الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیة (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۷: | سطر ۷: | ||
|نویسنده= میرداماد | |نویسنده= میرداماد | ||
| − | |موضوع= علم درایة | + | |موضوع= علم درایة الحدیث |
|زبان= عربی | |زبان= عربی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد= ۱ |
|عنوان افزوده1= محقق | |عنوان افزوده1= محقق | ||
| سطر ۱۷: | سطر ۱۷: | ||
|افزوده1= نعمت الله جلیلی | |افزوده1= نعمت الله جلیلی | ||
| − | |عنوان افزوده2= | + | |عنوان افزوده2= |
| − | |افزوده2= | + | |افزوده2= |
|لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/37199/ الرواشح السماوية] | |لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/37199/ الرواشح السماوية] | ||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
}} | }} | ||
| − | + | '''«الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیة»''' تألیف [[میرداماد]] (م، ۱۰۴۰ ق)، کتابی است شامل یک دوره مباحث [[حدیث]]<nowiki/>شناسی. نویسنده در این اثر، به طرح بعضی قواعد و اصطلاحات علم [[مصطلح الحدیث|درایه]] و [[رجال]] و احوالات برخی از راویان [[شیعه|شیعی]] پرداخته است. | |
| − | == | + | ==مؤلف== |
| − | + | میر محمدباقر حسینی استرآبادی، معروف به «[[ميرداماد|میرداماد]]» (۹۶۹-۱۰۴۰ ق)، فقیه، محدث، متکلم و فیلسوف برجسته [[شیعه]] در قرن ۱۱ هجری و نوه [[محقق ثانی]] است. | |
| − | #راشحه اول: در این راشحه، اقسام اولیه [[حدیث]] ([[حدیث صحیح]]، [[حدیث قوی|قوی]]، [[حدیث موثق|موثق]]، [[حدیث حسن|حسن]] و [[حدیث ضعیف|ضعیف]]) بیان شده و اصطلاحاتی مانند [[سند حدیث|سند]]، | + | عالمان بزرگی همچون [[ملاصدرا]]، [[ملا محسن فیض کاشانی|فیض کاشانی]]، [[ملا خلیل قزوینی]]، [[ملا عبدالرزاق لاهیجی]] و [[خلیفه سلطان]]، از شاگردان او هستند. |
| − | #راشحه دوم: بیان دیدگاه های علمای [[اهل سنت]]، نظیر ابن صلاح، ابن جماعه و | + | |
| + | میرداماد در زمینه‌های مختلف [[علوم اسلامی]]، مانند [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[حدیث]]، [[حکمت]] و [[فلسفه]] متبحر و صاحب تألیف بود؛ به طوری که او را «معلم ثالث» خوانده‌اند. برخی از آثار ارزشمند و متنوع او بدین قرار است: الرواشح السماویه، قبسات، الایقاضات، صراط المستقیم، الحبل المتین، تقویم الایمان، شرح [[الاستبصار (کتاب)|استبصار]]، سدرة المنتقی، السبع الشداد و رساله فی المنطق. | ||
| + | |||
| + | ==معرفی کتاب== | ||
| + | گرچه [[ميرداماد|میرداماد]] شهرتش را بیشتر مدیون نگاشته هایی پیرامون [[حکمت]] و [[فلسفه]] است، لکن در زمینه های متعدد، از جمله علوم نقلی نیز دارای آثاری متعدد و شایسته بررسی است. کتاب «التعلیقه علی اصول الکافی» او، با توجه به نام کتاب و مقدمه آن، گویی قرار بود شرح [[احادیث]] کتاب «[[الکافی (کتاب)|الکافی]]» باشد، اما در ادامه متوجه شد بررسی [[سند حدیث|اسناد]] روایات، بر بررسی متون، مقدم است؛ از این رو تصمیم گرفت ابتدا در مجموعه ای موسوم به «الرواشح السماویه»، دیدگاه های خود را در مصطلحات حدیث و مباحث مهم [[علم رجال|رجالی]] بیان نماید که در مواردی دیدگاهی خلاف مشهور گذشتگان نیز مطرح می کند. | ||
| + | |||
| + | وی سپس در ضمن ۳۹ «راشحه»،<ref> راشح و راشحه: ما یجری من الماء خلال الحجاره: به معنای آبی که در لابلای سنگ جریان می یابد.</ref> به طرح اصول، قواعد، تعریفات [[مصطلح الحدیث|علم درایه]]، احوالات برخی از راویان [[شیعه|شیعی]] و پاره ای مباحث لغوی و اصولی پرداخته است. تقسیم بندی های بدیع و دقت های لغوی، از نوآوری های میرداماد در مباحث درایه ای است. | ||
| + | |||
| + | [[شیخ آقا بزرگ تهرانی|آقا بزرگ تهرانی]] در «[[الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب)|الذریعة]]»، این کتاب را با عنوان «رجال سید میرمحمدباقر الداماد» فهرست نموده است. | ||
| + | |||
| + | ==محتوای کتاب== | ||
| + | کتاب «الرواشح السماویه» با شرحی بر مقدمه مرحوم [[شیخ کلینی]] که در سرآغاز «[[الکافی (کتاب)|الکافی]]» آمده است، شروع شده و سپس به رواشح سی و نه گانه پرداخته می شود. مؤلّف در مورد هر یک از عناوین ذکر شده، اقوال علما و دیدگاه خود را مطرح می نماید. | ||
| + | |||
| + | #راشحه اول: در این راشحه، اقسام اولیه [[حدیث]] ([[حدیث صحیح]]، [[حدیث قوی|قوی]]، [[حدیث موثق|موثق]]، [[حدیث حسن|حسن]] و [[حدیث ضعیف|ضعیف]]) بیان شده و اصطلاحاتی مانند [[سند حدیث|سند]]، اِسناد، حدیث [[متواتر]] و [[خبر واحد|خبر واحد]]، توضیح داده شده است. | ||
| + | #راشحه دوم: بیان دیدگاه های علمای [[اهل سنت]]، نظیر ابن صلاح، ابن جماعه و طیّبی در باره تعریف [[حدیث صحیح]] و نقد و بررسی این دیدگاه ها. | ||
#راشحه سوم: بیان طبقات سه گانه [[اصحاب اجماع]] و اشاره به برتری و فضیلت هر طبقه بر طبقه بعد از آن. | #راشحه سوم: بیان طبقات سه گانه [[اصحاب اجماع]] و اشاره به برتری و فضیلت هر طبقه بر طبقه بعد از آن. | ||
| − | #راشحه چهارم: بحث درباره [[ابراهیم بن هاشم قمی|ابراهیم بن هاشم]] و بیان نظرات اصحاب در مورد حسن بودن یا نبودن احادیث وی و نظر مؤلف، مبنی بر صحیح بودن این احادیث. | + | #راشحه چهارم: بحث درباره [[ابراهیم بن هاشم قمی|ابراهیم بن هاشم]] و بیان نظرات اصحاب در مورد [[حدیث حسن|حَسَن]] بودن یا نبودن احادیث وی و نظر مؤلف، مبنی بر صحیح بودن این احادیث. |
| − | #راشحه پنجم: در این راشحه از اختلاف در حسن بودن احادیث [[حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام|عبدالعظیم حسنی]]، سخن به میان رفته است و منشا اختلاف، عدم وجود | + | #راشحه پنجم: در این راشحه از اختلاف در حسن بودن احادیث [[حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام|عبدالعظیم حسنی]]، سخن به میان رفته است و منشا اختلاف، عدم وجود نصّ بر وثاقت او ذکر شده است. |
| − | #راشحه ششم: | + | #راشحه ششم: ابواسحاق ثعلبه بن میمون کیست؟ مؤلف محترم با جستجو در کتابهای مختلف اصحاب، ثابت می کند که احادیث وی صحیح هستند. |
#راشحه هفتم: به بحث در باره شخصیت [[عبدالله بن بکیر شیبانی|عبدالله بن بکیر]] می پردازد. | #راشحه هفتم: به بحث در باره شخصیت [[عبدالله بن بکیر شیبانی|عبدالله بن بکیر]] می پردازد. | ||
| − | #راشحه هشتم: در این راشحه در باره ابوعیسی محمد بن هارون الوراق، بحث شده. | + | #راشحه هشتم: در این راشحه در باره ابوعیسی محمد بن هارون الوراق، بحث شده است. |
#راشحه نهم: پیرامون اسماعیل بن ابی زیاده سکونی است. | #راشحه نهم: پیرامون اسماعیل بن ابی زیاده سکونی است. | ||
#راشحه دهم: در این راشحه، بحث از [[جرح و تعدیل]] است. | #راشحه دهم: در این راشحه، بحث از [[جرح و تعدیل]] است. | ||
| − | #راشحه یازدهم: مؤلف محترم، در ادامه مباحث قبلی، این سوال را مطرح می کند که آیا حکمهای [[علامه حلی]]، محقق و [[شهید ثانی|شهید]]، در کتاب های استدلالی، مبنی بر صحت حدیث، در حکم تزکیه و تعدیل است؟ | + | #راشحه یازدهم: مؤلف محترم، در ادامه مباحث قبلی، این سوال را مطرح می کند که آیا حکمهای [[علامه حلی]]، [[محقق حلی|محقق]] و [[شهید ثانی|شهید]]، در کتاب های استدلالی، مبنی بر صحت حدیث، در حکم تزکیه و تعدیل است؟ |
| − | #راشحه دوازدهم: در راشحه | + | #راشحه دوازدهم: در این راشحه در باره الفاظ جرح و تعدیل، نظیر: خیر، فاضل، خاص، ممدوح، زاهد، ضعیف، کذّاب و وضّاع بحث می شود. |
| − | #راشحه سیزدهم: بحث | + | #راشحه سیزدهم: بحث درباره [[حدیث مجهول|مجهول]] است، چه مجهول اصطلاحی (کسی که رجالی ها به مجهول بودن او تصریح کرده اند، نظیر اسماعیل بن قتیبه) و چه مجهول لغوی (کسی که اصلا اسمش در کتب [[رجال]] نیامده است). |
| − | #راشحه چهاردهم: در این راشحه، بحث در باره اصحاب روایت و اصحاب ملاقات است. برخی از اصحاب، امامی را ملاقات کرده | + | #راشحه چهاردهم: در این راشحه، بحث در باره اصحاب روایت و اصحاب ملاقات است. برخی از اصحاب، امامی را ملاقات کرده اند، ولی روایتی از آن امام نقل نمی کنند. |
| − | #راشحه پانزدهم: بحث | + | #راشحه پانزدهم: بحث درباره [[صفوان بن یحیی]] است. |
| − | #راشحه شانزدهم: بحث این راشحه، | + | #راشحه شانزدهم: بحث این راشحه، درباره مراسیل [[محمد بن ابی عمیر|ابن ابی عمیر]] است. |
| − | #راشحه هفدهم: آداب نجاشی را در نقل، بیان می کند. | + | #راشحه هفدهم: آداب [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] را در نقل، بیان می کند. |
| − | #راشحه | + | #راشحه هجدهم: پیرامون جمله ای از حمدان بن احمد بحث می کند. |
#راشحه نوزدهم: بحث در باره محمد بن اسماعیل است که از [[فضل بن شاذان]] روایت کرده است. | #راشحه نوزدهم: بحث در باره محمد بن اسماعیل است که از [[فضل بن شاذان]] روایت کرده است. | ||
#راشحه بیستم: بحث از تفاوت مَشیَخه و مَشِیخه و شَیخه و شِیخه و شِیخان و شَیخان می باشد. | #راشحه بیستم: بحث از تفاوت مَشیَخه و مَشِیخه و شَیخه و شِیخه و شِیخان و شَیخان می باشد. | ||
| − | #راشحه بیست و یکم: در این راشحه، سخن در باره محمد بن احمد علوی است. | + | #راشحه بیست و یکم: در این راشحه، سخن در باره محمد بن احمد علوی است كه از ابى هاشم جعفرى روايت كرده است. |
| − | #راشحه بیست و سوم: بحث در باره حسین بن علی بن سفیان بن خالد بن سفیان (معروف به ابو | + | #راشحه بيست و دوم: در اين راشحه به بحث از اعمش كوفى (كسى كه شيعه و سنى او را به عنوان يك فرد ثقه مى شناسند) پرداخته‌اند؛ ولى در كتب رجال، بحث درباره او مسكوت گذاشته شده است. |
| + | #راشحه بیست و سوم: بحث در باره حسین بن علی بن سفیان بن خالد بن سفیان (معروف به ابو عبدالله البزوفری) است. | ||
#راشحه بیست و چهارم: در این راشحه، واژه های سعی، غی و رشد معنا می شود. | #راشحه بیست و چهارم: در این راشحه، واژه های سعی، غی و رشد معنا می شود. | ||
#راشحه بیست و پنجم: تحقیق در باره سوید بن قیس و ذوالیدین و ذوالثدیه می باشد. | #راشحه بیست و پنجم: تحقیق در باره سوید بن قیس و ذوالیدین و ذوالثدیه می باشد. | ||
| − | #راشحه بیست و ششم: بحث در باره ابن سنان است که بین | + | #راشحه بیست و ششم: بحث در باره ابن سنان است که بین ابوعبدالله [[محمد بن خالد برقی|محمد بن خالدبرقی]] و اسماعیل بن جابر واقع شده است. |
#راشحه بیست و هفتم: بحث در ضابطه های نسبت و موارد اختلاف آنهاست، نظیر همدانی و همدانی، قاسانی و قاشانی، عمانی و عمانی و... | #راشحه بیست و هفتم: بحث در ضابطه های نسبت و موارد اختلاف آنهاست، نظیر همدانی و همدانی، قاسانی و قاشانی، عمانی و عمانی و... | ||
#راشحه بیست و هشتم: بحث در گفته های متعدد [[محدثان]] در نقل روایت است که گاهی صیغه مجهول ذکر می کنند و گاهی معلوم. | #راشحه بیست و هشتم: بحث در گفته های متعدد [[محدثان]] در نقل روایت است که گاهی صیغه مجهول ذکر می کنند و گاهی معلوم. | ||
#راشحه بیست و نهم: بحث این راشحه، در باره [[اصول اربعمائه|اصول اربعمائه]] است که گفته شده آنها را چهار صد نفر از شاگردان [[امام صادق علیه السلام|امام صادق]] علیه السلام نوشته اند. | #راشحه بیست و نهم: بحث این راشحه، در باره [[اصول اربعمائه|اصول اربعمائه]] است که گفته شده آنها را چهار صد نفر از شاگردان [[امام صادق علیه السلام|امام صادق]] علیه السلام نوشته اند. | ||
| − | #راشحه سی ام: بحث در تفاوت بین [[تخریج حدیث|تخریج]] و | + | #راشحه سی ام: بحث در تفاوت بین [[تخریج حدیث|تخریج]] و تخرّج در اصطلاح [[علم رجال]]، [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]] و [[حدیث]] است. |
| − | #راشحه سی و یکم: ذکر دیدگاه های مختلف در باره تعدد افراد در [[جرح و تعدیل]] | + | #راشحه سی و یکم: ذکر دیدگاه های مختلف در باره تعدد افراد در [[جرح و تعدیل]] و شهادت، موضوع این راشحه است. آیا تعدد شرط است یا شرط نیست یا در برخی شرط است و در برخی شرط نیست؟ |
#راشحه سی و دوم: در این بخش، بحث در باره تعارض جرح و تعدیل است که در صورت تعارض، کدام یک متقدم است؟ | #راشحه سی و دوم: در این بخش، بحث در باره تعارض جرح و تعدیل است که در صورت تعارض، کدام یک متقدم است؟ | ||
#راشحه سی و سوم: بحث از این است که اگر فردی توثیق شد و این فرد از کسی روایت کرد، آیا بدون اینکه تصریح به وثاقت فرد دوم شود، فرد دوم هم ثقه است یا نه؟ | #راشحه سی و سوم: بحث از این است که اگر فردی توثیق شد و این فرد از کسی روایت کرد، آیا بدون اینکه تصریح به وثاقت فرد دوم شود، فرد دوم هم ثقه است یا نه؟ | ||
| − | #راشحه سی و چهارم: این راشحه، ادامه بحث قبلی می باشد که: اگر کسی ثقه است | + | #راشحه سی و چهارم: این راشحه، ادامه بحث قبلی می باشد که: اگر کسی ثقه است و معمولا هم از ثقه نقل می کند، در عین حال اگر از ضعیفی نقل کرد، این قابل قبول نمی باشد. |
| − | #راشحه سی و پنجم: بحث در این راشحه در باره تعیین ابن غضائری است. ابن غضائری | + | #راشحه سی و پنجم: بحث در این راشحه در باره تعیین ابن غضائری است. ابن غضائری ای که [[علامه حلی|علامه]] و [[ابن داوود حلی|ابن داوود]] در دو بخش جرح و تعدیل از او نقل می کنند، غیر از آن [[ابن غضائری]] است که استاد [[شیخ طوسی]] و [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] و دیگران بوده است. |
| − | #راشحه سی و ششم: بحث در اقسام پنج گانه حدیث است که آیا در ترجیح در طول یکدیگر قرار | + | #راشحه سی و ششم: بحث در اقسام پنج گانه حدیث است که آیا در ترجیح در طول یکدیگر قرار دارند، یا بعضی هم رتبه با بعضی دیگر هستند؟ |
| − | #راشحه سی و هفتم: در | + | #راشحه سی و هفتم: در این راشحه، بحث در باره اقسام فرعی حدیث می باشد که مندرج در تحت همان اقسام پنج گانه اند. |
#راشحه سی و هشتم: بحث این راشحه در تفاوت بین [[حدیث قدسی]]، [[قرآن]] و احادیث نبوی است. | #راشحه سی و هشتم: بحث این راشحه در تفاوت بین [[حدیث قدسی]]، [[قرآن]] و احادیث نبوی است. | ||
| − | #راشحه سی و نهم: بحث در باره اقسام حکم عقل است که یا به مباحث | + | #راشحه سی و نهم: بحث در باره اقسام حکم عقل است که یا به مباحث اعتقادی مربوط می شود یا [[احکام شرعی]]. احکام شرعی هم اعم از حکم وضعی و حکم تکلیفی است. |
| − | همچنین مباحثی در مورد احادیث | + | همچنین در این کتاب، مباحثی در مورد احادیث [[تصحیف و تحریف|مُحَرَّف]]، [[تصحیف و تحریف|مُصَحَّف]] و [[حدیث جعلی|موضوع]] و اقسام آنها بیان شده است. |
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
| − | == | + | ==منابع== |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | * "نگاهی به الرواشح السماویه میرداماد"، فصلنامه علوم حدیث، شماره ۱۰، قاسم جوادی. | ||
| + | * <span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>"برخی نوآوری‌های میرداماد در الرواشح السماویه"، محسن قاسمپور، محمد سلامی، حدیث پژوهی، شماره ۱۴، ۱۳۹۴. | ||
| + | * [https://hadith.net/post/49603/%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B4%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%A9/ "الرواشح السماویة"، پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه]. | ||
| + | * [[نرم افزار جامع الاحادیث ۵ / ۳|نرم افزار جامع الاحادیث]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. | ||
| + | [[رده:منابع علوم حدیث]] | ||
[[رده:کتابهای علوم حدیث]] | [[رده:کتابهای علوم حدیث]] | ||
نسخهٔ ۲۵ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۵۷
 | |
| نویسنده | میرداماد |
| موضوع | علم درایة الحدیث |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
| محقق | نعمت الله جلیلی |
|
| |
«الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیة» تألیف میرداماد (م، ۱۰۴۰ ق)، کتابی است شامل یک دوره مباحث حدیث‌شناسی. نویسنده در این اثر، به طرح بعضی قواعد و اصطلاحات علم درایه و رجال و احوالات برخی از راویان شیعی پرداخته است.
محتویات
مؤلف
میر محمدباقر حسینی استرآبادی، معروف به «میرداماد» (۹۶۹-۱۰۴۰ ق)، فقیه، محدث، متکلم و فیلسوف برجسته شیعه در قرن ۱۱ هجری و نوه محقق ثانی است.
عالمان بزرگی همچون ملاصدرا، فیض کاشانی، ملا خلیل قزوینی، ملا عبدالرزاق لاهیجی و خلیفه سلطان، از شاگردان او هستند.
میرداماد در زمینه‌های مختلف علوم اسلامی، مانند فقه، اصول، حدیث، حکمت و فلسفه متبحر و صاحب تألیف بود؛ به طوری که او را «معلم ثالث» خوانده‌اند. برخی از آثار ارزشمند و متنوع او بدین قرار است: الرواشح السماویه، قبسات، الایقاضات، صراط المستقیم، الحبل المتین، تقویم الایمان، شرح استبصار، سدرة المنتقی، السبع الشداد و رساله فی المنطق.
معرفی کتاب
گرچه میرداماد شهرتش را بیشتر مدیون نگاشته هایی پیرامون حکمت و فلسفه است، لکن در زمینه های متعدد، از جمله علوم نقلی نیز دارای آثاری متعدد و شایسته بررسی است. کتاب «التعلیقه علی اصول الکافی» او، با توجه به نام کتاب و مقدمه آن، گویی قرار بود شرح احادیث کتاب «الکافی» باشد، اما در ادامه متوجه شد بررسی اسناد روایات، بر بررسی متون، مقدم است؛ از این رو تصمیم گرفت ابتدا در مجموعه ای موسوم به «الرواشح السماویه»، دیدگاه های خود را در مصطلحات حدیث و مباحث مهم رجالی بیان نماید که در مواردی دیدگاهی خلاف مشهور گذشتگان نیز مطرح می کند.
وی سپس در ضمن ۳۹ «راشحه»،[۱] به طرح اصول، قواعد، تعریفات علم درایه، احوالات برخی از راویان شیعی و پاره ای مباحث لغوی و اصولی پرداخته است. تقسیم بندی های بدیع و دقت های لغوی، از نوآوری های میرداماد در مباحث درایه ای است.
آقا بزرگ تهرانی در «الذریعة»، این کتاب را با عنوان «رجال سید میرمحمدباقر الداماد» فهرست نموده است.
محتوای کتاب
کتاب «الرواشح السماویه» با شرحی بر مقدمه مرحوم شیخ کلینی که در سرآغاز «الکافی» آمده است، شروع شده و سپس به رواشح سی و نه گانه پرداخته می شود. مؤلّف در مورد هر یک از عناوین ذکر شده، اقوال علما و دیدگاه خود را مطرح می نماید.
- راشحه اول: در این راشحه، اقسام اولیه حدیث (حدیث صحیح، قوی، موثق، حسن و ضعیف) بیان شده و اصطلاحاتی مانند سند، اِسناد، حدیث متواتر و خبر واحد، توضیح داده شده است.
- راشحه دوم: بیان دیدگاه های علمای اهل سنت، نظیر ابن صلاح، ابن جماعه و طیّبی در باره تعریف حدیث صحیح و نقد و بررسی این دیدگاه ها.
- راشحه سوم: بیان طبقات سه گانه اصحاب اجماع و اشاره به برتری و فضیلت هر طبقه بر طبقه بعد از آن.
- راشحه چهارم: بحث درباره ابراهیم بن هاشم و بیان نظرات اصحاب در مورد حَسَن بودن یا نبودن احادیث وی و نظر مؤلف، مبنی بر صحیح بودن این احادیث.
- راشحه پنجم: در این راشحه از اختلاف در حسن بودن احادیث عبدالعظیم حسنی، سخن به میان رفته است و منشا اختلاف، عدم وجود نصّ بر وثاقت او ذکر شده است.
- راشحه ششم: ابواسحاق ثعلبه بن میمون کیست؟ مؤلف محترم با جستجو در کتابهای مختلف اصحاب، ثابت می کند که احادیث وی صحیح هستند.
- راشحه هفتم: به بحث در باره شخصیت عبدالله بن بکیر می پردازد.
- راشحه هشتم: در این راشحه در باره ابوعیسی محمد بن هارون الوراق، بحث شده است.
- راشحه نهم: پیرامون اسماعیل بن ابی زیاده سکونی است.
- راشحه دهم: در این راشحه، بحث از جرح و تعدیل است.
- راشحه یازدهم: مؤلف محترم، در ادامه مباحث قبلی، این سوال را مطرح می کند که آیا حکمهای علامه حلی، محقق و شهید، در کتاب های استدلالی، مبنی بر صحت حدیث، در حکم تزکیه و تعدیل است؟
- راشحه دوازدهم: در این راشحه در باره الفاظ جرح و تعدیل، نظیر: خیر، فاضل، خاص، ممدوح، زاهد، ضعیف، کذّاب و وضّاع بحث می شود.
- راشحه سیزدهم: بحث درباره مجهول است، چه مجهول اصطلاحی (کسی که رجالی ها به مجهول بودن او تصریح کرده اند، نظیر اسماعیل بن قتیبه) و چه مجهول لغوی (کسی که اصلا اسمش در کتب رجال نیامده است).
- راشحه چهاردهم: در این راشحه، بحث در باره اصحاب روایت و اصحاب ملاقات است. برخی از اصحاب، امامی را ملاقات کرده اند، ولی روایتی از آن امام نقل نمی کنند.
- راشحه پانزدهم: بحث درباره صفوان بن یحیی است.
- راشحه شانزدهم: بحث این راشحه، درباره مراسیل ابن ابی عمیر است.
- راشحه هفدهم: آداب نجاشی را در نقل، بیان می کند.
- راشحه هجدهم: پیرامون جمله ای از حمدان بن احمد بحث می کند.
- راشحه نوزدهم: بحث در باره محمد بن اسماعیل است که از فضل بن شاذان روایت کرده است.
- راشحه بیستم: بحث از تفاوت مَشیَخه و مَشِیخه و شَیخه و شِیخه و شِیخان و شَیخان می باشد.
- راشحه بیست و یکم: در این راشحه، سخن در باره محمد بن احمد علوی است كه از ابى هاشم جعفرى روايت كرده است.
- راشحه بيست و دوم: در اين راشحه به بحث از اعمش كوفى (كسى كه شيعه و سنى او را به عنوان يك فرد ثقه مى شناسند) پرداخته‌اند؛ ولى در كتب رجال، بحث درباره او مسكوت گذاشته شده است.
- راشحه بیست و سوم: بحث در باره حسین بن علی بن سفیان بن خالد بن سفیان (معروف به ابو عبدالله البزوفری) است.
- راشحه بیست و چهارم: در این راشحه، واژه های سعی، غی و رشد معنا می شود.
- راشحه بیست و پنجم: تحقیق در باره سوید بن قیس و ذوالیدین و ذوالثدیه می باشد.
- راشحه بیست و ششم: بحث در باره ابن سنان است که بین ابوعبدالله محمد بن خالدبرقی و اسماعیل بن جابر واقع شده است.
- راشحه بیست و هفتم: بحث در ضابطه های نسبت و موارد اختلاف آنهاست، نظیر همدانی و همدانی، قاسانی و قاشانی، عمانی و عمانی و...
- راشحه بیست و هشتم: بحث در گفته های متعدد محدثان در نقل روایت است که گاهی صیغه مجهول ذکر می کنند و گاهی معلوم.
- راشحه بیست و نهم: بحث این راشحه، در باره اصول اربعمائه است که گفته شده آنها را چهار صد نفر از شاگردان امام صادق علیه السلام نوشته اند.
- راشحه سی ام: بحث در تفاوت بین تخریج و تخرّج در اصطلاح علم رجال، فقه، اصول و حدیث است.
- راشحه سی و یکم: ذکر دیدگاه های مختلف در باره تعدد افراد در جرح و تعدیل و شهادت، موضوع این راشحه است. آیا تعدد شرط است یا شرط نیست یا در برخی شرط است و در برخی شرط نیست؟
- راشحه سی و دوم: در این بخش، بحث در باره تعارض جرح و تعدیل است که در صورت تعارض، کدام یک متقدم است؟
- راشحه سی و سوم: بحث از این است که اگر فردی توثیق شد و این فرد از کسی روایت کرد، آیا بدون اینکه تصریح به وثاقت فرد دوم شود، فرد دوم هم ثقه است یا نه؟
- راشحه سی و چهارم: این راشحه، ادامه بحث قبلی می باشد که: اگر کسی ثقه است و معمولا هم از ثقه نقل می کند، در عین حال اگر از ضعیفی نقل کرد، این قابل قبول نمی باشد.
- راشحه سی و پنجم: بحث در این راشحه در باره تعیین ابن غضائری است. ابن غضائری ای که علامه و ابن داوود در دو بخش جرح و تعدیل از او نقل می کنند، غیر از آن ابن غضائری است که استاد شیخ طوسی و نجاشی و دیگران بوده است.
- راشحه سی و ششم: بحث در اقسام پنج گانه حدیث است که آیا در ترجیح در طول یکدیگر قرار دارند، یا بعضی هم رتبه با بعضی دیگر هستند؟
- راشحه سی و هفتم: در این راشحه، بحث در باره اقسام فرعی حدیث می باشد که مندرج در تحت همان اقسام پنج گانه اند.
- راشحه سی و هشتم: بحث این راشحه در تفاوت بین حدیث قدسی، قرآن و احادیث نبوی است.
- راشحه سی و نهم: بحث در باره اقسام حکم عقل است که یا به مباحث اعتقادی مربوط می شود یا احکام شرعی. احکام شرعی هم اعم از حکم وضعی و حکم تکلیفی است.
همچنین در این کتاب، مباحثی در مورد احادیث مُحَرَّف، مُصَحَّف و موضوع و اقسام آنها بیان شده است.
پانویس
- ↑ راشح و راشحه: ما یجری من الماء خلال الحجاره: به معنای آبی که در لابلای سنگ جریان می یابد.
منابع
- "نگاهی به الرواشح السماویه میرداماد"، فصلنامه علوم حدیث، شماره ۱۰، قاسم جوادی.
- "برخی نوآوری‌های میرداماد در الرواشح السماویه"، محسن قاسمپور، محمد سلامی، حدیث پژوهی، شماره ۱۴، ۱۳۹۴.
- "الرواشح السماویة"، پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه.
- نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
