البدایة فی علم الدرایة (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
Saeed zamani (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | {{مشخصات کتاب |
| − | |||
| − | = | + | |عنوان= |
| − | |||
| + | |تصویر= [[پرونده:البدایة فی علم الدرایة.jpg|240px|وسط]] | ||
| + | |||
| + | |نویسنده= شهید ثانی | ||
| + | |||
| + | |موضوع= علم درایة/مصطلح‌الحدیث | ||
| + | |||
| + | |زبان= عربی | ||
| + | |||
| + | |تعداد جلد= ۱ | ||
| + | |||
| + | |عنوان افزوده1= تصحيح | ||
| + | |||
| + | |افزوده1= سید محمدرضا حسينی جلالی | ||
| + | |||
| + | |عنوان افزوده2= | ||
| + | |||
| + | |افزوده2= | ||
| + | |||
| + | |لینک= | ||
| + | |||
| + | }} | ||
| + | '''«البدایة فی علم الدرایة»''' یا «بدایة الدرایة»، رساله مشهور و مختصری از [[شهید ثانی|شهید ثانی]] (م، ۹۶۶ ق) در موضوع [[علم درایه|علم درایه]] است. این رساله اولین تألیف علمای [[شیعه]] در این دانش می‌باشد و در آثار پس از خود مؤثر بوده است. | ||
| + | |||
| + | == مؤلف == | ||
| + | زین الدین بن على بن احمد عاملى، معروف به [[شهید ثانی]] (۹۱۱-۹۶۶ ق) در جبل عامل [[لبنان]] به دنیا آمد. وى در نه سالگى [[قرآن|قرآن مجید]] را ختم کرد. سپس قسمتى از [[ادبیات عرب]] و [[فقه]] را نزد پدر دانشمندش، نورالدین على آموخت. شهید ثانی همچنین نزد شیخ عبدالعالى میسى، سید بدرالدین حسن اعرجى (مؤلف کتاب [[المحجة البیضاء|محجة البیضاء]]) و [[شهید اول|شمس الدین محمد بن مکى]] استفاده نمود. | ||
| + | |||
| + | شهید ثانی مسافرت‌هایى به شهرهاى [[مصر]]، [[عراق]]، [[حجاز]]، [[بیت المقدس]]، روم و جاهاى دیگر کرد و در آخر هم به زادگاهش بازگشت و در آنجا به تدریس و تصنیف و تألیف مشغول شد. شهید در سال ۹۶۶ قمری بدست مأمور سلطان سلیمان عثمانى به [[شهادت در راه خدا|شهادت]] رسید. | ||
| + | |||
| + | [[الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة|شرح لمعه]]، [[مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام|مسالک الافهام]]، [[تمهید القواعد شهید ثانی (کتاب)|تمهید القواعد الاصولیه]]، [[مسکن الفؤاد (کتاب)|مسکن الفؤاد]] و منیة المرید، از دیگر تألیفات ارزشمند اوست. | ||
| + | |||
| + | ==معرفی کتاب== | ||
| + | «البدایة فی علم الدرایة»، در موضوع [[حدیث]] با شاخه [[درایه الحدیث|درایة الحدیث]] یا مصطلح الحدیث است که توسط سید محمدرضا حسینی جلالی مورد تحقیق قرار گرفته است. نویسنده در ابتدای کتاب می‌گوید: این اثر مختصر در موضوع علم درایه است که در آن مصطلحات این علم، به وجه ایجاز و اختصار بیان شده است. | ||
| + | |||
| + | اول کسى که در علم درایه کتاب نوشت، [[شهید ثانی|شهید ثانى]] است که «بدایه» را تالیف نمود و خود شرحى بر آن با عنوان «الرعایة فی شرح بدایة الدرایة» (یا شرح البدایة فی علم الدرایة) نوشت که با وجازت، حاوى فواید و جامع تحقیق است و در عین حال، سلیس و روان نوشته شده است. [[نسخه خطی|نسخ خطی]] آن فراوان است به طوری که در کتابخانه‌های [[ایران]] ۲۱ نسخه از آن سراغ داریم. از جمله نسخه شماره ۱۰۴۴ کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران کتابت شده در ۹۶۷ ق. می باشد. | ||
| + | |||
| + | کتاب «بدایة الدرایة» چون مختصر و خالی از مثال است، لذا شهید در انتهای آن، کسانی را که خواهان تفصیل و مثالند، به کتاب «غنیة القاصدین فی معرفة اصطلاحات المحدثین» ارجاع داده است. | ||
| + | |||
| + | ==محتوای کتاب== | ||
| + | این اثر با مقدمه محقق و نویسنده آغاز شده، سپس مطالب کتاب طی چهار باب آمده است: | ||
| + | |||
| + | *مقدمه نویسنده در بیان اصول و اصطلاحات این علم است. ایشان در ابتدا مطالبی درباره [[حدیث]] ذکر می‌کند و در پایان مقدمه، می‌گوید: متن حدیث، خود، نقشی در اعتبار ندارد، مگر در موارد نادر، بلکه به‌حسب اوصاف روات و اسناد (اتصال، ارسال، انقطاع و...)، صفاتی از قبیل قوت و ضعف و... را کسب می‌کند. | ||
| + | *باب اول کتاب درباره اقسام حدیث و اصول چهارگانه آن از حیث راوی (صحیح، حسن، موثق و ضعیف) است. شهید ثانی در ادامه این باب، به اقسام حدیث از حیث [[سند حدیث|سند]] و متن پرداخته است. مسند، متصل، مرفوع، معنعن، معلق، مفرد، مدرج، مشهور، غریب، مصحف، عالی السند، شاذ، مسلسل، مزید، مختلف، ناسخ و منسوخ و مقبول از جمله آنهاست. | ||
| + | *در باب دوم، درباره جرح و تعدیل و کسانی که روایاتشان مورد قبول یا رد است بحث می‌شود. شهید ثانی می‌گوید: ائمه حدیث و اصول، شرایطی برای راوی جهت پذیرش روایتش در نظر گرفته‌اند که اسلام، بلوغ، سلامت عقل و نیز عدالت و سلامت حافظه از آن جمله است و ذکوریت، حریت، عالم بودن به فقه و زبان عربی و... از مواردی است که در راوی لحاظ نمی‌شود. | ||
| + | *باب سوم درباره [[تحمل حدیث]] و طرق نقل آن است. به نظر شهید ثانی، در تحمل حدیث، تمییز کافی است و اسلام و بلوغ لازم نیست. طرق تحمل حدیث شامل [[سماع (علم الحدیث)|سماع]]، [[قرائت (علم الحدیث)|قرائت]]، [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]]، [[مناوله]]، [[کتابت (علم الحدیث)|کتابت]]، [[اعلام (علم الحدیث)|اعلام]] و [[وجاده]] است. نویسنده این هفت طریق را توضیح داده و اقسام هریک را بیان نموده است. | ||
| + | *باب پایانی کتاب درباره اسماء رجال و طبقات آنهاست. نویسنده بعد از تعریف [[صحابی]] و [[تابعین|تابعی]]، به اقسام راوی و مروی‌عنه اشاره نموده است. | ||
| + | |||
| + | ==منابع== | ||
| + | |||
| + | *"البدایة فی علم الدرایة"، ویکی نور. | ||
| + | *کتابشناسی درایة شیعه - علم درایةالحدیث، ابوالفضل حافظیان. | ||
| + | *علم الحدیث - درایةالحدیث، مقدمه، کاظم مدیرشانه‌چی. | ||
[[رده:منابع علوم حدیث]] | [[رده:منابع علوم حدیث]] | ||
| + | [[رده:کتابهای علوم حدیث]] | ||
| + | [[رده:آثار شهید ثانی]] | ||
| + | {{حدیث}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۴۲
 | |
| نویسنده | شهید ثانی |
| موضوع | علم درایة/مصطلح‌الحدیث |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
| تصحيح | سید محمدرضا حسينی جلالی |
|
| |
«البدایة فی علم الدرایة» یا «بدایة الدرایة»، رساله مشهور و مختصری از شهید ثانی (م، ۹۶۶ ق) در موضوع علم درایه است. این رساله اولین تألیف علمای شیعه در این دانش می‌باشد و در آثار پس از خود مؤثر بوده است.
محتویات
مؤلف
زین الدین بن على بن احمد عاملى، معروف به شهید ثانی (۹۱۱-۹۶۶ ق) در جبل عامل لبنان به دنیا آمد. وى در نه سالگى قرآن مجید را ختم کرد. سپس قسمتى از ادبیات عرب و فقه را نزد پدر دانشمندش، نورالدین على آموخت. شهید ثانی همچنین نزد شیخ عبدالعالى میسى، سید بدرالدین حسن اعرجى (مؤلف کتاب محجة البیضاء) و شمس الدین محمد بن مکى استفاده نمود.
شهید ثانی مسافرت‌هایى به شهرهاى مصر، عراق، حجاز، بیت المقدس، روم و جاهاى دیگر کرد و در آخر هم به زادگاهش بازگشت و در آنجا به تدریس و تصنیف و تألیف مشغول شد. شهید در سال ۹۶۶ قمری بدست مأمور سلطان سلیمان عثمانى به شهادت رسید.
شرح لمعه، مسالک الافهام، تمهید القواعد الاصولیه، مسکن الفؤاد و منیة المرید، از دیگر تألیفات ارزشمند اوست.
معرفی کتاب
«البدایة فی علم الدرایة»، در موضوع حدیث با شاخه درایة الحدیث یا مصطلح الحدیث است که توسط سید محمدرضا حسینی جلالی مورد تحقیق قرار گرفته است. نویسنده در ابتدای کتاب می‌گوید: این اثر مختصر در موضوع علم درایه است که در آن مصطلحات این علم، به وجه ایجاز و اختصار بیان شده است.
اول کسى که در علم درایه کتاب نوشت، شهید ثانى است که «بدایه» را تالیف نمود و خود شرحى بر آن با عنوان «الرعایة فی شرح بدایة الدرایة» (یا شرح البدایة فی علم الدرایة) نوشت که با وجازت، حاوى فواید و جامع تحقیق است و در عین حال، سلیس و روان نوشته شده است. نسخ خطی آن فراوان است به طوری که در کتابخانه‌های ایران ۲۱ نسخه از آن سراغ داریم. از جمله نسخه شماره ۱۰۴۴ کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران کتابت شده در ۹۶۷ ق. می باشد.
کتاب «بدایة الدرایة» چون مختصر و خالی از مثال است، لذا شهید در انتهای آن، کسانی را که خواهان تفصیل و مثالند، به کتاب «غنیة القاصدین فی معرفة اصطلاحات المحدثین» ارجاع داده است.
محتوای کتاب
این اثر با مقدمه محقق و نویسنده آغاز شده، سپس مطالب کتاب طی چهار باب آمده است:
- مقدمه نویسنده در بیان اصول و اصطلاحات این علم است. ایشان در ابتدا مطالبی درباره حدیث ذکر می‌کند و در پایان مقدمه، می‌گوید: متن حدیث، خود، نقشی در اعتبار ندارد، مگر در موارد نادر، بلکه به‌حسب اوصاف روات و اسناد (اتصال، ارسال، انقطاع و...)، صفاتی از قبیل قوت و ضعف و... را کسب می‌کند.
- باب اول کتاب درباره اقسام حدیث و اصول چهارگانه آن از حیث راوی (صحیح، حسن، موثق و ضعیف) است. شهید ثانی در ادامه این باب، به اقسام حدیث از حیث سند و متن پرداخته است. مسند، متصل، مرفوع، معنعن، معلق، مفرد، مدرج، مشهور، غریب، مصحف، عالی السند، شاذ، مسلسل، مزید، مختلف، ناسخ و منسوخ و مقبول از جمله آنهاست.
- در باب دوم، درباره جرح و تعدیل و کسانی که روایاتشان مورد قبول یا رد است بحث می‌شود. شهید ثانی می‌گوید: ائمه حدیث و اصول، شرایطی برای راوی جهت پذیرش روایتش در نظر گرفته‌اند که اسلام، بلوغ، سلامت عقل و نیز عدالت و سلامت حافظه از آن جمله است و ذکوریت، حریت، عالم بودن به فقه و زبان عربی و... از مواردی است که در راوی لحاظ نمی‌شود.
- باب سوم درباره تحمل حدیث و طرق نقل آن است. به نظر شهید ثانی، در تحمل حدیث، تمییز کافی است و اسلام و بلوغ لازم نیست. طرق تحمل حدیث شامل سماع، قرائت، اجازه، مناوله، کتابت، اعلام و وجاده است. نویسنده این هفت طریق را توضیح داده و اقسام هریک را بیان نموده است.
- باب پایانی کتاب درباره اسماء رجال و طبقات آنهاست. نویسنده بعد از تعریف صحابی و تابعی، به اقسام راوی و مروی‌عنه اشاره نموده است.
منابع
- "البدایة فی علم الدرایة"، ویکی نور.
- کتابشناسی درایة شیعه - علم درایةالحدیث، ابوالفضل حافظیان.
- علم الحدیث - درایةالحدیث، مقدمه، کاظم مدیرشانه‌چی.
