الامام المهدی علیه‌السلام من المهد الی الظهور (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(رده)
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:Ketab63.jpg|بندانگشتی|الإمام المهدي(علیه‌السلام) من المهد الی الظهور]]
+
'''«الإمام المهدی (علیه‌السلام) من المهد إلى الظهور»''' اثر [[سید محمدکاظم قزوینی|سید محمدکاظم قزوینى]] (م، ۱۴۱۵ ق)، پژوهشى است به زبان عربى، پیرامون شخصیت [[امام زمان]] (عجل الله تعالی فرجه) و دوران [[غیبت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه)|غیبت]] و ظهور و حکومت ایشان.
 +
{{مشخصات کتاب
  
'''الإمام المهدي(عج) من المهد إلى الظهور''' اثر [[قزوینی، محمدکاظم|سيد محمد كاظم قزوينى موسوى]]، پژوهشى است پيرامون شخصيت امام زمان(عج)، غيبت، ظهور و حكومت ايشان كه به زبان عربى و در سال 1397ق نوشته شده است.
+
|عنوان=
  
نويسنده انگيزه خويش از تأليف اين اثر را عدم وجود كتابى جامع و كامل كه زيبنده مقام والا و ترسيم‌كننده نقش شكوهبار ولى‌عصر(عج) باشد، عنوان كرده است.
+
|تصویر= [[پرونده:Ketab63.jpg|240px|وسط]]
  
== ساختار==
+
|نویسنده= سید محمدکاظم قزوینی
  
كتاب با مقدمه مؤلف آغاز شده است. مطالب كتاب در بيست‌وچهار فصل تنظيم شده است كه مى‌توان آن را به سه بخش كلى تقسيم نمود.
+
|موضوع= امام زمان/ مهدویت
  
نويسنده به منظور بررسى شخصيت حضرت مهدى(عج)، نخست، اسم و نسب امام و بشارت‌هاى قرآن، پيامبر(ص) و ائمه معصومين(ع) را بر وجود آن حضرت، حيات، و غيبت وى و نايبان او در دوران غيبت را بيان داشته است. پس از آن مطالب متنوع ديگرى را بيان نموده كه اشاره به توقيعات امام به [[شيخ مفيد]] و نقل داستان كسانى كه آن حضرت را مشاهده كرده‌اند از آن جمله است.
+
|زبان= عربی
  
در نگارش اين اثر، از كتب زيادى همچون [[مسند الإمام أحمد بن حنبل|مسند احمد بن حنبل]]، الكامل [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]]، السنن ابوداود سجستانى بهره گرفته شده و كليه مطالب، مستند به آيات و روايات معتبر است.
+
|تعداد جلد= ۱
  
== گزارش محتوا==
+
|عنوان افزوده1=
  
مؤلف در مقدمه، ابتدا تعدادى از منابع مهدويت را ذكر كرده كه از آن جمله است: فرائد السمطين، شيخ ابراهيم ذهبى جوينى شافعى؛ ينابيع المودة، [[قندوزی، سلیمان بن ابراهیم|سليمان قندوزى]] حنفى؛ الصواعق المحرقه، ابن حجر هيثمى شافعى؛ [[نور الأبصار في مناقب آل بيت النبي المختار (صلی الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم)|نور الابصار]]، [[شبلنجی، مومن|شبلنجى]] شافعى؛ الفصول المهمه، ابن صباع مالكى؛ المعجم الكبير، حافظ [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعيم اصفهانى]]. سپس اين سؤال را مطرح مى‌كند كه آيا اين منابع، مصادر، اسناد و مدارك معتبر و مورد اعتماد اهل سنت، براى اقناع منكران مهدويت از جهان تسنن، كافى نيست؟ آيا دانشمندان و محدثين سنى مذهبى كه انبوه كتاب‌ها را در مورد اين اصل عقيدتى نگاشته و آن همه روايات را دسته‌بندى كرده‌اند، همگى دروغ‌پردازند؟
+
|افزوده1=
  
به باور نگارنده، مهمترين سبب اين حق‌ناپذيرى مستمر و همه اين ايرادها و اشكال‌تراشى‌ها در مورد حضرت مهدى(عج)، غيبت طولانى و عمر شريف ايشان و نيز ترديدافكنى‌ها در انبوه رواياتى كه از آن حضرت(عج) و ظهورش سخن مى‌گويد، بدين دليل است كه آن مهدى(عج) نجات‌بخشى كه قرآن و روايات نويدش را به بشريت مى‌دهد، «علوى نسب» و از امامان شيعه است. به نظر او اگر مهدى(عج) اموى نسب بود و يا از خاندان اموى ريشه مى‌گرفت، ديگر اين همه بدگويى، ايراد و اشكال‌تراشى پيرامون آن حضرت(عج) صورت نمى‌گرفت.
+
|عنوان افزوده2=
  
وى معتقد است كه بيشتر دانشمندان شيعه و نويسندگان و متفكران آنان، در برابر مسأله سرنوشت‌ساز و پراهميت امام مهدى(عج) كه يك حقيقت عقيدتى و قرآنى است، به گونه‌اى كه شايسته و بايسته است، به مسئوليت خويش عمل نكرده و نقش شايسته‌اى ايفا ننموده و كتاب‌هاى جامع و كاملى كه زيبنده مقام آن حضرت(عج) باشد، ننوشته‌اند.
+
|افزوده2=
  
بخش اول كتاب مباحثى است كه نويسنده در آن‌ها به نام و نسب حضرت مهدى(عج)، فرمايشات امامان معصوم(ع) در مورد ايشان، غيبت صغرى و كبرى، نايبان خاص آن حضرت و نقل داستان كسانى كه در دوران غيبت با ايشان ملاقات داشته‌اند از جمله محمد بن عيسى، شيخ على رشتى، اسماعيل هرقلى، مقدس اردبيلى، سيد محمد قزوينى پرداخته است.
+
|لینک=
  
مؤلف عقيده دارد سخن از امام مهدى(ع) سخن از يك موضوع عقيدتى و مذهبى بسيار حساس و مهمى است كه رابطه گسست‌ناپذيرى با اسلام دارد، نه افسانه‌اى كه شيعه آنرا به منظور آرامش بخشيدن به روان خود سرهم كرده باشد و نه خرافه‌اى كه داستان‌سرايان ساخته و به اسلام چسبانده باشند؛ چرا كه وجود گرانمايه او، يك واقعيت دينى و از مهمترين مسائل اسلام است. بدين جهت سرفصل‌هاى اوليه كتاب پيرامون شخصيت امام زمان(عج) تدوين شده است.
+
}}
 +
== مؤلف ==
 +
[[سید محمدکاظم قزوینی|سید محمدکاظم موسوى قزوینى]] (۱۳۴۸-۱۴۱۵ ق)، از علمای ربانى و مبلغان مجاهد [[شیعه]] و از شاگردان [[سید محمدهادی میلانی|آیت الله میلانی]] بود که عمر پربرکت خود را در راه احیاى فرهنگ [[اهل بیت]] علیهم السلام صرف نمود.  
  
در ادامه مباحث، شرح حال مفصلى از نواب اربعه، به همراه مدعيانى كه به دروغ خود را از نائبان آن حضرت(عج) معرفى كرده بودند بيان شده است. برخى از اين افراد عبارتند از: حسن شريعى، محمد بن نصير نميرى، احمد بن هلال عبرتايى، محمد بن على بن بلال، شلمغانى، ابودلف كاتب و محمد بن احمد بغدادى.
+
وی در دانش [[فقه]]، [[حدیث]]، [[کلام]] و [[تفسیر قرآن]]، صاحب نظر بود و در حوزه علمیه [[کربلا]]، تفسیر و فقه تدریس می کرد.  
  
مؤلف اشخاصى كه در دوران غيبت صغرى مفتخر به ديدار امام زمان(عج) شده‌اند را به دو دسته تقسيم كرده است:
+
آیت الله قزوینى علاوه بر احیاى میراث [[شیعه|تشیع]] و صیانت از فرهنگ [[قرآن]] و [[عترت]] از راه زبان و خطابه، آثار قلمى ارزشمندی از خود به یادگار نهاد، از جمله: الاسلام و تعالیم التربویة، سیرة الرسول الاعظم، الامام على علیه‌السلام من المهد الى اللحد، فاطمة الزهراء علیهاالسلام من المهد الى اللحد، فاجعة الطف أو مقتل الحسین علیه‌السلام.
  
#كسانى كه در دوران حيات حضرت عسكرى(ع) به ديدار مؤفق شده‌اند؛ مانند: حكيمه خاتون عمه حضرت عسكرى(ع)، نسيم از كنيزان آن حضرت، گروهى از برجستگان شيعه كه شمارشان به چهل نفر مى‌رسد.
+
==معرفی کتاب==
#افرادى پس از رحلت حضرت عسکرى(ع) مانند: ابوالأديان، حاجز بن يزيد وشاء، على بن مهزيار و محمد بن عثمان. شرح برخى از اين ملاقات‌ها مفصلاً بيان شده است.
 
  
مؤلف بر اين باور است كه گفتگو در مورد طول عمر امام عصر(ع) بحث سازنده و هدف‌دارى نيست و كسانى كه براى خدشه‌دار كردن اصل عقيده به وجود آن حضرت، به اين بهانه‌جويى‌ها دست مى‌زنند، به نوعى حق‌ستيزى پرداخته و خود را به ناآگاهى مى‌زنند. به نظر او اگر براستى مسأله طول عمر براى آنها مطرح است، چرا در مورد طول عمر حضرت خضر(ع) كه از زمان موسى(ع) تاكنون زنده است چون و چرا نمى‌كنند؟
+
نویسنده انگیزه خویش از تألیف این اثر -که در سال ۱۳۹۷ق. نوشته شده- را عدم وجود کتابى جامع و کامل که زیبنده مقام والا و ترسیم‌کننده نقش شکوهبار [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|ولى‌عصر]](عجل الله تعالی فرجه) باشد، عنوان کرده است. وى معتقد است که بیشتر دانشمندان [[شیعه]] و نویسندگان و متفکران آنان، در برابر مسأله سرنوشت‌ساز و پراهمیت [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام مهدى]](عج) که یک حقیقت عقیدتى و قرآنى است، به گونه‌اى که شایسته و بایسته است، به مسئولیت خویش عمل نکرده و نقش شایسته‌اى ایفا ننموده‌اند.
  
بخش دوم كتاب دوران ظهور آن حضرت را به تصوير كشيده است. در اين بخش‌ها، راز پنهان بودن زمان ظهور و آزمايش بندگان در آن، پيشگويى‌هاى بى‌اساسى كه در مورد ظهور شده است، نشانه‌هاى ظهور از جمله سومين جنگ جهانى، خسوف و كسوف به تفصيل بيان شده است.
+
مؤلف در مقدمه، ابتدا تعدادى از منابع [[مهدویت]] را ذکر کرده که از آن جمله است: [[فرائد السمطین (کتاب)|فرائد السمطین]] ابراهیم جوینى [[شافعی|شافعى]]؛ [[ینابیع الموده لذوی القربی (کتاب)|ینابیع المودة]] سلیمان قندوزى [[حنفی]]؛ الصواعق المحرقه ابن حجر هیثمى شافعى؛ [[نور الأبصار فی مناقب آل بیت النبی المختار (کتاب)|نور الابصار]] شبلنجى شافعى؛ الفصول المهمه ابن صباغ [[مالکی|مالکى]]؛ المعجم الکبیر [[ابونعیم اصفهانی|ابونعیم اصفهانى]]. سپس این سؤال را مطرح مى‌کند که آیا این منابع، مصادر، اسناد و مدارک معتبر و مورد اعتماد [[اهل سنت]]، براى اقناع منکران مهدویت از جهان تسنن، کافى نیست؟ آیا دانشمندان و محدثین سنى مذهبى که انبوه کتاب‌ها را در مورد این اصل عقیدتى نگاشته و آن همه روایات را دسته‌بندى کرده‌اند، همگى دروغ‌پردازند؟
  
در ادامه مؤلف احتمالاتى در مورد حكمت مخفى بودن زمان ظهور بيان كرده و به توضيح آنها پرداخته است از جمله اينكه: 1- مؤمنان در همه قرون منتظر آن حضرت باشند تا براى اين انتظار پاداش برند؛2- اصل امتحان و آزمايش كه يكى از سنتهاى الهى است.
+
به باور نگارنده، مهمترین سبب این حق‌ناپذیرى مستمر و همه این ایرادها و اشکال‌تراشى‌ها در مورد [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت مهدى]](عج) و غیبت طولانى و عمر شریف ایشان، بدین دلیل است که آن مهدى نجات‌بخشى که [[قرآن]] و روایات نویدش را به بشریت مى‌دهد، «علوى نسب» و از [[ائمه اطهار|امامان]] شیعه است. به نظر او اگر مهدى(عج)، [[بنی امیه|اموى]] نسب بود و یا از خاندان اموى ریشه مى‌گرفت، دیگر این همه ایراد و اشکال‌تراشى پیرامون آن حضرت صورت نمى‌گرفت.
  
وى نشانه‌هاى ظهور را به سه بخش تقسيم كرده است:
+
نویسنده به منظور بررسى شخصیت حضرت مهدى(عج)، نخست، اسم و نسب امام و بشارت‌هاى [[قرآن]]، [[پیامبر اسلام|پیامبر]](ص) و [[ائمه اطهار|ائمه]] معصومین(ع) را بر وجود آن حضرت، حیات، و [[غیبت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه)|غیبت]] وى و نایبان او در دوران غیبت را بیان داشته است. پس از آن مطالب متنوع دیگرى را بیان نموده که اشاره به [[توقیعات امام زمان علیه السلام|توقیعات]] امام به [[شیخ مفید]] و نقل داستان کسانى که آن حضرت را مشاهده کرده‌اند، از آن جمله است.
  
#نشانه‌هاى عمومى كه از انحرافات گسترده فكرى، عقيدتى و عملى در سراسر جهان خبر مى‌دهند.
+
در نگارش این اثر، از کتب زیادى از [[اهل سنت]] همچون [[مسند احمد بن حنبل (کتاب)|مسند احمد بن حنبل]]، [[الکامل فی التاریخ (کتاب)|الکامل]] [[عزالدین ابن اثیر|ابن اثیر]] و [[سنن ابی داوود (کتاب)|السنن ابوداود سجستانى]] بهره گرفته شده و کلیه مطالب، مستند به [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]] معتبر است.
#علائمى كه نزديك ظهور پديدار مى‌گردند.
 
#نشانه‌هايى كه در همان سال ظهور رخ خواهند داد: الف) علائم غيرقطعى؛ ب) علائم قطعى. هريك از اين علائم بعد از بيان، توضيح داده شده‌اند.
 
  
مدعيان دروغين مهدويت از ديدگاه مؤلف، به چهار دسته تقسيم شده‌اند:
+
==محتوای کتاب==
  
#گروهى كه از نظر نسب، هويت، هدف و مذهب ناشناخته‌اند.
+
مطالب کتاب در ۲۴ فصل تنظیم شده است که مى‌توان آن را به سه بخش کلى تقسیم نمود. بخش اول کتاب مباحثى است که نویسنده در آن‌ها به نام و نسب [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت مهدى]](عج)، فرمایشات [[امامان معصوم]](ع) در مورد ایشان، [[غیبت صغری|غیبت صغرى]] و [[غیبت کبری|غیبت کبرى]]، نایبان خاص آن حضرت و نقل داستان کسانى که در دوران [[غیبت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه)|غیبت]] با ایشان ملاقات داشته‌اند، از جمله: محمد بن عیسى، شیخ على رشتى، اسماعیل هرقلى، [[مقدس اردبیلی|مقدس اردبیلى]]، سید محمد قزوینى پرداخته است.
#گروهى كه با كارهاى جنون‌آميز، خويش را از نظرها ساقط كردند.
 
#برخى نام، نشان، دعوت و پيروانشان از صفحه روزگار به گونه‌اى محو شده‌اند كه نشانى از آنها نيست.
 
#برخى نيز مرده‌اند اما نام و يادى از آنان هست و مؤلف، نظرى گذرا به زندگى و عملكرد شمارى از آنان افكنده‌است.
 
  
بخش سوم كتاب به مسأله ظهور، حكومت آن حضرت و رجعت پس از ايشان پرداخته است. به نظر مؤلف، بحث چگونگى ظهور و مكان آن بسيار با اهميت بوده و روايات موجود در اين زمينه، ما را از هرگونه پيش‌گويى درمورد آن بى‌نياز مى‌كند. به عقيده وى ظهور يك واقعيت و قيام و نهضت، واقعيتى ديگر است كه از نظر مكانى و زمانى باهم متفاوتند. مؤلف ضمن بررسى و تحقيق در مورد اين دو امر بيان مى‌دارد: هنگامى كه در مورد اين دو، به احاديث مراجعه مى‌كنيم، با ناهماهنگى در برخى واژه‌ها، اختلاف در نام‌ها، حذف در برخى روايات و از همه بدتر با اغلاط و اشتباهات چاپى بسيارى روبرو مى‌گرديم كه تعدادى از آنها را از نظر لفظ و معنا متزلزل مى‌كنند؛ به همين جهت مؤلف سعى كرده است تا فشرده برخى روايات و مفهوم برخى ديگر را به گونه‌اى كه خود دريافت كرده است بياورد تا مباحث از هماهنگى و نظم بايسته‌اى برخوردار باشد.
+
مؤلف عقیده دارد سخن از امام مهدى(ع) سخن از یک موضوع عقیدتى و مذهبى بسیار حساس و مهمى است که رابطه گسست‌ناپذیرى با [[اسلام]] دارد، نه افسانه‌اى که [[شیعه]] آنرا به منظور آرامش بخشیدن به روان خود سرهم کرده باشد و نه [[خرافات|خرافه‌اى]] که داستان‌سرایان ساخته و به اسلام چسبانده باشند؛ چرا که وجود گرانمایه او، یک واقعیت دینى و از مهمترین مسائل اسلام است. بدین جهت سرفصل‌هاى اولیه کتاب پیرامون شخصیت امام زمان(عج) تدوین شده است.
  
مؤلف در پى پاسخ به اين پرسش كه آن حضرت چگونه حكومت خواهد كرد؟ مهمترين عامل نيك‌بختى يا نگون‌بختى جوامع را در قوانين و مقررات حاكم بر آنها دانسته و بيان مى‌كند كه حكومت امام مهدى(ع) بر دو محور استوار است: 1- وضع قوانين بر اساس تعاليم اسلام واقعى؛ 2- داورى براساس حق و عدالت.
+
در ادامه مباحث، شرح حال مفصلى از [[نواب اربعه]]، به همراه مدعیانى که به [[دروغ]] خود را از نائبان آن حضرت(عج) معرفى کرده بودند بیان شده است. برخى از این افراد عبارتند از: حسن شریعى، محمد بن نصیر نمیرى، [[احمد بن هلال عبرتائی|احمد بن هلال عبرتایى]]، محمد بن على بن بلال، [[محمد بن علی شلمغانی]]، ابودلف کاتب و محمد بن احمد بغدادى.
  
در بحث رجعت، مؤلف ضمن بررسى آيات و روايات، آن را چنين تعريف مى‌كند كه: امامان(ع) و جمعى از كسانى كه از دنيا رفته‌اند، بار ديگر پس از ظهور حضرت مهدى(ع) و پيش از شهادت ايشان، به اراده خداوند به اين جهان باز مى‌گردند كه اولين آنها امام حسين(ع) است.
+
مؤلف اشخاصى که در دوران غیبت صغرى مفتخر به دیدار امام زمان(عج) شده‌اند را به دو دسته تقسیم کرده است:
  
== وضعيت كتاب==
+
*کسانى که در دوران حیات [[امام حسن عسکری علیه السلام|امام عسکرى]](ع) به دیدار مؤفق شده‌اند؛ مانند: [[حکیمه دختر امام جواد|حکیمه خاتون]] عمه حضرت عسکرى(ع)، نسیم از کنیزان آن حضرت، گروهى از برجستگان شیعه که شمارشان به چهل نفر مى‌رسد.
 +
*افرادى پس از شهادت حضرت عسکرى(ع) مانند: [[ابوالادیان|ابوالأدیان]]، حاجز بن یزید وشاء، [[علی بن مهزیار اهوازی|على بن مهزیار]] و [[محمد بن عثمان عمرى|محمد بن عثمان]]. شرح برخى از این ملاقات‌ها مفصلاً بیان شده است.
  
فهرست مطالب در انتهاى كتاب آمده است. پاورقى‌ها به ذكر منابع و توضيح برخى كلمات اختصاص دارد.
+
مؤلف بر این باور است که گفتگو در مورد طول عمر امام عصر(ع) بحث سازنده و هدف‌دارى نیست و کسانى که براى خدشه‌دار کردن اصل عقیده به وجود آن حضرت، به این بهانه‌جویى‌ها دست مى‌زنند، به نوعى حق‌ستیزى پرداخته و خود را به ناآگاهى مى‌زنند. به نظر او اگر براستى مسأله طول عمر براى آنها مطرح است، چرا در مورد طول عمر [[حضرت خضر علیه السلام|حضرت خضر]](ع) که از زمان [[حضرت موسی علیه السلام|حضرت موسى]](ع) تاکنون زنده است چون و چرا نمى‌کنند؟
  
== منابع مقاله==
+
بخش دوم کتاب، دوران ظهور آن حضرت را به تصویر کشیده است. در این بخش‌ها، راز پنهان بودن زمان ظهور و آزمایش بندگان در آن، پیشگویى‌هاى بى‌اساسى که در مورد ظهور شده است، [[نشانه های ظهور امام زمان (عج)|نشانه‌هاى ظهور]] از جمله سومین جنگ جهانى، خسوف و کسوف به تفصیل بیان شده است.
  
#مقدمه و متن كتاب.
+
در ادامه مؤلف احتمالاتى در مورد حکمت مخفى بودن زمان ظهور بیان کرده و به توضیح آنها پرداخته است از جمله اینکه: ۱- مؤمنان در همه قرون منتظر آن حضرت باشند تا براى این انتظار پاداش برند؛ ۲- اصل امتحان و آزمایش که یکى از سنتهاى الهى است.
#«امام مهدى(عج) در آينه قلم، كارنامه منابع پيرامون امام مهدى(ع) و مهدويت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، 1388، ج1، ص469.
 
  
== منبع ==
+
وى نشانه‌هاى ظهور را به سه بخش تقسیم کرده است:
ویکی نور
 
  
[[رده:کتابهای با موضوع امام مهدی (عج)]]
+
*نشانه‌هاى عمومى که از انحرافات گسترده فکرى، عقیدتى و عملى در سراسر جهان خبر مى‌دهند.
 +
*علائمى که نزدیک ظهور پدیدار مى‌گردند.
 +
*نشانه‌هایى که در همان سال ظهور رخ خواهند داد: الف) علائم غیرقطعى؛ ب) [[علامات حتمیه ظهور|علائم قطعى]]. هریک از این علائم بعد از بیان، توضیح داده شده‌اند.
 +
 
 +
مدعیان دروغین مهدویت از دیدگاه مؤلف، به چهار دسته تقسیم شده‌اند:
 +
 
 +
*گروهى که از نظر نسب، هویت، هدف و مذهب ناشناخته‌اند.
 +
*گروهى که با کارهاى جنون‌آمیز، خویش را از نظرها ساقط کردند.
 +
*برخى نام، نشان، دعوت و پیروانشان از صفحه روزگار به گونه‌اى محو شده‌اند که نشانى از آنها نیست.
 +
*برخى نیز مرده‌اند اما نام و یادى از آنان هست و مؤلف، نظرى گذرا به زندگى و عملکرد شمارى از آنان افکنده‌است.
 +
 
 +
بخش سوم کتاب، به مسأله ظهور، حکومت آن حضرت و [[رجعت]] پس از ایشان پرداخته است. به نظر مؤلف، بحث چگونگى ظهور و مکان آن بسیار با اهمیت بوده و روایات موجود در این زمینه، ما را از هرگونه پیش‌گویى در مورد آن بى‌نیاز مى‌کند. به عقیده وى ظهور، یک واقعیت بوده و قیام و نهضت، واقعیتى دیگر است که از نظر مکانى و زمانى باهم متفاوتند. مؤلف ضمن بررسى و تحقیق در مورد این دو امر بیان مى‌دارد: هنگامى که در مورد این دو، به [[احادیث]] مراجعه مى‌کنیم، با ناهماهنگى در برخى واژه‌ها، اختلاف در نام‌ها، حذف در برخى روایات و از همه بدتر با اغلاط و اشتباهات چاپى بسیارى روبرو مى‌گردیم که تعدادى از آنها را از نظر لفظ و معنا متزلزل مى‌کنند؛ به همین جهت مؤلف سعى کرده است تا فشرده برخى روایات و مفهوم برخى دیگر را به گونه‌اى که خود دریافت کرده است بیاورد تا مباحث از هماهنگى و نظم بایسته‌اى برخوردار باشد.
 +
 
 +
مؤلف در پى پاسخ به این پرسش که آن حضرت چگونه حکومت خواهد کرد؟ مهمترین عامل نیک‌بختى یا نگون‌بختى جوامع را در قوانین و مقررات حاکم بر آنها دانسته و بیان مى‌کند که حکومت امام مهدى(ع) بر دو محور استوار است: ۱- وضع قوانین بر اساس تعالیم اسلام واقعى؛ ۲- داورى براساس حق و عدالت.
 +
 
 +
در بحث [[رجعت]]، مؤلف ضمن بررسى آیات و روایات، آن را چنین تعریف مى‌کند که: امامان(ع) و جمعى از کسانى که از دنیا رفته‌اند، بار دیگر پس از ظهور حضرت مهدى(ع) و پیش از شهادت ایشان، به اراده خداوند به این جهان باز مى‌گردند که اولین آنها [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]](ع) است.
 +
 
 +
==منابع==
 +
 
 +
* "امام مهدى(ع) در آینه قلم، کارنامه منابع پیرامون امام مهدى(ع) و مهدویت"، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ۱۳۸۸.
 +
 
 +
[[رده:امام زمان (عج)]][[رده:کتابهای با موضوع امام مهدی (عج)]]
 +
[[رده:منابع تاریخ زندگی امام مهدی(عج)]][[رده:منابع با موضوع اهل البیت علیهم السلام]][[رده:کتابهای شخصیت شناسی]]

نسخهٔ ‏۱۶ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۵۲

«الإمام المهدی (علیه‌السلام) من المهد إلى الظهور» اثر سید محمدکاظم قزوینى (م، ۱۴۱۵ ق)، پژوهشى است به زبان عربى، پیرامون شخصیت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) و دوران غیبت و ظهور و حکومت ایشان.

Ketab63.jpg
نویسنده سید محمدکاظم قزوینی
موضوع امام زمان/ مهدویت
زبان عربی
تعداد جلد ۱

مؤلف

سید محمدکاظم موسوى قزوینى (۱۳۴۸-۱۴۱۵ ق)، از علمای ربانى و مبلغان مجاهد شیعه و از شاگردان آیت الله میلانی بود که عمر پربرکت خود را در راه احیاى فرهنگ اهل بیت علیهم السلام صرف نمود.

وی در دانش فقه، حدیث، کلام و تفسیر قرآن، صاحب نظر بود و در حوزه علمیه کربلا، تفسیر و فقه تدریس می کرد.

آیت الله قزوینى علاوه بر احیاى میراث تشیع و صیانت از فرهنگ قرآن و عترت از راه زبان و خطابه، آثار قلمى ارزشمندی از خود به یادگار نهاد، از جمله: الاسلام و تعالیم التربویة، سیرة الرسول الاعظم، الامام على علیه‌السلام من المهد الى اللحد، فاطمة الزهراء علیهاالسلام من المهد الى اللحد، فاجعة الطف أو مقتل الحسین علیه‌السلام.

معرفی کتاب

نویسنده انگیزه خویش از تألیف این اثر -که در سال ۱۳۹۷ق. نوشته شده- را عدم وجود کتابى جامع و کامل که زیبنده مقام والا و ترسیم‌کننده نقش شکوهبار ولى‌عصر(عجل الله تعالی فرجه) باشد، عنوان کرده است. وى معتقد است که بیشتر دانشمندان شیعه و نویسندگان و متفکران آنان، در برابر مسأله سرنوشت‌ساز و پراهمیت امام مهدى(عج) که یک حقیقت عقیدتى و قرآنى است، به گونه‌اى که شایسته و بایسته است، به مسئولیت خویش عمل نکرده و نقش شایسته‌اى ایفا ننموده‌اند.

مؤلف در مقدمه، ابتدا تعدادى از منابع مهدویت را ذکر کرده که از آن جمله است: فرائد السمطین ابراهیم جوینى شافعى؛ ینابیع المودة سلیمان قندوزى حنفی؛ الصواعق المحرقه ابن حجر هیثمى شافعى؛ نور الابصار شبلنجى شافعى؛ الفصول المهمه ابن صباغ مالکى؛ المعجم الکبیر ابونعیم اصفهانى. سپس این سؤال را مطرح مى‌کند که آیا این منابع، مصادر، اسناد و مدارک معتبر و مورد اعتماد اهل سنت، براى اقناع منکران مهدویت از جهان تسنن، کافى نیست؟ آیا دانشمندان و محدثین سنى مذهبى که انبوه کتاب‌ها را در مورد این اصل عقیدتى نگاشته و آن همه روایات را دسته‌بندى کرده‌اند، همگى دروغ‌پردازند؟

به باور نگارنده، مهمترین سبب این حق‌ناپذیرى مستمر و همه این ایرادها و اشکال‌تراشى‌ها در مورد حضرت مهدى(عج) و غیبت طولانى و عمر شریف ایشان، بدین دلیل است که آن مهدى نجات‌بخشى که قرآن و روایات نویدش را به بشریت مى‌دهد، «علوى نسب» و از امامان شیعه است. به نظر او اگر مهدى(عج)، اموى نسب بود و یا از خاندان اموى ریشه مى‌گرفت، دیگر این همه ایراد و اشکال‌تراشى پیرامون آن حضرت صورت نمى‌گرفت.

نویسنده به منظور بررسى شخصیت حضرت مهدى(عج)، نخست، اسم و نسب امام و بشارت‌هاى قرآن، پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) را بر وجود آن حضرت، حیات، و غیبت وى و نایبان او در دوران غیبت را بیان داشته است. پس از آن مطالب متنوع دیگرى را بیان نموده که اشاره به توقیعات امام به شیخ مفید و نقل داستان کسانى که آن حضرت را مشاهده کرده‌اند، از آن جمله است.

در نگارش این اثر، از کتب زیادى از اهل سنت همچون مسند احمد بن حنبل، الکامل ابن اثیر و السنن ابوداود سجستانى بهره گرفته شده و کلیه مطالب، مستند به آیات و روایات معتبر است.

محتوای کتاب

مطالب کتاب در ۲۴ فصل تنظیم شده است که مى‌توان آن را به سه بخش کلى تقسیم نمود. بخش اول کتاب مباحثى است که نویسنده در آن‌ها به نام و نسب حضرت مهدى(عج)، فرمایشات امامان معصوم(ع) در مورد ایشان، غیبت صغرى و غیبت کبرى، نایبان خاص آن حضرت و نقل داستان کسانى که در دوران غیبت با ایشان ملاقات داشته‌اند، از جمله: محمد بن عیسى، شیخ على رشتى، اسماعیل هرقلى، مقدس اردبیلى، سید محمد قزوینى پرداخته است.

مؤلف عقیده دارد سخن از امام مهدى(ع) سخن از یک موضوع عقیدتى و مذهبى بسیار حساس و مهمى است که رابطه گسست‌ناپذیرى با اسلام دارد، نه افسانه‌اى که شیعه آنرا به منظور آرامش بخشیدن به روان خود سرهم کرده باشد و نه خرافه‌اى که داستان‌سرایان ساخته و به اسلام چسبانده باشند؛ چرا که وجود گرانمایه او، یک واقعیت دینى و از مهمترین مسائل اسلام است. بدین جهت سرفصل‌هاى اولیه کتاب پیرامون شخصیت امام زمان(عج) تدوین شده است.

در ادامه مباحث، شرح حال مفصلى از نواب اربعه، به همراه مدعیانى که به دروغ خود را از نائبان آن حضرت(عج) معرفى کرده بودند بیان شده است. برخى از این افراد عبارتند از: حسن شریعى، محمد بن نصیر نمیرى، احمد بن هلال عبرتایى، محمد بن على بن بلال، محمد بن علی شلمغانی، ابودلف کاتب و محمد بن احمد بغدادى.

مؤلف اشخاصى که در دوران غیبت صغرى مفتخر به دیدار امام زمان(عج) شده‌اند را به دو دسته تقسیم کرده است:

  • کسانى که در دوران حیات امام عسکرى(ع) به دیدار مؤفق شده‌اند؛ مانند: حکیمه خاتون عمه حضرت عسکرى(ع)، نسیم از کنیزان آن حضرت، گروهى از برجستگان شیعه که شمارشان به چهل نفر مى‌رسد.
  • افرادى پس از شهادت حضرت عسکرى(ع) مانند: ابوالأدیان، حاجز بن یزید وشاء، على بن مهزیار و محمد بن عثمان. شرح برخى از این ملاقات‌ها مفصلاً بیان شده است.

مؤلف بر این باور است که گفتگو در مورد طول عمر امام عصر(ع) بحث سازنده و هدف‌دارى نیست و کسانى که براى خدشه‌دار کردن اصل عقیده به وجود آن حضرت، به این بهانه‌جویى‌ها دست مى‌زنند، به نوعى حق‌ستیزى پرداخته و خود را به ناآگاهى مى‌زنند. به نظر او اگر براستى مسأله طول عمر براى آنها مطرح است، چرا در مورد طول عمر حضرت خضر(ع) که از زمان حضرت موسى(ع) تاکنون زنده است چون و چرا نمى‌کنند؟

بخش دوم کتاب، دوران ظهور آن حضرت را به تصویر کشیده است. در این بخش‌ها، راز پنهان بودن زمان ظهور و آزمایش بندگان در آن، پیشگویى‌هاى بى‌اساسى که در مورد ظهور شده است، نشانه‌هاى ظهور از جمله سومین جنگ جهانى، خسوف و کسوف به تفصیل بیان شده است.

در ادامه مؤلف احتمالاتى در مورد حکمت مخفى بودن زمان ظهور بیان کرده و به توضیح آنها پرداخته است از جمله اینکه: ۱- مؤمنان در همه قرون منتظر آن حضرت باشند تا براى این انتظار پاداش برند؛ ۲- اصل امتحان و آزمایش که یکى از سنتهاى الهى است.

وى نشانه‌هاى ظهور را به سه بخش تقسیم کرده است:

  • نشانه‌هاى عمومى که از انحرافات گسترده فکرى، عقیدتى و عملى در سراسر جهان خبر مى‌دهند.
  • علائمى که نزدیک ظهور پدیدار مى‌گردند.
  • نشانه‌هایى که در همان سال ظهور رخ خواهند داد: الف) علائم غیرقطعى؛ ب) علائم قطعى. هریک از این علائم بعد از بیان، توضیح داده شده‌اند.

مدعیان دروغین مهدویت از دیدگاه مؤلف، به چهار دسته تقسیم شده‌اند:

  • گروهى که از نظر نسب، هویت، هدف و مذهب ناشناخته‌اند.
  • گروهى که با کارهاى جنون‌آمیز، خویش را از نظرها ساقط کردند.
  • برخى نام، نشان، دعوت و پیروانشان از صفحه روزگار به گونه‌اى محو شده‌اند که نشانى از آنها نیست.
  • برخى نیز مرده‌اند اما نام و یادى از آنان هست و مؤلف، نظرى گذرا به زندگى و عملکرد شمارى از آنان افکنده‌است.

بخش سوم کتاب، به مسأله ظهور، حکومت آن حضرت و رجعت پس از ایشان پرداخته است. به نظر مؤلف، بحث چگونگى ظهور و مکان آن بسیار با اهمیت بوده و روایات موجود در این زمینه، ما را از هرگونه پیش‌گویى در مورد آن بى‌نیاز مى‌کند. به عقیده وى ظهور، یک واقعیت بوده و قیام و نهضت، واقعیتى دیگر است که از نظر مکانى و زمانى باهم متفاوتند. مؤلف ضمن بررسى و تحقیق در مورد این دو امر بیان مى‌دارد: هنگامى که در مورد این دو، به احادیث مراجعه مى‌کنیم، با ناهماهنگى در برخى واژه‌ها، اختلاف در نام‌ها، حذف در برخى روایات و از همه بدتر با اغلاط و اشتباهات چاپى بسیارى روبرو مى‌گردیم که تعدادى از آنها را از نظر لفظ و معنا متزلزل مى‌کنند؛ به همین جهت مؤلف سعى کرده است تا فشرده برخى روایات و مفهوم برخى دیگر را به گونه‌اى که خود دریافت کرده است بیاورد تا مباحث از هماهنگى و نظم بایسته‌اى برخوردار باشد.

مؤلف در پى پاسخ به این پرسش که آن حضرت چگونه حکومت خواهد کرد؟ مهمترین عامل نیک‌بختى یا نگون‌بختى جوامع را در قوانین و مقررات حاکم بر آنها دانسته و بیان مى‌کند که حکومت امام مهدى(ع) بر دو محور استوار است: ۱- وضع قوانین بر اساس تعالیم اسلام واقعى؛ ۲- داورى براساس حق و عدالت.

در بحث رجعت، مؤلف ضمن بررسى آیات و روایات، آن را چنین تعریف مى‌کند که: امامان(ع) و جمعى از کسانى که از دنیا رفته‌اند، بار دیگر پس از ظهور حضرت مهدى(ع) و پیش از شهادت ایشان، به اراده خداوند به این جهان باز مى‌گردند که اولین آنها امام حسین(ع) است.

منابع

  • "امام مهدى(ع) در آینه قلم، کارنامه منابع پیرامون امام مهدى(ع) و مهدویت"، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ۱۳۸۸.