ابراهیم بن مهزیار اهوازی: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | {{خوب}} | |
| − | + | '''«ابراهیم بن مهزیار اهوازی»''' از راویان و محدّثان [[شیعه]] در قرن سوم قمری و از اصحاب [[امام جواد]]، [[امام هادی]] و [[امام حسن عسکری علیه السلام|امام حسن عسکری]] (علیهم السلام) بوده است. برخی نیز او را از سفرای [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام مهدی]] (علیه السلام) شمرده‌اند. | |
| + | {{شناسنامه عالم | ||
| + | ||نام کامل = ابراهیم بن مهزیار اهوازی | ||
| + | ||تصویر= | ||
| + | ||زادروز = ۱۹۵ قمری | ||
| + | |زادگاه = اهواز | ||
| + | |وفات = ۲۶۵ قمری | ||
| + | |مدفن = | ||
| + | |اساتید = [[علی بن مهزیار اهوازی]]، صالح بن سندی، فضالة بن ایوب، [[ابن ابی عمیر]]، حسین بن علی بن بلال،... | ||
| + | |شاگردان = [[عبدالله بن جعفر حمیری|عبدالله بن جعفر حمیری]]، [[سعد بن عبدالله اشعری قمی|سعد بن عبدالله اشعری]]، [[محمد بن احمد اشعری قمی|محمد بن احمد بن یحیی]]،... | ||
| + | |آثار = البشارات،... | ||
| + | }} | ||
| + | ==زندگی‌نامه== | ||
| + | از تاریخ زندگی ابواسحاق ابراهیم بن مهزیار اطلاع کافی در دست نیست و تنها از لابه‌لای کتابهای [[حدیث]] و [[رجال]] می‌توان آگاهیهایی در این باره به دست آورد. تبارش در دَوْرَق خوزستان می‌زیستند و پدرش در آغاز [[مسیحیت|مسیحی]] بوده و سپس به [[اسلام]] گرویده است.<ref>نجاشی، رجال، ۲ / ۷۴-۷۵.</ref> مهزیار سه پسر داشته؛ اولی (و مشهور آنها) [[علی بن مهزیار اهوازی|علی]]، دومی ابراهیم و سومی داود است که همگی از فقها و از اصحاب [[ائمه]] علیهم السلام بودند. «[[علی بن ابراهیم بن مهزیار اهوازی]]» که در عصر [[غیبت صغری]] خدمت [[امام زمان]] علیه السلام رسیده، فرزند «ابراهیم بن مهزیار» بوده است.<ref>نشریه موعود، ش۲۱، ص۷۱.</ref> | ||
| − | + | از آنجا که ابراهیم بن مهزیار از اصحاب [[امام جواد]] (م، ۲۲۰ ق)، [[امام هادی]] (م، ۲۵۴ ق) و [[امام حسن عسکری علیه السلام|امام حسن عسکری]] (ع) (م، ۲۶۰ ق) بوده<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۳۵۷؛ طوسی، رجال، ۳۹۹، ۴۱۰.</ref> و به روایتی از اصحاب [[امام مهدی]] (ع) نیز بوده است، می‌توان دوران زندگی وی را بین ۱۹۵-۲۶۵ قمری تخمین زد.<ref name=":۰">ابن بابویه، کمال‌الدین، ۴۴۵-۴۵۳.</ref> | |
| − | از | ||
| − | از | + | == میزان وثاقت == |
| + | [[شیخ صدوق|ابن‌بابویه]] روایت مفصلی از ابراهیم بن مهزیار نقل کرده است که حاکی از دیدار وی با [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام مهدی]] (ع) و بزرگی شأنش نزد آن امام است.<ref name=":۰" /> البته برخی در صحت این روایت تردید کرده و آن را خالی از خلل ندانسته‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۵۲ / ۴۷.</ref> [[ابن طاووس]] نیز او را از سفرای معروف حضرت ولی عصر علیه السلام شمرده و گفته که در این امر، نزد [[شیعه]] اختلافی نیست.<ref>معارف و معاریف، ج۱، ص۱۹۳.</ref> [[ابوعمرو کشی|کشّی]] روایتی از پسر ابراهیم، محمد نقل کرده که گویای این است که وی با وکیلان امام مهدی (ع) ارتباط داشته است<ref>طوسی، اختیار الرجال، ۵۳۱.</ref> و [[شیخ طبرسی|طبرسی]] از این‌گونه حدیثها چنین استنباط کرده که ابراهیم از سفیران آن حضرت بوده است،<ref>اعلام الوری، ص ۴۱۶.</ref> اما [[علامه حلی|علامه حلّی]] روایت کّشی را ضعیف می‌داند.<ref>حلی، الرجال، ۶.</ref> | ||
| − | + | حدیث دیگری نشان می‌دهد که او وصی برادرش [[علی بن مهزیار اهوازی|علی بن مهزیار]] بوده است<ref>کلینی، فروع، ۴ / ۳۱۰.</ref> و برخی این امر را یکی از دلایل وثاقت وی دانسته‌اند.<ref>نوری، مستدرک الوسائل، ۳ / ۵۵۰.</ref> روایتی دیگر حاکی است که او از وکیلان [[امام حسن عسکری]] (ع) بوده است.<ref>مفید، الارشاد، ۶۸۱-۶۸۲.</ref> علامه حلی او را ممدوح دانسته است.<ref>حلی، الرجال، ص ۱۹.</ref> به نظر بعضی، از آنجا که [[جعفر بن محمد قولویه|ابن قولویه]] در [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]]<ref>ابن قولویه، کامل الزیارات، ص ۲۱.</ref> حدیثی با واسطۀ ابراهیم آورده است، می‌توان او را ثقه قلمداد کرد؛ زیرا ابن قولویه در آغاز کتاب تصریح کرده که در آن جز از راویان ثقه حدیث نقل نکرده است. | |
| − | + | ==مشایخ و راویان== | |
| + | ابراهیم بن مهزیار افزون بر حدیثهایی که به طور مستقیم از [[ائمه اطهار|امامان]] عصرش (ع) شنیده و نقل کرده است، روایتهای دیگری نیز به واسطۀ برادرش [[علی بن مهزیار اهوازی|علی بن مهزیار]] ـ که بیش‌ترین روایاتش از اوست ـ، صالح بن سندی، فضالة بن ایوب، [[ابن ابی عمیر]]، حسین بن علی بن بلال و دیگران نقل کرده است. | ||
| − | + | همچنین حسن بن علی سرسونی، [[عبدالله بن جعفر حمیری|عبدالله بن جعفر حمیری]]، [[سعد بن عبدالله اشعری قمی|سعد بن عبدالله اشعری]]، [[محمد بن احمد اشعری قمی|محمد بن احمد بن یحیی]]، حماد بن عبدالله قندی و راویان دیگر از وی حدیث نقل کرده‌اند. | |
| − | |||
| − | + | ==آثار و روایات== | |
| + | در منابع روایی [[شیعه]] از جمله [[کتب اربعه]]، احادیثی به نقل از ابراهیم بن مهزیار آمده است. به گفته [[سید ابوالقاسم خویی|آیت الله خویی]]، نام او در [[سند حدیث|سند]] بیش از ۵۰ روایت آمده است. ابراهیم بن مهزیار، از [[امام هادی]] و [[امام حسن عسکری علیه السلام|امام حسن عسکری]] علیهماالسلام به طور مستقیم حدیث نقل کرده است.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۳۰۷.</ref> | ||
| − | + | ابراهیم بن مهزیار، روایاتی در زمینه‌هایی همچون زمان [[شهادت در راه خدا|شهادت]] و سن [[ائمه اطهار|ائمه]]، فضیلت [[نماز]] خواندن در [[مسجد النبی]] و [[مسجد کوفه]]، ثواب [[زیارت امام حسین]] و نیز روایاتی درباره احکام نماز و [[حج]] نقل کرده است. برخی از فقیهان شیعه، مانند [[صاحب جواهر]] به روایتی از او در باب [[احکام شرعی|احکام]] نماز استناد کرده‌اند. | |
| − | در | ||
| + | «البشارات» تنها کتابی است که به او نسبت داده‌اند<ref>نجاشی، رجال، ۱ / ۸۹.</ref> و احتمال دارد که این، همان کتاب البشارات برادرش [[علی بن مهزیار اهوازی|علی بن مهزیار]] بوده باشد<ref>طوسی، فهرست، ۲۳۱.</ref> که ابراهیم روایت نموده و [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] به نام راوی ثبت کرده است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | + | *[https://www.cgie.org.ir/fa/article/226564/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85-%D8%A8%D9%86-%D9%85%D9%87%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1 "ابراهیم بن مهزیار"، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی]. | |
| − | *[https://www.cgie.org.ir/fa/article/226564/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85-%D8%A8%D9%86-%D9%85%D9%87%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1 ابراهیم بن | + | *موعودنامه (فرهنگ الفبایی مهدویت)، مجتبی تونه‌ای، ص۵۵. |
| − | *موعودنامه (فرهنگ الفبایی مهدویت) | ||
| − | |||
{{سنجش کیفی | {{سنجش کیفی | ||
|سنجش=شده | |سنجش=شده | ||
| سطر ۴۰: | سطر ۵۱: | ||
|رده=دارد | |رده=دارد | ||
}} | }} | ||
| − | + | [[رده:اصحاب اهل البیت علیهم السلام]] | |
| + | [[رده:اصحاب امام جواد علیه السلام]] | ||
| + | [[رده:اصحاب امام هادی علیه السلام]] | ||
| + | [[رده:اصحاب امام حسن عسکری علیه السلام]] | ||
[[رده:اصحاب امام زمان (عج)]] | [[رده:اصحاب امام زمان (عج)]] | ||
| − | + | [[رده:راویان حدیث]] | |
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۰۸
«ابراهیم بن مهزیار اهوازی» از راویان و محدّثان شیعه در قرن سوم قمری و از اصحاب امام جواد، امام هادی و امام حسن عسکری (علیهم السلام) بوده است. برخی نیز او را از سفرای امام مهدی (علیه السلام) شمرده‌اند.
| نام کامل | ابراهیم بن مهزیار اهوازی |
| زادروز | ۱۹۵ قمری |
| زادگاه | اهواز |
| وفات | ۲۶۵ قمری |
|
| |
| اساتید |
علی بن مهزیار اهوازی، صالح بن سندی، فضالة بن ایوب، ابن ابی عمیر، حسین بن علی بن بلال،... |
| شاگردان |
عبدالله بن جعفر حمیری، سعد بن عبدالله اشعری، محمد بن احمد بن یحیی،... |
| آثار |
البشارات،... |
زندگی‌نامه
از تاریخ زندگی ابواسحاق ابراهیم بن مهزیار اطلاع کافی در دست نیست و تنها از لابه‌لای کتابهای حدیث و رجال می‌توان آگاهیهایی در این باره به دست آورد. تبارش در دَوْرَق خوزستان می‌زیستند و پدرش در آغاز مسیحی بوده و سپس به اسلام گرویده است.[۱] مهزیار سه پسر داشته؛ اولی (و مشهور آنها) علی، دومی ابراهیم و سومی داود است که همگی از فقها و از اصحاب ائمه علیهم السلام بودند. «علی بن ابراهیم بن مهزیار اهوازی» که در عصر غیبت صغری خدمت امام زمان علیه السلام رسیده، فرزند «ابراهیم بن مهزیار» بوده است.[۲]
از آنجا که ابراهیم بن مهزیار از اصحاب امام جواد (م، ۲۲۰ ق)، امام هادی (م، ۲۵۴ ق) و امام حسن عسکری (ع) (م، ۲۶۰ ق) بوده[۳] و به روایتی از اصحاب امام مهدی (ع) نیز بوده است، می‌توان دوران زندگی وی را بین ۱۹۵-۲۶۵ قمری تخمین زد.[۴]
میزان وثاقت
ابن‌بابویه روایت مفصلی از ابراهیم بن مهزیار نقل کرده است که حاکی از دیدار وی با امام مهدی (ع) و بزرگی شأنش نزد آن امام است.[۴] البته برخی در صحت این روایت تردید کرده و آن را خالی از خلل ندانسته‌اند.[۵] ابن طاووس نیز او را از سفرای معروف حضرت ولی عصر علیه السلام شمرده و گفته که در این امر، نزد شیعه اختلافی نیست.[۶] کشّی روایتی از پسر ابراهیم، محمد نقل کرده که گویای این است که وی با وکیلان امام مهدی (ع) ارتباط داشته است[۷] و طبرسی از این‌گونه حدیثها چنین استنباط کرده که ابراهیم از سفیران آن حضرت بوده است،[۸] اما علامه حلّی روایت کّشی را ضعیف می‌داند.[۹]
حدیث دیگری نشان می‌دهد که او وصی برادرش علی بن مهزیار بوده است[۱۰] و برخی این امر را یکی از دلایل وثاقت وی دانسته‌اند.[۱۱] روایتی دیگر حاکی است که او از وکیلان امام حسن عسکری (ع) بوده است.[۱۲] علامه حلی او را ممدوح دانسته است.[۱۳] به نظر بعضی، از آنجا که ابن قولویه در کامل الزیارات[۱۴] حدیثی با واسطۀ ابراهیم آورده است، می‌توان او را ثقه قلمداد کرد؛ زیرا ابن قولویه در آغاز کتاب تصریح کرده که در آن جز از راویان ثقه حدیث نقل نکرده است.
مشایخ و راویان
ابراهیم بن مهزیار افزون بر حدیثهایی که به طور مستقیم از امامان عصرش (ع) شنیده و نقل کرده است، روایتهای دیگری نیز به واسطۀ برادرش علی بن مهزیار ـ که بیش‌ترین روایاتش از اوست ـ، صالح بن سندی، فضالة بن ایوب، ابن ابی عمیر، حسین بن علی بن بلال و دیگران نقل کرده است.
همچنین حسن بن علی سرسونی، عبدالله بن جعفر حمیری، سعد بن عبدالله اشعری، محمد بن احمد بن یحیی، حماد بن عبدالله قندی و راویان دیگر از وی حدیث نقل کرده‌اند.
آثار و روایات
در منابع روایی شیعه از جمله کتب اربعه، احادیثی به نقل از ابراهیم بن مهزیار آمده است. به گفته آیت الله خویی، نام او در سند بیش از ۵۰ روایت آمده است. ابراهیم بن مهزیار، از امام هادی و امام حسن عسکری علیهماالسلام به طور مستقیم حدیث نقل کرده است.[۱۵]
ابراهیم بن مهزیار، روایاتی در زمینه‌هایی همچون زمان شهادت و سن ائمه، فضیلت نماز خواندن در مسجد النبی و مسجد کوفه، ثواب زیارت امام حسین و نیز روایاتی درباره احکام نماز و حج نقل کرده است. برخی از فقیهان شیعه، مانند صاحب جواهر به روایتی از او در باب احکام نماز استناد کرده‌اند.
«البشارات» تنها کتابی است که به او نسبت داده‌اند[۱۶] و احتمال دارد که این، همان کتاب البشارات برادرش علی بن مهزیار بوده باشد[۱۷] که ابراهیم روایت نموده و نجاشی به نام راوی ثبت کرده است.
پانویس
- ↑ نجاشی، رجال، ۲ / ۷۴-۷۵.
- ↑ نشریه موعود، ش۲۱، ص۷۱.
- ↑ صفار، بصائر الدرجات، ۳۵۷؛ طوسی، رجال، ۳۹۹، ۴۱۰.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ابن بابویه، کمال‌الدین، ۴۴۵-۴۵۳.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۵۲ / ۴۷.
- ↑ معارف و معاریف، ج۱، ص۱۹۳.
- ↑ طوسی، اختیار الرجال، ۵۳۱.
- ↑ اعلام الوری، ص ۴۱۶.
- ↑ حلی، الرجال، ۶.
- ↑ کلینی، فروع، ۴ / ۳۱۰.
- ↑ نوری، مستدرک الوسائل، ۳ / ۵۵۰.
- ↑ مفید، الارشاد، ۶۸۱-۶۸۲.
- ↑ حلی، الرجال، ص ۱۹.
- ↑ ابن قولویه، کامل الزیارات، ص ۲۱.
- ↑ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۳۰۷.
- ↑ نجاشی، رجال، ۱ / ۸۹.
- ↑ طوسی، فهرست، ۲۳۱.
منابع
- "ابراهیم بن مهزیار"، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
- موعودنامه (فرهنگ الفبایی مهدویت)، مجتبی تونه‌ای، ص۵۵.
