تحفه اثنا عشریه (کتاب): تفاوت بین نسخهها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) جز (مهدی موسوی صفحهٔ تحفة اثنی عشریة (کتاب) را به تحفه اثنا عشریه (کتاب) منتقل کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | '''«تحفۀ اِثنا عشریه»''' اثر مولوی عبدالعزیز دهلوی (1159-1239 ق) است، که آن را در ردّ بر عقاید [[شیعه]] [[اثنا عشریه]] نوشته است. اما پس از انتشار این کتاب، گروهی از علمای [[شیعه]]، به نقد و پاسخ به آن پرداختند، که از مهمترین آنها میتوان به کتاب ارزشمند | + | '''«تحفۀ اِثنا عشریه»''' اثر مولوی عبدالعزیز دهلوی (1159-1239 ق) است، که آن را در ردّ بر عقاید [[شیعه]] [[اثنا عشریه]] نوشته است. اما پس از انتشار این کتاب، گروهی از علمای [[شیعه]]، به نقد و پاسخ به آن پرداختند، که از مهمترین آنها میتوان به کتاب ارزشمند «[[تشیید المطاعن لکشف الضغائن (کتاب)|تشیید المطاعن لکشف الضغائن]]» اثر [[سید محمدقلی موسوی هندی]] اشاره نمود. |
{{مشخصات کتاب | {{مشخصات کتاب | ||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
}} | }} | ||
==معرفی کتاب== | ==معرفی کتاب== | ||
| + | کتاب «تحفه اثنا عشريه»، در اوایل سده سیزدهم هجرى در نقد و رد آرا و باورهاى [[شیعه]] به زبان فارسی نگارش یافت و میتوان گفت مشهورترین اثر در این زمینه در شبه قاره هند میباشد. | ||
| + | |||
| + | عبدالعزیز دهلوی در این کتاب، عقاید و آرای شیعه را بهطور عموم و فرقه [[اثنا عشریه]] را بهخصوص، در اصول و فروع و آداب و تمامی معتقدات و اعمالشان، با عباراتی خارج از نزاکت و کلماتی بیرون از آداب و سنن مناظره و به شیوه کتب نوآموزان که به خطابه نزدیکتر است تا به [[برهان]]، مورد حمله و اعتراض قرار داده و کتاب را مملو از افترائات و [[تهمت]] های شنیع ساخته است. | ||
| + | |||
صدرالاسلام خویی درباره شاه عبدالعزیز دهلوی [[سنی]] مذهب و کتابش «تحفه اثنی عشریه» می نویسد: | صدرالاسلام خویی درباره شاه عبدالعزیز دهلوی [[سنی]] مذهب و کتابش «تحفه اثنی عشریه» می نویسد: | ||
| − | «عبدالعزیز -پسر [[شاه ولی الله دهلوی|شاه ولیالله دهلوی]] (1114-1176)- که فاروقی نسب (یعنی به عمر فاروق نسب می رسانید) و قادری الطریقه (در [[تصوف]]، پیرو عبدالقادر گیلانی) بود، کتاب «صواقع الموبقة» خواجه نصرالله کابلی را -که بر ردّ [[شیعه]] نوشته بود- به دست آورد و حمیّت [[جاهلیت]] و [[تعصب]] باطل، او را بر آن داشت تا کتاب را از زبان عربی به اردو درآورد و آن را در 12 باب، منتشر سازد! وی، در این کتاب، در هر باب به گمان نادرست و خیال باطل خویش، به هدم ارکان تشیع پرداخته و باعث ایجاد [[فتنه]] و اختلاف عمیق گردید. وی، از بیم امیر نواب نجف خان -که متصلّب در تشیع و دارای قدرت و شوکت و عظمت بود- کتاب را به نام شخصی مجهول و مستعار (غلام حکیم) منتشر کرد | + | «عبدالعزیز -پسر [[شاه ولی الله دهلوی|شاه ولیالله دهلوی]] (1114-1176)- که فاروقی نسب (یعنی به عمر فاروق نسب می رسانید) و قادری الطریقه (در [[تصوف]]، پیرو عبدالقادر گیلانی) بود، کتاب «صواقع الموبقة» خواجه نصرالله کابلی را -که بر ردّ [[شیعه]] نوشته بود- به دست آورد و حمیّت [[جاهلیت]] و [[تعصب]] باطل، او را بر آن داشت تا کتاب را از زبان عربی به اردو درآورد و آن را در 12 باب، منتشر سازد! وی، در این کتاب، در هر باب به گمان نادرست و خیال باطل خویش، به هدم ارکان تشیع پرداخته و باعث ایجاد [[فتنه]] و اختلاف عمیق گردید. وی، از بیم امیر نواب نجف خان -که متصلّب در تشیع و دارای قدرت و شوکت و عظمت بود- کتاب را به نام شخصی مجهول و مستعار (غلام حکیم) منتشر کرد.<ref>محمدامین صدرالاسلام خویی، مرآة الشرق، ج 2، ص 1124.</ref> |
| − | + | این کتاب با انتشار متعدد در ایجاد اختلاف بین مسلمین و تیره ساختن روابط فرق اسلامى نسبت به یکدیگر و تحریک حس بدبینى و عصبیت [[اهل سنت]] علیه جامعه شیعه، بسیار مؤثر بوده است. | |
| − | + | کتاب «تحفه اثنا عشريه» در زمان حیات دهلوی در سال 1227 ق، توسط غلاممحمد بن محىالدین اسلمى، به زبان عربی ترجمه شد و در سال 1300 ق، نیز [[محمود آلوسی]] در [[بغداد]]، به اختصار نسخه عربی آن پرداخت و آن را «المنحة الإلهية، تلخيص ترجمة التحفة الاثنيعشرية» یا «مختصر التحفة الاثنی عشرية» نامید. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==محتوای کتاب== | ==محتوای کتاب== | ||
| سطر ۶۷: | سطر ۶۳: | ||
*12. [[تولّی]] و [[تبرّی]] از دیدگاه شیعه.<ref>محمدامین صدرالاسلام خویی، مرآة الشرق، ج 2، ص 1124.</ref> | *12. [[تولّی]] و [[تبرّی]] از دیدگاه شیعه.<ref>محمدامین صدرالاسلام خویی، مرآة الشرق، ج 2، ص 1124.</ref> | ||
| + | |||
| + | نویسنده مطالبی را به [[شیعه]] استناد میدهد که نشانگر جهالت و دوری او از علما و کتب شیعه بوده است، که در اینجا به ذکر فقراتی از کلام باطل وی اکتفا میشود: | ||
| + | |||
| + | مؤلف مینویسد: اول [[احکام]] ایشان حکم است به [[تکفیر]] [[صحابه]] و خلفای ثلاثه و چندی از امهات مؤمنین که احب ازواج بهسوی [[پیامبر]] بودند. دوم تفضیل لعن [[عمر بن خطاب|عمر]] بر ذکر الله. سوم آنها [[لعن]] اعاظم [[مهاجرین]] و [[انصار]] و خلفای ثلاثه و اکثر [[عشره مبشره]] مثل [[طلحه]] و [[زبیر]] و [[عایشه]] را بعد از [[نماز]] پنجگانه واجب دانند... هفتم تجویز سجود برای سلاطین ظلمه که [[علامه مجلسی|آخوند باقر مجلسی]] و دیگر علمای ایشان نمودهاند. | ||
| + | |||
| + | مسائل الصلوة: اگر مصلی در عین نماز، زنی خوشصورت را در بر کشد و او را نعوظ پیدا شود و سر ذَکَر خود را محاذی سوراخ آن زن بدارد و مذی بسیار سیلان نماید، ولو إلی الساق، نماز او جائز است. بعضی از ایشان جائز داشتهاند نماز بهسوی قبور [[ائمه]] به نیت مزید [[ثواب]] و قربت. [[مستحب]] است ادای هر چهار نماز را متصل به هم؛ یعنی ظهر و عصر و مغرب و عشا برای انتظار خروج مهدی و نیز حکم میکنند به اتمام صلات در سفر و تجارت نه صوم. | ||
| + | |||
| + | مسائل الصوم و الاعتكاف: طرفه آنکه به وطی غلام در دبر [[روزه]] فاسد نمیشود بنا بر مذهب اکثر ایشان. در نزد بعضی ایشان در روزه، خوردن پوست حیوان جائز است و روزه را هیچ خلل نیست. | ||
| + | |||
| + | مسائل الحج: بعضی از ایشان میگویند: ستر عورت در [[حج]] فرض نیست... و [[طواف]] را عریانا تجویز نمایند. | ||
| + | |||
| + | زلات و اشتباهات: عاریت دادن شرمگاه کنیزکان و حرمان خود برای میهمانان و دوستان بهترین عبادات و اعظم طاعات دانند و ثواب بسیاری بر آن روایت کنند؛ از حضرت رسالتپناه روایت آورده که هرکه از دنیا بیرون رود و [[متعه]] نکرده باشد روز [[قیامت]] بدمنظر و بدهیئت باشد، مانند کسی که بینی او بریده شده باشد. | ||
| + | |||
| + | ==ردّیههای بر کتاب== | ||
| + | پس از انتشار کتاب دهلوی، گروهی از علمای [[شیعه]] دامن همت به کمر بسته و به نقد و پاسخ به این کتاب پرداختند. نخستین بار، میرزا محمد کامل کشمیری دهلوی (م، 1235 ق) بود که با کمال احاطه و تبحر در علوم گوناگون، کتاب «نزهت اثنا عشریه» را نگاشت و حق را نمایان و باطل را پنهان و نابود ساخت. سپس به بیان ردود و نقود کتاب پرداخته و بسیاری از آنها را نام برده است... . هرچند بعدا با دسیسه عبدالعزیز دهلوی، میرزا محمد کامل کشمیری مسموم و به [[شهادت در راه خدا|شهادت]] رسید».<ref>محمدامین صدرالاسلام خویی، مرآة الشرق، ج 2، ص 1124.</ref> | ||
| + | |||
| + | [[شیخ آقا بزرگ تهرانی]] هم به سرقت و انتحال این کتاب توسط دهلوی از خواجه نصرالله کابلی تصریح کرده و تاریخچه ای از کتاب «تحفة» و «صواقع الموبقة» و ردود بر آن، گزارش کرده است.<ref>الذریعه، ج 10، صص 190-191 و ج 3، ص 177.</ref> ترجمه آن مطالب نیز در «مکارم الآثار» به اضافه مطالب دیگر آمده است.<ref>محمدعلی معلم حبیبآبادی، مکارم الآثار، ج 4، صص 1089-1091.</ref> | ||
| + | |||
| + | همچنین در مقدمه چاپ جدید «[[تشیید المطاعن لکشف الضغائن (کتاب)|تشیید المطاعن لکشف الضغائن]]» اثر [[سید محمدقلی موسوی هندی]]، به صورت گسترده و مستوفی از «تحفة» و «صواقع الموبقة» و ترجمه ها و نقدها و فهرست مطالب «تشیید» سخن رفته و به خوبی، حق مطلب ادا شده است.<ref>براتعلی سخیداد، مقدمه تشیید المطاعن، صص 46-186.</ref> | ||
| + | |||
| + | مرحوم علامه سیدمحمد قلی هندی، تمام ردّیه ها و پاسخ های خود را تحت عنوان کلّی «الاجناد الإثنا عشریة المحمدیة» نامیده<ref>الذریعه، ج 4، ص 193.</ref> و ردّ و نقد هر باب را به نام خاصی نامگذاری کرده، که نام برخی از این کتابها چنین است: | ||
| + | *سیف ناصری؛ ردّ باب اول «تحفة اثنی عشریة» | ||
| + | *تقلیب المکائد؛ رد باب دوم تحفه اثنی عشریه (فارسی) | ||
| + | *برهان سعادت؛ ردّ باب هفتم تحفه اثنی عشریه (فارسی) | ||
| + | *تشیید المطاعن لکشف الضغائن؛ ردّ باب دهم تحفه اثنی عشریه (فارسی) | ||
| + | *مصارع الافهام لقطع الاوهام؛ ردّ باب یازدهم تخفة اثنی عشریه | ||
| + | *مقدمه الهیه؛ ردّ مقدمه تحفه اثنی عشریه. | ||
| + | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*[https://hawzah.net/fa/Mostabser/View/63839/5015/%D8%AA%D8%A3%D9%84%DB%8C%D9%81%D8%A7%D8%AA "تألیفات سید محمدقلی موسوی هندی"، پایگاه اطلاعرسانی حوزه]. | *[https://hawzah.net/fa/Mostabser/View/63839/5015/%D8%AA%D8%A3%D9%84%DB%8C%D9%81%D8%A7%D8%AA "تألیفات سید محمدقلی موسوی هندی"، پایگاه اطلاعرسانی حوزه]. | ||
| − | + | *[[نرم افزار کتابخانه کلام اسلامی]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. | |
[[رده:کتابهای کلامی]] | [[رده:کتابهای کلامی]] | ||
[[رده:کتابهای درباره شیعه]] | [[رده:کتابهای درباره شیعه]] | ||
نسخهٔ ۲۲ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۳۳
«تحفۀ اِثنا عشریه» اثر مولوی عبدالعزیز دهلوی (1159-1239 ق) است، که آن را در ردّ بر عقاید شیعه اثنا عشریه نوشته است. اما پس از انتشار این کتاب، گروهی از علمای شیعه، به نقد و پاسخ به آن پرداختند، که از مهمترین آنها میتوان به کتاب ارزشمند «تشیید المطاعن لکشف الضغائن» اثر سید محمدقلی موسوی هندی اشاره نمود.
 | |
| نویسنده | شاه عبدالعزیز دهلوی |
| موضوع | نقد عقاید شیعه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
معرفی کتاب
کتاب «تحفه اثنا عشريه»، در اوایل سده سیزدهم هجرى در نقد و رد آرا و باورهاى شیعه به زبان فارسی نگارش یافت و میتوان گفت مشهورترین اثر در این زمینه در شبه قاره هند میباشد.
عبدالعزیز دهلوی در این کتاب، عقاید و آرای شیعه را بهطور عموم و فرقه اثنا عشریه را بهخصوص، در اصول و فروع و آداب و تمامی معتقدات و اعمالشان، با عباراتی خارج از نزاکت و کلماتی بیرون از آداب و سنن مناظره و به شیوه کتب نوآموزان که به خطابه نزدیکتر است تا به برهان، مورد حمله و اعتراض قرار داده و کتاب را مملو از افترائات و تهمت های شنیع ساخته است.
صدرالاسلام خویی درباره شاه عبدالعزیز دهلوی سنی مذهب و کتابش «تحفه اثنی عشریه» می نویسد:
«عبدالعزیز -پسر شاه ولیالله دهلوی (1114-1176)- که فاروقی نسب (یعنی به عمر فاروق نسب می رسانید) و قادری الطریقه (در تصوف، پیرو عبدالقادر گیلانی) بود، کتاب «صواقع الموبقة» خواجه نصرالله کابلی را -که بر ردّ شیعه نوشته بود- به دست آورد و حمیّت جاهلیت و تعصب باطل، او را بر آن داشت تا کتاب را از زبان عربی به اردو درآورد و آن را در 12 باب، منتشر سازد! وی، در این کتاب، در هر باب به گمان نادرست و خیال باطل خویش، به هدم ارکان تشیع پرداخته و باعث ایجاد فتنه و اختلاف عمیق گردید. وی، از بیم امیر نواب نجف خان -که متصلّب در تشیع و دارای قدرت و شوکت و عظمت بود- کتاب را به نام شخصی مجهول و مستعار (غلام حکیم) منتشر کرد.[۱]
این کتاب با انتشار متعدد در ایجاد اختلاف بین مسلمین و تیره ساختن روابط فرق اسلامى نسبت به یکدیگر و تحریک حس بدبینى و عصبیت اهل سنت علیه جامعه شیعه، بسیار مؤثر بوده است.
کتاب «تحفه اثنا عشريه» در زمان حیات دهلوی در سال 1227 ق، توسط غلاممحمد بن محىالدین اسلمى، به زبان عربی ترجمه شد و در سال 1300 ق، نیز محمود آلوسی در بغداد، به اختصار نسخه عربی آن پرداخت و آن را «المنحة الإلهية، تلخيص ترجمة التحفة الاثنيعشرية» یا «مختصر التحفة الاثنی عشرية» نامید.
محتوای کتاب
ابواب دوازده گانه کتاب «تحفه اثنی عشریه» عبارتند از:
- 1. مذهب شیعه و فرقه های آن؛
- 2. مکاید شیعه؛
- 3. پیشوایان شیعه؛
- 4. راویان شیعه و بیان حالِ اخبار و احادیث آنان؛
- 5. عقاید شیعه در توحید؛
- 6. عقاید شیعه در نبوت؛
- 7. عقاید شیعه در امامت؛
- 9. فتاوی و فروع فقهی شیعه؛
- 10. مطاعن خلفای سه گانه از دیدگاه شیعه؛
- 11. اوهام و عادتهای شیعه؛
نویسنده مطالبی را به شیعه استناد میدهد که نشانگر جهالت و دوری او از علما و کتب شیعه بوده است، که در اینجا به ذکر فقراتی از کلام باطل وی اکتفا میشود:
مؤلف مینویسد: اول احکام ایشان حکم است به تکفیر صحابه و خلفای ثلاثه و چندی از امهات مؤمنین که احب ازواج بهسوی پیامبر بودند. دوم تفضیل لعن عمر بر ذکر الله. سوم آنها لعن اعاظم مهاجرین و انصار و خلفای ثلاثه و اکثر عشره مبشره مثل طلحه و زبیر و عایشه را بعد از نماز پنجگانه واجب دانند... هفتم تجویز سجود برای سلاطین ظلمه که آخوند باقر مجلسی و دیگر علمای ایشان نمودهاند.
مسائل الصلوة: اگر مصلی در عین نماز، زنی خوشصورت را در بر کشد و او را نعوظ پیدا شود و سر ذَکَر خود را محاذی سوراخ آن زن بدارد و مذی بسیار سیلان نماید، ولو إلی الساق، نماز او جائز است. بعضی از ایشان جائز داشتهاند نماز بهسوی قبور ائمه به نیت مزید ثواب و قربت. مستحب است ادای هر چهار نماز را متصل به هم؛ یعنی ظهر و عصر و مغرب و عشا برای انتظار خروج مهدی و نیز حکم میکنند به اتمام صلات در سفر و تجارت نه صوم.
مسائل الصوم و الاعتكاف: طرفه آنکه به وطی غلام در دبر روزه فاسد نمیشود بنا بر مذهب اکثر ایشان. در نزد بعضی ایشان در روزه، خوردن پوست حیوان جائز است و روزه را هیچ خلل نیست.
مسائل الحج: بعضی از ایشان میگویند: ستر عورت در حج فرض نیست... و طواف را عریانا تجویز نمایند.
زلات و اشتباهات: عاریت دادن شرمگاه کنیزکان و حرمان خود برای میهمانان و دوستان بهترین عبادات و اعظم طاعات دانند و ثواب بسیاری بر آن روایت کنند؛ از حضرت رسالتپناه روایت آورده که هرکه از دنیا بیرون رود و متعه نکرده باشد روز قیامت بدمنظر و بدهیئت باشد، مانند کسی که بینی او بریده شده باشد.
ردّیههای بر کتاب
پس از انتشار کتاب دهلوی، گروهی از علمای شیعه دامن همت به کمر بسته و به نقد و پاسخ به این کتاب پرداختند. نخستین بار، میرزا محمد کامل کشمیری دهلوی (م، 1235 ق) بود که با کمال احاطه و تبحر در علوم گوناگون، کتاب «نزهت اثنا عشریه» را نگاشت و حق را نمایان و باطل را پنهان و نابود ساخت. سپس به بیان ردود و نقود کتاب پرداخته و بسیاری از آنها را نام برده است... . هرچند بعدا با دسیسه عبدالعزیز دهلوی، میرزا محمد کامل کشمیری مسموم و به شهادت رسید».[۳]
شیخ آقا بزرگ تهرانی هم به سرقت و انتحال این کتاب توسط دهلوی از خواجه نصرالله کابلی تصریح کرده و تاریخچه ای از کتاب «تحفة» و «صواقع الموبقة» و ردود بر آن، گزارش کرده است.[۴] ترجمه آن مطالب نیز در «مکارم الآثار» به اضافه مطالب دیگر آمده است.[۵]
همچنین در مقدمه چاپ جدید «تشیید المطاعن لکشف الضغائن» اثر سید محمدقلی موسوی هندی، به صورت گسترده و مستوفی از «تحفة» و «صواقع الموبقة» و ترجمه ها و نقدها و فهرست مطالب «تشیید» سخن رفته و به خوبی، حق مطلب ادا شده است.[۶]
مرحوم علامه سیدمحمد قلی هندی، تمام ردّیه ها و پاسخ های خود را تحت عنوان کلّی «الاجناد الإثنا عشریة المحمدیة» نامیده[۷] و ردّ و نقد هر باب را به نام خاصی نامگذاری کرده، که نام برخی از این کتابها چنین است:
- سیف ناصری؛ ردّ باب اول «تحفة اثنی عشریة»
- تقلیب المکائد؛ رد باب دوم تحفه اثنی عشریه (فارسی)
- برهان سعادت؛ ردّ باب هفتم تحفه اثنی عشریه (فارسی)
- تشیید المطاعن لکشف الضغائن؛ ردّ باب دهم تحفه اثنی عشریه (فارسی)
- مصارع الافهام لقطع الاوهام؛ ردّ باب یازدهم تخفة اثنی عشریه
- مقدمه الهیه؛ ردّ مقدمه تحفه اثنی عشریه.
پانویس
- ↑ محمدامین صدرالاسلام خویی، مرآة الشرق، ج 2، ص 1124.
- ↑ محمدامین صدرالاسلام خویی، مرآة الشرق، ج 2، ص 1124.
- ↑ محمدامین صدرالاسلام خویی، مرآة الشرق، ج 2، ص 1124.
- ↑ الذریعه، ج 10، صص 190-191 و ج 3، ص 177.
- ↑ محمدعلی معلم حبیبآبادی، مکارم الآثار، ج 4، صص 1089-1091.
- ↑ براتعلی سخیداد، مقدمه تشیید المطاعن، صص 46-186.
- ↑ الذریعه، ج 4، ص 193.
منابع
- "تألیفات سید محمدقلی موسوی هندی"، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.
- نرم افزار کتابخانه کلام اسلامی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
