نور الأبصار فی مناقب آل بیت النبی المختار (کتاب)
«نور الأبصار فى مناقب آل بیت النبىّ المختار» تألیف شیخ مؤمن شبلنجى از علماى اهل سنت در قرن سیزدهم هجرى است. در این کتاب، بیشتر به بیان زندگی و فضایل پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) و اهل بیت آن حضرت پرداخته شده، و مختصری نیز از سیره خلفای راشدین و چهار پیشوای فقهی اهل سنت آمده است.
 | |
| نویسنده | مؤمن شبلنجی |
| موضوع | سیره و فضایل اهل بیت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
انگیزه نگارش
مؤمن شبلنجى در مقدمه کتاب، انگیزه تألیف آن را چنین بیان مى‌کند که: درد چشمى پیدا کردم و به سیده نفیسه - از نوادگان امام حسن علیه‌السلام - توسل جستم و نذر کردم اگر شفا یافتم کلماتى از بزرگان را در باره مناقب اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه وآله) جمع آورى نمایم. مدتى نگذشت که شفا حاصل شد و تصمیم گرفتم به وعده ام وفا کنم، هر چند خود را اهل این کار نمى دانستم و بضاعتى نداشتم.
محتوای کتاب
شبلنجى در مقدمه مى گوید: کتاب «نور الابصار» را بر چهار باب و یک خاتمه تنظیم کردم؛ باب اول در سیره پیامبر(ص) و خلفاى اربعه، باب دوم ذکر حسنین (حسن و حسین) و باقى ائمه اثنا عشر، باب سوم در باره گروهى از ذریه پیامبر(ص) که در مصر مزار و مسجدى به نام آنها وجود دارد و باب چهارم درباره ائمه چهار گانه مذاهب اهل سنت. خاتمه هم در باره چهار نفر از اقطاب. این چهار قطب که در خاتمه کوتاه آخر کتاب در باره آنان سخن گفته عبارتند از: احمد رفاعى، عبدالقادر جیلى، احمد بدوى و ابراهیم دسوقى، که هر چهار نفر از سادات حسینى و حسنى قرن ششم و هفتم بوده‌اند و از بزرگان مذهب شافعى و صوفیه به شمار مى روند.
- در باب نخست کتاب، اجمالى از زندگى و سخنان پیامبر (صلی الله علیه وآله) آمده و مؤلف هنگام ذکر احادیث آن حضرت، با رموزى به منابع خود اشاره مى‌کند. سپس به شرح حال بستگان پیامبر(ص) مى‌پردازد. در ادامه این باب، شرح مختصرى از احوال سه خلیفه نخست و شرح مفصل ترى از مناقب، کلمات و دوران خلافت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام آورده است.
- باب دوم، به اخبار ائمه شیعه از حسن بن على علیه السلام تا امام دوازدهم علیه السلام اختصاص دارد و مؤلف به شرح زندگانى و فضایل این یازده امام می‌پردازد.
- در باب سوم کتاب، به افرادى چون سکینه دختر امام حسین علیه‌السلام، رقیّه دختر امام علی علیه‌السلام، حضرت زینب علیهاالسلام، فاطمه بنت الحسین علیه‌السلام، سیده نفیسه از نوادگان امام مجتبى علیه‌السلام، فاطمه دختر امام رضا علیه‌السلام و دیگرانى که در مصر مزارهایى منسوب به آنان وجود دارد پرداخته شده است.
- باب چهارم کتاب، درباره چهار پیشواى فقهى اهل سنت (ابوحنیفه، محمد بن ادریس شافعی، مالک بن انس، احمد بن حنبل) است.
شبلنجى در قسمت مناقب ائمه اهل البیت -که بخش اصلى و حجم بیشتر این کتاب را در برگرفته است-، بیشتر مطالب را به صورت پیوسته و بدون ذکر منبع و سند آورده است. گاهى هم از منابع خود یاد کرده و راوى اصلى خبر را نام مى برد. مؤلف در ابتداى فصول کتاب گاه با عباراتى چون: «ذکر جماعة من اهل السیر» آغاز کرده و گاه بدون مقدمه به بیان مطالب می‌پردازد. در مجموع، مطالب خود را از دیگران نقل کرده است؛ کسانى چون ابن صباغ مالکى، ابن خشاب، ابونعیم اصفهانی، ابن جوزى و... . به نظر مى رسد بخشى از مطالب این کتاب نیز از شیعیانى است که در باره زندگى دوازده امام تألیفاتى داشته‌اند.
منابع
- نرم افزار سیره معصومان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
