|
|
| (۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشده) |
| سطر ۱: |
سطر ۱: |
| − | ==زینت پدر (بررسى شخصیت و مقام حضرت زینب علیهاالسلام)==
| + | {{خوب}} |
| | + | '''حضرت زینب کبری سلام الله علیها''' دختر [[امام علی علیه السلام]] و [[حضرت فاطمه سلام الله علیها]] است. بارزترین بعد زندگى حضرت زینب، نقش ویژه او در واقعه [[کربلا]] و دوران [[تقویم: اسارت بازماندگان شهدای کربلا|اسارت]] پس از آن است، که با [[صبر]] و پایداری در واقعه [[عاشورا]] علی رغم از دست دادن عزیزترین کسانش، موجب شد که به عنوان اسوه صبر جاودان شود. خطبه های کوبنده آن حضرت در بند اسارت در [[کوفه]] و [[شام]]، باعث پرده برداری از چهره ظالمانه حکومت [[بنی امیه|اموی]] شد. حضرت زینب در کوفه به زنان، [[تفسیر قرآن]] آموزش میداد، و او از جدش [[رسول خدا]] و پدرش امیرالمؤمنین و مادرش فاطمه زهرا [[حدیث|حدیث]] روایت کرده است.<ref>الحسین فى طریقه الى الشهاده، ص۶۵.</ref> |
| | + | [[پرونده:زینبیه (1).jpg|thumb|left|مرقد حضرت زینب سلام الله علیها در دمشق - سوریه]] |
| | | | |
| − | '''مقدمه:'''
| + | ==ولادت و نسب== |
| | | | |
| − | گاهى در تاریخ، انسان‌هاى بزرگى می‌‌‌درخشند که مدال افتخار می‌‌‌گیرند و بر بلنداى شکوه انسانیت می‌‌‌ایستند و همواره الگوى نسل‌هاى بشرى هستند. بدون شک از این نمونه‌ها حضرت زینب علیهاالسلام دختر امیرمؤمنان [[امام علی]] علیه السلام و [[حضرت فاطمه]] علیهاالسلام می‌‌‌باشد. همان شخصیت بزرگى که تاکنون ده‌ها کتاب و صدها مقاله درباره، او نگارش یافته است. دانشمندان و تاریخ‌نگاران [[شیعه]] و سنى، هر کدام از دیدگاه خویش، به زندگانى و قهرمانى این بانوى سترگ نگریسته و آن را مورد تحلیل و تجلیل قرار داده‌اند. نوشتار حاضر به مناسبت ولادت این بانوى قهرمان به گوشه‌هایى از زندگانى شکوه‌مند وى پرداخته است. بدان امید که راه، روش و معنویت حضرت زینب علیهاالسلام همواره بدرقه زندگى‌مان باشد.
| + | حضرت زینب، دختر [[امیرالمومنین]] و [[حضرت فاطمه]] علیهماالسلام در سال پنجم هجرى، روز ۵ [[جمادى الاول]] در [[مدینه]]، پس از [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] علیه السلام به دنیا آمد. |
| | | | |
| − | '''شخصیت حضرت زینب علیهاالسلام'''
| + | بر اساس روایات متعدد، نام‌گذاری حضرت زینب سلام الله علیها، توسط [[پیامبر اسلام]] صلی الله علیه وآله صورت گرفت و [[جبرئیل]] از سوی [[الله|خداوند]] این نام را به پیامبر اکرم رساند.<ref>باقر شریف القرشی، السیده زینب، ص ۳۹؛ حسن الهی، زینب کبری عقیله بنی هاشم، ص ۲۹؛ سیدکاظم ارفع، حضرت زینب (س) سیره عملی اهل بیت، ص۷.</ref> |
| | | | |
| − | روانشناسان می‌‌‌گویند: عوامل وراثت، تربیت، و محیط، در تکوّن و ساختار پایه‌هاى شخصیت آدمی نقش بنیادى، دارند. درباره زینب علیهاالسلام سه اصل اساسىِ فوق جایگاه ویژه‌اى داشت:
| + | زینب را مخفف «زین أب» دانسته اند، یعنى «زینت پدر». القاب متعددی نیز برای آن حضرت نقل شده است، از جمله: عقیله بنى هاشم، عقیله طالبیین، موثقه، عارفه، عالمه، محدثه، فاضله، کامله، عابده آل على. |
| | | | |
| − | '''<I>الف: وراثت</I>'''
| + | ==ازدواج و فرزندان== |
| | + | حضرت زینب (سلام الله علیها) با [[عبدالله بن جعفر طیار|عبداللَّه بن جعفر]] (پسر عموى خود) [[ازدواج]] کرد. برخى از مورخین تاریخ این ازدواج را سال هفدهم هجرى مى دانند.<ref>زینب کبری عقیله بنی هاشم ،حسن الهی،ص۷۶.</ref> ثمره این ازدواج، چهار و یا پنج فرزند مى باشد که دو تن از آنان به نامهای [[محمد بن عبد الله بن جعفر|محمد]] و [[عون بن عبد الله بن جعفر|عون]]، در [[کربلا|کربلا]] به [[شهادت در راه خدا|شهادت]] رسیدند.<ref>اسیران و جانبازان کربلا، محمد مظفری؛ سعید جمشیدی، فراز اندیشه، ۱۳۸۳، ص۹۱.</ref> |
| | | | |
| − | او از سرچشمه نبوت و ولایت، نشأت گرفت. جدش خاتم [[پیامبران]] صلى الله علیه و آله است که زینب از خمیره ذات او آفریده شده است. [[رسول خدا]] صلى الله علیه و آله فرمود: «وُلْدُ فاطِمَةَ فَانَا وَلِیُّهُم وَ عُصبَتُهُم، و هُم خُلِقُوا مِن طِینَتِى...؛ فرزندان فاطمه (حسن، حسین، زینب، و ام‌کلثوم) که من ولى و سرپرست نَسَبى آنها هستم، از طینت و خمیره ذات من آفریده شده‌اند...».
| + | ==نقش حضرت زینب در نهضت کربلا== |
| | | | |
| − | بنابراین زینب علیهاالسلام ژِن رسول خدا را در خود دارد و او وارث خاتم پیامبران می‌‌‌باشد و شخصیت او از خمیرمایه وجود رسول الله ریشه گرفته است. مادر این بانو دختر پیامبر صلى الله علیه و آله و بهترین زنان عالم است و پدرش مولاى متقیان علیه السلام وصى رسول خدا می‌‌‌باشد، از این رو شخصیت نازنین زینب علیهاالسلام آمیزه‌اى از حالات ملکوتى رسول خدا صلى الله علیه و آله و على و فاطمه علیهماالسلام است، و این بانو مراتب کمال خویش را از این سه شخصیت بزرگ به ارث گرفته است.
| + | وقتى [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] علیه السلام پس از امتناع از بیعت با [[یزید بن معاویه|یزید]]، از [[مدینه]] به قصد [[مکه]] خارج شد، حضرت زینب نیز با دو تن از فرزندانش به نامهاى [[محمد بن عبد الله بن جعفر|محمد]] و [[عون بن عبد الله بن جعفر|عون]]، همراه برادر گشت. در طول واقعه [[عاشورا]]، نقش فداکاریهاى عظیم زینب، بسیار بود. او در [[کربلا]] مصیبت از دست دادن عزیزترین کسانش یعنی برادران، فرزندان و فرزندان برادر را متحمل شد. اما او همه این مصیبت ها را تحمل نمود و در پاسخ سوال طعن آمیز [[عبیدالله بن زیاد|ابن زیاد]] که پرسید: کار خدا را با برادر و اهل بیت خود چگونه یافتی؟ فرمود: "و ما رأیتُ الاّ جمیلاً...؛ من جز خیر و زیبایى چیزى ندیدم ...".<ref>غم نامه کربلا(ترجمه اللهوف على قتلى الطفوف)،ابن طاووس، على بن موسى، ترجمه محمد محمدى اشتهاردى، ص ۱۸۱</ref> |
| | | | |
| − | '''<I>ب: تربیت</I>'''
| + | روایت است که او با دست خود لباس جنگ بر تن دو فرزندش پوشانید و هر دو را در رکاب مولایش حسین علیه السلام به میدان فرستاد. همچنین پس از شهادت فرزندانش، به سوگ آنان ننشست؛ چرا که این دو قربانی را برای آن مرد بزرگ بسیار کوچک می دید و نگران آن بود که با اشک او در دل مولایش حسین علیه السلام شرم یا اندوهی راه یابد. |
| | | | |
| − | زینب از آغاز ولادت تا حدود شش سالگى در دامان پُرمهر پیامبر و على تربیت یافت. او از سینه زهرا علیهاالسلام شیر نوشید و در پرتو وجود على علیه السلام و نظارت دقیق وى رشد نمود. | + | زینب سلام الله علیها پس از واقعه [[عاشورا]] مراقبت کننده از [[امام سجاد علیه السلام|امام زین العابدین]] علیه السلام و سرپرست کاروان [[اسرای اهل بیت علیهم السلام|اسیران اهل بیت]] بود. علاوه بر آن، در سفر اسارت در [[کوفه]] و [[دمشق]]، خطابه هاى آتشینى ایراد کرد و رمز بقاى حماسه کربلا و بیدارى مردم گشت. پس از بازگشت به مدینه نیز در مجالس ذکرى که براى [[شهدای کربلا|شهداى کربلا]] داشت، به سخنورى و افشاگرى مى پرداخت. |
| | | | |
| − | رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: «مَا نَحَلَ وَالِدٌ وَلَدا نَحْلاً، اَفضَلُ مِن اَدَبٍ حَسَنٍ؛ هدیه‌اى از سوى پدر به فرزند، بهتر از حُسن ادب و تربیت نیک نمی‌‌‌باشد».
| + | بارزترین بعد زندگى حضرت زینب، همان پاسدارى از فرهنگ عاشورا بود که با خطابه‌هایش، پیام خون امام حسین علیه السلام را به جهانیان رساند. در این زمینه، نوشته‌ها و سروده‌هاى بسیارى است، از جمله این شعر: |
| | + | {{بیت|سرّ نى در نینوا مى ماند اگر زینب نبود| کربلا در کربلا مى ماند اگر زینب نبود}} |
| | + | {{بیت|چهره سرخ حقیقت بعد از آن طوفان رنگ| پشت ابرى از ریا مى ماند اگر زینب نبود}} |
| | + | {{بیت|چشمه فریاد مظلومیت لب تشنگان|در کویر تفته جا مى‌ماند اگر زینب نبود}} |
| | + | {{بیت|زخمه زخمى ترین فریاد، در چنگ سکوت|از طراز نغمه وامى ماند اگر زینب نبود}} |
| | + | {{بیت|در عبور از بستر تاریخ، سیل انقلاب|پشت کوه فتنه ها مى ماند اگر زینب نبود|منبع=<ref>قادر طهماسبى (فرید).</ref>}} |
| | | | |
| − | تربیت زینب، توسط پیامبر و على، و مادرى چون زهرا و برادرانى همانند حسن و حسین علیهم السلام سبب شد که این شخصیت والامقام به عنوان سومین بانوى جهان اسلام بعد از حضرت خدیجه و فاطمه علیهماالسلام بشمار آید.
| + | '''شعری از حضرت زینب در سوگ شهدای کربلا:''' |
| | | | |
| − | '''<I>ج: محیط</I>'''
| + | از آن حضرت در سوگ امام حسین علیه السلام و یارانش [[شعر]] زیر نقل شده است: |
| | | | |
| − | یکى دیگر از پایه‌هاى مهم ساختمان شخصیت آدمی محیط است. زینب علیهاالسلام در محیطى که کانون فضایل، صفا و صمیمیت بود، رشد و نمو یافت. محیط زندگى زینب، در شهر مدینه، خانه على، فاطمه، حسن و حسین بود؛ همان خانه‌اى که کعبه آمال و محبوب دل‌هاى مؤمنان بوده و هست. چنین محیط نورانى و خانه بابرکت، ارزش‌هاى والاى دینى و انسانى را در وجود پربرکت زینب بارور و شکوفا ساخت.
| + | على الطف السلام و ساکنیه * و روح الله فـی تلک القباب |
| | | | |
| − | '''<I>د: شخصیت حضرت زینب علیهاالسلام</I>'''
| + | نفوس قدست فی الارض قدسا * وقد خلقت من النطف العذاب |
| | | | |
| − | از این عوامل مهمتر شخصیت ذى جود خود ایشان است که در دنباله مقاله بدان پرداخته می‌‌‌شود.
| + | مضاجع فتیة عـبدوا فنـاموا * هجودا فی الفـدافد والـروابی... |
| | | | |
| − | '''حضرت زینب علیهاالسلام در کودکى'''
| + | و صیرت القبـور لهم قصورا * مناخا ذات افنـیة رحاب<ref>ادب الطف و شعراء الحسین علیه السلام.</ref> |
| | | | |
| − | از دوران کودکى، نبوغ بى‌نظیر و درک فوق‌العاده در وجود بانوى قهرمان [[کربلا]] به ویژه در مسائل اعتقادى مشاهده می‌‌‌شد، یک بار پدرش [[امیرالمومنین]] علیه السلام وى را روى زانوى خویش نشانید و به او فرمود: بگو «احد» یعنى یکى، زینب علیهاالسلام گفت: احد، سپس على علیه السلام فرمود: بگو: «اثنین» یعنى دوتا، زینب ساکت شد، مولاى متقیان فرمود: سخن بگو، زینب گفت: زبانى که به گفتن «یک» گردش نموده چگونه «دوتا» بگوید، امام علیه السلام از پاسخ عمیق زینب مسرور شد، و او را به نشانه محبت و تجلیل به سینه چسبانید و بوسید.
| + | سلام بر [[کربلا]] و آنها که در آن آرمیده اند، که روح خدا در آن قبه هاست. |
| | | | |
| − | بار دیگر زینب خردسال از پدر پرسید: پدرجان! آیا ما فرزندانت را دوست دارى؟ على علیه السلام فرمود: آرى «اَولادُنا اَکبادُنا؛ فرزندان ما، پاره‌هاى جگر ما هستند» زینب عرض کرد: اى پدر! «حُبّان لایَجتَمِعَانِ فِى قَلبِ المُؤمن؛ دو محبت در دل مؤمن یکجا جمع نمی‌‌‌شود».
| + | جانهایی که در زمین قدسی شدند و تعالی یافتند و آن جانها از نطفه هایی پاک خلق شده بودند. |
| | | | |
| − | «وَ اِنْ کانَ لابُدَّ، فَالشَّفَقَهُ لَنُا وَالحُبُّ للّه خالِصَا، فَازْدَادَ عَلِىٌ حُبُّا؛ و اگر به این محبت چاره نیست، باید به ما دلسوزى داشته باشى و محبت مخصوص خداوند باشد. به خاطر تیزفهمی و درک عالى زینب علیهاالسلام امیرمؤمنان، محبت خود را نسبت به دخترش بیشتر کرد».
| + | آرامگاه جوانمردانى که خدا را پرستیدند و در آن دشتها و هامونها خفتند... |
| | | | |
| − | زینب علیهاالسلام با این سخن به توحید خالص، اشاره کرد که همانا دلبستگى و دوستى حقیقى براى خداست، ولى دوستى فرزندان، به معنى مهربانى و دوستى ظاهرى است. آرى زینب علیهاالسلام، که در پرتو تعلیمات پیامبر صلى الله علیه و آله و على علیه السلام و در آغوش زهرا علیهاالسلام و در کنار حسن و حسین علیهم السلام تربیت و رشد یافته، چرا این گونه نباشد؟!
| + | قبرهایشان برایشان به کاخ بدل شد، منزلگاهی با صحنها وحیاطهای وسیع و فراخ. |
| | | | |
| − | '''فضایل و مناقب عقیله بنى‌هاشم'''
| + | ==ویژگیها و فضایل== |
| | | | |
| − | زینب کبرى علیهاالسلام داراى فضایل و مناقب فراوان بود. همان گونه که اشاره رفت، این بانوى باعظمت را عالمه غیرمعلمه، عقیله بنى‌هاشم، معصومه صغرى، امینة الله، نائبة الزهراء، نائبة الحسین، عقیلة النساء، شریکة الشهداء، بلیغه، فصیحه، عابده آل على، فاضله، شریکة الحسین... لقب داده‌اند، که توضیح هر کدام فرصتى دیگرى را می‌‌‌طلبد. | + | حضرت زینب علیها السلام داراى قوت قلب، فصاحت زبان، [[صبر]]، [[شجاعت]]، [[زهد]]، [[ورع]] و [[عفت|عفاف]] بود.<ref>درباره مقامات معنوى زینب و ویژگی هایش، ر.ک: «الخصائص الزینبیه» از سید نورالدین جزایرى.</ref> [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] علیه السلام هنگام دیدار، به احترامش از جا برمى خاست. این بانوى بزرگ، شب‌ها به [[عبادت]] میپرداخت و در دوران زندگی، هیچ‌گاه [[تهجد|تهجّد]] را ترک نکرد. امام حسین در [[روز عاشورا]] هنگام وداع، به خواهرش فرمود: «خواهرم! مرا در [[نماز شب]] فراموش نکن.»<ref>محلاتی، ریاحین الشریعة، ۱۳۴۹ش، ج۳، ص۶۲.</ref> |
| | + | [[پرونده:زینبیه (2).jpg|240px|thumb|left|مرقد منسوب به حضرت زینب سلام الله علیها در قاهره - مصر]] |
| | | | |
| − | زینب بانوى بلندقامت، نیکو چهره و عالى مقام بود. در وقار و شخصیت مانند جده‌اش خدیجه علیهاالسلام در حیا و عفت همچون مادرش فاطمه علیهاالسلام، در رسایى و شیوایى بیان، مانند پدرش على علیه السلام، در حلم و بردبارى چون [[امام حسن]] علیه السلام و در شجاعت و قوت قلب، مانند برادرش حسین بود. در ذیل گوشه‌هایى از فضیلت‌هاى زینب را برمی‌‌‌شماریم: | + | علامه [[سید محسن امین]] درباره حضرت زینب سلام الله علیها می فرماید: زینب کبری سلام الله علیها از زنان بافضیلت است و فضایلش مشهورتر از آن است که بیان شود. خرد، استواری و [[بلاغت|بلاغتش]] نیازمند گفتن نیست؛ چرا که همه اینها از خطبه ای که در [[کوفه]] و [[شام]] ایراد فرموده بود، به خوبی معلوم است، آن گونه که گویا از زبان پدرش [[امام علی علیه السلام|علی]] علیه السلام سخن می گوید. البته از زینب سلام الله علیها عجیب نیست؛ زیرا او از شاخه های درخت [[نبوت]] و از خاندان [[بنی هاشم|هاشمی]] بود. جدش رسول خدا صلی الله علیه و آله پدرش [[امام علی علیه السلام|علی مرتضی]] علیه السلام و مادرش [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|زهرای بتول]] سلام الله علیها و برادرانش [[امام حسن علیه السلام|حسن]] علیه السلام و [[امام حسین علیه السلام|حسین]] علیه السلام است. |
| | | | |
| − | '''<I>1. علم و دانش:</I>'''
| + | ==وفات== |
| | | | |
| − | سخنان و خطبه‌هاى عالمانه، همراه با استدلال به آیات [[قرآن]]، در [[کربلا]]، بازار کوفه، مجلس عبیدالله زیاد، در بین راه کوفه و شام، و همچنین در دربار «یزید»، از سوى زینب هر کدام شاهدى بر عظمت دانش این بانو است. ابن عباس، گفتار پرارج [[حضرت فاطمه]] زهرا علیهاالسلام را درباره فدک، از زینب نقل کرده و می‌‌‌گوید: «عقیله ما زینب دختر على چنین گفت...» افزون بر آن درس تفسیر قرآن از سوى زینب، براى زن‌هاى کوفه در زمان حکومت پدرش على علیه السلام بیانگر دانش اوست.
| + | حضرت زینب سلام الله علیها در سال ۶۳ هجرى و به نقلى ۶۵ هجری در سن ۵۷ سالگی درگذشت و طبق نقل مشهور مزارش در روستای راویه [[دمشق]]، پایتخت [[سوریه|سوریه]] امروزی است. در کتاب «خیرات الحسان» آمده است: در [[مدینه]] قحطى پیش آمد. زینب همراه شوهرش [[عبدالله بن جعفر طیار|عبدالله بن جعفر]] به [[شام]] کوچ کردند و قطعه زمینى داشتند. زینب در همان جا در سال ۶۵ هجرى درگذشت و در همان مکان دفن شد. برخى نیز معتقدند مدفن حضرت زینب در [[مصر]] یا مدینه است.<ref>درباره زندگینامه حضرت زینب، از جمله ر.ک: «بطلة کربلا» عایشه بنت الشاطى که با نام «زینب، بانوى قهرمان‌کربلا» به قلم حبیب الله چایچیان و مهدى آیت الله زاده ترجمه شده است.</ref> |
| | | | |
| − | زینب مقام بیان روایت و [[حدیث]] را دارا بوده است، چنان که محمد بن عمرو، عطاء بن سایب، فاطمه بنت حسین و دیگران، از زینب نقل حدیث کرده‌اند. عقیله بنى هاشم حتى آگاهى به حوادث آینده را از پدر بزرگوار خود فراگرفته بود، همان گونه که بعضى از اصحاب پیامبر صلى الله علیه و آله مانند سلمان، ابوذر و برخى از یاران على علیه السلام مانند [[میثم تمار]]، [[رشید هجرى]]، به این گونه اسرار آگاه بودند. زینب داناى اسرار بوده و خطبه او در مجلس یزید و پیشگویى‌هایش شاهد این مدعاست. زینب دانش سرشار داشت، طبیعى است کسى که از محضر پیامبر (شهر علم) و على علیه السلام (دروازه علم) کسب دانش نموده باشد، بایستى دریاى علم باشد.
| + | ==پانویس== |
| | + | <references /> |
| | + | ==منابع== |
| | | | |
| − | '''<I>2. پرستش و عبادت:</I>'''
| + | *جواد محدثی، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، نشر معروف. |
| | + | *منیره زارعان و محمد طالبیان، شهادت حضرت زینب سلام الله علیها، مجله گلبرگ، شهریور ۱۳۸۰، شماره ۱۹، صفحه ۱۰۶، در دسترس در [http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/3282/5108/45863?ParentID=80154 پایگاه اطلاع رسانی حوزه]، بازیابی: ۷ اردیبهشت ۱۳۹۳. |
| | | | |
| − | [[عبادت]] از رفیع‌ترین مقام آدمی‌‌‌است. [[ائمه اطهار]] علیهم السلام هر کدام مرتبه اعلاى این مقام را دارا بودند و با خداى خویش انس و الفت ویژه داشتند. دخت والاگهر على، نهایت عبادت و تعظیم را در برابر پروردگار داشته است. زینب از نیایش و نمازهاى پیامبر باخبر بود، چنان که خداوند به او [[وحى]] کرده بود: «اى پیامبر! ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که، بر اثر عبادت خود را به مشقت اندازى!».
| + | ==مطالب مرتبط== |
| | | | |
| − | زینب نمازهاى مادرش زهرا و پدرش على را شاهد بود، او نیایش‌هاى [[امام حسن]] مجتبى علیه السلام را در دل شب‌ها و روزها دیده بود، عبادت و مناجات‌هاى حسین علیه السلام را به ویژه در شب و صبح عاشورا به تماشا نشسته بود و هر یک براى او درس و الگوى [[عبادت]] و مناجات بود. | + | *[[سخنرانی حضرت زینب(س) در میان کوفیان|'''سخنرانی حضرت زینب در میان کوفیان''']] |
| | + | *[[نقش حضرت زینب در قیام حسینی|'''نقش حضرت زینب در قیام حسینی''']] |
| | + | *[[رویارویی ابن زیاد و حضرت زینب(س)|'''رویارویی ابن زیاد و حضرت زینب''']] |
| | + | *[[وفات حضرت زینب سلام الله علیها|'''وفات حضرت زینب علیها السلام''']] |
| | + | *[[حرم حضرت زینب عليها السلام|'''حرم حضرت زینب عليها السلام''']] |
| | | | |
| − | حضرت زینب کبرى علیهاالسلام شب‌ها به عبادت میپرداخت، و در دوران زندگى هیچ‌گاه تهجد را ترک نکرد و آن چنان اشتغال به عبادت ورزید که ملقب به «عابده آل على» شد. شب زنده‌دارى زینب، حتى در شب دهم و یازدهم [[عاشورا]]، با آن همه اندوه و مصیبت‌ها ترک نشد. فاطمه دختر [[امام حسین]] علیه السلام می‌‌‌گوید: «در شب عاشورا، عمه‌ام پیوسته در محراب عبادت ایستاده بود، [[نماز]] و نیایش داشت و پیوسته اشک‌هاى او سرازیر می‌‌‌شد».
| + | [[رده:خاندان اهل البیت علیهم السلام]] |
| | + | [[رده:اسیران کربلا]] |
| | + | [[رده:راویان واقعه کربلا]] |
| | + | [[Category:زنان نمونه قرن اول]] |
| | | | |
| − | [[امام زین العابدین]] علیه السلام همسفر زینب در [[کوفه]] و [[شام]]، می‌‌‌فرماید: «اِنَّ عَمَّتى زینب علیهاالسلام کانَت تؤدّى صلاتها، من قیام الفرایض والنوافل عند مسیرنا من الکوفة الى شام و فى بعض المنازل کانت تصلى من جلوسٍ لشدة الجوع والضعف... لانّها کانت تقسّم ما یصیبها من الطعام على الاطفال...؛ عمه‌ام زینب در طول سفر اسارت از کوفه تا شام، پیوسته نمازهاى واجب و مستحب خود را انجام میداد و در بعضى از منزلگاه‌ها می‌‌‌دیدم که وى بر اثر ضعف و گرسنگى، [[نماز]] خود را نشسته می‌‌‌خواند، چرا که سهمیه غذاى خود را میان کودکان تقسیم می‌‌‌کرد و دیگر توان ایستادن نداشت».
| + | {{الگو:واقعه عاشورا}} |
| − | | |
| − | ارتباط زینب با خداوند آن گونه بود که حضرت [[سیدالشهداء]] علیه السلام در روز عاشورا، هنگام وداع به خواهرش فرمود: «یا اختى لاتنسینى فى نافلة اللیل؛ اى خواهر! مرا در نمازهاى شب، فراموش نکن».
| |
| − | | |
| − | '''<I>3. حجاب و عفت:</I>'''
| |
| − | | |
| − | از منظر اسلام، یکى از مهمترین وظایف بانوان، پاسدارى در حفظ حریم [[حجاب]] و عفت است. در [[قرآن]] مجید در چند آیه به ضرورت حجاب براى زنان تصریح و در چهارده آیه درباره عفت و پاکدامنى هشدار داده شده است. در [[احادیث]] نیز هشدارهاى فراوانى در این زمینه آمده است.
| |
| − | | |
| − | عقیله بنى هاشم، در حجاب و عفت، مانند مادرش فاطمه زهرا علیهاالسلام بود و به این مهم بسیار اهمیت میداد. تا پیش از عاشورا و جریان اسارت، مردى نامحرم زینب را ندیده بود، چنان که در تاریخ آمده است: «هنگامی که زینب می‌‌‌خواست به مسجدالنبى کنار قبر رسول خدا صلى الله علیه و آله برود على علیه السلام دستور میداد شب برود و به حسن و حسین علیهماالسلام می‌‌‌فرمود همراه خواهرشان باشند. حسن علیه السلام جلوتر و حسین علیه السلام پشت سر، زینب در وسط حرکت می‌‌‌کرد، آنها از سوى مولاى متقیان مأمور بودند که حتى چراغ روى مرقد منور پیامبر را خاموش کنند تا چشم نامحرم به قامت زینب نیفتد.
| |
| − | | |
| − | یحیى مازنى می‌‌‌گوید: «من در [[مدینه]]، مدت زیادى همسایه على علیه السلام بودم، سوگند به خداوند، در این مدت، هرگز زینب را ندیدم و صدایش را نشنیدم» حجاب و عفاف زینب به گونه‌اى بوده است که [[علامه مامقانى]] در این باره می‌‌‌گوید: «و هى فى الحجاب فَرِیدَةٌ لم یرَ شخصُها اَحَدٌ من الرجال فى زمانِ ابیها و اخویْها الى یوم الطَّفِ؛ زینب در حجاب و عفاف یگانه روزگار بوده است؛ کسى از مردان، در زمان پدر او و برادرانش تا روز عاشورا، او را ندیده بود».
| |
| − | | |
| − | '''<I>4. صبر و ثبات:</I>'''
| |
| − | | |
| − | از منظر دین، صبر جایگاه بس والایى داشته و [[قرآن]] به صبرکنندگان بشارت داده است. مقام صبر نسبت به [[ایمان]] همانند سر براى بدن است. زینب علیهاالسلام نمونه و تجسم عالىِ صبر و پایدارى است. مقاومت و شکیبایى در برابر مصایب و مشکلات، به ویژه در نهضت عاشورا، در راه پاسدارى از حریم دین و کرامت انسانیت از خصیصه‌هاى بارز این بانوى بزرگ می‌‌‌باشد.
| |
| − | | |
| − | صبر و ثبات شگفت‌انگیز زینب، همگان را به اعجاب واداشته است؛ زیرا از پنج سالگى براى او مصایب جانکاه یکى پس از دیگرى شروع شد؛ ولى زینب در برابر همه این مصیبت‌ها، قامت برافراشت و صبر کرد.
| |
| − | | |
| − | روزى زینب شاهد رحلت جد بزرگوارش رسول الله و تأثیر آن بر مسلمانان به ویژه بر خاندان او بود؛ زمانى دیگر شاهد مظلومیت و شهادتِ بانوى نمونه اسلام، مادرش زهرا علیهاالسلام بود؛ وى پس از آن مصیبت شهادت پدر بزرگوارش امیرمؤمنان را تحمل نمود؛ دختر على علیه السلام همچنان شاهد لخته‌لخته‌شدن جگر برادرش [[امام حسن]] علیه السلام در اثر زهر جفا بود، ولى آنچه را که آن مخدره در [[کربلا]] مشاهده کرد، مصایب جانکاه و وصف‌ناپذیرى است که کوه‌ها تاب تحمل آن را نداشت.
| |
| − | | |
| − | زینب در وادى صبر و استقامت، یکه‌تاز میدان است، به گفته علامه مامقانى: «و هى فى الصبر والثبات وحیدة؛ زینب در صبر و ثبات بى‌نظیر و یگانه است». در بُلنداى مقام صبر و بردبارى آن گوهر عظیم الهى، همین بس که وقتى در برابر پیکر نورانى و خونین برادرش حسین ایستاد، رو به آسمان کرد و گفت: «بار خدایا! این اندک قربانى و کشته شده در راه خودت را از ما (خاندان پیامبر) بپذیر».
| |
| − | | |
| − | این سخنان از آن بانوى آزاده، در هنگامی که برادر عزیزش حسین علیه السلام و دیگر برادران و فرزندان خویش را از دست داده بود، قوت ایمان، ثبات اعتقاد، گذشتن از خود و فناشدن وى را در خداوند می‌‌‌رساند. زینب بر اثر توجه و تربیت خمسه طیبه، آنچنان روح بزرگ یافته بود که شهادت عزیزانش را با صبر و ثبات وصف‌ناپذیر تحمل نمود.
| |
| − | | |
| − | نورالدین جزایرى می‌‌‌گوید: «از جمله القاب زینب علیهاالسلام الراضیةِ باالقدر والقضا» است، و این مخدره چنان در برابر شداید و محن ایستادگى کرد که اگر اندکى از بسیار آن، بر اذیال جبال راسیات گذاشته شود آب می‌‌‌گردد، ولى این مخدره مظلومه، یکه و تنها، غریب و بى‌کس «کالجبل الراسخ...» در مقابل همه ایستادگى کرد.
| |
| − | | |
| − | درست است که زینب در کربلا گریه‌ها و ناله‌ها نیز داشته است، چنان که وقتى قامت على‌اکبر بر زمین افتاد، زینب سراسیمه و با اشک دیدگان از خیمه بیرون آمد و فریاد زد: «یا حبیباه، یا ثمرة فؤاداه، یا نور عیناه!» و خود را بر روى بدن على‌اکبر انداخت، حسین علیه السلام زینب را از پیکر على جدا نموده به سوى خیمه‌ها برگرداند. با این که همین بانو در شهادت دو جوان خویش خاموش و ساکت بود، ولى ناله‌هاى زینب در این گونه موارد، دو جهت داشت:
| |
| − | | |
| − | * 1. گاهى عظمت مصیبت بیش از حد سنگین بود، از جمله شهادت على‌اکبر، چرا که وى، مقامی بس ارجمند داشت و شبیه‌ترین کس به پیامبر صلى الله علیه و آله از نظر صورت و سیرت بود. به گفته نورالدین جزایرى: «حضرت على‌اکبر در واقعه عاشورا، نایب رسول خدا بود، همان طورى که قاسم علیه السلام نایب [[امام حسن]] علیه السلام و [[حضرت عباس]] نایب على علیه السلام و حضرت زینب علیهاالسلام نایب زهراى اطهر علیهاالسلام بود، و على‌اکبر از طینت محمدیه بوده است؛ چنان که در زیارتش می‌‌‌خوانیم: السلام علیک على اول الشهید من نسل خیر سلیل من سلالته... بنابراین، به شهادت رسیدن على‌اکبر، و مصیبت از دست دادن آن عزیز، چه اندازه سنگین و کمرشکن بوده است، مصیبتى که دل را آب می‌‌‌کند و عاطفه را به جوش می‌‌‌آورد، و نالیدن در چنین مصیبت عظمى، با مقام صبر در تعارض نیست.
| |
| − | | |
| − | * 2. دیگر این که گریه‌ها و ناله‌هاى زینب در [[کربلا]] و پس از آن در طول سفر [[کوفه]] و [[شام]]، در جهت اهداف عالیه و رسالت عظماى او، یعنى ابلاغ و انتشار پیام عاشورا بوده است. زینب از راه‌هاى گوناگون از جمله با خطبه‌ها و سخنرانى‌هاى آتشین و گریه‌هاى جانسوز خویش از نهضت حسینى پاسدارى نمود.
| |
| − | | |
| − | '''<I>5. شجاعت و قهرمانى:</I>'''
| |
| − | | |
| − | از ویژگى‌هاى عظیم بانوى کربلا، شجاعت است. شجاعتى به سان على علیه السلام، که در قیام کربلا سخت مورد نیاز بود. اگر ذره‌اى ترس از حکومت استبدادى یزید در وجود زینب راه می‌‌‌یافت، پیروزى را ارمغان نداشت.
| |
| − | | |
| − | زینب در این ویژگى یکه‌تاز میدان بود. خطبه‌هاى آتشین و افشاگرانه او بر ضد دستگاه امویان و گفتار کوبنده او در فرصت‌هاى مختلف به دفاع از نهضت حسینى و صلابت بى‌نظیر او در کوفه و شام، همه و همه بیانگر قهرمانى و شجاعت اوست. «زینب به عنوان شیرزن کربلا و خطیب قهرمان پیام‌رسان خون شهیدان، در پیشانى اسلام تابید» و جهاد و دفاع او از اسلام و دیانت به ابدیت پیوست.
| |
| − | | |
| − | زینب کبرى شجاعت را از پدر به ارث برده بود. «على علیه السلام در نزد دوست و دشمن به شجاعت و شهامت معروف بود» خوابیدن مولا در بستر پیامبر در شب هجرت، به هلاکت رسیدن «عمرو بن عبدود» در [[جنگ خندق]] به دست وى و دلاورى‌هاى على علیه السلام در جنگ‌هاى گوناگون دوران پیامبر و پس از آن زبانزد دوست و دشمن است.
| |
| − | | |
| − | [[ابن ابى الحدید]] درباره شجاعت امیرمؤمنان چه زیبا گفته است: «و امّا الشجاعة فإنّه أنسى الناسّ فیها ذکر من کان قبله، و محا اسمَ من یأتى بعده، و مقاماتُه فى الحرب مشهورة یُضرب بها الامثال إلى یوم القیامة، و هو الشجاع الذى ما فرقط، ولاارتاع من کتیبة ولابارز أحدا الا قَتَلَهُ، ولاضرب ضربة قطّ فاحتاجت الأولى إلى ثانیه...؛ و امّا شجاعت على علیه السلام به گونه‌اى است که نام شجاعان تاریخ گذشته را از یادها بُرده، و همچنین نام دلیرمردان آینده را به فراموشى سپرده، مقام و شجاعت وى تا قیامت ضرب المثل شده است، وى قهرمانى بود که هرگز پُشت به دشمن نکرد، هیچ‌گاه از انبوه و گُردان دشمن نترسید، با کسى روبرو نشد، جز آن که وى را بر زمین کوبید، على علیه السلام هرگز بر دشمن ضربتى نزد که نیازمند ضربت دوم باشد...».
| |
| − | | |
| − | زینب نیز، افزون بر دیگر ویژگى‌ها، شجاعتى شایان از خود به نمایش گذاشت؛ وى بارها جان [[امام سجاد]] علیه السلام را از [[مرگ]] نجات داد، و هرگز به ابن زیاد و یزید پسر معاویه اعتنایى نکرد، در حالى که آنان در اوج اقتدارشان بودند، و پاسبان‌ها با شمشیرهاى از نیام بیرون کشیده اطراف ایشان را گرفته بودند. زینب سخنانى ایراد کرد که یزید و اطرافیان وى را رسوا ساخت.
| |
| − | | |
| − | '''<I>6. فصاحت و بلاغت:</I>'''
| |
| − | | |
| − | بانوى قهرمان کربلا، فصاحت و بلاغت را از پدر و مادر گرامی‌‌‌اش به ارث برده بود. «هنگامی که سخن می‌‌‌گفت، گویى از زبان پدر ایراد سخن می‌‌‌کرد». سخنانش در بازار کوفه و مجلس یزید و نیز گفتگوهاى او با عبدالله بن زیاد، بى‌شباهت به خطبه‌هاى [[امیرالمومنین]] على علیه السلام و خطبه فدکیه مادرش زهرا علیهاالسلام نیست. این خطبه‌ها در حالى ایراد می‌‌‌شد که زینب داغ‌هاى فراوانى در سینه داشت؛ گذشته از آن که تشنه، گرسنه و بى‌خواب بود، سختى سرپرستى کودکان و راه را نیز به دوش می‌‌‌کشید.
| |
| − | | |
| − | وقتى زینب در بازار کوفه، آن خطبه فصیح، آتشین و شورانگیز را در میان انبوه جمعیت تماشاچى ایراد فرمود، مردم دست‌ها را به دندان می‌‌‌گزیدند و با تعجب به هم نگاه می‌‌‌کردند. در همان موقع پیرمردى چنان از سخنان زینب برانگیخته شد، در حالى که می‌‌‌گریست و محاسنش از اشک چشمش‌تر شده بود دست به سوى آسمان بلند کرد و گفت: «پدر و مادرم فداى ایشان که سالخوردگان‌شان بهترین سالخوردگان و کودکان ایشان بهترین خردسالان، و زنانشان بهترین زنان و نسل آنها والاتر و برتر از همه نسل‌هاست» بدان امید که شخصیت و جایگاه بلند و بى‌بدیل دختر کبرى على علیه السلام الگوى عملى زنان مسلمان قرار بگیرد، انشاءالله.
| |
| − | | |
| − | پى نوشت
| |
| − | | |
| − | (1). دکتر عبدالله شفیع آبادى، مبانى روانشناسى رشد، انتشارات چهره، پنجم، 1371، ص 23-31.
| |
| − | | |
| − | (2). فیروزآبادى، الفضائل الخمسة، ج 3، ص 150.
| |
| − | | |
| − | (3). محمد محمدى اشتهاردى، حضرت زینب فروغ تابان کوثر، ص 29.
| |
| − | | |
| − | (4). میرزا حسین نورى، مستدرک الوسائل، قم، آل البیت، 1407 هـ.ق، ج 15، ص 164-165.
| |
| − | | |
| − | (5). محمد محمدى اشتهاردى، حضرت زینب فروغ تابان کوثر، ص 35.
| |
| − | | |
| − | (6). سیدکاظم ارفع، حضرت زینب علیهاالسلام، ص 12.
| |
| − | | |
| − | (7). ر.ک: نورالدین جزایرى، خصایص الزینبیه، بى‌جا، انتشارات میهن، 1401 هـ.ق.
| |
| − | | |
| − | (8). محمد محمدى اشتهاردى، حضرت زینب فروغ تابان، ص 22.
| |
| − | | |
| − | (9). دکتر احمد بهشتى، زنان نامدار در [[قرآن]] و [[حدیث]]...، ص 51.
| |
| − | | |
| − | (10). ذبیح الله محلاتى، ریاحین الشریعة، ج 3، ص 57.
| |
| − | | |
| − | (11). احمد صادقى اردستانى، زینب قهرمان دختر على، تهران، نشر مطهر، 1372، ص 100.
| |
| − | | |
| − | (12). ریاحین الشریعة، ج 3، ص 56.
| |
| − | | |
| − | (13). [[سوره طه]](20)، آیه 2.
| |
| − | | |
| − | (14). شیخ جعفر نقدى، زینب الکبرى، ص 61.
| |
| − | | |
| − | (15). احمد صادقى، زینب قهرمان دختر على، ص 106.
| |
| − | | |
| − | (16). ذبیح الله محلاتى، ریاحین الشریعه، ج 3، ص 62.
| |
| − | | |
| − | (17). جعفر نقدى، زینب الکبرى، ص 62.
| |
| − | | |
| − | (18). [[سوره نور]](24)، آیه 30 و [[سوره احزاب]](33)، آیه‌هاى 32 و 33 و 59.
| |
| − | | |
| − | (19). سوره نور(24)، آیه‌هاى 2، 32، 27، 28، 30، 31، 32، 33، 58، 59، 60 و سوره احزاب(33) آیات 32 و 59 و [[سوره قصص]](28)، آیه 25.
| |
| − | | |
| − | (20). شهید سید عبدالحسین دستغیب، زندگانى حضرت زینب، تهران، کاوه، بى‌تا، ص 19.
| |
| − | | |
| − | (21). محمدى اشتهاردى، حضرت زینب...، ص 99.
| |
| − | | |
| − | (22). حسن الهى، زینب کبرى، عقیله بنى‌هاشم، ص 99، نقل از تنقیح المقال مامقانى، ج 3، ص 79.
| |
| − | | |
| − | (23). همان، ص 110، نقل از تنقیح المقال مامقانى، ج 3، ص 79.
| |
| − | | |
| − | (24). سید على نقى فیض الاسلام، خاتون دو سرا (شرح حال زینب)، تهران، نشر آثار فیض الاسلام، دوم، 1366، ص 185.
| |
| − | | |
| − | (25). همان.
| |
| − | | |
| − | (26). نورالدین جزایرى، خصائص الزینبیه، بى جا، چاپخانه میهن، 1401 قمرى، ص 24.
| |
| − | | |
| − | (27). ر.ک: [[سوره بقره]](2)، آیه 155.
| |
| − | | |
| − | (28). ر.ک: [[علامه مجلسى]]، بحارالانوار، تهران، المکتبة الاسلامیة، بى‌تا، ج 45، ص 44.
| |
| − | | |
| − | (29). همان.
| |
| − | | |
| − | (30). نورالدین جزایرى، خصایص الزینبیه، ص 29-32.
| |
| − | | |
| − | (31). همان، ص 30.
| |
| − | | |
| − | (32). محمد محمدى اشتهاردى، حضرت زینب فروغ تابان کوثر، ص 81.
| |
| − | | |
| − | (33). حسن الهى، زینب کبرى، ص 115.
| |
| − | | |
| − | (34). ابن ابى الحدید، شرح نهج البلاغه، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1418 هـ. 1998 م، جزء اول، ص 19.
| |
| − | | |
| − | (35). دکتر احمد بهشتى، زنان نامدار در قرآن و...، بى‌جا، سازمان تبلیغات اسلامى، 1368، ص 51.
| |
| − | | |
| − | (36). سید کاظم ارفع، حضرت زینب...، پیشین، ص 88.
| |
| − | | |
| − | (37). همان، ص 89.
| |
| − | | |
| − | ===منبع===
| |
| − | | |
| − | خادم حسین فاضلى, شمیم یاس، خرداد 1386، شماره 51
| |
حضرت زینب کبری سلام الله علیها دختر امام علی علیه السلام و حضرت فاطمه سلام الله علیها است. بارزترین بعد زندگى حضرت زینب، نقش ویژه او در واقعه کربلا و دوران اسارت پس از آن است، که با صبر و پایداری در واقعه عاشورا علی رغم از دست دادن عزیزترین کسانش، موجب شد که به عنوان اسوه صبر جاودان شود. خطبه های کوبنده آن حضرت در بند اسارت در کوفه و شام، باعث پرده برداری از چهره ظالمانه حکومت اموی شد. حضرت زینب در کوفه به زنان، تفسیر قرآن آموزش میداد، و او از جدش رسول خدا و پدرش امیرالمؤمنین و مادرش فاطمه زهرا حدیث روایت کرده است.[۱]
مرقد حضرت زینب سلام الله علیها در دمشق - سوریه
ولادت و نسب
حضرت زینب، دختر امیرالمومنین و حضرت فاطمه علیهماالسلام در سال پنجم هجرى، روز ۵ جمادى الاول در مدینه، پس از امام حسین علیه السلام به دنیا آمد.
بر اساس روایات متعدد، نام‌گذاری حضرت زینب سلام الله علیها، توسط پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله صورت گرفت و جبرئیل از سوی خداوند این نام را به پیامبر اکرم رساند.[۲]
زینب را مخفف «زین أب» دانسته اند، یعنى «زینت پدر». القاب متعددی نیز برای آن حضرت نقل شده است، از جمله: عقیله بنى هاشم، عقیله طالبیین، موثقه، عارفه، عالمه، محدثه، فاضله، کامله، عابده آل على.
ازدواج و فرزندان
حضرت زینب (سلام الله علیها) با عبداللَّه بن جعفر (پسر عموى خود) ازدواج کرد. برخى از مورخین تاریخ این ازدواج را سال هفدهم هجرى مى دانند.[۳] ثمره این ازدواج، چهار و یا پنج فرزند مى باشد که دو تن از آنان به نامهای محمد و عون، در کربلا به شهادت رسیدند.[۴]
نقش حضرت زینب در نهضت کربلا
وقتى امام حسین علیه السلام پس از امتناع از بیعت با یزید، از مدینه به قصد مکه خارج شد، حضرت زینب نیز با دو تن از فرزندانش به نامهاى محمد و عون، همراه برادر گشت. در طول واقعه عاشورا، نقش فداکاریهاى عظیم زینب، بسیار بود. او در کربلا مصیبت از دست دادن عزیزترین کسانش یعنی برادران، فرزندان و فرزندان برادر را متحمل شد. اما او همه این مصیبت ها را تحمل نمود و در پاسخ سوال طعن آمیز ابن زیاد که پرسید: کار خدا را با برادر و اهل بیت خود چگونه یافتی؟ فرمود: "و ما رأیتُ الاّ جمیلاً...؛ من جز خیر و زیبایى چیزى ندیدم ...".[۵]
روایت است که او با دست خود لباس جنگ بر تن دو فرزندش پوشانید و هر دو را در رکاب مولایش حسین علیه السلام به میدان فرستاد. همچنین پس از شهادت فرزندانش، به سوگ آنان ننشست؛ چرا که این دو قربانی را برای آن مرد بزرگ بسیار کوچک می دید و نگران آن بود که با اشک او در دل مولایش حسین علیه السلام شرم یا اندوهی راه یابد.
زینب سلام الله علیها پس از واقعه عاشورا مراقبت کننده از امام زین العابدین علیه السلام و سرپرست کاروان اسیران اهل بیت بود. علاوه بر آن، در سفر اسارت در کوفه و دمشق، خطابه هاى آتشینى ایراد کرد و رمز بقاى حماسه کربلا و بیدارى مردم گشت. پس از بازگشت به مدینه نیز در مجالس ذکرى که براى شهداى کربلا داشت، به سخنورى و افشاگرى مى پرداخت.
بارزترین بعد زندگى حضرت زینب، همان پاسدارى از فرهنگ عاشورا بود که با خطابه‌هایش، پیام خون امام حسین علیه السلام را به جهانیان رساند. در این زمینه، نوشته‌ها و سروده‌هاى بسیارى است، از جمله این شعر:
سرّ نى در نینوا مى ماند اگر زینب نبود
کربلا در کربلا مى ماند اگر زینب نبود
چهره سرخ حقیقت بعد از آن طوفان رنگ
پشت ابرى از ریا مى ماند اگر زینب نبود
چشمه فریاد مظلومیت لب تشنگان
در کویر تفته جا مى‌ماند اگر زینب نبود
زخمه زخمى ترین فریاد، در چنگ سکوت
از طراز نغمه وامى ماند اگر زینب نبود
در عبور از بستر تاریخ، سیل انقلاب
پشت کوه فتنه ها مى ماند اگر زینب نبود[۶]
شعری از حضرت زینب در سوگ شهدای کربلا:
از آن حضرت در سوگ امام حسین علیه السلام و یارانش شعر زیر نقل شده است:
على الطف السلام و ساکنیه * و روح الله فـی تلک القباب
نفوس قدست فی الارض قدسا * وقد خلقت من النطف العذاب
مضاجع فتیة عـبدوا فنـاموا * هجودا فی الفـدافد والـروابی...
و صیرت القبـور لهم قصورا * مناخا ذات افنـیة رحاب[۷]
سلام بر کربلا و آنها که در آن آرمیده اند، که روح خدا در آن قبه هاست.
جانهایی که در زمین قدسی شدند و تعالی یافتند و آن جانها از نطفه هایی پاک خلق شده بودند.
آرامگاه جوانمردانى که خدا را پرستیدند و در آن دشتها و هامونها خفتند...
قبرهایشان برایشان به کاخ بدل شد، منزلگاهی با صحنها وحیاطهای وسیع و فراخ.
ویژگیها و فضایل
حضرت زینب علیها السلام داراى قوت قلب، فصاحت زبان، صبر، شجاعت، زهد، ورع و عفاف بود.[۸] امام حسین علیه السلام هنگام دیدار، به احترامش از جا برمى خاست. این بانوى بزرگ، شب‌ها به عبادت میپرداخت و در دوران زندگی، هیچ‌گاه تهجّد را ترک نکرد. امام حسین در روز عاشورا هنگام وداع، به خواهرش فرمود: «خواهرم! مرا در نماز شب فراموش نکن.»[۹]
مرقد منسوب به حضرت زینب سلام الله علیها در قاهره - مصر
علامه سید محسن امین درباره حضرت زینب سلام الله علیها می فرماید: زینب کبری سلام الله علیها از زنان بافضیلت است و فضایلش مشهورتر از آن است که بیان شود. خرد، استواری و بلاغتش نیازمند گفتن نیست؛ چرا که همه اینها از خطبه ای که در کوفه و شام ایراد فرموده بود، به خوبی معلوم است، آن گونه که گویا از زبان پدرش علی علیه السلام سخن می گوید. البته از زینب سلام الله علیها عجیب نیست؛ زیرا او از شاخه های درخت نبوت و از خاندان هاشمی بود. جدش رسول خدا صلی الله علیه و آله پدرش علی مرتضی علیه السلام و مادرش زهرای بتول سلام الله علیها و برادرانش حسن علیه السلام و حسین علیه السلام است.
وفات
حضرت زینب سلام الله علیها در سال ۶۳ هجرى و به نقلى ۶۵ هجری در سن ۵۷ سالگی درگذشت و طبق نقل مشهور مزارش در روستای راویه دمشق، پایتخت سوریه امروزی است. در کتاب «خیرات الحسان» آمده است: در مدینه قحطى پیش آمد. زینب همراه شوهرش عبدالله بن جعفر به شام کوچ کردند و قطعه زمینى داشتند. زینب در همان جا در سال ۶۵ هجرى درگذشت و در همان مکان دفن شد. برخى نیز معتقدند مدفن حضرت زینب در مصر یا مدینه است.[۱۰]
پانویس
- ↑ الحسین فى طریقه الى الشهاده، ص۶۵.
- ↑ باقر شریف القرشی، السیده زینب، ص ۳۹؛ حسن الهی، زینب کبری عقیله بنی هاشم، ص ۲۹؛ سیدکاظم ارفع، حضرت زینب (س) سیره عملی اهل بیت، ص۷.
- ↑ زینب کبری عقیله بنی هاشم ،حسن الهی،ص۷۶.
- ↑ اسیران و جانبازان کربلا، محمد مظفری؛ سعید جمشیدی، فراز اندیشه، ۱۳۸۳، ص۹۱.
- ↑ غم نامه کربلا(ترجمه اللهوف على قتلى الطفوف)،ابن طاووس، على بن موسى، ترجمه محمد محمدى اشتهاردى، ص ۱۸۱
- ↑ قادر طهماسبى (فرید).
- ↑ ادب الطف و شعراء الحسین علیه السلام.
- ↑ درباره مقامات معنوى زینب و ویژگی هایش، ر.ک: «الخصائص الزینبیه» از سید نورالدین جزایرى.
- ↑ محلاتی، ریاحین الشریعة، ۱۳۴۹ش، ج۳، ص۶۲.
- ↑ درباره زندگینامه حضرت زینب، از جمله ر.ک: «بطلة کربلا» عایشه بنت الشاطى که با نام «زینب، بانوى قهرمان‌کربلا» به قلم حبیب الله چایچیان و مهدى آیت الله زاده ترجمه شده است.
منابع
- جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
- منیره زارعان و محمد طالبیان، شهادت حضرت زینب سلام الله علیها، مجله گلبرگ، شهریور ۱۳۸۰، شماره ۱۹، صفحه ۱۰۶، در دسترس در پایگاه اطلاع رسانی حوزه، بازیابی: ۷ اردیبهشت ۱۳۹۳.
مطالب مرتبط
|
|
واقعه عاشورا
|
| قبل از واقعه
|
|
| شرح واقعه
|
|
| پس از واقعه
|
|
| بازتاب واقعه
|
|
| وابسته ها
|
|
.jpg)
.jpg)
