علی امیرالمؤمنین نفس الرسول الامین (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «پرونده:Ketab332.jpg|بندانگشتی|علي اميرالمؤمنين عليه‌السلام نفس الرسول الأمين(ص)...» ایجاد کرد)
 
 
(۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:Ketab332.jpg|بندانگشتی|علي اميرالمؤمنين عليه‌السلام نفس الرسول الأمين(ص)]]
+
کتاب '''«علی امیرالمؤمنین نفس الرسول الأمین»''' نوشته سعید ابومعاش (م، ۱۴۳۱ ق‌)، از جمله آثار این نویسنده عرب است که [[حدیث|احادیث]] مرتبط با موضوع «[[امام علی علیه السلام|امام علی]] علیه‌السلام نَفس [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلی الله علیه وآله» را از منابع مختلف [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]] گردآوری و دسته‌بندی کرده است.
 +
{{مشخصات کتاب
  
==معرفی اجمالی==
+
|عنوان=
'''علي اميرالمؤمنين عليه‌السلام نفس الرسول الأمين(ص)''' نوشته سعید ابومعاش ازجمله آثار این نویسنده عرب است که احادیث مرتبط با موضوع «علی نفس پیامبر(ص)» را از منابع مختلف شیعه و سنی گردآوری و دسته‌بندی کرده است.
 
  
==ساختار==
+
|تصویر= [[پرونده:Ketab332.jpg|240px|وسط]]
کتاب با مقدمه‌ای چند سطری آغاز شده است. متن اثر در دو جزء و هشتاد فصل تنظیم شده است که چهل جزء آن در جزء اول و مابقی در جزء دوم ارائه شده است.
+
 
+
|نویسنده= سعید ابومعاش
==گزارش محتوا==
+
 
در فصل اول کتاب ده روایت ذکر شده است. در ینابیع المودة علامه قندوزی چنین آمده که حموینی به سندش از سعید بن جبیر از [[ابن‌عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] نقل کرده که رسول‌الله(ص) به علی(ع) فرمود: «أنا و أنت من نورالله عزوجل»<ref>ر.ک: جلد1، متن کتاب، ص7</ref> شیخ مفید نیز حدیث مفصلی که به انس ابن مالک می‌رسد نقل کرده است. انس چنین می‌گوید که من و ابوذر و سلمان و زید بن ثابت و زید بن ارقم نزد رسول‌الله(ص) بودیم که حسن و حسین(ع) داخل شدند. رسول خدا(ص) آن دو را بوسید و... تا این‌که فرمود: «خداوند تبارک‌وتعالی مرا و اهل‌بیتم را از یک نور آفرید»<ref>ر.ک: همان، ص14</ref>
+
|موضوع= فضايل امیرالمؤمنین علیه‌السلام
 +
 
 +
|زبان= عربی
 +
 
 +
|تعداد جلد= ۱
 +
 
 +
|عنوان افزوده1=
 +
 
 +
|افزوده1=
 +
 
 +
|عنوان افزوده2=
  
در فصل دوم، نیز یک حدیث از ینابیع المودة سلیمان قندوزی نقل شده که پیامبر(ص) به علی(ع) فرمود: «اگر من خاتم پیامبران نبودم، تو شریک در نبوت بودی». این روایت از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] نیز نقل شده است<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>
+
|افزوده2=
  
در سومین حدیث از فصل دوازدهم چنین می‌خوانیم که [[ابن بابویه، محمد بن علی|شیخ صدوق]] به اسنادش از غیاث بن ابراهیم از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] از آباء طاهرینش از حسین بن علی(ع) از [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین علی(ع)]] از معنای کلام رسول‌الله(ص) «من دو چیز را در میان شما برجای می‌گذارم: کتاب خدا و عترتم را» پرسید که عترت چه کسانی هستند؟ آن حضرت فرمود: من و حسن و حسین و نه امام از فرزندان حسین که نهمین آن‌ها مهدی و قائم است، کتاب خدا و آن‌ها از هم جدا نمی‌شوند تا این‌که در حوض کوثر بر رسول‌الله(ص) وارد شوند<ref>ر.ک: همان، ص91</ref>  
+
|لینک=
 +
}}
 +
==ساختار کتاب==
 +
کتاب «علی امیرالمؤمنین نفس الرسول الأمین» با مقدمه‌ای چند سطری آغاز شده است. متن اثر در دو جزء و هشتاد فصل تنظیم شده است که چهل جزء آن در جزء اول و مابقی در جزء دوم ارائه شده است. در پاورقی‌های کتاب مستند روایات با ذکر جلد و صفحه ذکر شده است. فهرست مصادر و موضوعات در انتهای کتاب ارائه شده است.
 +
 +
==محتوای کتاب==
 +
در فصل اول کتاب ده [[حدیث|روایت]] ذکر شده است. در [[ینابیع الموده لذوی القربی (کتاب)|ینابیع المودة]] علامه [[سلیمان بن ابراهیم قندوزی|سلیمان قندوزی]] چنین آمده که حموینی به سندش از [[سعید بن جبیر]] از [[ابن‌عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] نقل کرده که [[پیامبر اسلام|رسول‌الله]](ص) به [[امام علی علیه السلام|علی]](ع) فرمود: «أنا و أنت من نورالله عزوجل».<ref>ر.ک: جلد۱، متن کتاب، ص۷</ref> [[شیخ مفید]] نیز [[حدیث]] مفصلی که به [[انس بن مالک|انس ابن مالک]] می‌رسد نقل کرده است. انس چنین می‌گوید که من و [[ابوذر غفاری|ابوذر]] و [[سلمان فارسی|سلمان]] و [[زید بن ثابت]] و [[زید بن ارقم]] نزد رسول‌الله(ص) بودیم که [[امام حسن علیه السلام|حسن]] و [[امام حسین علیه السلام|حسین]](ع) داخل شدند. رسول خدا(ص) آن دو را بوسید و... تا این‌که فرمود: «خداوند تبارک‌وتعالی مرا و [[اهل البیت|اهل‌بیت]] من را از یک نور آفرید».<ref>ر.ک: همان، ص۱۴</ref>
  
در اولین فصل از جلد دوم کتاب، روایت دیگری در فضیلت علی(ع) به نقل از منابع اهل سنت ذکر شده است. محب‌الدین طبری به سندش از عبدالله بن حرث نقل می‌کند که به [[امام على(ع)|علی بن ابی‌طالب(ع)]] گفتم: به بالاترین منزلت خود نزد رسول‌الله(ص) را به من خبر بده. گفت بله، من نزد رسول‌الله(ص) خوابیده بودم و آن حضرت نماز می‌خواند. همین‌که از نمازش فارغ شد، گفت ای علی چیزی از خیر از خداوند نخواستم مگر آن‌که مانند آن را برای تو طلب کردم و چیزی از شر به خدا پناه نبردم مگر آن‌که از مانند آن برای تو به خدا پناه بردم<ref>ر.ک: جلد2، متن کتاب، ص7</ref>  
+
در فصل دوم، نیز یک حدیث از ینابیع المودة سلیمان قندوزی نقل شده که پیامبر(ص) به حضرت علی(ع) فرمود: «اگر من خاتم پیامبران نبودم، تو شریک در [[نبوت]] بودی». این روایت از [[امام صادق علیه السلام|امام صادق]](ع) نیز نقل شده است.<ref>ر.ک: همان، ص۱۷</ref>
  
در فصل چهل‌وششم، ولایت علی(ع) ولایت الله عزوجل دانسته شده است. در دومین روایت این فصل [[ابن بابویه، محمد بن علی|شیخ صدوق]] در کتاب أمالی به سندش از طریق اهل سنت از پیامبر(ص) چنین روایت کرده است:«کسی که علی ولی و سرپرست اوست من ولی او هستم و کسی که من ولی او هستم الله عزوجل ولی اوست<ref>ر.ک: همان، ص29</ref>  
+
در سومین حدیث از فصل دوازدهم چنین می‌خوانیم که [[ابن بابویه، محمد بن علی|شیخ صدوق]] به اسنادش از غیاث بن ابراهیم از امام صادق(ع) از آباء طاهرینش از [[امام حسین علیه السلام|حسین بن علی]](ع) از [[امام علی علیه السلام|امیرالمؤمنین علی]](ع) از معنای کلام رسول‌الله(ص) «من دو چیز را در میان شما برجای می‌گذارم: کتاب خدا و عترتم را» پرسید که [[عترت]] چه کسانی هستند؟ آن حضرت فرمود: من و حسن و حسین و نه امام از فرزندان حسین که نهمین آن‌ها [[امام مهدی|مهدی]] و قائم است؛ کتاب خدا و آن‌ها از هم جدا نمی‌شوند تا این‌که در [[کوثر|حوض کوثر]] بر رسول‌الله(ص) وارد شوند.<ref>ر.ک: همان، ص۹۱</ref>  
  
در فصل چهل‌وهشتم، یازده حدیث با این موضوع که «کسی که علی را دوست بدارد من را دوست داشته است» از منابع مختلف گردآوری شده است. [[حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله|حاکم نیشابوری]] در مستدرک به سندش از ابوذر نقل کرده که رسول‌الله(ص) فرمود: «کسی که از من اطاعت کند از خداوند اطاعت کرده و کسی که از من نافرمانی کند خداوند را نافرمانی کرده است؛ و کسی که از علی اطاعت کند از من اطاعت کرده و کسی که علی را نافرمانی کند از من نافرمانی کرده است». حاکم این حدیث را صحیح السند دانسته است<ref>ر.ک: همان، ص38</ref>  
+
در اولین فصل از جلد دوم کتاب، روایت دیگری در فضیلت حضرت علی(ع) به نقل از منابع [[اهل سنت]] ذکر شده است. محب‌الدین طبری به سندش از عبدالله بن حرث نقل می‌کند که به [[امام علی علیه السلام|علی بن ابی‌طالب]](ع) گفتم: بالاترین منزلت خود نزد رسول‌الله(ص) را به من خبر بده. گفت من نزد رسول‌الله(ص) خوابیده بودم و آن حضرت نماز می‌خواند. همین‌که از نمازش فارغ شد، گفت ای علی چیزی از خیر از خداوند نخواستم مگر آن‌که مانند آن را برای تو طلب کردم و چیزی از شر به خدا پناه نبردم مگر آن‌که از مانند آن برای تو به خدا پناه بردم.<ref>ر.ک: جلد۲، متن کتاب، ص۷</ref>  
  
در فصل هفتادوسوم کتاب، انکار امامت علی(ع) مانند انکار نبوت دانسته شده است. [[ابن بابویه، محمد بن علی|شیخ صدوق]] در أمالی به اسنادش از جبیر از [[ابن‌عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] نقل کرده که رسول‌الله(ص) فرمود: کسی که امامت علی را بعد از من انکار کند مانند آن است که نبوت مرا در زمان حیاتم انکار کرده است؛ و کسی که نبوت مرا انکار کند مانند آن است که ربوبیت خداوند عزوجل را انکار کند<ref>ر.ک: همان، ص271</ref>  
+
در فصل چهل‌وششم، [[ولایت|ولایت]] حضرت علی(ع) ولایت [[الله]] عزوجل دانسته شده است. در دومین روایت این فصل، [[ابن بابویه، محمد بن علی|شیخ صدوق]] در کتاب [[الأمالی شیخ صدوق (کتاب)|أمالی]] به سندش از طریق اهل سنت از پیامبر(ص) چنین روایت کرده است: «کسی که علی ولیّ و سرپرست اوست من ولی او هستم و کسی که من ولی او هستم الله عزوجل ولی اوست.<ref>ر.ک: همان، ص۲۹</ref>  
  
در فصل هفتاد‌ونهم به حدیث منزلت اشاره شده است: «علی نسبت به من به‌منزله هارون نسبت به موسی است». در ابتدای این فصل قطعه شعری به نقل از مناقب خوارزمی ذکر شده است. سپس روایاتی از صدوق در [[علل الشرایع]] و معانی الأخبار نقل شده است<ref>ر.ک: همان، ص321-318</ref>  
+
در فصل چهل‌وهشتم، یازده حدیث با این موضوع که «کسی که علی را دوست بدارد من را دوست داشته است» از منابع مختلف گردآوری شده است. [[حاکم نیشابوری]] در [[مستدرک حاکم نیشابوری (کتاب)|مستدرک]] به سندش از [[ابوذر غفاری|ابوذر]] نقل کرده که رسول‌الله(ص) فرمود: «کسی که از من اطاعت کند از خداوند اطاعت کرده و کسی که از من نافرمانی کند خداوند را نافرمانی کرده است؛ و کسی که از علی اطاعت کند از من اطاعت کرده و کسی که علی را نافرمانی کند از من نافرمانی کرده است». حاکم این حدیث را صحیح السند دانسته است.<ref>ر.ک: همان، ص۳۸</ref>  
  
در فصل هشتاد که آخرین فصل کتاب است، سیزده حدیث با این موضوع ذکر شده است: «علی(ع) اولین کسی بود که به پیامبر خدا(ص) ایمان آورد و آن‌حضرت را تصدیق نمود». این روایت در منابع مختلفی آمده؛ ازجمله در بصائر الدرجات؛ صفار از عبدالرحیم قصیر از امام کاظم(ع) نقل کرده است<ref>ر.ک: همان، ص326</ref>
+
در فصل هفتادوسوم کتاب، انکار [[امامت]] امام علی(ع) مانند انکار [[نبوت]] دانسته شده است. [[ابن بابویه، محمد بن علی|شیخ صدوق]] در [[الأمالی شیخ صدوق (کتاب)|أمالی]] به اسنادش از جبیر از [[ابن‌عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] نقل کرده که رسول‌الله(ص) فرمود: کسی که امامت علی را بعد از من انکار کند مانند آن است که نبوت مرا در زمان حیاتم انکار کرده است؛ و کسی که نبوت مرا انکار کند مانند آن است که ربوبیت خداوند عزوجل را انکار کند.<ref>ر.ک: همان، ص۲۷۱</ref>  
  
==وضعیت کتاب==
+
در فصل هفتاد‌ونهم به [[حدیث منزلت]] اشاره شده است: «علی نسبت به من به ‌منزله [[حضرت هارون علیه السلام|هارون]] نسبت به [[حضرت موسی علیه السلام|موسی]] است». در ابتدای این فصل قطعه شعری به نقل از [[مناقب خوارزمی]] ذکر شده است. سپس روایاتی از شیخ صدوق در [[علل الشرایع]] و [[معانى الأخبار (کتاب)|معانی الأخبار]] نقل شده است.<ref>ر.ک: همان، ص۳۲۱-۳۱۸</ref>
در پاورقی‌های کتاب مستند روایات با ذکر جلد و صفحه ذکر شده است.  
 
  
فهرست مصادر و موضوعات در انتهای کتاب ارائه شده است.  
+
در فصل هشتاد که آخرین فصل کتاب است، سیزده حدیث با این موضوع ذکر شده است: «علی(ع) اولین کسی بود که به پیامبر خدا(ص) [[ایمان]] آورد و آن‌حضرت را تصدیق نمود». این روایت در منابع مختلفی آمده؛ ازجمله [[محمد بن حسن صفار|صفار]] در [[بصائر الدرجات (کتاب)|بصائر الدرجات]] از عبدالرحیم قصیر از [[امام موسی کاظم علیه السلام|امام کاظم]](ع) نقل کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص۳۲۶</ref>
  
==پانویس ==
+
==پانویس==
<references/>
+
<references />
  
==منابع مقاله==
+
==منابع==
مقدمه و متن کتاب.
 
  
==منبع==
+
* [[نرم افزار نور الولایة|نرم افزار نور الولایه]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور.
ویکی نور
+
[[رده:امام علی علیه السلام]]
 +
[[رده:کتابهای با موضوع امام علی علیه السلام]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۳۱

کتاب «علی امیرالمؤمنین نفس الرسول الأمین» نوشته سعید ابومعاش (م، ۱۴۳۱ ق‌)، از جمله آثار این نویسنده عرب است که احادیث مرتبط با موضوع «امام علی علیه‌السلام نَفس پیامبر صلی الله علیه وآله» را از منابع مختلف شیعه و سنی گردآوری و دسته‌بندی کرده است.

Ketab332.jpg
نویسنده سعید ابومعاش
موضوع فضايل امیرالمؤمنین علیه‌السلام
زبان عربی
تعداد جلد ۱

ساختار کتاب

کتاب «علی امیرالمؤمنین نفس الرسول الأمین» با مقدمه‌ای چند سطری آغاز شده است. متن اثر در دو جزء و هشتاد فصل تنظیم شده است که چهل جزء آن در جزء اول و مابقی در جزء دوم ارائه شده است. در پاورقی‌های کتاب مستند روایات با ذکر جلد و صفحه ذکر شده است. فهرست مصادر و موضوعات در انتهای کتاب ارائه شده است.

محتوای کتاب

در فصل اول کتاب ده روایت ذکر شده است. در ینابیع المودة علامه سلیمان قندوزی چنین آمده که حموینی به سندش از سعید بن جبیر از ابن عباس نقل کرده که رسول‌الله(ص) به علی(ع) فرمود: «أنا و أنت من نورالله عزوجل».[۱] شیخ مفید نیز حدیث مفصلی که به انس ابن مالک می‌رسد نقل کرده است. انس چنین می‌گوید که من و ابوذر و سلمان و زید بن ثابت و زید بن ارقم نزد رسول‌الله(ص) بودیم که حسن و حسین(ع) داخل شدند. رسول خدا(ص) آن دو را بوسید و... تا این‌که فرمود: «خداوند تبارک‌وتعالی مرا و اهل‌بیت من را از یک نور آفرید».[۲]

در فصل دوم، نیز یک حدیث از ینابیع المودة سلیمان قندوزی نقل شده که پیامبر(ص) به حضرت علی(ع) فرمود: «اگر من خاتم پیامبران نبودم، تو شریک در نبوت بودی». این روایت از امام صادق(ع) نیز نقل شده است.[۳]

در سومین حدیث از فصل دوازدهم چنین می‌خوانیم که شیخ صدوق به اسنادش از غیاث بن ابراهیم از امام صادق(ع) از آباء طاهرینش از حسین بن علی(ع) از امیرالمؤمنین علی(ع) از معنای کلام رسول‌الله(ص) «من دو چیز را در میان شما برجای می‌گذارم: کتاب خدا و عترتم را» پرسید که عترت چه کسانی هستند؟ آن حضرت فرمود: من و حسن و حسین و نه امام از فرزندان حسین که نهمین آن‌ها مهدی و قائم است؛ کتاب خدا و آن‌ها از هم جدا نمی‌شوند تا این‌که در حوض کوثر بر رسول‌الله(ص) وارد شوند.[۴]

در اولین فصل از جلد دوم کتاب، روایت دیگری در فضیلت حضرت علی(ع) به نقل از منابع اهل سنت ذکر شده است. محب‌الدین طبری به سندش از عبدالله بن حرث نقل می‌کند که به علی بن ابی‌طالب(ع) گفتم: بالاترین منزلت خود نزد رسول‌الله(ص) را به من خبر بده. گفت من نزد رسول‌الله(ص) خوابیده بودم و آن حضرت نماز می‌خواند. همین‌که از نمازش فارغ شد، گفت ای علی چیزی از خیر از خداوند نخواستم مگر آن‌که مانند آن را برای تو طلب کردم و چیزی از شر به خدا پناه نبردم مگر آن‌که از مانند آن برای تو به خدا پناه بردم.[۵]

در فصل چهل‌وششم، ولایت حضرت علی(ع) ولایت الله عزوجل دانسته شده است. در دومین روایت این فصل، شیخ صدوق در کتاب أمالی به سندش از طریق اهل سنت از پیامبر(ص) چنین روایت کرده است: «کسی که علی ولیّ و سرپرست اوست من ولی او هستم و کسی که من ولی او هستم الله عزوجل ولی اوست.[۶]

در فصل چهل‌وهشتم، یازده حدیث با این موضوع که «کسی که علی را دوست بدارد من را دوست داشته است» از منابع مختلف گردآوری شده است. حاکم نیشابوری در مستدرک به سندش از ابوذر نقل کرده که رسول‌الله(ص) فرمود: «کسی که از من اطاعت کند از خداوند اطاعت کرده و کسی که از من نافرمانی کند خداوند را نافرمانی کرده است؛ و کسی که از علی اطاعت کند از من اطاعت کرده و کسی که علی را نافرمانی کند از من نافرمانی کرده است». حاکم این حدیث را صحیح السند دانسته است.[۷]

در فصل هفتادوسوم کتاب، انکار امامت امام علی(ع) مانند انکار نبوت دانسته شده است. شیخ صدوق در أمالی به اسنادش از جبیر از ابن عباس نقل کرده که رسول‌الله(ص) فرمود: کسی که امامت علی را بعد از من انکار کند مانند آن است که نبوت مرا در زمان حیاتم انکار کرده است؛ و کسی که نبوت مرا انکار کند مانند آن است که ربوبیت خداوند عزوجل را انکار کند.[۸]

در فصل هفتاد‌ونهم به حدیث منزلت اشاره شده است: «علی نسبت به من به ‌منزله هارون نسبت به موسی است». در ابتدای این فصل قطعه شعری به نقل از مناقب خوارزمی ذکر شده است. سپس روایاتی از شیخ صدوق در علل الشرایع و معانی الأخبار نقل شده است.[۹]

در فصل هشتاد که آخرین فصل کتاب است، سیزده حدیث با این موضوع ذکر شده است: «علی(ع) اولین کسی بود که به پیامبر خدا(ص) ایمان آورد و آن‌حضرت را تصدیق نمود». این روایت در منابع مختلفی آمده؛ ازجمله صفار در بصائر الدرجات از عبدالرحیم قصیر از امام کاظم(ع) نقل کرده است.[۱۰]

پانویس

  1. ر.ک: جلد۱، متن کتاب، ص۷
  2. ر.ک: همان، ص۱۴
  3. ر.ک: همان، ص۱۷
  4. ر.ک: همان، ص۹۱
  5. ر.ک: جلد۲، متن کتاب، ص۷
  6. ر.ک: همان، ص۲۹
  7. ر.ک: همان، ص۳۸
  8. ر.ک: همان، ص۲۷۱
  9. ر.ک: همان، ص۳۲۱-۳۱۸
  10. ر.ک: همان، ص۳۲۶

منابع