آیه بِرّ

آیه 177 سوره بقره/ 2 را «آیه بِرّ» (نیكى) گویند.

«لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَالْمَلآئِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّآئِلِينَ وَ فِي الرِّقَابِ وَ أَقَامَ الصَّلاةَ وَ آتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُواْ وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاء والضَّرَّاء وَ حِينَ الْبَأْسِ أُولَئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَ أُولَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ»

نیکی آن نیست که روی خود به جانب مشرق و مغرب کنید بلکه نیکوکار کسی است که به خدا و روز بازپسین و فرشتگان و کتاب خدا و پیامبران ایمان آورد و مال خود را با آن که دوستش دارد به خویشاوندان و یتیمان و درماندگان و مسافران و گدایان و دربند ماندگان ببخشد و نماز بگزارد و زکات بدهد و نیز کسانی هستند که چون عهدی می بندند. بدان وفا می کنند و آنان که در بینوایی و بیماری و به هنگام جنگ صبر می کنند، اینان راستگویان و پرهیزگارانند

[2–177] (مشاهده آیه در سوره)

طبرسى مى گوید: هنگامى كه قبله مسلمانان از بیت المقدس به كعبه انتقال یافت، مناقشه هاى فراوانى میان مسلمانان، یهود و نصارا درگرفت. بیشتر یهود و نصارا روى كردن به جانب معین، هنگام نماز را یگانه راه اطاعت معرفى مى كردند.

به گمان یهود، نیكویى این بود كه رو به مغرب نماز گزارند و نصارا بر این گمان بودند كه نیكویى، رو به مشرق نماز خواندن است كه خداوند این آیه را نازل كرد و به معرفى نیكى و نیكوكارى پرداخت.

بر اساس این آیه، رو به سوى مشرق و مغرب گرداندن، نیكوكارى نیست؛ بلكه ایمان به خدا، آخرت، ملائكه و كتاب هاى آسمانى نیكى است. پرداخت مال به خویشان، یتیمان، بینوایان و در راه ماندگان و گدایان و آزاد كردن بردگان نیز نیكویى است.در ادامه همین آیه، اقامه نماز، پرداخت زكات، وفا به عهد و شكیبایى هنگام سختى نیز نیكى و نیكوكارى شناسانده شده است.

منابع

• علی خراسانی، دائرة‌المعارف قرآن كریم، جلد1، ص375.

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن	(اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن	آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن	تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی	تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
	دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن	تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن