رجال غضائری (کتاب): تفاوت بین نسخهها
جز (صفحهای جدید حاوی ' {{بخشی از یک کتاب}} '''منبع:''' کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی '''نویسنده:''' محمدرضا ...' ایجاد کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | {{مشخصات کتاب |
| − | |||
| − | + | |عنوان= | |
| − | + | |تصویر= [[پرونده:رجال ابن الغضائري.jpg|240px|وسط]] | |
| − | + | |نویسنده= ابن غضائرى | |
| − | + | |موضوع= محدثان شیعه | |
| − | + | |زبان= عربی | |
| − | + | |تعداد جلد= ۱ | |
| − | + | |عنوان افزوده1= | |
| − | + | |افزوده1= | |
| − | + | |عنوان افزوده2= | |
| − | + | |افزوده2= | |
| − | + | |لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/78839/ رجال ابن غضائری] | |
| − | + | }} | |
| − | + | {{خوب}} | |
| + | کتاب «الضعفاء» معروف به «رجال ابن غضائری»، منسوب به [[ابن غضائری|احمد بن حسین غضائرى]] (متوفای قرن پنجم هجرى) است. | ||
| + | این کتاب از منابع اولیه رجالی [[شیعه]] محسوب میشود، هرچند برخی از علما، همه آرای نویسنده کتاب را معتبر ندانسته اند. | ||
| − | + | ==مؤلف== | |
| − | + | [[ابن غضائری|احمد بن حسین غضائرى]]، عالم [[علم رجال|رجالی]] بزرگ [[شیعه|شیعه]] در قرن پنجم هجرى، هم درس [[شیخ طوسى]] و [[نجاشى]] بوده و در اساتید و شاگردان اشتراکات فراوانى با آنها دارد. تعبیرى که بعضى اعیان [[شیعه]] درباره وى دارند، مقام عالى علمى وى را بخوبى نشان مى دهد؛ گفته شده: «کان من أحفظ الشیعه بحدیث اهل البیت علیهم السلام». | |
| − | + | لازم به ذکر است، برخی علماى تراجم، کتاب رجال مذکور را از ابن غضائرى نمىدانند و بعضى چون [[سید ابوالقاسم خویی|آیت الله خویی]] و [[شیخ آقا بزرگ تهرانی|شیخ آقا بزرگ تهرانى]] این کتاب را نوشته دشمنان شیعه مىدانند که با آمیختن مطالب دروغ و انحرافى به بعضى از مطالب کتاب ابن غضائرى، سعى در مخدوش نمودن چهره بزرگان شیعه داشتهاند. | |
| − | + | ==معرفى اجمالى کتاب== | |
| − | این | + | کتاب «رجال ابن غضائری» به ترتیب حروف الفبا مرتب گردیده است. یکى از خصوصیات کتاب این است که در هر حرف اشاره مى کند که راجع به چند نفر از روات بحث مى کند؛ مثلاً در باب «الف مى فرماید هیجده نفر ذکر مى شود. ویژگی دوم کتاب این است که راوى مورد بحث را با مشخصات کامل معرفى مى کند، مثل ذکر اسم راوى، اسم پدر او، این که [[صحابی|صحابى]] است یا [[تابعین|تابعى]]، از چه کسى نقل [[حدیث]] کرده و این که آیا راوى ضعیف است یا ثقه و یا مجهول. در این کتاب، شرح حال ۲۲۵ راوی آمده است که ۱۶۵ تن از آنها تضعیف شدهاند. |
| − | == | + | ==اعتبار کتاب== |
| − | + | ||
| + | کتاب [[ابن غضائرى]] معمولا در ردیف کتب ثمانیۀ رجال ذکر مىشود، اما باید توجه داشت که این کتاب بر خلاف دیگر اصول رجال، مورد مناقشه و بحث فراوان واقع شده است. | ||
| + | |||
| + | [[نجاشى]] که هم عصر او بوده و احتمالا جزو شاگردان او یا هم شاگردى او بوده، در فهرست خویش اسامى مؤلفین و کتب [[شیعه|شیعه]] را جمع آورى نموده و حتى کتبى که خود ندیده و از دیگران شنیده را هم فهرست کرده است اما هیچ اشارهاى به کتاب ضعفاء یا کتاب رجال ابن غضائرى نکرده است. | ||
| + | [[علامه حلی|علامه حلى]] نیز که در «[[خلاصة الاقوال (کتاب)|خلاصه]]» طریق خودش به اصول خمسۀ رجال را ذکر کرده، هیچ اشارهاى به طریقش به ابن غضائرى نکرده و شاید در این کار تعمدى داشته است. | ||
| + | علاوه بر اینها سیرۀ بزرگان و مشهور بین آنان عدم توجه و اعتنا به تضعیفات ابن غضائرى است، در صورتى که او در تضعیفش تنها باشد. | ||
| + | ==نسخههای کتاب== | ||
| + | |||
| + | از نکات قابل توجه پیرامون این کتاب، سرگذشت نسخههاى آن است. | ||
| + | چرا که از قرن پنجم تا قرن هفتم هیچ نام و اثرى از کتاب «الضعفاء» [[ابن غضائری|ابن غضائرى]] نیست. | ||
| + | اولین کسى که از این کتاب سخن گفته [[سید احمد بن طاووس|سید احمد بن طاووس]] (متوفاى ۶۷۳ ق) است. سید نسخهاى را که منسوب به ابن غضائرى بوده، یافته و با تصریح بر اینکه هیچ [[سماع (علم الحدیث)|سماع]] و روایت و [[اجازه (علم الحدیث)|اجازهاى]] بر آن نسخه ندارد، آن را در کتاب رجال خویش، «[[حل الاشکال فی معرفة الرجال (کتاب)|حل الإشکال فی تراجم الرجال]]» آورده است. | ||
| + | |||
| + | ابن طاووس در میان منابع نقل خویش کتاب ابن غضائرى را استثناء کرده و صحت مطالب آن را عهدهدار نشده است. او تذکر مىدهد که تنها به خاطر جمع نمودن همۀ سخنان پیرامون هر شخصیت، مطالب این کتاب را آورده نه بخاطر حجت بودن مطالب این کتاب در نظر او. | ||
| + | پس از سید ابن طاووس، شاگردانش [[علامه حلی|علامه حلى]] و [[ابن داوود حلی|ابن داود]] در کتاب هاى [[خلاصة الاقوال (کتاب)|خلاصه]] و [[رجال ابن داود (کتاب)|رجال]] مطالب نقل شده در کتاب استاد را آوردند. | ||
| + | |||
| + | نسخههاى کتاب ابن غضائرى بعد از عصر ابن طاووس براى دومین بار به فراموشى سپرده شد و هیچ خبرى از آن کتاب یافت نشده است. پس از ۴ قرن، [[ملا عبدالله شوشتری|مولى عبدالله شوشترى]] (متوفاى ۱۰۲۱ ق) مطالب کتاب رجال ابن غضائرى را از لابلاى کتاب «حل الإشکال» ابن طاووس بیرون آورد و شاگرد او، [[عنایت الله قهپایی|عنایت الله قهپایى]] متن استاد را در کتاب رجالى خویش آورد و بدینسان نسخۀ کتاب ابن غضائرى بدست ما رسیده است. | ||
| + | ==منابع== | ||
| + | *محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی. | ||
| + | *[[مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی]]، [[نرم افزار جامع فقه اهلبیت (علیهم السلام) ۲|نرم افزار جامع فقه اهل بیت ۲]] [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی. | ||
| + | *مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار درایه النور نسخه ۱/۲، بخش کتاب شناسی. | ||
| + | |||
| + | ==متن کتاب == | ||
| + | [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/78839/رجال-ابن-الغضائري '''رجال ابن غضائری'''] | ||
| + | {{سنجش کیفی | ||
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= متوسط | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= متوسط | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= خوب | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | |رده=دارد | ||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | [[رده:منابع رجالی]] | ||
| + | {{حدیث}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۴۱
 | |
| نویسنده | ابن غضائرى |
| موضوع | محدثان شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
کتاب «الضعفاء» معروف به «رجال ابن غضائری»، منسوب به احمد بن حسین غضائرى (متوفای قرن پنجم هجرى) است. این کتاب از منابع اولیه رجالی شیعه محسوب میشود، هرچند برخی از علما، همه آرای نویسنده کتاب را معتبر ندانسته اند.
مؤلف
احمد بن حسین غضائرى، عالم رجالی بزرگ شیعه در قرن پنجم هجرى، هم درس شیخ طوسى و نجاشى بوده و در اساتید و شاگردان اشتراکات فراوانى با آنها دارد. تعبیرى که بعضى اعیان شیعه درباره وى دارند، مقام عالى علمى وى را بخوبى نشان مى دهد؛ گفته شده: «کان من أحفظ الشیعه بحدیث اهل البیت علیهم السلام».
لازم به ذکر است، برخی علماى تراجم، کتاب رجال مذکور را از ابن غضائرى نمىدانند و بعضى چون آیت الله خویی و شیخ آقا بزرگ تهرانى این کتاب را نوشته دشمنان شیعه مىدانند که با آمیختن مطالب دروغ و انحرافى به بعضى از مطالب کتاب ابن غضائرى، سعى در مخدوش نمودن چهره بزرگان شیعه داشتهاند.
معرفى اجمالى کتاب
کتاب «رجال ابن غضائری» به ترتیب حروف الفبا مرتب گردیده است. یکى از خصوصیات کتاب این است که در هر حرف اشاره مى کند که راجع به چند نفر از روات بحث مى کند؛ مثلاً در باب «الف مى فرماید هیجده نفر ذکر مى شود. ویژگی دوم کتاب این است که راوى مورد بحث را با مشخصات کامل معرفى مى کند، مثل ذکر اسم راوى، اسم پدر او، این که صحابى است یا تابعى، از چه کسى نقل حدیث کرده و این که آیا راوى ضعیف است یا ثقه و یا مجهول. در این کتاب، شرح حال ۲۲۵ راوی آمده است که ۱۶۵ تن از آنها تضعیف شدهاند.
اعتبار کتاب
کتاب ابن غضائرى معمولا در ردیف کتب ثمانیۀ رجال ذکر مىشود، اما باید توجه داشت که این کتاب بر خلاف دیگر اصول رجال، مورد مناقشه و بحث فراوان واقع شده است.
نجاشى که هم عصر او بوده و احتمالا جزو شاگردان او یا هم شاگردى او بوده، در فهرست خویش اسامى مؤلفین و کتب شیعه را جمع آورى نموده و حتى کتبى که خود ندیده و از دیگران شنیده را هم فهرست کرده است اما هیچ اشارهاى به کتاب ضعفاء یا کتاب رجال ابن غضائرى نکرده است. علامه حلى نیز که در «خلاصه» طریق خودش به اصول خمسۀ رجال را ذکر کرده، هیچ اشارهاى به طریقش به ابن غضائرى نکرده و شاید در این کار تعمدى داشته است. علاوه بر اینها سیرۀ بزرگان و مشهور بین آنان عدم توجه و اعتنا به تضعیفات ابن غضائرى است، در صورتى که او در تضعیفش تنها باشد.
نسخههای کتاب
از نکات قابل توجه پیرامون این کتاب، سرگذشت نسخههاى آن است. چرا که از قرن پنجم تا قرن هفتم هیچ نام و اثرى از کتاب «الضعفاء» ابن غضائرى نیست. اولین کسى که از این کتاب سخن گفته سید احمد بن طاووس (متوفاى ۶۷۳ ق) است. سید نسخهاى را که منسوب به ابن غضائرى بوده، یافته و با تصریح بر اینکه هیچ سماع و روایت و اجازهاى بر آن نسخه ندارد، آن را در کتاب رجال خویش، «حل الإشکال فی تراجم الرجال» آورده است.
ابن طاووس در میان منابع نقل خویش کتاب ابن غضائرى را استثناء کرده و صحت مطالب آن را عهدهدار نشده است. او تذکر مىدهد که تنها به خاطر جمع نمودن همۀ سخنان پیرامون هر شخصیت، مطالب این کتاب را آورده نه بخاطر حجت بودن مطالب این کتاب در نظر او. پس از سید ابن طاووس، شاگردانش علامه حلى و ابن داود در کتاب هاى خلاصه و رجال مطالب نقل شده در کتاب استاد را آوردند.
نسخههاى کتاب ابن غضائرى بعد از عصر ابن طاووس براى دومین بار به فراموشى سپرده شد و هیچ خبرى از آن کتاب یافت نشده است. پس از ۴ قرن، مولى عبدالله شوشترى (متوفاى ۱۰۲۱ ق) مطالب کتاب رجال ابن غضائرى را از لابلاى کتاب «حل الإشکال» ابن طاووس بیرون آورد و شاگرد او، عنایت الله قهپایى متن استاد را در کتاب رجالى خویش آورد و بدینسان نسخۀ کتاب ابن غضائرى بدست ما رسیده است.
منابع
- محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی.
- مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع فقه اهل بیت ۲ [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی.
- مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار درایه النور نسخه ۱/۲، بخش کتاب شناسی.
متن کتاب
