مقتل الحسین علیه السلام (خوارزمی) (کتاب): تفاوت بین نسخهها
(صفحهای تازه حاوی « بندانگشتی|مقتل الحسین علیهالسلام '''مقتل الحسين عليهال...» ایجاد کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | {{مشخصات کتاب | |
| + | |عنوان=مقتل الحسین علیهالسلام | ||
| − | + | |تصویر= [[پرونده:Ketab434.jpg|۲۴۰px|وسط]] | |
| − | = | + | |نویسنده= موفق بن احمد خوارزمی |
| + | |موضوع= مقتل امام حسین علیهالسلام | ||
| − | + | |زبان= عربی | |
| − | + | |تعداد جلد= ۱ | |
| − | + | |عنوان افزوده1= | |
| − | + | |افزوده1= | |
| + | |عنوان افزوده2= | ||
| − | + | |افزوده2= | |
| − | = | + | |لینک= |
| + | }} | ||
| + | کتاب '''«مقتل الحسین علیهالسلام»'''، تألیف [[موفق بن احمد خوارزمی]] معروف به اخطب خوارزم (م، ۵۶۸ ق) است، که علاوه بر بیان فضایل [[اهل بیت]] علیهمالسلام، بهطور مفصل به زندگی [[سیدالشهداء|سید الشهداء]] علیهالسلام و [[مقتل]] آن حضرت میپردازد. | ||
| + | ==مؤلف== | ||
| + | [[موفق بن احمد خوارزمی]] معروف به «اخطب خوارزم» (۴۸۴-۵۶۷ ق)، فقیه، محدث، خطیب، ادیب، مورخ و شاعر مسلمان در قرن ششم هجری و از شاگردان [[زمخشری]] و عمر بن محمد نسفی است. | ||
| − | + | موفق بن احمد مکی در خوارزم تحصیل علم کرد و در همانجا به تدریس و [[خطابه]] و تألیف پرداخت. او خطیبی سخنور و ادیب و خوشبیان و سخنگو بود و در [[مسجد جامع]] خوارزم مدتی طولانی سخنوری میکرد. خوارزمی از علمای [[اهل سنت]] و [[حنفی]] مذهب بود؛ با این وجود آثار او مورد توجه علمای [[شیعه]] نیز قرار گرفته است. | |
| − | + | برخی آثار او عبارتند از: '''مقتل الحسین علیه السلام'''، [[المناقب (خوارزمی) (کتاب)|مناقب امیرالمؤمنین]]، رد الشمس لأمیرالمؤمنين علی(ع)، الأربعين فی مناقب النبی الأمین و وصيه أمیرالمؤمنين(ع)، قضايا أمیرالمؤمنين(ع). | |
| + | ==معرفی کتاب== | ||
| − | == | + | کتاب «مقتل الحسین علیهالسلام» مشهور به «مقتل خوارزمى»، هر چند عنوان [[مقتل]] دارد، لیکن حدود دو سوم آن مباحث دیگر از جمله بیان فضایل [[اهل بیت]] علیهمالسلام است. |
| − | + | ||
| + | اهمیت مقتل خوارزمى به چند چیز است: قدمت آن که حتى بر کتبى مانند [[اللهوف]] حدود یک قرن تقدم دارد. دوم نقل آن از منبعى کهن چون کتاب «[[الفتوح (کتاب)|الفتوح]]» [[ابن اعثم کوفی|ابن اعثم کوفی]] است. موضع غیر [[شیعه|شیعى]] مؤلف، از دیگر امتیازات این اثر است. او همچنین در مواردى به نقد مطالب دیگران از جمله ابن اعثم پرداخته و گاه با تغییر در عبارت مورخان، به اصلاح یا توضیح آن کمک کرده است. | ||
| + | |||
| + | در عین حال، اشکال مهم آن در مقایسه با دیگر منابع مانند روایت [[ابومخنف]] در [[تاریخ طبرى]] نشان مىدهد که متأسفانه ابناعثم و پیرو او خوارزمى به رغم قدمتى که دارند، اشتباهاتى آشکار و جدى مرتکب شدهاند که این اشتباهات به منابع و مقتلهاى بعدى نیز راه یافته است. | ||
| + | |||
| + | ==محتوای کتاب== | ||
| + | |||
| + | ثلث اول کتاب «مقتل الحسین»، شرح مناقب [[اهل البیت|اهلبیت]]، ثلث دوم ماجراى [[کربلا|کربلا]] و ثلث سوم درباره [[قیام مختار|قیام مختار]] است. کتاب داراى ۱۵ فصل به شرح زیر است: | ||
| + | |||
| + | ۱. فضائل [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلی الله علیه وآله، | ||
| + | |||
| + | ۲. فضائل [[خدیجه کبری|خدیجه]]، | ||
| + | |||
| + | ۳. فضائل [[فاطمه بنت اسد]]، | ||
| + | |||
| + | ۴. فضائل [[امیرالمومنین|امیرالمؤمنین]] علیهالسلام، | ||
| + | |||
| + | ۵. فضائل [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا]] علیهاالسلام، | ||
| + | |||
| + | ۶. فضائل [[امام حسن علیه السلام|امام حسن]] علیه السلام، | ||
| + | |||
| + | ۷. فضائل خاص [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] علیهالسلام، | ||
| + | |||
| + | ۸. اخبار شهادت امام حسین از زبان پیامبر(ص)، | ||
| + | |||
| + | ۹. مرگ [[معاویه|معاویه]] و ردّ بیعت [[یزید بن معاویه|یزید]] از سوى امام، | ||
| + | |||
| + | ۱۰. امام حسین(ع) در [[مکه]]، | ||
| + | |||
| + | ۱۱. خروج امام از مکه تا شهادت او، | ||
| + | |||
| + | ۱۲. عقوبت قاتلان، | ||
| + | |||
| + | ۱۳. اشعار و [[مرثیه|مراثى]]، | ||
| + | |||
| + | ۱۴. زیارت [[کربلا|کربلا]]، | ||
| + | |||
| + | ۱۵. قیام [[مختار ثقفی]]. | ||
| + | |||
| + | آنچه با عنوان اصلى کتاب یعنى «مقتل الحسین علیهالسلام» تطبیق دارد، تنها فصل یازدهم است که در مجموع این فصل به ۱۵۰ صفحه نمىرسد، در حالى که مجموع کتاب خوارزمى حدود ۶۰۰ صفحه است. | ||
| + | |||
| + | خوارزمى در کتاب خود شیوه [[حدیث|حدیثى]] را پى گرفته و سلسله [[سند حدیث|اسناد]] هر روایت را بیان مىکند. برخى روایات او کوتاه و برخى بسیار مفصل و طولانى است، چنانکه گزارش او از [[ابن اعثم کوفی|ابن اعثم]] در واقعه [[کربلا]] اینگونه است. بخش عمده گزارش حرکت امام حسین به کربلا از ابن اعثم نقل شده، ولى حوادث روز [[روز عاشورا|عاشورا]] را به نقل از [[ابومخنف]] و سپس راویان و مورخان دیگر آورده است. | ||
| + | |||
| + | ==منابع== | ||
| + | *[http://www.pajoohe.ir "کتب مقتل"، یدالله حاجیزاده، دانشنامه پژوهه]، بازیابی: ۳۰ دی ماه ۱۳۹۷. | ||
| + | *نرم افزار مقتل الحسین علیهالسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. | ||
| + | |||
| + | [[رده:منابع تاریخ اسلام]][[رده:کتابهای تاریخی]][[رده:مقاتل]][[رده:کتابهای با موضوع اهل البیت علیهم السلام]][[رده:منابع تاریخ زندگی امام حسین(ع)]][[رده:کتابهای با موضوع امام حسین علیه السلام]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۰۰
 | |
| نویسنده | موفق بن احمد خوارزمی |
| موضوع | مقتل امام حسین علیهالسلام |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
کتاب «مقتل الحسین علیهالسلام»، تألیف موفق بن احمد خوارزمی معروف به اخطب خوارزم (م، ۵۶۸ ق) است، که علاوه بر بیان فضایل اهل بیت علیهمالسلام، بهطور مفصل به زندگی سید الشهداء علیهالسلام و مقتل آن حضرت میپردازد.
محتویات
مؤلف
موفق بن احمد خوارزمی معروف به «اخطب خوارزم» (۴۸۴-۵۶۷ ق)، فقیه، محدث، خطیب، ادیب، مورخ و شاعر مسلمان در قرن ششم هجری و از شاگردان زمخشری و عمر بن محمد نسفی است.
موفق بن احمد مکی در خوارزم تحصیل علم کرد و در همانجا به تدریس و خطابه و تألیف پرداخت. او خطیبی سخنور و ادیب و خوشبیان و سخنگو بود و در مسجد جامع خوارزم مدتی طولانی سخنوری میکرد. خوارزمی از علمای اهل سنت و حنفی مذهب بود؛ با این وجود آثار او مورد توجه علمای شیعه نیز قرار گرفته است.
برخی آثار او عبارتند از: مقتل الحسین علیه السلام، مناقب امیرالمؤمنین، رد الشمس لأمیرالمؤمنين علی(ع)، الأربعين فی مناقب النبی الأمین و وصيه أمیرالمؤمنين(ع)، قضايا أمیرالمؤمنين(ع).
معرفی کتاب
کتاب «مقتل الحسین علیهالسلام» مشهور به «مقتل خوارزمى»، هر چند عنوان مقتل دارد، لیکن حدود دو سوم آن مباحث دیگر از جمله بیان فضایل اهل بیت علیهمالسلام است.
اهمیت مقتل خوارزمى به چند چیز است: قدمت آن که حتى بر کتبى مانند اللهوف حدود یک قرن تقدم دارد. دوم نقل آن از منبعى کهن چون کتاب «الفتوح» ابن اعثم کوفی است. موضع غیر شیعى مؤلف، از دیگر امتیازات این اثر است. او همچنین در مواردى به نقد مطالب دیگران از جمله ابن اعثم پرداخته و گاه با تغییر در عبارت مورخان، به اصلاح یا توضیح آن کمک کرده است.
در عین حال، اشکال مهم آن در مقایسه با دیگر منابع مانند روایت ابومخنف در تاریخ طبرى نشان مىدهد که متأسفانه ابناعثم و پیرو او خوارزمى به رغم قدمتى که دارند، اشتباهاتى آشکار و جدى مرتکب شدهاند که این اشتباهات به منابع و مقتلهاى بعدى نیز راه یافته است.
محتوای کتاب
ثلث اول کتاب «مقتل الحسین»، شرح مناقب اهلبیت، ثلث دوم ماجراى کربلا و ثلث سوم درباره قیام مختار است. کتاب داراى ۱۵ فصل به شرح زیر است:
۱. فضائل پیامبر صلی الله علیه وآله،
۲. فضائل خدیجه،
۳. فضائل فاطمه بنت اسد،
۴. فضائل امیرالمؤمنین علیهالسلام،
۵. فضائل حضرت زهرا علیهاالسلام،
۶. فضائل امام حسن علیه السلام،
۷. فضائل خاص امام حسین علیهالسلام،
۸. اخبار شهادت امام حسین از زبان پیامبر(ص)،
۹. مرگ معاویه و ردّ بیعت یزید از سوى امام،
۱۰. امام حسین(ع) در مکه،
۱۱. خروج امام از مکه تا شهادت او،
۱۲. عقوبت قاتلان،
۱۳. اشعار و مراثى،
۱۴. زیارت کربلا،
۱۵. قیام مختار ثقفی.
آنچه با عنوان اصلى کتاب یعنى «مقتل الحسین علیهالسلام» تطبیق دارد، تنها فصل یازدهم است که در مجموع این فصل به ۱۵۰ صفحه نمىرسد، در حالى که مجموع کتاب خوارزمى حدود ۶۰۰ صفحه است.
خوارزمى در کتاب خود شیوه حدیثى را پى گرفته و سلسله اسناد هر روایت را بیان مىکند. برخى روایات او کوتاه و برخى بسیار مفصل و طولانى است، چنانکه گزارش او از ابن اعثم در واقعه کربلا اینگونه است. بخش عمده گزارش حرکت امام حسین به کربلا از ابن اعثم نقل شده، ولى حوادث روز عاشورا را به نقل از ابومخنف و سپس راویان و مورخان دیگر آورده است.
منابع
- "کتب مقتل"، یدالله حاجیزاده، دانشنامه پژوهه، بازیابی: ۳۰ دی ماه ۱۳۹۷.
- نرم افزار مقتل الحسین علیهالسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
