند.<ref>رجوع کنید به کلینى، ج ۲، ص۶۱۲.</ref> <ref>خلخالى، ج۵، ص۵۰۸.</ref> <ref>روحانى، ص۲۳۵.</ref>
  
 
==آداب ختم قرآن==
 
==آداب ختم قرآن==
  
−
ختم قرآن آداب ويژه اى دارد از جمله ختم [[قرآن]] در روز جمعه<ref>رجوع کنید به طوسى، ص322.</ref> روزه دارى در روز ختم قرآن<ref>نووى، ج2، ص168.</ref> و اين كه فرد پس از هر ختم قرآن حتى اگر قصد ختم مجدد هم ندارد [[سوره فاتحه]] و پنج آيه نخست [[سوره بقره]] را قرائت و ختم قرآن را به فتح قرآن متصل كند.<ref>كلينى، ج2، ص605.</ref><ref>ابن بابويه، 1368ش، ص102.</ref><ref>متقى، ج1، ص607ـ608.</ref> <ref>مازندرانى، ج11، ص28.</ref>
+
ختم قرآن آداب ویژه اى دارد از جمله ختم قرآن در روز [[جمعه‌‌‌‌|جمعه]]،<ref>رجوع کنید به طوسى، ص۳۲۲.</ref> [[روزه‌داری|روزه دارى]] در روز ختم قرآن<ref>نووى، ج۲، ص۱۶۸.</ref> و این که فرد پس از هر ختم قرآن حتى اگر قصد ختم مجدد هم ندارد [[سوره فاتحه]] و پنج آیه نخست [[سوره بقره]] را قرائت و ختم قرآن را به فتح قرآن متصل کند.<ref>کلینى، ج۲، ص۶۰۵.</ref><ref>ابن بابویه، ۱۳۶۸ش، ص۱۰۲.</ref><ref>متقى، ج۱، ص۶۰۷ـ۶۰۸.</ref><ref>مازندرانى، ج۱۱، ص۲۸.</ref>
  
−
حضور در مجلس فتح [[قرآن]] به حاضر شدن در صحنه يكى از فتوحات اسلامى و حضور در مجلس ختم قرآن به حضور در هنگام تقسيم غنايم همانند شده است.<ref>رجوع کنید به متقى، ج1، ص541ـ543.</ref> همچنين توصيه شده كه ختم كننده قرآن آخرين سوره هاى قرآن را در ميان خانواده، فرزندان و دوستان قرائت و براى آنها [[دعا]] كند چون دعاى ختم كننده قرآن مستجاب است.<ref>رجوع کنید به دارمى، ج2، ص468ـ469.</ref> <ref>ابن قدامه، ج1، ص803.</ref> <ref>هيثمى، ج7، ص172.</ref> <ref>سيوطى، ج1، ص382.</ref>
+
حضور در مجلس فتح قرآن به حاضر شدن در صحنه یکى از فتوحات اسلامى و حضور در مجلس ختم قرآن به حضور در هنگام تقسیم غنایم همانند شده است.<ref>رجوع کنید به متقى، ج۱، ص۵۴۱ـ۵۴۳.</ref> همچنین توصیه شده که ختم کننده قرآن آخرین سوره هاى قرآن را در میان خانواده، فرزندان و دوستان قرائت و براى آنها [[دعا]] کند چون دعاى ختم کننده قرآن مستجاب است.<ref>رجوع کنید به دارمى، ج۲، ص۴۶۸ـ۴۶۹.</ref> <ref>ابن قدامه، ج۱، ص۸۰۳.</ref> <ref>هیثمى، ج۷، ص۱۷۲.</ref> <ref>سیوطى، ج۱، ص۳۸۲.</ref>
  
 
==ادعیه ختم قرآن==
 
==ادعیه ختم قرآن==
  
−
دعاهايى براى ختم قرآن از معصومين عليهم السلام نقل شده <ref>رجوع کنید به طوسى، ص323ـ324.</ref> كه دعاى [[امام سجاد]] عليه السلام<ref>رجوع کنید به الصحيفة السجادية، ص457ـ461.</ref> از جامعترين و مشهورترين آنهاست.<ref>براى مجموعه اى از دعاهاى ختم [[قرآن]] رجوع کنید به نورى، ج4، ص377ـ382.</ref><ref>صديق عبدالفتاح، ص22ـ223.</ref>
+
دعاهایى براى ختم قرآن از [[عصمت|معصومین]] علیهم السلام نقل شده<ref>رجوع کنید به طوسى، ص۳۲۳ـ۳۲۴.</ref> که دعاى [[امام سجاد]] علیه السلام در [[صحیفه سجادیه|صحیفه سجادیه]]<ref>رجوع کنید به الصحیفة السجادیة، ص۴۵۷ـ۴۶۱.</ref> از جامعترین و مشهورترین آنهاست.<ref>براى مجموعه اى از دعاهاى ختم قرآن رجوع کنید به نورى، ج۴، ص۳۷۷ـ۳۸۲.</ref><ref>صدیق عبدالفتاح، ص۲۲ـ۲۲۳.</ref>
−
 
 
−
در مراسم ترحيم تازه درگذشتگان، قرآن را به پاره هاى سى يا شصتگانه تقسيم مى كنند و هر يك از شركت كنندگان يك پاره از آن را قرائت مى كند كه در مجموع يك يا چند ختم قرآن صورت مى گيرد. به اين مراسم مجلس ختم يا تختيمه مى گويند.
 
  
 +
در مراسم ترحیم تازه گذشتگان، قرآن را به پاره هاى سى یا شصتگانه تقسیم مى کنند و هر یک از شرکت کنندگان یک پاره از آن را قرائت مى کند که در مجموع یک یا چند ختم قرآن صورت مى گیرد. به این مراسم مجلس ختم یا تختیمه مى گویند.
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
سطر ۴۴: سطر ۳۹:
  
 
==منابع==
 
==منابع==
−
* [http://www.encyclopaediaislamica.com/ دانشنامه جهان اسلام]، "مدخل ختم قرآن" از محمدعلى لسانى فشاركى.
+
 
 +
*[http://www.encyclopaediaislamica.com/ دانشنامه جهان اسلام]، "مدخل ختم قرآن" از محمدعلى لسانى فشاركى.
 
*سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ معارف و معاریف.
 
*سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ معارف و معاریف.
 
   
 
   
 
[[رده:آداب و سنن]]
 
[[رده:آداب و سنن]]
 
[[رده:قرآن]]
 
[[رده:قرآن]]

نسخهٔ ‏۱۴ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۴۱

Confirm3.jpg


ختم قرآن، قرائت قرآن است از ابتدا تا انتها با آدابى خاص.

اصطلاح ختم قرآن

اصطلاح ختم قرآن به دوران پیامبر اکرم بازمى گردد[۱] که بر اساس حدیثى نبوى[۲] [۳][۴]، ختم قرآن براى افراد مختلف بسته به میزان آموخته هاى آنان از قرآن مفهومى متغیر داشته است.

همچنین مسأله زمان لازم براى ختم قرآن مورد بحث بوده است. برخى از صحابه بر ختمهاى مکرر در کمترین زمان اصرار داشته اند، اما بر اساس روایات، ختم قرآن در کمتر از سه روز یا یک هفته ممدوح نیست،[۵] [۶][۷][۸] از آن رو که در سنت اسلامى به ترتیل و تبیین آیات قرآن بیش از تکرار و تعدد تلاوت آیات توجه شده است.[۹][۱۰] از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده کسى که در کمتر از سه روز قرآن را ختم کند به فهم آیات دست نمى یابد[۱۱] [۱۲] و چنین قرائتى به خواندن شتابزده و بى توجه آیات مى انجامد.[۱۳] در حدیثى از امام رضا علیه السلام آمده است با این که مى توانم قرآن را در کمتر از سه روز ختم کنم، این کار را نمى کنم تا قرائتم بدون تدبر نباشد.[۱۴] در عین حال، سى تا چهل بار ختم قرآن در ماه رمضان به گونه اى ویژه مجاز دانسته شده است.[۱۵]

در برخى از گزارش ها، نقل هاى خارق العاده اى از ختم قرآن افراد مختلف ذکر شده که از آن جمله ختم قرآن در یک شبانه روز، یک نماز و یک رکوع است.[۱۶] غزالی معتقد است براى عابدان و سالکانِ عملى شایسته نیست که کمتر از دو ختم قرآن در هفته داشته باشد، اما سالکان قلبى و نیز مشتغلان به نشر علم مى توانند هفته اى یک ختم داشته باشند و افراد اهل تأمل و تفکر مى توانند قرآن را در یک ماه ختم کنند تا تأمل و تدبر لازم را در آیات داشته باشند. وى در ادامه، طریقه تقسیم بندى سوره ها را متناسب با هر یک از این روشهاى ختم قرآن تشریح کرده است.[۱۷]

فضائل ختم قرآن

در فرهنگ اسلامى فضائل بسیارى براى ختم قرآن ذکر شده است:

  • پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمودند:« مَن خَتَمَ القُرآنَ فَلَهُ دَعوَةٌ مُستَجابَةٌ .» هر کس قرآن را ختم کند، یک دعاى اجابت شدنى دارد. [۱۸]
  • امام سجّاد علیه السلام « مَن خَتَمَ القُرآنَ بِمَکةَ لَم یمُت حَتّى یرى رَسولَ اللّهِ صلى الله علیه و آله ، ویرى مَنزِلَهُ فِی الجَنَّةِ ». هر کس در مکه ختم قرآن کند، نمیرد تا آن که رسول خدا صلى الله علیه و آله را ببیند و جایگاهش را در بهشت بنگرد.[۱۹]
  • پیامبر خدا صلى اللَّه علیه و آله « مَن خَتَمَ القُرآنَ فَکأَنَّما اُدرِجَتِ النُّبُوَّةُ بَینَ جَنبَیهِ ، ولکنَّهُ لا یوحى‏ إلَیهِ .» کسى که قرآن را ختم کند، چنان است که نبوّت در میان دو پهلویش قرار داده شده باشد، جز آن که به او وحى نمى‏ شود.[۲۰]
  • پیامبر خدا صلى اللَّه علیه و آله: « إذا خَتَمَ العَبدُ القُرآنَ صَلّى‏ عَلَیهِ عِندَ خَتمِهِ سِتّونَ ألفَ مَلَک .» هر گاه بنده‏ اى قرآن را ختم کند، هنگام ختم کردنش، شصت هزار فرشته بر او درود مى‏ فرستند.[۲۱]

معادل ختم قرآن

در روایات، سه بار تلاوت سوره توحید همانند ختم قرآن است و از این رو، این سوره معادل ثلث قرآن دانسته شده است.[۲۲] [۲۳] [۲۴] همچنین ثواب تلاوت یک آیه در ماه رمضان معادل ختم قرآن در ماههاى دیگر قلمداد شده است.[۲۵] [۲۶] ختم قرآن در مدت اقامت در مکه براى حاجیان مورد تأکید قرار گرفته و در روایت است کسى که در مکه قرآن را ختم کند تا پیش از مرگ، رسول اکرم و نیز جایگاه خود را در بهشت مى بیند.[۲۷] [۲۸] [۲۹]

آداب ختم قرآن

ختم قرآن آداب ویژه اى دارد از جمله ختم قرآن در روز جمعه،[۳۰] روزه دارى در روز ختم قرآن[۳۱] و این که فرد پس از هر ختم قرآن حتى اگر قصد ختم مجدد هم ندارد سوره فاتحه و پنج آیه نخست سوره بقره را قرائت و ختم قرآن را به فتح قرآن متصل کند.[۳۲][۳۳][۳۴][۳۵]

حضور در مجلس فتح قرآن به حاضر شدن در صحنه یکى از فتوحات اسلامى و حضور در مجلس ختم قرآن به حضور در هنگام تقسیم غنایم همانند شده است.[۳۶] همچنین توصیه شده که ختم کننده قرآن آخرین سوره هاى قرآن را در میان خانواده، فرزندان و دوستان قرائت و براى آنها دعا کند چون دعاى ختم کننده قرآن مستجاب است.[۳۷] [۳۸] [۳۹] [۴۰]

ادعیه ختم قرآن

دعاهایى براى ختم قرآن از معصومین علیهم السلام نقل شده[۴۱] که دعاى امام سجاد علیه السلام در صحیفه سجادیه[۴۲] از جامعترین و مشهورترین آنهاست.[۴۳][۴۴]

در مراسم ترحیم تازه گذشتگان، قرآن را به پاره هاى سى یا شصتگانه تقسیم مى کنند و هر یک از شرکت کنندگان یک پاره از آن را قرائت مى کند که در مجموع یک یا چند ختم قرآن صورت مى گیرد. به این مراسم مجلس ختم یا تختیمه مى گویند.

پانویس

  1. ↑ رجوع کنید به عاملى، ص۷۱ـ۷۴.
  2. ↑ رجوع کنید به کلینى، ج۲، ص۶۱۳.
  3. ↑ نیز رجوع کنید به همان، ج۲، ص۶۱۱.
  4. ↑ مجلسى، ۱۳۶۳ش، ج۱۲، ص۴۹۷ـ۴۹۸.
  5. ↑ رجوع کنید به احمد بن حنبل، ج۱۰، ص۲۴.
  6. ↑ ابوداوود، ج۲، ص۵۴ـ۵۶.
  7. ↑ کلینى، ج۲، ص۶۱۸ـ۶۱۹.
  8. ↑ متقى، ج۱، ص۶۰۶.
  9. ↑ رجوع کنید به کلینى، ج۲، ص۶۱۴.
  10. ↑ متقى، ج۱، ص۵۳۸ـ۵۳۹.
  11. ↑ رجوع کنید به دارمى، ج۱، ص۳۵۰.
  12. ↑ متقى، ج۱، ص۶۱۴.
  13. ↑ رجوع کنید به کلینى، ج۲، ص۶۱۷.
  14. ↑ رجوع کنید به بهاءالدین اربلى، ج۳، ص۱۱۰؛ مجلسى، ۱۴۰۳، همانجا.
  15. ↑ رجوع کنید به کلینى، ج۲، ص۶۱۸؛ مفید، ص۳۱۲.
  16. ↑ براى شمارى از این گزارش ها و نقد آنها رجوع کنید به امینى، ج۵، ص۳۳ـ۴۱.
  17. ↑ رجوع کنید به ج۱، ص۳۶۶ـ۳۶۷.
  18. ↑ المعجم الکبیر : ج ۱۸ ص ۲۵۹ ح ۶۴۷
  19. ↑ التهذیب : ۵ / ۴۶۸ / ۱۶۴۰ الفقیه : ۲ / ۲۲۷ / ۲۲۵۷ ، المحاسن : ۱ / ۱۴۴ / ۱۹۸
  20. ↑ الکافی: ج ۲ ص ۶۰۴ ح ۵
  21. ↑ کنز العمّال، ج ۱ ص ۵۱۰ ح ۲۲۵۸
  22. ↑ رجوع کنید به ابن بابویه، ۱۴۱۷، ص۸۶.
  23. ↑ فتال نیشابورى، ص۲۸۱.
  24. ↑ سیوطى، ج۱، ص۳۸۵.
  25. ↑ رجوع کنید به ابن بابویه، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۲۹۶.
  26. ↑ فتال نیشابورى، ص۳۴۶.
  27. ↑ رجوع کنید به کلینى، ج ۲، ص۶۱۲.
  28. ↑ خلخالى، ج۵، ص۵۰۸.
  29. ↑ روحانى، ص۲۳۵.
  30. ↑ رجوع کنید به طوسى، ص۳۲۲.
  31. ↑ نووى، ج۲، ص۱۶۸.
  32. ↑ کلینى، ج۲، ص۶۰۵.
  33. ↑ ابن بابویه، ۱۳۶۸ش، ص۱۰۲.
  34. ↑ متقى، ج۱، ص۶۰۷ـ۶۰۸.
  35. ↑ مازندرانى، ج۱۱، ص۲۸.
  36. ↑ رجوع کنید به متقى، ج۱، ص۵۴۱ـ۵۴۳.
  37. ↑ رجوع کنید به دارمى، ج۲، ص۴۶۸ـ۴۶۹.
  38. ↑ ابن قدامه، ج۱، ص۸۰۳.
  39. ↑ هیثمى، ج۷، ص۱۷۲.
  40. ↑ سیوطى، ج۱، ص۳۸۲.
  41. ↑ رجوع کنید به طوسى، ص۳۲۳ـ۳۲۴.
  42. ↑ رجوع کنید به الصحیفة السجادیة، ص۴۵۷ـ۴۶۱.
  43. ↑ براى مجموعه اى از دعاهاى ختم قرآن رجوع کنید به نورى، ج۴، ص۳۷۷ـ۳۸۲.
  44. ↑ صدیق عبدالفتاح، ص۲۲ـ۲۲۳.


منابع

  • دانشنامه جهان اسلام، "مدخل ختم قرآن" از محمدعلى لسانى فشاركى.
  • سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ معارف و معاریف.
برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=ختم_قرآن&oldid=102128»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا