مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

قیامت: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(منابع)
جز (7پروژه: رتبه بندی، اولویت بندی ، سنجش کیفی)
 
(۷ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
==واژه شناسی==
+
{{خوب}}
واژه قیامت مصدر است و از ریشه "ق و م" به معنای برخاستن<ref>قاموس قرآن ج6 ص54</ref> و در اصطلاح علوم اسلامی قیامت به زمانی اطلاق می شود است که حیات دنیایی بشر پایان یافته و همه انسانها از اولین و آخرین در پیشگاه خداوند حاضر می شوند.
+
 
 +
روز قیامت یا روز رستاخیز در اصطلاح [[علوم اسلامی]] به زمانی اطلاق می شود که حیات دنیایی بشر به پایان رسیده و بعد از وقوع حوادث هول انگیز همه انسانها از اولین و آخرین در پیشگاه [[خداوند]] برای حسابرسی اعمال حاضر می شوند.  
  
 
==اهمیت موضوع قیامت==
 
==اهمیت موضوع قیامت==
اعتقاد به [[معاد]] و قيامت يكى از اركان اسلام و بنا بر تحقيق بعضى از محققين در حدود هزار و هفتصد آيه از قرآن مجيد راجع به قيامت و ثواب و عقاب و بازگشت اعمال است، بدين طريق نزديك به يك سوم قرآن در بيان قيامت مي باشد<ref>قاموس قرآن ج6 ص54</ref>.
+
اعتقاد به [[معاد]] و قیامت یکى از ارکان [[اسلام]] و بنا بر تحقیق بعضى از محققین در حدود هزار و هفتصد [[آیه|آیه]] از [[قرآن|قرآن مجید]] راجع به قیامت و ثواب و عقاب و بازگشت اعمال است، بدین طریق نزدیک به یک سوم قرآن در بیان قیامت می باشد.<ref>قاموس قرآن ج۶ ص۵۴</ref>
 +
 
 +
==نامها و اوصاف قیامت در قرآن==
 +
مهمترین نامها و اوصاف قیامت در [[قرآن]] عبارتند از:
 +
 
 +
یوم الساعة، یوم القیامة، الیوم الاخر، یوم الحساب، یوم الدین، یوم الجمع، یوم الفصل، یوم الخروج، یوم الموعود، یوم الخلود، یوم عظیم، یوم الحسرة، یوم التغابن، یوم التناد، یوم التلاق، یوم ثقیل، یوم الازفة، یوم عسیر، یوم الیم، یوم الوعید، یوم الحق، یوم مشهود، یوم الوقت المعلوم، یوما عبوسا قمطریرا، یوم البعث (یوم یبعثون).<ref>پرسمان قرآنی معاد, سید علی هاشمی</ref>
  
 
==حوادث قیامت==
 
==حوادث قیامت==
با آغاز قیامت حوادثی پی در پی اتفاق می افتاد. قران کریم این حوادث را اینگونه ترسیم می کند:  
+
با آغاز قیامت حوادثی پی در پی اتفاق می افتاد. [[قرآن|قرآن کریم]] این حوادث را اینگونه ترسیم می کند:  
 +
 
 +
'''زمین و کوهها و دریاها:'''
 +
 
 +
در زمین، زلزله عظیمی پدید می آید<ref>زلزال:۱/ حجّ: ۱/ واقعه:۴/</ref> و آنچه در اندرون آن است بیرون می ریزد<ref>زلزال:۲/ انشقاق:۴.</ref> و اجزای آن، متلاشی می گردد،<ref>الحاقّه:۱۴ / فجر:۲۱.</ref> و دریاها شکافته می شوند،<ref> تکویر:۶/ انفطار:۳</ref> و کوه ها به حرکت درمی آیند<ref> کهف: ۴۷/ نحل:۸۸/ طور:۱۰/ تکویر: ۲. </ref> و در هم کوبیده می شوند<ref>الحاقّه:۴ . واقعه:۵.</ref>  و مانند تلّ شنی می گردند<ref>مزّمل: ۱۴.</ref> و سپس به صورت پشم حلاّجی شده درمی آیند<ref> معارج:۹ / قارعه: ۵.</ref>  و آنگاه در فضا پراکنده می شوند.<ref> طه: ۱۰۷.۱۰۵ / مرسلات:۱۰.</ref>
 +
 
 +
'''آسمان و ستارگان:'''
  
===زمین و کوهها و دریاها===
+
ماه<ref>القیامه:۸</ref> و خورشید<ref> تکویر:۱.</ref> و ستارگان عظیمی که بعضی از آن ها میلیون ها بار از خورشید ما بزرگ تر و پر فروغ تر است به تیرگی و خاموشی می گرایند،<ref>تکویر: ۲.</ref> و نظم حرکت آن ها به هم می خورد،<ref>انفطار:۲ </ref> و از جمله ماه و خورشید به هم می پیوندند<ref>القیامه:۹.</ref> و آسمانی که همچون سقف محفوظ و محکمی بر این جهان، احاطه کرده است سست و متزلزل می شود<ref>طور:۱ / الحاقّه: ۱۶.</ref> و می شکافد و از هم می درد<ref>الرحمن:۳۷ / مزّمل:۱۸ / مرسلات:۹ / نبأ:۱۹/ انفطار:۱/ انشقاق:۱.</ref> و طومار آن در هم می پیچد<ref>انبیاء:۱۰۴/ تکویر: ۱۱.</ref> و اجرام آسمانی به صورت فلزّ مذابی درمی آیند<ref>معارج: ۸.</ref> و فضای جهان پر از دود و ابر می شود.<ref>فرقان:۲۵ / دخان:۱۰.</ref>
در زمین، زلزله عظیمی پدید می آید <ref>زلزال:1/ حجّ: 1/ واقعه:4/</ref> و آنچه در اندرون آن است بیرون می ریزد<ref>زلزال:2/ انشقاق:4.</ref> و اجزای آن، متلاشی می گردد،<ref>الحاقّه:14 / فجر:21.</ref> و دریاها شکافته می شوند،<ref> تکویر:6/ انفطار:3</ref> و کوه ها به حرکت درمی آیند<ref> کهف: 47/ نحل:88/ طور:10/ تکویر: 2. </ref> و در هم کوبیده می شوند  <ref>الحاقّه:4 . واقعه:5.</ref> و مانند تلّ شنی می گردند <ref>مزّمل: 14.</ref> و سپس به صورت پشم حلاّجی شده درمی آیند <ref> معارج:9 / قارعه: 5.</ref> و آنگاه در فضا پراکنده می شوند،<ref> طه: 107.105 / مرسلات:10.</ref>
 
  
===آسمان و ستارگان===
+
'''نفخ صور اول یا شیپور مرگ:'''
ماه <ref>القیامه:8</ref>و خورشید <ref> تکویر:1.</ref> و ستارگان عظیمی که بعضی از آن ها میلیون ها بار از خورشید ما بزرگ تر و پر فروغ تر است به تیرگی و خاموشی می گرایند،<ref>تکویر: 2.</ref>و نظم حرکت آن ها به هم می خورد،<ref>انفطار:2 </ref>و از جمله ماه و خورشید به هم می پیوندند<ref>القیامه:9.</ref> و آسمانی که همچون سقف محفوظ و محکمی بر این جهان، احاطه کرده است سست و متزلزل می شود<ref>طور:1 / الحاقّه: 16.</ref> و می شکافد و از هم می دردالرحمن:37 / مزّمل:18 / مرسلات:9 / نبأ:19/ انفطار:1/ انشقاق:1.</ref> و طومار آن در هم می پیچد<ref>انبیاء:104/ تکویر: 11.</ref> و اجرام آسمانی به صورت فلزّ مذابی درمی آیند <ref>معارج: 8.</ref>و فضای جهان پر از دود و ابر می شود<ref>فرقان:25 / دخان:10.</ref>
 
  
===نفخ صور اول یا شیپور مرگ===
+
در چنین اوضاع و احوالی است که شیپور [[مرگ]]، نواخته می شود و همه موجودات زنده زمین می میرند<ref>زمر: ۶۸/ الحاقّه: ۱۳/ یس: ۴۹.</ref> و در جهان طبیعت، اثری از حیات نمی ماند، و وحشت و اضطراب، بر جانها سایه می افکند<ref> نمل: ۸۹.۸۷.</ref> مگر کسانی که از حقایق و اسرار هستی دلهای آنان غرق معرفت و محبّت الهی است.
در چنین اوضاع و احوالی است که شیپور مرگ، نواخته می شود و همه موجودات زنده زمین می میرند <ref>زمر: 68/ الحاقّه: 13/ یس: 49.</ref> و در جهان طبیعت، اثری از حیات نمی ماند، و وحشت و اضطراب، بر جان ها سایه می افکند<ref> نمل: 89.87.</ref> مگر کسانی که از حقایق و اسرار هستی و دل هایان غرق معرفت و محبّت الهی است.
 
  
===نفخ صور دوم یا شیپور حیات===
+
'''نفخ صور دوم یا شیپور حیات:'''
سپس جهان دیگری که قابلیّت بقاء و ابدّیت داشته باشد، بر پا می شود، <ref>ابراهیم:48/ زمر: 67/ مریم: 38/ ق: 22.</ref> و صحنه گیتی با نور الهی روشن می گردد،<ref>زمر: 69.</ref> و شیپور حیات به صدا درمی آید <ref>زمر:68 / کهف:99/ ق: 20 و 42 / نبأ: 18 / نازعات:13/ مدّثر:8 / صافّات:19.</ref> و همه انسان ها (بلکه حیوانات نیز) <ref>انعام:38/ تکویر:5.</ref> در یک لحظه، زنده می شوند <ref>کهف:47/ نحل: 77/ قمر:50/ نبأ: 18.</ref> و سراسیمه و هراسان همانند ملخ ها و به صورت پروانگانی که در هوا منتشر می شوند<ref>قارعه:4 / قم:7.</ref> با سرعت، <ref>ق:44 / معارج: 43.</ref>  محضر الهی روانه می گردند<ref>یس:51 / مطفّفین:30/ القیامه: 12 و 30.</ref>و همگی در صحنه عظیمی فراهم می آیند <ref>کهف:99 / تغابن:9 / نساء:87/ انعام:12 / آل عمران:9 / هود:103.</ref>و غالباً می پندارند که توقّفشان در عالم برزخ به اندازه یک ساعت یا یک روز و یا چند روز بوده است.<ref>روم:55/ نازعات: 46 / یونس:45/ اسراء: 52 / طه: 104.103/ مؤمنون:113.</ref>
 
  
===ظهور حکومت الهی و انقطاع سبب ها و نَسَب ها===
+
سپس جهان دیگری که قابلیّت بقاء و ابدّیت داشته باشد، بر پا می شود،<ref>ابراهیم:۴۸/ زمر: ۶۷/ مریم: ۳۸/ ق: ۲۲.</ref> و صحنه گیتی با نور الهی روشن می گردد،<ref>زمر: ۶۹.</ref> و شیپور حیات به صدا درمی آید<ref>زمر:۶۸ / کهف:۹۹/ ق: ۲۰ و ۴۲ / نبأ: ۱۸ / نازعات:۱۳/ مدّثر:۸ / صافّات:۱۹.</ref> و همه انسان ها (بلکه حیوانات نیز)<ref>انعام:۳۸/ تکویر:۵.</ref> در یک لحظه، زنده می شوند<ref>کهف:۴۷/ نحل: ۷۷/ قمر:۵۰/ نبأ: ۱۸.</ref> و سراسیمه و هراسان همانند ملخ ها و به صورت پروانگانی که در هوا منتشر می شوند<ref>قارعه:۴ / قم:۷.</ref> و با سرعت،<ref>ق:۴۴ / معارج: ۴۳.</ref> محضر الهی روانه می گردند<ref>یس:۵۱ / مطفّفین:۳۰/ القیامه: ۱۲ و ۳۰.</ref> و همگی در صحنه عظیمی فراهم می آیند<ref>کهف:۹۹ / تغابن:۹ / نساء:۸۷/ انعام:۱۲ / آل عمران:۹ / هود:۱۰۳.</ref> و غالباً می پندارند که توقّفشان در [[برزخ|عالم برزخ]] به اندازه یک ساعت یا یک روز و یا چند روز بوده است.<ref>روم:۵۵/ نازعات: ۴۶ / یونس:۴۵/ اسراء: ۵۲ / طه: ۱۰۴.۱۰۳/ مؤمنون:۱۱۳.</ref>
در آن عالم حقایق آشکار می شود<ref>ابراهیم:21 / العادیات:10/ الطارق:9/ ق:22/ الحاقّه: 18.</ref> و حکومت و سلطنت الهی، ظهور تامّ می یابد <ref>حجّ:65/ فرقان:26/ غافر:16/ انفطار:19.</ref> و چنان هیبتی بر خلایق، سایه می افکند که هیچ کس را یارای بلند سخن گفتن نیست، <ref>هود:105/ طه: 108 و 111/ نبأ:38.</ref> و هر کسی به فکر سرنوشت خویش است و حتّی فرزندان از پدر و مادر، و خویشان و نزدیکان از یکدیگر، فرار می کنند، <ref>عبس: 37.34/ شعراء:88/ معارج:14.10/ لقمان:33.</ref> و اساساً رشته نسب ها و سبب ها می گسلد و دوستی هایی که بر پایه منافع و معیارهای دنیوی و شیطانی بوده تبدیل به دشمنی می گردد، <ref>زخرف:67.</ref> و حسرت و پشیمانی از تقصیرهای گذشته، دلها را فرا می گیرد. <ref>انعام:31 مریم:39/ یونس:54.</ref>
 
  
===محکمه عدل الهی===
+
'''ظهور حکومت الهی و انقطاع سببها و نسبها:'''
  
آنگاه دادگاه عدل الهی، تشکیل می شود و اعمال همه بندگان حاضر می گردد <ref>آل عمران:30/ تکویر:14 / اسراء:49.</ref> و نامه های اعمال، توزیع می شود<ref>اسراء: 14.13 و 71/ الحاقّه: 19و25 / انشقاق: 7و10.</ref> و انتساب هر کاری به فاعل آن، چنان آشکار است که دیگر نیازی نیست که از کسی بپرسند چه کرده ای؟ <ref>الرحمن: 39.</ref> در این دادگاه، فرشتگان و پیامبران و برگزیدگان خدا به عنوان شهود حضور دارند <ref>زمر:69/ بقره:143/ آل عمران:140/ نساء:41 / هود:18/ حجّ:78/ ق:21.</ref> و حتّی دست و پاها و پوست بدن ها گواهی می دهد <ref>نور:24/ یس:65/ فصّلت: 21.20.</ref> و حساب همه مردم به دقّت، رسیدگی و با میزان الهی، سنجیده می شود<ref>اعراف:9.8 / انبیاء:47/ مؤمنون: 103.102/ قارعه: 8.6 .</ref> و براساس عدل و قسط درباره ایشان داوری می گردد، <ref>یونس: 54 و 93/ جاثیه:17/ نحل:78/ زمر: 69.75.</ref> و هر کس نتیجه سعی و کوشش خود را می یابد، <ref>النجم:41.40 / بقره:281و286/ آل عمران: 26و16/ انعام:70/ هود:111/ ابراهیم:51/ طه:15 /غافر:17/ جاثیه:22/ طور:21/ مدّثر:38/ یس: 54.</ref> و به نیکوکاران، ده برابر پاداش داده می شود،  <ref>انعام:160.</ref> و هیچ کس بار دیگری را نمی کشد، <ref>النجم:39/ انعام:146/ فاطر:18 /زمر:7.</ref> امّا کسانی که دیگران گمراه کرده اند علاوه بر گناهان خودشان، معادل گناهان گمراه شدگان را نیز بردوش می کشند.<ref>النحل:25/ عنکبوت:14. ضمناً از اینجا می توان حدس زد که کسانی هم که موجب هدایت دیگران شده اند ثواب مضاعف خواهند داشت چنان که صریحاً در روایات آمده است.</ref> (بدون این که از گناهان آنان کاسته شود) همچنین عوض و بدلی از کسی پذیرفته نمی شود، <ref>بقره:48 و 123/ آل عمران:91/ لقمان:33/ مائده:36/ حدید:15.</ref> شفاعت کسی مقبول نمی گردد <ref>بقره: 48و123 و 254/ مدّثر:48.</ref> مگر شفاعت کسانی که از طرف خدای متعال، مأذون باشند و براساس معیارهای مرضیّ خدا شفاعت کنند.<ref>انبیاء:28/ بقره:255/ یونس:3/ مریم:87/ طه:109/ سبأ:23/ زخرف:86.</ref>
+
در آن عالم حقایق آشکار می شود<ref>ابراهیم:۲۱ / العادیات:۱۰/ الطارق:۹/ ق:۲۲/ الحاقّه: ۱۸.</ref> و حکومت و سلطنت الهی، ظهور تامّ می یابد<ref>حجّ:۶۵/ فرقان:۲۶/ غافر:۱۶/ انفطار:۱۹.</ref> و چنان هیبتی بر خلایق، سایه می افکند که هیچ کس را یارای بلند سخن گفتن نیست،<ref>هود:۱۰۵/ طه: ۱۰۸ و ۱۱۱/ نبأ:۳۸.</ref> و هر کسی به فکر سرنوشت خویش است و حتّی فرزندان از پدر و مادر، و خویشان و نزدیکان از یکدیگر، فرار می کنند،<ref>عبس: ۳۷.۳۴/ شعراء:۸۸/ معارج:۱۴.۱۰/ لقمان:۳۳.</ref> و اساساً رشته نسب ها و سبب ها می گسلد و دوستی هایی که بر پایه منافع و معیارهای دنیوی و شیطانی بوده تبدیل به دشمنی می گردد،<ref>زخرف:۶۷.</ref> و حسرت و پشیمانی از تقصیرهای گذشته، دلها را فرا می گیرد.<ref>انعام:۳۱ مریم:۳۹/ یونس:۵۴.</ref>
  
==نامها و اوصاف قیامت در قرآن==
+
'''محکمه عدل الهی:'''
مهمترین نامها و اوصاف قیامت در قرآن عبارتند از:  
+
 
یوم الساعة، یوم القیامة، الیوم الاخر، یوم الحساب، یوم الدین، یوم الجمع، یوم الفصل، یوم الخروج، یوم الموعود، یوم الخلود، یوم عظیم، یوم الحسرة، یوم التغابن، یوم التناد، یوم التلاق، یوم ثقیل، یوم الازفة، یوم عسیر، یوم الیم، یوم الوعید، یوم الحق، یوم مشهود، یوم الوقت المعلوم، یوما عبوسا قمطریرا، یوم البعث (یوم یبعثون)<ref>پرسمان قرآنی معاد, سید علی هاشمی</ref>
+
آنگاه دادگاه [[عدل الهی]]، تشکیل می شود و اعمال همه بندگان حاضر می گردد<ref>آل عمران:۳۰/ تکویر:۱۴ / اسراء:۴۹.</ref> و [[نامه اعمال|نامه های اعمال]]، توزیع می شود<ref>اسراء: ۱۴.۱۳ و ۷۱/ الحاقّه: ۱۹و۲۵ / انشقاق: ۷و۱۰.</ref> و انتساب هر کاری به فاعل آن، چنان آشکار است که دیگر نیازی نیست که از کسی بپرسند چه کرده ای؟<ref>الرحمن: ۳۹.</ref> در این دادگاه، [[فرشتگان]] و [[پیامبران|پیامبران]] و برگزیدگان خدا به عنوان شهود حضور دارند<ref>زمر:۶۹/ بقره:۱۴۳/ آل عمران:۱۴۰/ نساء:۴۱ / هود:۱۸/ حجّ:۷۸/ ق:۲۱.</ref> و حتّی دست و پاها و پوست بدن ها گواهی می دهد<ref>نور:۲۴/ یس:۶۵/ فصّلت: ۲۱.۲۰.</ref> و حساب همه مردم به دقّت، رسیدگی و با میزان الهی، سنجیده می شود<ref>اعراف:۹.۸ / انبیاء:۴۷/ مؤمنون: ۱۰۳.۱۰۲/ قارعه: ۸.۶ .</ref> و براساس [[عدل]] و قسط درباره ایشان داوری می گردد،<ref>یونس: ۵۴ و ۹۳/ جاثیه:۱۷/ نحل:۷۸/ زمر: ۶۹.۷۵.</ref> و هر کس نتیجه سعی و کوشش خود را می یابد،<ref>النجم:۴۱.۴۰ / بقره:۲۸۱و۲۸۶/ آل عمران: ۲۶و۱۶/ انعام:۷۰/ هود:۱۱۱/ ابراهیم:۵۱/ طه:۱۵ /غافر:۱۷/ جاثیه:۲۲/ طور:۲۱/ مدّثر:۳۸/ یس: ۵۴.</ref> و به نیکوکاران، ده برابر پاداش داده می شود،<ref>انعام:۱۶۰.</ref> و هیچ کس بار دیگری را نمی کشد،<ref>النجم:۳۹/ انعام:۱۴۶/ فاطر:۱۸ /زمر:۷.</ref> امّا کسانی که دیگران گمراه کرده اند علاوه بر گناهان خودشان، معادل گناهان گمراه شدگان را نیز بردوش می کشند.<ref>النحل:۲۵/ عنکبوت:۱۴. ضمناً از اینجا می توان حدس زد که کسانی هم که موجب هدایت دیگران شده اند ثواب مضاعف خواهند داشت چنان که صریحاً در روایات آمده است.</ref> (بدون این که از گناهان آنان کاسته شود) همچنین عوض و بدلی از کسی پذیرفته نمی شود،<ref>بقره:۴۸ و ۱۲۳/ آل عمران:۹۱/ لقمان:۳۳/ مائده:۳۶/ حدید:۱۵.</ref> [[شفاعت]] کسی مقبول نمی گردد<ref>بقره: ۴۸و۱۲۳ و ۲۵۴/ مدّثر:۴۸.</ref> مگر شفاعت کسانی که از طرف خدای متعال، مأذون باشند و براساس معیارهای مرضیّ خدا شفاعت کنند.<ref>انبیاء:۲۸/ بقره:۲۵۵/ یونس:۳/ مریم:۸۷/ طه:۱۰۹/ سبأ:۲۳/ زخرف:۸۶.</ref>
 +
 
 +
'''به سوی اقامتگاه ابدی:'''
 +
 
 +
سپس حکم الهی اعلام شده<ref>اعراف:۴۴.</ref> نیکوکاران و تبهکاران از یکدیگر جدا می شوند<ref>انفال:۳۷/ روم: ۴۴.۴۳.۱۶.۱۴/ شوری:۷/ هود: ۱۰۸.۱۰۵/ یس:۵۹.</ref> و مؤمنان، روسفید و شاد و خندان به سوی [[بهشت]]،<ref>زمر:۷۳/ آل عمران:۱۰۷/ مریم:۸۵/ القیامه:۴۲.۲۴/ مطفّفین:۲۴/ غاشیه:۸.</ref> و کافران و منافقان، رو سیاه و اندوهگین و با ذلّت و خواری به سوی [[دوزخ]]، روانه می گردند<ref>زمر:۷۱.۶۰/ آل عمران:۱۰۶/ انعام:۱۲۴/ یونس:۲۷/ مریم:۸۶/ طه: ۱۰۱، ۱۲۶.۱۲۴/ ابراهیم:۴۳/ قمر:۸/ معارج:۴۴/ غاشیه:۲/ اسراء:۷۲/ عبس:۴۰.</ref> و همگی از دوزخ، عبور می کنند<ref>مریم: ۷۲.۷۱.</ref> در حالی که از چهره مؤمنان نور می تابد و راهشان را روشن می سازد<ref>حدید:۱۲.</ref> و کافران و [[منافقان]] در تاریکی به سر می برند. منافقانی که در دنیا با مؤمنان، اختلاط داشتند آن ها را صدا می زنند که رو به سو ما کنید تا از نور شما استفاده کنیم، و پاسخ می شنوند که باید برای اکتساب نور، به عقب (به دنیا) برگردید! باز می گویند: مگر ما در دنیا با شما نبودیم؟ و پاسخ می شنوند: چرا، در ظاهر با ما بودید ولی خودتان را گرفتار کردید و دل هایتان دچار شکّ و تردید و قساوت شد و امروز، کارتان یکسره شده و از شما و از کافران، عوضی پذیرفته نمی شود و سرانجام، کافران و منافقان در کام دوزخ فرو می روند.<ref>حدید: ۱۵.۱۳/ نساء: ۱۴۰.</ref>
 +
 
 +
هنگامی که مؤمنان به بهشت نزدیک می شوند درهای آن گشوده می شود و فرشتگان رحمت به استقبال آنان می آیند و با سلام و احترام، مژده سعادت ابدی به ایشان می دهند.<ref>زمر:۷۳/ رعد:۲۲و ۲۴.</ref> و از دیگر سو، هنگامی که کافران و منافقان به دوزخ می رسند درهای آن باز می شود و فرشتگان [[عذاب]]، با خشونت آنان را مورد سرزنش قرار داده به ایشان وعده عذاب ابدی می دهند.<ref>نک: آیت الله مصباح یزدی، آموزش عقاید ۲: ۸۰.۷۵.</ref>
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
 +
==منابع==
  
==منابع==
+
*شیعه در اسلام، علامه سید محمدحسین طباطبایى، صفحه ۱۶۴.
*شيعه در اسلام، علامه سيد محمدحسين طباطبايى، صفحه 164.
+
*پرسمان قرآنی معاد، سید علی هاشمی.
*پرسمان قرآنی معاد, سید علی هاشمی
+
*قیامت یا روز حسرت عظیم،علیرضا زکی زاده رنانی.
* قیامت ، یا ، روز حسرت عظیم,علیرضا زکی زاده رنانی,
 
  
 
[[رده:معاد]]
 
[[رده:معاد]]
 
[[رده:واژگان قرآنی]]
 
[[رده:واژگان قرآنی]]
 
[[رده:قیامت]]
 
[[رده:قیامت]]
 +
[[رده: مقاله های مهم]]
 +
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده= دارد
 +
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۷:۵۲


روز قیامت یا روز رستاخیز در اصطلاح علوم اسلامی به زمانی اطلاق می شود که حیات دنیایی بشر به پایان رسیده و بعد از وقوع حوادث هول انگیز همه انسانها از اولین و آخرین در پیشگاه خداوند برای حسابرسی اعمال حاضر می شوند.

اهمیت موضوع قیامت

اعتقاد به معاد و قیامت یکى از ارکان اسلام و بنا بر تحقیق بعضى از محققین در حدود هزار و هفتصد آیه از قرآن مجید راجع به قیامت و ثواب و عقاب و بازگشت اعمال است، بدین طریق نزدیک به یک سوم قرآن در بیان قیامت می باشد.[۱]

نامها و اوصاف قیامت در قرآن

مهمترین نامها و اوصاف قیامت در قرآن عبارتند از:

یوم الساعة، یوم القیامة، الیوم الاخر، یوم الحساب، یوم الدین، یوم الجمع، یوم الفصل، یوم الخروج، یوم الموعود، یوم الخلود، یوم عظیم، یوم الحسرة، یوم التغابن، یوم التناد، یوم التلاق، یوم ثقیل، یوم الازفة، یوم عسیر، یوم الیم، یوم الوعید، یوم الحق، یوم مشهود، یوم الوقت المعلوم، یوما عبوسا قمطریرا، یوم البعث (یوم یبعثون).[۲]

حوادث قیامت

با آغاز قیامت حوادثی پی در پی اتفاق می افتاد. قرآن کریم این حوادث را اینگونه ترسیم می کند:

زمین و کوهها و دریاها:

در زمین، زلزله عظیمی پدید می آید[۳] و آنچه در اندرون آن است بیرون می ریزد[۴] و اجزای آن، متلاشی می گردد،[۵] و دریاها شکافته می شوند،[۶] و کوه ها به حرکت درمی آیند[۷] و در هم کوبیده می شوند[۸] و مانند تلّ شنی می گردند[۹] و سپس به صورت پشم حلاّجی شده درمی آیند[۱۰] و آنگاه در فضا پراکنده می شوند.[۱۱]

آسمان و ستارگان:

ماه[۱۲] و خورشید[۱۳] و ستارگان عظیمی که بعضی از آن ها میلیون ها بار از خورشید ما بزرگ تر و پر فروغ تر است به تیرگی و خاموشی می گرایند،[۱۴] و نظم حرکت آن ها به هم می خورد،[۱۵] و از جمله ماه و خورشید به هم می پیوندند[۱۶] و آسمانی که همچون سقف محفوظ و محکمی بر این جهان، احاطه کرده است سست و متزلزل می شود[۱۷] و می شکافد و از هم می درد[۱۸] و طومار آن در هم می پیچد[۱۹] و اجرام آسمانی به صورت فلزّ مذابی درمی آیند[۲۰] و فضای جهان پر از دود و ابر می شود.[۲۱]

نفخ صور اول یا شیپور مرگ:

در چنین اوضاع و احوالی است که شیپور مرگ، نواخته می شود و همه موجودات زنده زمین می میرند[۲۲] و در جهان طبیعت، اثری از حیات نمی ماند، و وحشت و اضطراب، بر جانها سایه می افکند[۲۳] مگر کسانی که از حقایق و اسرار هستی دلهای آنان غرق معرفت و محبّت الهی است.

نفخ صور دوم یا شیپور حیات:

سپس جهان دیگری که قابلیّت بقاء و ابدّیت داشته باشد، بر پا می شود،[۲۴] و صحنه گیتی با نور الهی روشن می گردد،[۲۵] و شیپور حیات به صدا درمی آید[۲۶] و همه انسان ها (بلکه حیوانات نیز)[۲۷] در یک لحظه، زنده می شوند[۲۸] و سراسیمه و هراسان همانند ملخ ها و به صورت پروانگانی که در هوا منتشر می شوند[۲۹] و با سرعت،[۳۰] محضر الهی روانه می گردند[۳۱] و همگی در صحنه عظیمی فراهم می آیند[۳۲] و غالباً می پندارند که توقّفشان در عالم برزخ به اندازه یک ساعت یا یک روز و یا چند روز بوده است.[۳۳]

ظهور حکومت الهی و انقطاع سببها و نسبها:

در آن عالم حقایق آشکار می شود[۳۴] و حکومت و سلطنت الهی، ظهور تامّ می یابد[۳۵] و چنان هیبتی بر خلایق، سایه می افکند که هیچ کس را یارای بلند سخن گفتن نیست،[۳۶] و هر کسی به فکر سرنوشت خویش است و حتّی فرزندان از پدر و مادر، و خویشان و نزدیکان از یکدیگر، فرار می کنند،[۳۷] و اساساً رشته نسب ها و سبب ها می گسلد و دوستی هایی که بر پایه منافع و معیارهای دنیوی و شیطانی بوده تبدیل به دشمنی می گردد،[۳۸] و حسرت و پشیمانی از تقصیرهای گذشته، دلها را فرا می گیرد.[۳۹]

محکمه عدل الهی:

آنگاه دادگاه عدل الهی، تشکیل می شود و اعمال همه بندگان حاضر می گردد[۴۰] و نامه های اعمال، توزیع می شود[۴۱] و انتساب هر کاری به فاعل آن، چنان آشکار است که دیگر نیازی نیست که از کسی بپرسند چه کرده ای؟[۴۲] در این دادگاه، فرشتگان و پیامبران و برگزیدگان خدا به عنوان شهود حضور دارند[۴۳] و حتّی دست و پاها و پوست بدن ها گواهی می دهد[۴۴] و حساب همه مردم به دقّت، رسیدگی و با میزان الهی، سنجیده می شود[۴۵] و براساس عدل و قسط درباره ایشان داوری می گردد،[۴۶] و هر کس نتیجه سعی و کوشش خود را می یابد،[۴۷] و به نیکوکاران، ده برابر پاداش داده می شود،[۴۸] و هیچ کس بار دیگری را نمی کشد،[۴۹] امّا کسانی که دیگران گمراه کرده اند علاوه بر گناهان خودشان، معادل گناهان گمراه شدگان را نیز بردوش می کشند.[۵۰] (بدون این که از گناهان آنان کاسته شود) همچنین عوض و بدلی از کسی پذیرفته نمی شود،[۵۱] شفاعت کسی مقبول نمی گردد[۵۲] مگر شفاعت کسانی که از طرف خدای متعال، مأذون باشند و براساس معیارهای مرضیّ خدا شفاعت کنند.[۵۳]

به سوی اقامتگاه ابدی:

سپس حکم الهی اعلام شده[۵۴] نیکوکاران و تبهکاران از یکدیگر جدا می شوند[۵۵] و مؤمنان، روسفید و شاد و خندان به سوی بهشت،[۵۶] و کافران و منافقان، رو سیاه و اندوهگین و با ذلّت و خواری به سوی دوزخ، روانه می گردند[۵۷] و همگی از دوزخ، عبور می کنند[۵۸] در حالی که از چهره مؤمنان نور می تابد و راهشان را روشن می سازد[۵۹] و کافران و منافقان در تاریکی به سر می برند. منافقانی که در دنیا با مؤمنان، اختلاط داشتند آن ها را صدا می زنند که رو به سو ما کنید تا از نور شما استفاده کنیم، و پاسخ می شنوند که باید برای اکتساب نور، به عقب (به دنیا) برگردید! باز می گویند: مگر ما در دنیا با شما نبودیم؟ و پاسخ می شنوند: چرا، در ظاهر با ما بودید ولی خودتان را گرفتار کردید و دل هایتان دچار شکّ و تردید و قساوت شد و امروز، کارتان یکسره شده و از شما و از کافران، عوضی پذیرفته نمی شود و سرانجام، کافران و منافقان در کام دوزخ فرو می روند.[۶۰]

هنگامی که مؤمنان به بهشت نزدیک می شوند درهای آن گشوده می شود و فرشتگان رحمت به استقبال آنان می آیند و با سلام و احترام، مژده سعادت ابدی به ایشان می دهند.[۶۱] و از دیگر سو، هنگامی که کافران و منافقان به دوزخ می رسند درهای آن باز می شود و فرشتگان عذاب، با خشونت آنان را مورد سرزنش قرار داده به ایشان وعده عذاب ابدی می دهند.[۶۲]

پانویس

  1. قاموس قرآن ج۶ ص۵۴
  2. پرسمان قرآنی معاد, سید علی هاشمی
  3. زلزال:۱/ حجّ: ۱/ واقعه:۴/
  4. زلزال:۲/ انشقاق:۴.
  5. الحاقّه:۱۴ / فجر:۲۱.
  6. تکویر:۶/ انفطار:۳
  7. کهف: ۴۷/ نحل:۸۸/ طور:۱۰/ تکویر: ۲.
  8. الحاقّه:۴ . واقعه:۵.
  9. مزّمل: ۱۴.
  10. معارج:۹ / قارعه: ۵.
  11. طه: ۱۰۷.۱۰۵ / مرسلات:۱۰.
  12. القیامه:۸
  13. تکویر:۱.
  14. تکویر: ۲.
  15. انفطار:۲
  16. القیامه:۹.
  17. طور:۱ / الحاقّه: ۱۶.
  18. الرحمن:۳۷ / مزّمل:۱۸ / مرسلات:۹ / نبأ:۱۹/ انفطار:۱/ انشقاق:۱.
  19. انبیاء:۱۰۴/ تکویر: ۱۱.
  20. معارج: ۸.
  21. فرقان:۲۵ / دخان:۱۰.
  22. زمر: ۶۸/ الحاقّه: ۱۳/ یس: ۴۹.
  23. نمل: ۸۹.۸۷.
  24. ابراهیم:۴۸/ زمر: ۶۷/ مریم: ۳۸/ ق: ۲۲.
  25. زمر: ۶۹.
  26. زمر:۶۸ / کهف:۹۹/ ق: ۲۰ و ۴۲ / نبأ: ۱۸ / نازعات:۱۳/ مدّثر:۸ / صافّات:۱۹.
  27. انعام:۳۸/ تکویر:۵.
  28. کهف:۴۷/ نحل: ۷۷/ قمر:۵۰/ نبأ: ۱۸.
  29. قارعه:۴ / قم:۷.
  30. ق:۴۴ / معارج: ۴۳.
  31. یس:۵۱ / مطفّفین:۳۰/ القیامه: ۱۲ و ۳۰.
  32. کهف:۹۹ / تغابن:۹ / نساء:۸۷/ انعام:۱۲ / آل عمران:۹ / هود:۱۰۳.
  33. روم:۵۵/ نازعات: ۴۶ / یونس:۴۵/ اسراء: ۵۲ / طه: ۱۰۴.۱۰۳/ مؤمنون:۱۱۳.
  34. ابراهیم:۲۱ / العادیات:۱۰/ الطارق:۹/ ق:۲۲/ الحاقّه: ۱۸.
  35. حجّ:۶۵/ فرقان:۲۶/ غافر:۱۶/ انفطار:۱۹.
  36. هود:۱۰۵/ طه: ۱۰۸ و ۱۱۱/ نبأ:۳۸.
  37. عبس: ۳۷.۳۴/ شعراء:۸۸/ معارج:۱۴.۱۰/ لقمان:۳۳.
  38. زخرف:۶۷.
  39. انعام:۳۱ مریم:۳۹/ یونس:۵۴.
  40. آل عمران:۳۰/ تکویر:۱۴ / اسراء:۴۹.
  41. اسراء: ۱۴.۱۳ و ۷۱/ الحاقّه: ۱۹و۲۵ / انشقاق: ۷و۱۰.
  42. الرحمن: ۳۹.
  43. زمر:۶۹/ بقره:۱۴۳/ آل عمران:۱۴۰/ نساء:۴۱ / هود:۱۸/ حجّ:۷۸/ ق:۲۱.
  44. نور:۲۴/ یس:۶۵/ فصّلت: ۲۱.۲۰.
  45. اعراف:۹.۸ / انبیاء:۴۷/ مؤمنون: ۱۰۳.۱۰۲/ قارعه: ۸.۶ .
  46. یونس: ۵۴ و ۹۳/ جاثیه:۱۷/ نحل:۷۸/ زمر: ۶۹.۷۵.
  47. النجم:۴۱.۴۰ / بقره:۲۸۱و۲۸۶/ آل عمران: ۲۶و۱۶/ انعام:۷۰/ هود:۱۱۱/ ابراهیم:۵۱/ طه:۱۵ /غافر:۱۷/ جاثیه:۲۲/ طور:۲۱/ مدّثر:۳۸/ یس: ۵۴.
  48. انعام:۱۶۰.
  49. النجم:۳۹/ انعام:۱۴۶/ فاطر:۱۸ /زمر:۷.
  50. النحل:۲۵/ عنکبوت:۱۴. ضمناً از اینجا می توان حدس زد که کسانی هم که موجب هدایت دیگران شده اند ثواب مضاعف خواهند داشت چنان که صریحاً در روایات آمده است.
  51. بقره:۴۸ و ۱۲۳/ آل عمران:۹۱/ لقمان:۳۳/ مائده:۳۶/ حدید:۱۵.
  52. بقره: ۴۸و۱۲۳ و ۲۵۴/ مدّثر:۴۸.
  53. انبیاء:۲۸/ بقره:۲۵۵/ یونس:۳/ مریم:۸۷/ طه:۱۰۹/ سبأ:۲۳/ زخرف:۸۶.
  54. اعراف:۴۴.
  55. انفال:۳۷/ روم: ۴۴.۴۳.۱۶.۱۴/ شوری:۷/ هود: ۱۰۸.۱۰۵/ یس:۵۹.
  56. زمر:۷۳/ آل عمران:۱۰۷/ مریم:۸۵/ القیامه:۴۲.۲۴/ مطفّفین:۲۴/ غاشیه:۸.
  57. زمر:۷۱.۶۰/ آل عمران:۱۰۶/ انعام:۱۲۴/ یونس:۲۷/ مریم:۸۶/ طه: ۱۰۱، ۱۲۶.۱۲۴/ ابراهیم:۴۳/ قمر:۸/ معارج:۴۴/ غاشیه:۲/ اسراء:۷۲/ عبس:۴۰.
  58. مریم: ۷۲.۷۱.
  59. حدید:۱۲.
  60. حدید: ۱۵.۱۳/ نساء: ۱۴۰.
  61. زمر:۷۳/ رعد:۲۲و ۲۴.
  62. نک: آیت الله مصباح یزدی، آموزش عقاید ۲: ۸۰.۷۵.

منابع

  • شیعه در اسلام، علامه سید محمدحسین طباطبایى، صفحه ۱۶۴.
  • پرسمان قرآنی معاد، سید علی هاشمی.
  • قیامت یا روز حسرت عظیم،علیرضا زکی زاده رنانی.