مفاتیح الجنان (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۹: | سطر ۹: | ||
|موضوع= دعا | |موضوع= دعا | ||
| − | |زبان= عربی | + | |زبان= عربی-فارسی |
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد= ۱ |
|عنوان افزوده1= | |عنوان افزوده1= | ||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
}} | }} | ||
| − | '''«مفاتیح | + | '''«مفاتیح الجِنان»''' تألیف [[شیخ عباس قمی]] (م، ۱۳۵۹ ق)، کتابی است مشتمل بر [[دعا|ادعیه]]، [[زیارت|زیارات]] و اعمال و [[آداب اسلامی]]، که از [[پیامبر اسلام|پیغمبر اکرم]] و [[ائمه اطهار]] (علیهم‌السلام) نقل شده است. |
| − | == | + | ==مؤلف== |
| − | + | [[شیخ عباس قمى|حاج شیخ عباس قمى]] (۱۳۵۹-۱۲۹۴ ق)، [[محدث]] بزرگ [[شیعه]] و متولد در [[قم]] و متوفی در [[نجف]] است. او در نجف از محضر اساتید بزرگی چون [[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|سید محمد کاظم یزدی]]، [[میرزا محمد تقی شیرازی|میرزا محمدتقی شیرازی]] و [[محدث نوری|میرزا حسین نورى]] کسب علم نمود. | |
| − | + | محدث قمی در زمان خود، از مربیان و معلمان [[اخلاق]] اسلامی در میان مردم و [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] شناخته می شد. [[سید علی نقی فیض الاسلام|سید علی‌نقی فیض‌الاسلام]]، [[سید محمدهادی میلانی]] و [[سردار کابلی|حیدرقلی سردار کابلی]] از شاگردان او هستند. | |
| − | + | برخی از تألیفات مهم شیخ عباس قمی عبارت است از: [[مفاتیح الجنان]]، [[سفینة البحار (کتاب)|سفینة البحار]]، [[منتهى الآمال]]، فواید الرضویة، [[تتمة المنتهی فی وقایع ایام الخلفاء (کتاب)|تتمة المنتهی]] و [[نفس المهموم (کتاب)|نفس المهموم]]. | |
| − | + | ==معرفی کتاب== | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | «مفاتیح الجِنان» (به معنای کلیدهای بهشت‌ها)، مجموعه‌ای از [[دعا|دعاها]]، [[مناجات]]، [[زيارت|زیارات]]، اعمال مخصوصه ایام سال و ماه‌ها و روزها و... که از طرف [[پیامبر اسلام|پیغمبر اکرم]] و [[ائمه اطهار]] (علیهم السلام) صادر شده است. | |
| − | [[ | + | [[شيخ عباس قمى]]، آن چنان كه از مقدمه‌ى كوتاه «مفاتيح الجنان» برمى‌آيد، كتابى به نام «مفتاح الجنان» (كه در ادعيه و زيارات تأليف شده بود) را ملاحظه كرده بود و به جهت تكميل آن، دست به نگارش مفاتيح زد. وی می گوید: «.... بعضى از اخوان مؤمنين از اين داعى درخواست نمودند كه كتاب مفتاح الجنان را كه متداول شده بين مردم، مطالعه نمايم و آنچه از ادعيه‌ى آن كتاب [[سند حدیث|سند]] دارد ذكر نمايم و آنچه را كه سندش به نظرم نرسيده، ذكر ننمايم و اضافه كنم بر آن بعض ادعيه و زيارات معتبره كه در آن كتاب ذكر نشده، پس احقر خواهش ايشان را اجابت نموده و اين كتاب را به همان ترتيب جمع آورده و ناميدم آن را به "مفاتيح الجنان"». |
| − | + | بسیاری از این ادعیه و زیارات، از کتب معتبری چون «[[اقبال الاعمال (کتاب)|اقبال الاعمال]]» [[سید بن طاووس|سید بن طاوس]] و «[[مصباح كفعمى (کتاب)|المصباح]]» [[تقی الدین ابراهیم كفعمی|کفعمی]] برگرفته شده است. | |
| − | + | این مجموعه با دقت و ترتیب خاص و با ذوق و سلیقه و احاطه وسیعی که مؤلف محترم آن بر آثار [[اهل البیت|اهل بیت]] (علیهم السلام) و کتب دعا و زیارات داشته، تدوین شده و به جهت خلوص نیتی که نویسنده عالیقدرش برخوردار بود، در مدت کوتاهی این کتاب فراگیر شد و در بسیاری منازل، [[مسجد|مساجد]] و اماکن متبرکه وجود دارد. | |
| − | + | مرحوم شيخ عباس قمى، جز كتاب «مفاتيح الجنان»، آثار ديگرى در اين زمينه دارد كه به اتقان و شهرت مفاتيح نمى‌رسد، مثل «فيض العلام فی عمل الشهور و وقايع الأيام» كه در تبويب، اندكى با مفاتيح تفاوت دارد. | |
| − | * [ | + | ==محتوای کتاب== |
| − | * [ | + | |
| − | * [http:// | + | معمولاً در صفحات اول «مفاتیح الجنان»، چند [[سوره]] از [[قرآن کریم]] آمده است. این ها سوره هایی هستند که در بعضی از دعاها، باید خوانده شوند. ظاهراً اين مقدمه‌ى قرآنى، به مرور زمان به كتاب افزوده شده است و جزء كتاب نمى‌باشد. بعد از آن، کتاب حاضر شامل چند قسمت می باشد: |
| + | |||
| + | ترتيب ابواب و فصول كتاب به اين شرح است: | ||
| + | *باب اول: در تعقيب نمازها و دعاهاى ايام هفته و اعمال شب و روز جمعه و بعض ادعيه‌ى مشهوره و... | ||
| + | # فصل اول: در تعقيبات مشتركه. | ||
| + | # فصل دوم: در تعقيبات مختصه. | ||
| + | # فصل سوم: در ذكر دعاهاى ايام هفته. | ||
| + | # فصل چهارم: در فضيلت و اعمال شب و روز جمعه. | ||
| + | # فصل پنجم: در تعيين اسامى [[پیامبر]] و [[ائمه]] عليهم‌السلام به روزهاى هفته و [[زيارت]] ايشان در هر روز. | ||
| + | # فصل ششم: در ذكر بعضى از ادعيه‌ى مشهوره. | ||
| + | # فصل هفتم: در ذكر بعض [[آیات]] و دعاهاى نافعه‌ى مختصره كه انتخاب كردم از كتب معتبره. | ||
| + | # فصل هشتم: در مناجات است. | ||
| + | *باب دوم: در اعمال ماه‌هاى سال و فضيلت و اعمال روز [[عید نوروز|نوروز]] و اعمال ماه‌هاى رومى. | ||
| + | # فصل اول: در فضيلت و اعمال ماه مبارک [[رجب]] است. | ||
| + | # فصل دوم: در فضيلت و اعمال ماه [[شعبان]] است. | ||
| + | # فصل سوم: در فضيلت و اعمال ماه مبارک [[رمضان]] است. | ||
| + | # فصل چهارم: در فضيلت و اعمال ماه [[شوال]] است. | ||
| + | # فصل پنجم: در فضيلت و اعمال ماه [[ذى القعده]] است. | ||
| + | # فصل ششم: در فضيلت و اعمال ماه [[ذى الحجه]] است. | ||
| + | # فصل هفتم: در فضيلت و اعمال ماه [[ماه محرم|محرم]] است. | ||
| + | # فصل هشتم: در اعمال ماه [[صفر]] است. | ||
| + | # فصل نهم: در اعمال ماه [[ربيع الاول]] است. | ||
| + | # فصل دهم: در اعمال ماه‌هاى [[ربيع الثانى]] و [[جمادى الاولى]] و [[جمادی الثانی|جمادى الآخرة]] است. | ||
| + | # فصل يازدهم: در اعمال هر ماه نو و اعمال [[عید نوروز]] و اعمال ماه‌هاى رومى است. | ||
| + | *باب سوم: در زيارات و آنچه مناسب آن باب است. | ||
| + | # فصل اول: در آداب زيارت است. | ||
| + | # فصل دوم: در ذكر [[اذن دخول]] هر يک از حرم‌هاى شريفه. | ||
| + | # فصل سوم: در ذكر زيارت حضرت [[رسول خدا]] و [[فاطمه زهرا]] و ائمه [[بقیع]] صلوات‌الله‌عليهم اجمعين در [[مدینه]] طيّبه. | ||
| + | # فصل چهارم: در فضيلت و کیفیت زيارت مولاى ما حضرت [[امیرالمؤمنین]] عليه‌السلام. | ||
| + | # فصل پنجم: در فضيلت [[كوفه]] و [[مسجد کوفه]] و اعمال آن مسجد و زيارت جناب [[مسلم بن عقیل|مسلم]] است. | ||
| + | # فصل ششم: در فضيلت و اعمال [[مسجد سهله]] و اعمال مسجد [[زید بن صوحان]] و مسجد [[صعصعة بن صوحان]]. | ||
| + | # فصل هفتم: در فضيلت و زيارت حضرت [[امام حسین|ابوعبدالله الحسين]] صلوات‌الله‌عليه و آدابى كه زائر آن جناب بايد مراعات آنها نمايد در طريق زيارت و در آن حرم مطهر و کیفیت زيارت آن حضرت. | ||
| + | # فصل هشتم: در فضيلت و کیفیت زيارت [[كاظمين]] يعنى [[امام موسى كاظم]] و [[امام جواد|امام محمدتقى]] عليهماالسلام و ذكر [[مسجد براثا]] و زيارت [[نواب اربعه]] رضى‌الله‌عنهم و زيارت جناب [[سلمان]] رضى‌الله‌عنه. | ||
| + | # فصل نهم: در بيان فضيلت و کیفیت زيارت امام الإنس و الجنة المدفون بأرض الغربة بضعة سيد الورى مولانا أبوالحسن [[على بن موسى الرضا]] صلوات‌الله‌عليه و على آبائه و أولاده، أئمة الهدى. | ||
| + | # فصل دهم: در زيارت [[سامرا|سرّ من رأى]] و اعمال [[سرداب امام زمان|سرداب]] مطهر. | ||
| + | *خاتمه: در بيان زيارت انبياء عظام عليهم‌السلام و امامزادگان عالى مقام و [[زیارت اهل قبور|زيارت قبور]] مؤمنين أسكنهم الله دارالسلام. | ||
| + | |||
| + | '''ملحقات مفاتيح الجنان:''' | ||
| + | |||
| + | مؤلف پس از اتمام كتاب، در چاپ‌هاى بعدى آن برخى ادعيه را بدون آن كه در ترتيب و اصل كتاب تغييرى بدهد افزوده است، اين اضافات به نام «ملحقات مفاتيح الجنان»، پس از خاتمه‌ى كتاب آورده شده است. مؤلف بيان جالبى در اين زمينه دارد: «... بعد از آنكه بعون الله تعالى كتاب مفاتيح الجنان را تأليف نمودم و در اقطار منتشر گشت، بخاطرم رسيد كه در طبع دويم آن بر آن زياد كنم دعاى وداعى براى ماه رمضان و خطبه‌ى روز عيد فطر و زيارت جامعه‌ى ائمة المؤمنين و دعاى «اللهم إنى زُرت هذا الإمام» كه در عقب زيارات خوانده مى‌شود و زيارت وداعى كه هر يك از [[ائمه]] عليهم‌السلام را با آن وداع كنند و رقعه‌اى كه براى حاجت مى‌نويسند و دعایى كه در غيبت [[امام عصر]] عجل الله فرجه بايد خوانده شود و آداب زيارت به نيابت بواسطه‌ى كثرت حاجت به اينها. لكن ديدم هرگاه اين كار را كنم، فتح بابى شود براى تصرف در كتاب مفاتيح و بسا شود بعضى از فضولان بعد از اين در آن كتاب بعضى از ادعيه‌ى ديگر بيفزايند يا از آن كم كنند و به اسم «مفاتيح الجنان» در ميان مردم رواج دهند، چنانكه در «مفتاح الجنان» مشاهده مى‌شود، لاجرم كتاب را به همان حال خود گذاشتم و اين هشت مطلب را بعد از تمام شدن مفاتيح ملحق نمودم و...». | ||
| + | |||
| + | ==منابع== | ||
| + | *[[نرم افزار نور الجنان]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. | ||
| + | *[http://book.tahoor.com/page.php?id=10571 "مفاتیح الجنان"، کتابشناسی طهور]، (۱ خرداد ۱۳۹۱). | ||
[[رده:منابع زیارات و ادعیه]] | [[رده:منابع زیارات و ادعیه]] | ||
| + | [[رده:آثار شیخ عباس قمی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۰۴:۴۱
 | |
| نویسنده | شیخ عباس قمی |
| موضوع | دعا |
| زبان | عربی-فارسی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
«مفاتیح الجِنان» تألیف شیخ عباس قمی (م، ۱۳۵۹ ق)، کتابی است مشتمل بر ادعیه، زیارات و اعمال و آداب اسلامی، که از پیغمبر اکرم و ائمه اطهار (علیهم‌السلام) نقل شده است.
محتویات
مؤلف
حاج شیخ عباس قمى (۱۳۵۹-۱۲۹۴ ق)، محدث بزرگ شیعه و متولد در قم و متوفی در نجف است. او در نجف از محضر اساتید بزرگی چون سید محمد کاظم یزدی، میرزا محمدتقی شیرازی و میرزا حسین نورى کسب علم نمود.
محدث قمی در زمان خود، از مربیان و معلمان اخلاق اسلامی در میان مردم و حوزه‌های علمیه شناخته می شد. سید علی‌نقی فیض‌الاسلام، سید محمدهادی میلانی و حیدرقلی سردار کابلی از شاگردان او هستند.
برخی از تألیفات مهم شیخ عباس قمی عبارت است از: مفاتیح الجنان، سفینة البحار، منتهى الآمال، فواید الرضویة، تتمة المنتهی و نفس المهموم.
معرفی کتاب
«مفاتیح الجِنان» (به معنای کلیدهای بهشت‌ها)، مجموعه‌ای از دعاها، مناجات، زیارات، اعمال مخصوصه ایام سال و ماه‌ها و روزها و... که از طرف پیغمبر اکرم و ائمه اطهار (علیهم السلام) صادر شده است.
شيخ عباس قمى، آن چنان كه از مقدمه‌ى كوتاه «مفاتيح الجنان» برمى‌آيد، كتابى به نام «مفتاح الجنان» (كه در ادعيه و زيارات تأليف شده بود) را ملاحظه كرده بود و به جهت تكميل آن، دست به نگارش مفاتيح زد. وی می گوید: «.... بعضى از اخوان مؤمنين از اين داعى درخواست نمودند كه كتاب مفتاح الجنان را كه متداول شده بين مردم، مطالعه نمايم و آنچه از ادعيه‌ى آن كتاب سند دارد ذكر نمايم و آنچه را كه سندش به نظرم نرسيده، ذكر ننمايم و اضافه كنم بر آن بعض ادعيه و زيارات معتبره كه در آن كتاب ذكر نشده، پس احقر خواهش ايشان را اجابت نموده و اين كتاب را به همان ترتيب جمع آورده و ناميدم آن را به "مفاتيح الجنان"».
بسیاری از این ادعیه و زیارات، از کتب معتبری چون «اقبال الاعمال» سید بن طاوس و «المصباح» کفعمی برگرفته شده است.
این مجموعه با دقت و ترتیب خاص و با ذوق و سلیقه و احاطه وسیعی که مؤلف محترم آن بر آثار اهل بیت (علیهم السلام) و کتب دعا و زیارات داشته، تدوین شده و به جهت خلوص نیتی که نویسنده عالیقدرش برخوردار بود، در مدت کوتاهی این کتاب فراگیر شد و در بسیاری منازل، مساجد و اماکن متبرکه وجود دارد.
مرحوم شيخ عباس قمى، جز كتاب «مفاتيح الجنان»، آثار ديگرى در اين زمينه دارد كه به اتقان و شهرت مفاتيح نمى‌رسد، مثل «فيض العلام فی عمل الشهور و وقايع الأيام» كه در تبويب، اندكى با مفاتيح تفاوت دارد.
محتوای کتاب
معمولاً در صفحات اول «مفاتیح الجنان»، چند سوره از قرآن کریم آمده است. این ها سوره هایی هستند که در بعضی از دعاها، باید خوانده شوند. ظاهراً اين مقدمه‌ى قرآنى، به مرور زمان به كتاب افزوده شده است و جزء كتاب نمى‌باشد. بعد از آن، کتاب حاضر شامل چند قسمت می باشد:
ترتيب ابواب و فصول كتاب به اين شرح است:
- باب اول: در تعقيب نمازها و دعاهاى ايام هفته و اعمال شب و روز جمعه و بعض ادعيه‌ى مشهوره و...
- فصل اول: در تعقيبات مشتركه.
- فصل دوم: در تعقيبات مختصه.
- فصل سوم: در ذكر دعاهاى ايام هفته.
- فصل چهارم: در فضيلت و اعمال شب و روز جمعه.
- فصل پنجم: در تعيين اسامى پیامبر و ائمه عليهم‌السلام به روزهاى هفته و زيارت ايشان در هر روز.
- فصل ششم: در ذكر بعضى از ادعيه‌ى مشهوره.
- فصل هفتم: در ذكر بعض آیات و دعاهاى نافعه‌ى مختصره كه انتخاب كردم از كتب معتبره.
- فصل هشتم: در مناجات است.
- باب دوم: در اعمال ماه‌هاى سال و فضيلت و اعمال روز نوروز و اعمال ماه‌هاى رومى.
- فصل اول: در فضيلت و اعمال ماه مبارک رجب است.
- فصل دوم: در فضيلت و اعمال ماه شعبان است.
- فصل سوم: در فضيلت و اعمال ماه مبارک رمضان است.
- فصل چهارم: در فضيلت و اعمال ماه شوال است.
- فصل پنجم: در فضيلت و اعمال ماه ذى القعده است.
- فصل ششم: در فضيلت و اعمال ماه ذى الحجه است.
- فصل هفتم: در فضيلت و اعمال ماه محرم است.
- فصل هشتم: در اعمال ماه صفر است.
- فصل نهم: در اعمال ماه ربيع الاول است.
- فصل دهم: در اعمال ماه‌هاى ربيع الثانى و جمادى الاولى و جمادى الآخرة است.
- فصل يازدهم: در اعمال هر ماه نو و اعمال عید نوروز و اعمال ماه‌هاى رومى است.
- باب سوم: در زيارات و آنچه مناسب آن باب است.
- فصل اول: در آداب زيارت است.
- فصل دوم: در ذكر اذن دخول هر يک از حرم‌هاى شريفه.
- فصل سوم: در ذكر زيارت حضرت رسول خدا و فاطمه زهرا و ائمه بقیع صلوات‌الله‌عليهم اجمعين در مدینه طيّبه.
- فصل چهارم: در فضيلت و کیفیت زيارت مولاى ما حضرت امیرالمؤمنین عليه‌السلام.
- فصل پنجم: در فضيلت كوفه و مسجد کوفه و اعمال آن مسجد و زيارت جناب مسلم است.
- فصل ششم: در فضيلت و اعمال مسجد سهله و اعمال مسجد زید بن صوحان و مسجد صعصعة بن صوحان.
- فصل هفتم: در فضيلت و زيارت حضرت ابوعبدالله الحسين صلوات‌الله‌عليه و آدابى كه زائر آن جناب بايد مراعات آنها نمايد در طريق زيارت و در آن حرم مطهر و کیفیت زيارت آن حضرت.
- فصل هشتم: در فضيلت و کیفیت زيارت كاظمين يعنى امام موسى كاظم و امام محمدتقى عليهماالسلام و ذكر مسجد براثا و زيارت نواب اربعه رضى‌الله‌عنهم و زيارت جناب سلمان رضى‌الله‌عنه.
- فصل نهم: در بيان فضيلت و کیفیت زيارت امام الإنس و الجنة المدفون بأرض الغربة بضعة سيد الورى مولانا أبوالحسن على بن موسى الرضا صلوات‌الله‌عليه و على آبائه و أولاده، أئمة الهدى.
- فصل دهم: در زيارت سرّ من رأى و اعمال سرداب مطهر.
- خاتمه: در بيان زيارت انبياء عظام عليهم‌السلام و امامزادگان عالى مقام و زيارت قبور مؤمنين أسكنهم الله دارالسلام.
ملحقات مفاتيح الجنان:
مؤلف پس از اتمام كتاب، در چاپ‌هاى بعدى آن برخى ادعيه را بدون آن كه در ترتيب و اصل كتاب تغييرى بدهد افزوده است، اين اضافات به نام «ملحقات مفاتيح الجنان»، پس از خاتمه‌ى كتاب آورده شده است. مؤلف بيان جالبى در اين زمينه دارد: «... بعد از آنكه بعون الله تعالى كتاب مفاتيح الجنان را تأليف نمودم و در اقطار منتشر گشت، بخاطرم رسيد كه در طبع دويم آن بر آن زياد كنم دعاى وداعى براى ماه رمضان و خطبه‌ى روز عيد فطر و زيارت جامعه‌ى ائمة المؤمنين و دعاى «اللهم إنى زُرت هذا الإمام» كه در عقب زيارات خوانده مى‌شود و زيارت وداعى كه هر يك از ائمه عليهم‌السلام را با آن وداع كنند و رقعه‌اى كه براى حاجت مى‌نويسند و دعایى كه در غيبت امام عصر عجل الله فرجه بايد خوانده شود و آداب زيارت به نيابت بواسطه‌ى كثرت حاجت به اينها. لكن ديدم هرگاه اين كار را كنم، فتح بابى شود براى تصرف در كتاب مفاتيح و بسا شود بعضى از فضولان بعد از اين در آن كتاب بعضى از ادعيه‌ى ديگر بيفزايند يا از آن كم كنند و به اسم «مفاتيح الجنان» در ميان مردم رواج دهند، چنانكه در «مفتاح الجنان» مشاهده مى‌شود، لاجرم كتاب را به همان حال خود گذاشتم و اين هشت مطلب را بعد از تمام شدن مفاتيح ملحق نمودم و...».
منابع
- نرم افزار نور الجنان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- "مفاتیح الجنان"، کتابشناسی طهور، (۱ خرداد ۱۳۹۱).
