لبنان: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
[[پرونده:Lebanon.jpg|left|thumb|لبنان در جهان]] | [[پرونده:Lebanon.jpg|left|thumb|لبنان در جهان]] | ||
| − | + | «لبنان» کشوری کوچک و کوهستانی در غرب آسیا و [[خاورمیانه]] است که پایتخت آن شهر بندری بیروت می‌باشد. این کشور مسلمان، از شمال و شرق با کشور [[سوریه]]، از جنوب با کشور [[فلسطین]] و از غرب با دریای مدیترانه همسایه است. | |
| − | == | + | ==تاریخ لبنان== |
| + | '''منطقه لبنان قبل از استقلال لبنان:''' | ||
| − | + | نخستین ساکنان شناخته شده لبنان، کنعانی‌ها مردمی از نژاد سامی بوده‌اند که به احتمال زیاد با یونانیان داد و ستد داشته‌اند و یونانیان آنان را فنیقی می‌نامیده‌اند. کنعانی‌ها تقریباً در دو هزار و پانصد سال قبل از میلاد از [[عربستان]] سر برآورده و بعدها بین دریای مغرب و جبل لبنان سکنی گزیدند. مذهب آنها بر [[شرک]] و بت‌پرستی بود و چیزهای زیاد از [[بابل]] اخذ کرده بودند. فنیقی‌ها قومی دریانورد و بازرگان بودند و قلمرو آنان شامل دولت‌شهرهایی مستقل در شرق مدیترانه و مهاجرنشین‌هایی در کرانه‌های مدیترانه بود. | |
| + | |||
| + | پس از تسخیر بابل توسط کوروش، مملکت کلده با شهرهای قدیم سومر و اکد و کلیهٔ مستملکات دولت سابق بابل جزو [[ایران]] گردید. که از جمله آنها فینیقیه بود.<ref>تاریخ ایران باستان، حسن پیرنیا</ref> به مدت دو سده، هخامنشیان فرمانروای این منطقه بوده‌اند. پس از آن، اسکندر مقدونی در جنگ با سپاهیان ایرانی توانست پیروز گردد و شهر صور را پایتخت فنیقی‌ها نمود و پس از او این منطقه بخشی از قلمرو سلوکیان بود. | ||
| − | + | از ۶۴ سال پیش از میلاد، بخشی از امپراتوری رم شد و پس از تجزیه این امپراتوری، در قلمرو بیزانس قرار گرفت. در زمان [[عمر بن خطاب]]، سپاهیان مسلمان سرزمین [[شام]] ([[فلسطین]]، لبنان و [[سوریه]]) را به تصرف خویش در آوردند و بدین ترتیب تحت حكومت [[اسلام]] قرار گرفت. در زمان [[عثمان]]، یكی از [[صحابه]] بزرگ [[رسول اكرم]] صلی الله علیه وآله یعنی [[ابوذر غفاری]] به سبب انتقادهای شدیداللحن او بر شیوه حكومتی عثمان، اول به شام و سپس توسط [[معاویه]] (حاکم شام) به جنوب لبنان (جبل عامل) تبعید شد. مردم جبل عامل كه اكثرا [[مسیحیت|مسیحی]] بودند وقتی به عظمت و شكوه ابوذر و عمق سخنان او واقف شدند، با رویی گشاده از وی استقبال كردند و دیری نگذشت که ابوذر بذر اسلام و ارادت به خاندان رسول اكرم صلی الله علیه وآله را در قلب آنان کاشت و جمع زیادی مسلمان با اعتقادات شیعی در آنجا پرورش داد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/32649 گلی زواه، غلامرضا، سیری در تاریخ و جغرافیای لبنان (۲)، درسهایی از مکتب اسلام، سال ۸۱، شماره ۷.] </ref> | |
| − | + | در اواخر سده یازدهم میلادی، لبنان جزئی از قلمرو صلیبیان شد و سپس تا سده پانزدهم، از ممالک [[مصر]] به شمار می‌آمد.<ref>مرکز الاستشارات، لبنان، تاریخ، جامعه و سیاست در سالهای ۷۲ ـ ۷۶، ۳۱.</ref> حکومت لبنان تا سال ۱۵۱۶ میلادی همچنان در دست فرمانروایان مصر بود تا آن که در سال ۱۵۱۶ م. قوای عثمانی به نیروهای سلاطین ممالیک مصر یورش بردند و موفق شدند فرمانروایان این سلسله را منقرض کنند. در این هنگام لبنان جزء امپراتوری پهناور عثمانی که تحت فرمانروای مسلمانان [[سنی]] و ترک نژاد بود، قرار گرفت اما به فرمانروای محلی لبنان امتیازاتی داده شد.<ref>گلی زواه، غلامرضا، سیری در تاریخ و جغرافیای لبنان (۳)، درسهایی از مکتب اسلام، سال ۸۱، شماره ۹. </ref> | |
| − | + | لبنان برای ۴۰۰ سال جزئی از امپراتوری عثمانی بود و به دنبال جنگ جهانی اول جزئی از قیمومیت فرانسه بر [[سوریه]] شد. | |
| − | + | '''استقلال لبنان:''' | |
| − | + | در اول سپتامبر سال ۱۹۲۰ م. فرانسه کشور لبنان را به عنوان یکی از سرزمین‌های محصور سوریه تشکیل داد. لبنان سرزمینی عمدتاً [[مسیحیت|مسیحی]] نشین بود (اغلب مارونیتی بودند) ولی دارای جمعیت‌های مسلمان و دروزی هم بود. در اول سپتامبر ۱۹۲۶ م. فرانسه جمهوری لبنان را تشکیل داد و به آن هویتی مستقل از سوریه اعطاء کرد ولی هنوز تحت قیمومیت فرانسه بود. | |
| − | + | سوریه و لبنان هر دو در سال ۱۹۴۳ م. به دنبال اشغال فرانسه توسط آلمان اعلام استقلال کردند. میثاق ملی غیرمکتوب ۱۹۴۳ م. تصریح کرد که رئیس جمهور مسیحی و نخست وزیر مسلمان باشد. تاریخ لبنان از زمان استقلال، شاهد ثبات سیاسی و همچنین آشوب و هرج و مرج (بمانند بحران نظامی در سال ۱۹۵۸) و شکوفائی به دلیل موقعیت بیروت به عنوان مرکز تجارت و سرمایه گذاری بوده است. | |
| − | لبنان | + | '''لبنان در جنگ اعراب و اسرائیل:''' |
| − | + | تاریخ سیاه لبنان با شروع جنگ اعراب و [[اسرائیل]] در سال ۱۹۴۸ م. شروع شد. جنگی که در آن لبنان از حمایت لجستیکی ارتش آزادی بخش اعراب وقتی برخوردار شد که از حمایت پایگاه‌های سوریه محروم ماند و سعی کرد تا علیه این کشور [[یهود|یهودی]] تازه تشکیل شده حمله کند. بلافاصله بعد از شکست ارتش آزادی بخش اعراب در نبرد ساسا، لبنان آتش بس با اسرائیل را پذیرفت. مرز اسرائیل - لبنان بسته شد و تا زمان جنگ شش روزه ۱۹۶۷ م. در آرامش باقی ماند. | |
| − | + | '''جنگ داخلی در لبنان:''' | |
| − | + | در ماه آوریل ۱۹۷۵ میلادی مردان مسلح به روی [[کلیسا|کلیسایی]] در شرق بیروت آتش گشودند تا پیر جمیل موسس حزب فالانژ لبنان را ترور کنند. البته او جان سالم به در برد ولی این سوءقصد باعث مجموعه‌ای از اقدامات متقابل شد که در نهایت به جنگ داخلی ۱۵ ساله در لبنان منجر شد و اقتصاد این کشور را به کلی تخریب کرد. با پایان جنگ در سال ۱۹۹۰ م. و با امضاء توافقنامه طیف، از لبنان که زمانی به عنوان سوئیس خاورمیانه شناخته می‌شد، جز ویرانی باقی نمانده بود. | |
| − | |||
| − | + | '''اشغال لبنان توسط اسرائیل:''' | |
| − | + | طی جنگ داخلی در سالهای ۱۹۷۸ و ۱۹۸۲ م. لبنان دوبار از سوی نیروهای دفاعی اسرائیل مورد حمله قرار گرفت و اشغال شد. اسرائیل تا سال ۲۰۰۰ م. کنترل جنوب لبنان را در دست داشت ولی با تصمیم اسرائیلی‌ها که نخست وزیر اسرائیل اهود باراک حامی آن بود نیروهای اسرائیلی به دلیل حملات چریکی از سوی نظامیان حزب الله لبنان و بر اساس این عقیده که فعالیتهای حزب الله با عدم حضور اسرائیل در لبنان متوقف خواهد شد از این منطقه عقب نشینی کردند. | |
| − | + | اگر چه سازمان ملل عقب نشینی اسرائیل را به عنوان عقب نشینی کامل پشت خط آبی طبق قطعنامه ۴۲۵ شورای امنیت (که ۲۲ سال قبل صادر شده بود) اعلام کرد ولی حزب الله ادعا کرد که اسرائیل هنوز مناطق کوچکی از لبنان را در اشغال خود دارد و عملیات خود علیه اسرائیل را متوقف نخواهد کرد تا زمانی که تمامی این مناطق و آنچه که از آن به عنوان «کل فلسطین اشغالی» یاد کردند را آزاد کنند. | |
| − | + | '''تشکیل حزب‌الله لبنان:''' | |
| − | + | حزب‌الله لبنان یک سازمان سیاسی-نظامی در لبنان است. گروه حزب الله در اوایل سالهای ۱۹۸۰ و باالهام از ایدئولوژی [[اسلام]] سیاسی [[امام خمینی]] در لبنان ظهور کرد. در زمان جنگ داخلی لبنان، حزب‌الله لبنان به کمک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی [[ایران]]، تعلیم نظامی داده شده و تحت حمایت مالی و سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. | |
| − | + | حزب‌الله لبنان ۳ هدف اصلی را به عنوان آرمان خود اعلام کرده که عبارتند از: محو آثار امپریالیستی غربی در لبنان، مجازات فالانژهای لبنان و برپایی حکومت اسلامی در لبنان. گروه حزب‌الله لبنان در لیست برخی کشورهای غربی به عنوان «گروهی تروریستی» قرار دارد. | |
| − | + | حزب الله لبنان پس از سالها جنگ چریکی موفق به آزاد کردن جنوب لبنان از اشغال اسرائیل در سال ۲۰۰۰ م. شد. این گروه پس از آن به فعالیت های سیاسی خود تحرک بیشتری داده و به کابینه و مجلس لبنان راه یافت. | |
| − | + | هسته اولیه حزب الله و ساختار تشکیلاتی آن متشکل از [[اسلام]] گرایان، نیروهای حزب الدعوه به رهبری علامه [[سید محمدحسین فضل الله|سید محمدحسین فضل‌الله]]، شاخه دانشجویی حزب الدعوه، مسئولان جنبش امل، اعضای جنبش فتح به رهبری ابوجهاد (خلیل الوزیر) و تمام گروه ها و جریان‌هایی که از انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی تاثیر گرفته بودند، شکل گرفت. سید عباس موسوی که در حمله هلی کوپترهای اسرائیلی به خودرو حامل وی و همسر و فرزندش در سال ۱۹۹۲ م. کشته شد، شیخ صبحی طفیلی شیخ راغب حرب، شیخ عبدالکریم عبید، سید حسین موسوی، [[سید حسن نصرالله]]، سید ابراهیم امین السید، شیخ حسین الکورانی و شیخ نعیم قاسم، از جمله افرادی بودند که از حزب الدعوه و جنبش امل وارد حزب الله شدند. | |
| − | + | سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان در اولین سالگرد جنگ اسرائیل و حزب‌الله لبنان در مصاحبه اختصاصی با صدا و سیمای جمهوری اسلامی اعلام کرد که در طول جنگ از «مولایش» [[سید علی حسینی خامنه ای|سید علی خامنه‌ای]] «رهنمود و راهنمایی» دریافت می‌کرده است. | |
| − | + | بنابر گفته‌های محمدحسن اختری سفیر ایران در [[سوریه]] در سالهای (۱۹۹۷-۱۹۹۴) و (۲۰۰۸-۲۰۰۵)، ایران به حزب الله کمک‌های مالی و معنوی کرده‌است و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به آموزش نیروهای حزب الله می‌پرداخته‌است ولی او هرگونه شرکت مستقیم ایران را در درگیرهای حزب الله رد می‌کند. | |
| − | + | '''ترور نخست وزیر لبنان:''' | |
| − | + | در ۱۴ فوریه ۲۰۰۵ م. لبنان با ترور نخست وزیر سابق -رفیق حریری- در یک بمب گذاری ماشین شوکه شد. بعضی شخصیتهای خاص که بعداً رهبران مبارزین ۱۴ مارس شدند [[سوریه]] را متهم به این حمله کردند چون سوریه حضوری گسترده در زمینه نظامی و اطلاعات در لبنان داشت و همچنین چون بین حریری و دمشق به خاطر اصلاحیه قانون اساسی که دوره ریاست جمهوری امیل لحود طرفدار سوریه را تمدید می‌کرد بحث و نزاعی عمومی در جریان بود، سوریه هر گونه دخالتی را رد می‌کند. بقیه که شامل نیروهای ۸ مارس می‌شوند سیا و موساد را متهم به ترور برای آشفته کردن اوضاع کشور کردند. | |
| − | در | + | در ۲۸ فوریه سال ۲۰۰۵ با تظاهرات ۷۰ هزار نفر در میدان شهداء نخست وزیر عمر کرامی و کابینه وی استعفاء دادند. در پاسخ حزب الله نیز تظاهرات بزرگی را در ۸ مارس در بیروت تدارک دید و اعلام حمایت از سوریه کرد و اسرائیل و آمریکا را متهم به دخالت در امور داخلی لبنان کرد. در ۱۴ مارس یکماه بعد از قتل حریری حدود ۵.۱ میلیون نفر در میدان شهداء لبنان تظاهرات کردند. |
| − | + | تظاهرکنندگان خواستار افشای حقیقت در مورد قتل حریری و اعلام استقلال از سوریه بودند و تمایل خود را برای داشتن کشوری متحد، دموکراتیک و خودمختار و فارغ از تسلط سوریه اعلام کردند. چند هفته بعد از تظاهرات چندین بمب در مناطق مسیحی نشین بیروت منفجر شدند. اگر چه خسارات وارده جانی نبود ولی خطر سقوط لبنان به جنگ‌های فرقه‌ای را ثابت کرد. | |
| − | + | سرانجام با فشار جوامع بین‌المللی، سوریه ۱۵ هزار گروه نظامی قدرتمند خود را در ۲۶ آوریل ۲۰۰۵ م. از لبنان خارج کرد. در ۲۷ آوریل ۲۰۰۵ لبنانی ها اولین روز استقلال خود از سوریه را اعلام کردند. | |
| − | + | '''انتخابات:''' | |
| − | + | طی اولین انتخابات پارلمانی که بعد از عقب نشینی سوریه از لبنان در می ۲۰۰۵ م. برگزار شد، گروه‌های ائتلافی ضد سوریه‌ای مسلمانان سنی و احزاب دروزی و مسیحی به رهبری سعد حریری پسر نخست وزیر مقتول اکثریت کرسی‌های پارلمان را تصاحب کردند. حزب آزاد میهن پرستان با لیست شهید رفیق حریری در این انتخابات متحد نشدند چون اعضای لیست فکر می‌کردند آنها هنوز هویت فرقه‌ای خو را حفظ رده‌اند. به همین این حزب اقلیت کرسی‌ها را بدست آورد. | |
| − | + | ترکیبات انتخاباتی به این دلیل جالب بود که ائتلاف ضد سوریه در بعضی مناطق با حزب الله و دیگران با حزب امل متحد شدند. آنها نتوانستند دو سوم کرسی‌های مورد نیاز برای اخراج کردن امیل لحود رئیس جمهور انتخابی سوریه را کسب کنند، که دلیل آن نمایش غیرمنتظره و قوی حزب آزاد میهن پرستی و مونت لبنان بود که متعلق به ژنرال بازنشسته ارتش میشل آون است. ژنرال آون به خاطر مخالفت با سوریه مشهور بود ولی در دهه گذشته با سیاست‌مداران طرفدار سوریه متحد شد یعنی سلیمان فریخیه و میشل مور اتحاد آنها شمال و منطقه متن از مونت لبنان را در بر گرفت. سعد حریری و ولید جمبلات با نیروهای دو حزب طرفدار سوریه، حزب الله و عملل، برای کسب قدرت اکثریت در جنوب، بکا، بعبداعلی منطقه مونت لبنان متحد شدند. این اتحاد موقت بود. در ۶ فوریه ۲۰۰۶ حزب الله پیمان خلع سلاح را با میشل آون رهبر حزب آزاد میهن پرستان امضاء کرد. | |
| − | + | بعد از انتخابات حزب آتی حریری که اکنون قدرت سیاسی غالب محسوب می‌شد فواد سینیورا را که قبلاً وزیر دارایی بود، به عنوان نخست وزیر معرفی کرد. دولت پیشنهادی او از پارلمان رای اعتماد گرفت. | |
| − | + | در ۱۸ ژوئیه سال ۲۰۰۵ لبنان دارای پارلمانی بود که اکثریت آن را مخالفان سوریه تشکیل می‌دادند. این پارلمان پیشنهاد آزادی سمیر گانجا را که ۱۱ سال در زندان انفرادی در یک سلول زیرزمینی و بدون هیچ دسترسی به اخبار سپری کرده بود تأیید کرد. روز بعد امیل لحود رئیس جمهور طرفدار سوریه نیز این پیشنهاد در تصویب کرد. ماههای بعدی ثابت کرد که دولت نمی‌تواند اصلاحات اقتصادی و سیاسی را که قول داده بود شروع کند. | |
| − | + | '''درگیری لبنان و اسرائیل (جنگ ۳۳ روزه):''' | |
| − | + | در سال ۲۰۰۴ م. اسرائیل برخلاف توافق با حزب‌الله، سه اسیر لبنانی را آزاد نکرد. حزب‌الله برای آزادی آنها، در ۱۲ جولای ۲۰۰۶ م، در عملیات «الوعد الصادق» دو نظامی اسرائیلی را اسیر گرفت. تعدادی از نیروهای اسرائیلی برای جلوگیری از انتقال اسراء، وارد عمل شدند اما ماشین نظامی اسرائیلی منفجر شد و ۸ سرباز اسرائیلی کشته شدند. این اتفاق باعث شد تا نخست وزیر اسرائیل اهود اولمرت آن را "آغاز جنگ" بنامد. البته منابع امریکایی و اسرائیلی پس از جنگ فاش کردند که اسرائیل درصدد بود تا با یک حمله غافلگیرکننده رودخانه لیتانی را اشغال کند. این حمله قرار بود در ماه اکتبر یعنی دو ماه پس از عملیات «الوعد الصادق» انجام شود. ولی عملیات «الوعد الصادق» برنامه آنها را جلو انداخت.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%DB%B3%DB%B3_%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87 جنگ ۳۳ روزه، ویکی شیعه]</ref> | |
| − | در | + | این عملیات سریعا تبدیل به «جنگ تمام عیار» شد و مناطقی از لبنان در تاریخ ۱۲ جولای تا ۱۳ آگوست ۲۰۰۶ م. مورد حمله هوایی اسرائیل قرار گرفتند. حملات اسرائیل به‌طور خاص بر روی مناطق [[شیعه]] نشین تمرکز داشت. در مقابل، حزب الله نیز هزاران راکت به سمت شمال اسرائیل فرستاد. |
| − | + | مطابق با گزارش سازمان دیده بان حقوق بشر که پس از تحقیقات این سازمان بر روی تقریبا ۲۴ مورد از حملات هوایی و توپخانه اسرائیل به خانه ها و وسایل نقلیه غیر نظامیان منتشر شد، اسرائیل به انجام جنایات جنگی متهم شد و در این گزارش اعلام شد که "روند این حملات نشان می دهد که اسرائیل برای جان مردم عادی و غیر نظامی لبنان ارزشی قائل نیست." | |
| − | + | دیپلماسی در نهایت منجر به صدور قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت شد که خواستار توقف سریع تخاصم و بازگشت بدون شرط دو سرباز گروگان گرفته بود و تهیه سلاح برای حزب الله را برای همه ممنوع اعلام کرد. سه روز بعد در ۱۴ آگوست ۲۰۰۶ م. آتش بس موقت اجرا شد. اما اسرائیل محاصره هوایی و دریایی لبنان را ادامه داد تا از رسیدن سلاح به حزب الله جلوگیری کند. در ۸ سپتامبر ۲۰۰۶ م. هر دو نوع محاصره رفع شدند. طی آتش بس و بعد از آن چندین مورد نقض آتش بس نیز به ثبت رسید. | |
| − | |||
| − | دیپلماسی در نهایت منجر به صدور قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت شد که خواستار توقف سریع تخاصم و بازگشت بدون شرط دو سرباز گروگان گرفته بود و تهیه سلاح برای حزب | ||
سطح تخریبی که به لبنان وارد شد از سوی فواد سینیورا نخست وزیر «غیر قابل تصور» توصیف شد. بسیاری از زیرساختهای لبنان تخریب شد که عمدتاً پلها و جاده‌ها بود و هزینه صدمات ۱۵ میلیارد دلار تخمین زده شد. حدود ۱۲۰۰ غیرنظامی لبنانی کشته و حدود ۴۰۰۰ نفر زخمی شدند. بیش از یک میلیون لبنانی بی خانمان شده و مجبور به فرار به سمت مناطق امن تر شدند. ۱۶۰ اسرائیلی کشته و ۸۰۰ نفر زخمی شدند. از ۱۶۰ نفر کشته شده ۴۴ نفر غیرنظامی بودند. | سطح تخریبی که به لبنان وارد شد از سوی فواد سینیورا نخست وزیر «غیر قابل تصور» توصیف شد. بسیاری از زیرساختهای لبنان تخریب شد که عمدتاً پلها و جاده‌ها بود و هزینه صدمات ۱۵ میلیارد دلار تخمین زده شد. حدود ۱۲۰۰ غیرنظامی لبنانی کشته و حدود ۴۰۰۰ نفر زخمی شدند. بیش از یک میلیون لبنانی بی خانمان شده و مجبور به فرار به سمت مناطق امن تر شدند. ۱۶۰ اسرائیلی کشته و ۸۰۰ نفر زخمی شدند. از ۱۶۰ نفر کشته شده ۴۴ نفر غیرنظامی بودند. | ||
| − | + | اما نتیجه مهم این جنگ این بود که در این نبرد سنگین و همه‌جانبه رژیم صهیونیستی به اهدافی که پیش از جنگ با هماهنگی و حمایت آمریکا برای خود تعیین کرده بود دست نیافت؛ و این شکست سنگینی برای اسرائیل بود. به طوری که «موشه آرنز» وزیر جنگ اسبق اسرائیل پس از جنگ در مقاله‌ای در روزنامه‌ی هاآرتص نوشت: «ایهود اولمرت [نخست‌وزیر]، عمیر پرتز [وزیر دفاع] و تزیپی لیونی [وزیر خارجه] چند روز اول جنگ با افتخار تمام ادعا می‌کردند با حمله نیروی هوایی اسرائیل به لبنان، حزب‌الله را قطعه‌قطعه کرده و پیروزی آسانی برای ما به ارمغان خواهند آورد. اما به‌تدریج از خواب غفلت بیدار شدند... جنگی که به تصور مسئولانمان قرار بود نیروی بازدارندگی اسرائیل را تقویت کند، در طول یک ماه قدرتش را درهم شکست.» <ref>[https://irdc.ir/fa/news/7064 روزی که ورق جنگ ۳۳ روزه برگشت/ ماجرای شکست اولین ارتش خاورمیانه از ۵۰ رزمنده حزب‌الله!، مرکز اسناد انقلاب اسلامی]</ref> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | در | + | در پاسخ به فشارهای بین‌المللی برای خلع سلاح حزب الله، [[سید حسن نصرالله]] رهبر این حزب «جشن پیروزی» در ۲۲ سپتامبر ۲۰۰۶ م. در جنوب لبنان برگزار کرد که صدها هزار نفر در آن شرکت کردند و حمایت خود از مقاومت مداوم را نشان دادند. در این جشن، نصرالله اعلام کرد که هیچ کس نخواهد توانست حزب الله را خلع سلاح کند و سوگند خورد که انتقام خصومتهای اسرائیلی را خواهد گرفت. او همچنین افزود که اگر لبنان قادر به دفاع از خود باشد با کمال میل حزب الله را خلع سلاح خواهد کرد. |
| − | == | + | ==وضعیت جغرافیایی== |
| − | + | لبنان سرزمینی بلند و کوهستانی است که در کرانه شرقی دریای مدیترانه قرار دارد. کرانه‌های لبنان ۲۵۵ کیلومتر درازا دارد. رودخانه‌های مهم لبنان عبارت‌اند از: عاصی (ألعاصی) و لیطانی (أللیطانی) در دره سهل‌البقاع، و کلب (ألکلب). رشته‌کوه‌های لبنان عبارت‌اند از: رشته‌کوه‌های لبنان شرقی و رشته‌کوه‌های لبنان غربی که میان این دو رشته کوه، دره سهل‌البقاع قرار گرفته است. | |
| − | + | لبنان به عنوان یک کشور خاورمیانه‌ای از غرب با دریای مدیترانه حدود ۲۲۵ مرز ساحلی دارد و از شمال و شرق با [[سوریه]] و از جنوب با [[فلسطین]] اشغالی هم مرز است. مرز لبنان با سوریه ۳۷۵ کیلومتر است در حالی که مرز لبنان با فلسظین اشغالی تنها ۷۹ کیلومتر است. لبنان یکی از کوچک‌ترین کشورهای دنیاست که مساحتی حدود ۱۰۴۵۲ کیلومتر مربع (۴۰۳۵ مایل مربع) دارد. بسیاری از مناطق آن کوهستانی است به جز مناطق ساحلی کم عرض و دره بقاع که بخش مهمی از صنعت کشاورزی لبنان را تشکیل می‌دهد. | |
| − | + | سرزمین لبنان آب و هوای مدیترانه‌ای دارد، هوای سواحل در زمستانها سرد و بارانی و در تابستانها گرم و شرجی است. در نواحی بلندتر به ویژه کوهستان‌ها، زمستانها با بارش برف همراه است و دمای هوا به زیر صفر می‌رسد. بخش‌های دیگر این کشور، تابستان‌های گرم و خشک دارد. | |
==اقتصاد لبنان== | ==اقتصاد لبنان== | ||
| سطر ۱۳۷: | سطر ۱۰۷: | ||
'''خدمات و تجارت:''' | '''خدمات و تجارت:''' | ||
| − | جنگ داخلی ۹۰-۱۹۷۵ لبنان زیرساختهای اقتصادی لبنان را به شدت تخریب کرد، تولید داخلی را به نصف کاهش داد و موقعیت لبنان به عنوان مرکز ترانزیت کالا و بانکداری خاورمیانه را متزلزل کرد. صلح باعث شد تا دولت مرکزی بتواند کنترل را در بیروت به دست گیرد و مالیات جمع آوری کند و دسترسی به امکانات دولتی و مرزی یابد. سیستم بانکی مطلوب و کارخانجات کوچک و متوسط و پول خانواده‌ها و خدمات بانکی صادرات صنعتی و کشاورزی و کمک‌های بین‌المللی به عنوان منابع اصلی مبادلات خارجی به بهبودی اقتصادی کمک کرده است. | + | جنگ داخلی ۹۰-۱۹۷۵ م. لبنان زیرساختهای اقتصادی لبنان را به شدت تخریب کرد، تولید داخلی را به نصف کاهش داد و موقعیت لبنان به عنوان مرکز ترانزیت کالا و بانکداری خاورمیانه را متزلزل کرد. صلح باعث شد تا دولت مرکزی بتواند کنترل را در بیروت به دست گیرد و مالیات جمع آوری کند و دسترسی به امکانات دولتی و مرزی یابد. سیستم بانکی مطلوب و کارخانجات کوچک و متوسط و پول خانواده‌ها و خدمات بانکی صادرات صنعتی و کشاورزی و کمک‌های بین‌المللی به عنوان منابع اصلی مبادلات خارجی به بهبودی اقتصادی کمک کرده است. تا قبل از جنگ لبنان-اسرائیل در سال ۲۰۰۶ م. اقتصاد لبنان شاهد رشد چشگیری بود و دارایی‌های بانکی به بیش از ۷۰ میلیارد دلار می‌رسید. با این که بخش جهانگردی در سال ۲۰۰۵ م. ده درصد کاهش داشت بیش از ۲/۱ میلیون نفر جهانگرد از لبنان دیدن کردند. سرمایه گذاری در بازار به بالاترین حد خود رسیده بود که بیش از ۷ میلیون دلار در پایان ژانویه ۲۰۰۶ م. بود. شروع جنگ آگوست، ژوئن سال ۲۰۰۶ م. منجر به خسارتهای شدیدی به اقتصاد متزلزل لبنان مخصوصا بخش جهانگردی شد. بر اساس گزارش اولیه چاپ شده از سوی وزارت دارایی در ۳۰ اوت ۲۰۰۶ م. افت اقتصادی بزرگی در اثر جنگ تحمیل خواهد شد. |
| − | + | ==حکومت و سیاست== | |
| − | + | در ۱۹۹۱ قانون اساسی لبنان اصلاح شد تا متضمن انتخاب مجمع ملی ۱۰۸ نفره (متشكل از ۵۴ نماینده‌ی منتخب مسلمانان و ۵۴ نماینده‌ی منتخب مسیحیان) با رأی تمامی افراد بالغ شود. این مجمع رئیس جمهوری (مارونی) را انتخاب و نیز نخست وزیر (سنی) را انتصاب و نخست وزیر هم شورای وزیران (شش مسیحی و پنج مسلمان) را انتصاب می كند. احزاب عمده سیاسی عبارتند از: | |
| − | + | *حزب الله (بنیاد گرای اسلامی) | |
| + | *حزب فالانژ (مارونی) | ||
| + | *حزب امل (طرفدار [[سوریه]]) | ||
| + | *حزب سوسیالیست ترقی خواه (عمدتاً دروزی) | ||
| − | + | کشور لبنان جمهوری است و سه مقام ارشد آن برای اعضای گروه‌های مذهبی خاص در نظر گرفته شده‌اند. رئیس جمهوری باید مسیحی مارونی باشد. نخست وزیر باید مسلمان سنی باشد. سخنگوی پارلمان می‌بایست مسلمان شیعه باشد. | |
| − | + | این ترتیب قسمتی از میثاق ملی (عربی: المیثاق الوطنی - al Mithaq al Watani) است که توافقی غیرکتبی است که در سال ۱۹۴۳ ق. در ملاقاتی بین اولین رئیس جمهور لبنان (یک مارونیتی) و اولین نخست وزیر لبنان (یک سنی) حاصل شد، اگر چه این توافق در قانون اساسی لبنان تا سال ۱۹۹۰ ق. به دنبال توافق طایف رسمی نشد. این میثاق شامل قول و قرار مسیحیان بود مبنی بر این که به دنبال جلب حمایت فرانسه نباشند و وجهه عربی لبنان را قبول داشته باشند و همچنین مسلمانان نیز قول دادند تا مشروعیت استقلال و دولت لبنان و همچنین مرزهای این کشور در سال ۱۹۲۰ ق. را قبول داشته باشند و برای اتحاد با سوریه تلاش نکنند. | |
| − | + | این میثاق تا زمان تشکیل هویت ملی لبنان موقت ولی لازم الاجرا بود. به دلیل احساس نیاز شدید مسلمانان به اتحاد به کشورهای همتایی عرب خود این میثاق راه حلی موقت به نظر می‌رسید. از سویی دیگر مسیحیان این میثاق را رد کردند و بعداً برای جلب حمایت فدرالیسم را پیشنهاد دادند و با اسرائیل متحد شدند. لبنان به موجودیت خود ادامه داده و اثرات سوء جنگ‌های داخلی همچنان بر سیاست لبنان سایه افکنده‌است. | |
| − | + | این میثاق همچنین تصریح می‌کرد که کرسی‌های پارلمان به تمامی مذاهب تعلق گیرد یعنی با نسبت ۶ مسیحی به ۵ مسلمان که بر اساس آمارگیری سال ۱۹۳۲ ق. بود که در آن زمان سیحیان مقداری بیشتر بودند. توافق طیف انی نسبت را مساوی کرد تا هر دو گروه مذهبی حق مساوی داشته باشند. حال مسلمانان مخصوصا با احتساب حضور فلسطینی‌ها بیشتر شده‌اند ولی اکثر گروه‌ها در لبنان با این حق تساوی راضی هستند. | |
| − | + | قانون اساسی لبنان به مردم این حق را می‌دهد تا دولت خود را عوض کنند. با این حال از اواسط دهه ۱۹۷۰ ق. تا انتخابات پارلمانی ۱۹۹۲ ق. جنگ داخلی لبنان از اجرای حقوق سیاسی ممانعت به عمل آورد. طبق قانون اساسی انتخابات مستقیم هر چهار سال یک بار باید برگزار شود. آخرین انتخابات پارلمانی بعد از ترور نخست وزیر حریری انجام شد و معادله قدرت با پیروزی مخالفان حضور سوریه در لبنان و تصاحب اکثر کرسی‌های پارلمان توسط آنها شاهد تغییرات بسیاری بود. ترکیب‌های پارلمان توسط آنها شاهد تغییرات بسیاری بود. ترکیب پارلمان بر اساس هویت مذهبی و قومی و برخلاف مسائل ایدئولوژیکی شکل گرفته‌است. پیمان طیف با پایان دادن جنگ داخلی تقسیمات کرسی‌های پارلمان را تغییر داد. | |
| − | + | پارلمان رئیس جمهور را برای یک دوره شش ساله انتخاب می‌کند. انتخاب مجدد یک رئیس جمهور برای دوره‌ای دیگر ممنوع است. این قانون برآده از قانون اساسی تا به حال دوبار با اصلاحیه‌های موقت از سوی دولت سوریه نادیده گرفته شده است. دوره ریاست جمهوری الیاس حراوی که می‌بایست در سال ۱۹۹۵ ق. تمام می‌شد برای سه سال دیگر تمدید شد. این اتفاق برای امیل لحود نیز افتاد و دوره اش تا سال ۲۰۰۷ ق. تمدید شد. طرفداران دموکراسی این اعمال را محکوم کردند. | |
| − | + | آخرین انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۹۹۸ ق. انجام شد. رئیس جمهور نخست وزیر را با پیشنهاد پارلمان انتصاب می‌کند. لبنان حزب‌های سیاسی زیادی دارد ولی آنها نقش مهمی در سیستم پارلمان ندارند. اکثر آنها منافع فرقه‌ای را در عمل نمایندگی می‌کنند. بسیاری از آنها لیستی موقت از نمایندگانی هستند که توسط شخصی معروف از کشور یا شهرشان حمایت می‌شوند. لیست نامزدهای انتخاباتی اغلب بر اساس حوزه انتخاباتی با مذاکر میان رهبران محلی طوایف، گروه‌های مذهبی و احزاب سیاسی شکل می‌گیرند. این ائتلاف‌های پراکنده تنها برای انتخابات شکل می‌گیرند و به ندرت گروهی منسجم در پارلمان را تشکیل می‌دهند. اخیرا پارلمان لبنان به سه گروه متحد تقسیم شده‌است. اتحاد ضد سوریه، اتحاد ۱۴ مارس، اتحاد طرفدار سوریه‌ها متشکل از حزب الله و حزب امل است و حزب رئیس قبلی مارونیتها با نام میشل آون که اخیراً با حزب الله متحد شده است. | |
| − | لبنان همچنین | + | سیستم قضایی لبنان بر اساس قانون ناپلئونی تدوین شده است. هیئت منصفه در دادگاه‌ها استفاده نمی‌شوند. سیستم دادگاهی لبنان از سه سطح تشکیل شده است؛ دادگاه بدوی، دادگاه استیناف و دادگاه نقض رأی. همچنین دادگاه‌های مذهبی وجود دارند که در مسائل شخصی در جوامع خود با قوانین مربوط به [[ازدواج]]، [[طلاق]] و [[ارث|وراثت]] حق قضاوت دارند. به علاوه لبنان دارای سیستمی از دادگاه‌های نظامی است که بر افراد برای جرایمی همچون جاسوسی، خیانت به وطن و دیگر جرایم که مربوط به امنیت هستند حق قضاوت دارد. این دادگاه‌های نظامی از سوی سازمان‌های حقوق بشر از جمله سازمان بین‌المللی عضو بین‌المللی مورد انتقاد قرار گرفته‌اند. |
| − | + | ==جمعیت‌شناسی== | |
| − | + | مردم لبنان را گروه‌های نژادی و قومی گوناگونی تشکیل می‌دهند. عربها ۶۰٪، آشوریان و سریانیها ۳۶٪ و ارمنیها ۴٪، کردها و یهودیان ۱٪ جمعیت را تشکیل می‌دهند. میانگین سنی مردم لبنان ۲۴٫۶ سال است. | |
| − | + | زبان رسمی لبنان، عربی است، اما هر یک از اقلیتهای نژادی به زبان خود سخن می‌گویند. زبان فرانسه نیز کاربرد دارد. لهجه لبنانی از شاخه عربی شامی است، در کاربرد و تلفظ کلمات با دیگر شاخه‌های زبان عربی تفاوت دارد اما به عربی سوری، فلسطینی و مصری نزدیک است. | |
| − | + | از آنجا که مردم لبنان در ۶۰ سال گذشته به شهرنشینی روی آورده‌اند، بیشتر جمعیت این کشور در شهرها به ویژه در پایتخت آن بیروت و اطراف آن سکنی گزیده‌اند. بیش از نیمی از لبنانی‌ها در بیروت زندگی می‌کنند. | |
| − | + | لبنان از شش استان (المحافظة) تشکیل شده‌است: استان بیروت، استان جبل لبنان، استان شمالی لبنان، استان بقاع، استان نبطیه، استان جنوبی لبنان، استان بیروت. بیروت تنها استان لبنان است که از یک شهرستان و یک شهر تشکیل شده است و با وجود کوچک بودنش مهم‌ترین استان لبنان بشمار می‌رود. | |
| − | + | ==دین و فرهنگ== | |
| − | + | برآوردی که مردم لبنان را از نظر [[دین]] بررسی می کند این گونه است: | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | * ۵۹٫۷٪ مسلمان | |
| + | * ۲۰٪ مسلمان [[اهل سنت]] | ||
| + | * ۳۴٪ مسلمان [[شیعه]] | ||
| + | * ۳۶٪ [[مسیحیت|مسیحی]] | ||
| + | * ۱۹٪ مارونی | ||
| + | * ۶٪ ارتودکس یونانی | ||
| + | * ۸٪ دروزی | ||
| + | * ۵٪ کاتولیک یونانی | ||
| + | * ۱٫۳٪ پیروان ادیان دیگر<ref> | ||
| + | [http://fa.wikishia.net/view/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86#.D8.A7.D8.AF.DB.8C.D8.A7.D9.86_.D9.88_.D9.85.D8.B0.D8.A7.D9.87.D8.A8_.D8.AF.D8.B1_.D9.84.D8.A8.D9.86.D8.A7.D9.86 ویکی شیعه]</ref>. | ||
| − | + | موسسه بین المللی پژوهشی CIRI آمریکا در یک پژوهش نشان داد که لبنان در صدر کشورهایی است که محدودیت‌هایی را بر آزادی شهروندان در زمینه دینی، اعمال نمی کنند. | |
| − | + | امروزه فرهنگ و هنر ملت لبنان در آثار موسیقی آن ظاهر شده است که بر دیگر ملل عرب نیز تأثیر گذاشته است. لبنان برای هزاران سال محل عبور تمدن‌های مختلف بوده‌است. پس جای تعجب نیست که این کشور کوچک دارای فرهنگی فوق العاده غنی و زنده باشد. وجود گونه‌های بسیار قومی و مذهبی به رسوم پربار موسیقی، آشپزی و جشنهای لبنان کمک بسیاری کرده‌است. مخصوصاً در بیروت دارای هنر غنی است و نمایش‌ها و نمایشگاه‌ها و شوهای مد و کنسرتهای زیادی در طول سال در نگارخانه‌ها، موزه‌ها، تئاترها و اماکن عمومی برگزار می‌شود. | |
| − | + | جامعه لبنان مدرن، تحصیلکرده و شاید قابل مقایسه با جوامع اروپایی مدیترانه است. اکثر لبنانی‌ها دو زبانه هستند و عربی و فرانسه صحبت می‌کنند. به همین دلیل لبنان عضو سازمان بین‌المللی کشورهای فرانسوی زبان است. با این حال زبان انگلیسی مخصوصا بین دانشجویان لبنانی رایج شده‌است. این کشور نه تنها محل تلاقی [[مسیحیت]] با [[اسلام]] بلکه دروازه‌ای است که جهان عرب را به اروپا متصل می‌کند. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | لبنان همچنین میزبان دانشگاه‌های معتبر مختلفی همچون دانشگاه لبنان، دانشگاه آمریکایی بیروت، دانشگاه سنت جوزف و دانشگاه آمریکایی لبنان است. فستیوالهای بین‌المللی مختلفی در لبنان برگزار می‌شوند که هنرمندان پرآوازه جهان و مردم بسیار از لبنان و کشورهای دیگر را به سوی خود جذب می‌کنند. مهم‌ترین آنها فستیوالهای تابستانی در بعلبک، بیت الدین و بیبلوس است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | + | *"سیری در تاریخ و جغرافیای لبنان"، علی گلی زواه، درسهایی از مکتب اسلام، سال ۸۱، شماره‌های ۶و۷و۹. | |
| − | * | + | *[http://www.yjc.ir/fa/news/4115877/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%D9%8A-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE%DA%86%D9%87-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%D9%8A%D8%B1 "نگاهی به تاریخچه لبنان"، گزارش سرویس بین الملل باشگاه خبرنگاران]، بازیابی: ۱۵ آبان ۱۳۹۲. |
| − | *[http://fa.wikishia.net/view/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86#.D8.A7.D8.AF.DB.8C.D8.A7.D9.86_.D9.88_.D9.85.D8.B0.D8.A7.D9.87.D8.A8_.D8.AF.D8.B1_.D9.84.D8.A8.D9.86.D8.A7.D9.86 ویکی شیعه] | + | *[http://fa.wikishia.net/view/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86#.D8.A7.D8.AF.DB.8C.D8.A7.D9.86_.D9.88_.D9.85.D8.B0.D8.A7.D9.87.D8.A8_.D8.AF.D8.B1_.D9.84.D8.A8.D9.86.D8.A7.D9.86 "لبنان"، ویکی شیعه]. |
| − | + | *[https://fa.wiki.khomeini.ir/wiki/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86 "لبنان"، ویکی امام خمینی]. | |
| + | *سایت سازمان دیده‌بان حقوق بشر. | ||
| + | *مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | ||
| + | *تاریخ ایران باستان، حسن پیرنیا. | ||
{{کشورهای اسلامی}} | {{کشورهای اسلامی}} | ||
[[رده:کشورهای اسلامی]] | [[رده:کشورهای اسلامی]] | ||
| − | |||
| − | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۴۶
«لبنان» کشوری کوچک و کوهستانی در غرب آسیا و خاورمیانه است که پایتخت آن شهر بندری بیروت می‌باشد. این کشور مسلمان، از شمال و شرق با کشور سوریه، از جنوب با کشور فلسطین و از غرب با دریای مدیترانه همسایه است.
محتویات
تاریخ لبنان
منطقه لبنان قبل از استقلال لبنان:
نخستین ساکنان شناخته شده لبنان، کنعانی‌ها مردمی از نژاد سامی بوده‌اند که به احتمال زیاد با یونانیان داد و ستد داشته‌اند و یونانیان آنان را فنیقی می‌نامیده‌اند. کنعانی‌ها تقریباً در دو هزار و پانصد سال قبل از میلاد از عربستان سر برآورده و بعدها بین دریای مغرب و جبل لبنان سکنی گزیدند. مذهب آنها بر شرک و بت‌پرستی بود و چیزهای زیاد از بابل اخذ کرده بودند. فنیقی‌ها قومی دریانورد و بازرگان بودند و قلمرو آنان شامل دولت‌شهرهایی مستقل در شرق مدیترانه و مهاجرنشین‌هایی در کرانه‌های مدیترانه بود.
پس از تسخیر بابل توسط کوروش، مملکت کلده با شهرهای قدیم سومر و اکد و کلیهٔ مستملکات دولت سابق بابل جزو ایران گردید. که از جمله آنها فینیقیه بود.[۱] به مدت دو سده، هخامنشیان فرمانروای این منطقه بوده‌اند. پس از آن، اسکندر مقدونی در جنگ با سپاهیان ایرانی توانست پیروز گردد و شهر صور را پایتخت فنیقی‌ها نمود و پس از او این منطقه بخشی از قلمرو سلوکیان بود.
از ۶۴ سال پیش از میلاد، بخشی از امپراتوری رم شد و پس از تجزیه این امپراتوری، در قلمرو بیزانس قرار گرفت. در زمان عمر بن خطاب، سپاهیان مسلمان سرزمین شام (فلسطین، لبنان و سوریه) را به تصرف خویش در آوردند و بدین ترتیب تحت حكومت اسلام قرار گرفت. در زمان عثمان، یكی از صحابه بزرگ رسول اكرم صلی الله علیه وآله یعنی ابوذر غفاری به سبب انتقادهای شدیداللحن او بر شیوه حكومتی عثمان، اول به شام و سپس توسط معاویه (حاکم شام) به جنوب لبنان (جبل عامل) تبعید شد. مردم جبل عامل كه اكثرا مسیحی بودند وقتی به عظمت و شكوه ابوذر و عمق سخنان او واقف شدند، با رویی گشاده از وی استقبال كردند و دیری نگذشت که ابوذر بذر اسلام و ارادت به خاندان رسول اكرم صلی الله علیه وآله را در قلب آنان کاشت و جمع زیادی مسلمان با اعتقادات شیعی در آنجا پرورش داد.[۲]
در اواخر سده یازدهم میلادی، لبنان جزئی از قلمرو صلیبیان شد و سپس تا سده پانزدهم، از ممالک مصر به شمار می‌آمد.[۳] حکومت لبنان تا سال ۱۵۱۶ میلادی همچنان در دست فرمانروایان مصر بود تا آن که در سال ۱۵۱۶ م. قوای عثمانی به نیروهای سلاطین ممالیک مصر یورش بردند و موفق شدند فرمانروایان این سلسله را منقرض کنند. در این هنگام لبنان جزء امپراتوری پهناور عثمانی که تحت فرمانروای مسلمانان سنی و ترک نژاد بود، قرار گرفت اما به فرمانروای محلی لبنان امتیازاتی داده شد.[۴]
لبنان برای ۴۰۰ سال جزئی از امپراتوری عثمانی بود و به دنبال جنگ جهانی اول جزئی از قیمومیت فرانسه بر سوریه شد.
استقلال لبنان:
در اول سپتامبر سال ۱۹۲۰ م. فرانسه کشور لبنان را به عنوان یکی از سرزمین‌های محصور سوریه تشکیل داد. لبنان سرزمینی عمدتاً مسیحی نشین بود (اغلب مارونیتی بودند) ولی دارای جمعیت‌های مسلمان و دروزی هم بود. در اول سپتامبر ۱۹۲۶ م. فرانسه جمهوری لبنان را تشکیل داد و به آن هویتی مستقل از سوریه اعطاء کرد ولی هنوز تحت قیمومیت فرانسه بود.
سوریه و لبنان هر دو در سال ۱۹۴۳ م. به دنبال اشغال فرانسه توسط آلمان اعلام استقلال کردند. میثاق ملی غیرمکتوب ۱۹۴۳ م. تصریح کرد که رئیس جمهور مسیحی و نخست وزیر مسلمان باشد. تاریخ لبنان از زمان استقلال، شاهد ثبات سیاسی و همچنین آشوب و هرج و مرج (بمانند بحران نظامی در سال ۱۹۵۸) و شکوفائی به دلیل موقعیت بیروت به عنوان مرکز تجارت و سرمایه گذاری بوده است.
لبنان در جنگ اعراب و اسرائیل:
تاریخ سیاه لبنان با شروع جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۴۸ م. شروع شد. جنگی که در آن لبنان از حمایت لجستیکی ارتش آزادی بخش اعراب وقتی برخوردار شد که از حمایت پایگاه‌های سوریه محروم ماند و سعی کرد تا علیه این کشور یهودی تازه تشکیل شده حمله کند. بلافاصله بعد از شکست ارتش آزادی بخش اعراب در نبرد ساسا، لبنان آتش بس با اسرائیل را پذیرفت. مرز اسرائیل - لبنان بسته شد و تا زمان جنگ شش روزه ۱۹۶۷ م. در آرامش باقی ماند.
جنگ داخلی در لبنان:
در ماه آوریل ۱۹۷۵ میلادی مردان مسلح به روی کلیسایی در شرق بیروت آتش گشودند تا پیر جمیل موسس حزب فالانژ لبنان را ترور کنند. البته او جان سالم به در برد ولی این سوءقصد باعث مجموعه‌ای از اقدامات متقابل شد که در نهایت به جنگ داخلی ۱۵ ساله در لبنان منجر شد و اقتصاد این کشور را به کلی تخریب کرد. با پایان جنگ در سال ۱۹۹۰ م. و با امضاء توافقنامه طیف، از لبنان که زمانی به عنوان سوئیس خاورمیانه شناخته می‌شد، جز ویرانی باقی نمانده بود.
اشغال لبنان توسط اسرائیل:
طی جنگ داخلی در سالهای ۱۹۷۸ و ۱۹۸۲ م. لبنان دوبار از سوی نیروهای دفاعی اسرائیل مورد حمله قرار گرفت و اشغال شد. اسرائیل تا سال ۲۰۰۰ م. کنترل جنوب لبنان را در دست داشت ولی با تصمیم اسرائیلی‌ها که نخست وزیر اسرائیل اهود باراک حامی آن بود نیروهای اسرائیلی به دلیل حملات چریکی از سوی نظامیان حزب الله لبنان و بر اساس این عقیده که فعالیتهای حزب الله با عدم حضور اسرائیل در لبنان متوقف خواهد شد از این منطقه عقب نشینی کردند.
اگر چه سازمان ملل عقب نشینی اسرائیل را به عنوان عقب نشینی کامل پشت خط آبی طبق قطعنامه ۴۲۵ شورای امنیت (که ۲۲ سال قبل صادر شده بود) اعلام کرد ولی حزب الله ادعا کرد که اسرائیل هنوز مناطق کوچکی از لبنان را در اشغال خود دارد و عملیات خود علیه اسرائیل را متوقف نخواهد کرد تا زمانی که تمامی این مناطق و آنچه که از آن به عنوان «کل فلسطین اشغالی» یاد کردند را آزاد کنند.
تشکیل حزب‌الله لبنان:
حزب‌الله لبنان یک سازمان سیاسی-نظامی در لبنان است. گروه حزب الله در اوایل سالهای ۱۹۸۰ و باالهام از ایدئولوژی اسلام سیاسی امام خمینی در لبنان ظهور کرد. در زمان جنگ داخلی لبنان، حزب‌الله لبنان به کمک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، تعلیم نظامی داده شده و تحت حمایت مالی و سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت.
حزب‌الله لبنان ۳ هدف اصلی را به عنوان آرمان خود اعلام کرده که عبارتند از: محو آثار امپریالیستی غربی در لبنان، مجازات فالانژهای لبنان و برپایی حکومت اسلامی در لبنان. گروه حزب‌الله لبنان در لیست برخی کشورهای غربی به عنوان «گروهی تروریستی» قرار دارد.
حزب الله لبنان پس از سالها جنگ چریکی موفق به آزاد کردن جنوب لبنان از اشغال اسرائیل در سال ۲۰۰۰ م. شد. این گروه پس از آن به فعالیت های سیاسی خود تحرک بیشتری داده و به کابینه و مجلس لبنان راه یافت.
هسته اولیه حزب الله و ساختار تشکیلاتی آن متشکل از اسلام گرایان، نیروهای حزب الدعوه به رهبری علامه سید محمدحسین فضل‌الله، شاخه دانشجویی حزب الدعوه، مسئولان جنبش امل، اعضای جنبش فتح به رهبری ابوجهاد (خلیل الوزیر) و تمام گروه ها و جریان‌هایی که از انقلاب اسلامی ایران و امام خمینی تاثیر گرفته بودند، شکل گرفت. سید عباس موسوی که در حمله هلی کوپترهای اسرائیلی به خودرو حامل وی و همسر و فرزندش در سال ۱۹۹۲ م. کشته شد، شیخ صبحی طفیلی شیخ راغب حرب، شیخ عبدالکریم عبید، سید حسین موسوی، سید حسن نصرالله، سید ابراهیم امین السید، شیخ حسین الکورانی و شیخ نعیم قاسم، از جمله افرادی بودند که از حزب الدعوه و جنبش امل وارد حزب الله شدند.
سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان در اولین سالگرد جنگ اسرائیل و حزب‌الله لبنان در مصاحبه اختصاصی با صدا و سیمای جمهوری اسلامی اعلام کرد که در طول جنگ از «مولایش» سید علی خامنه‌ای «رهنمود و راهنمایی» دریافت می‌کرده است.
بنابر گفته‌های محمدحسن اختری سفیر ایران در سوریه در سالهای (۱۹۹۷-۱۹۹۴) و (۲۰۰۸-۲۰۰۵)، ایران به حزب الله کمک‌های مالی و معنوی کرده‌است و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به آموزش نیروهای حزب الله می‌پرداخته‌است ولی او هرگونه شرکت مستقیم ایران را در درگیرهای حزب الله رد می‌کند.
ترور نخست وزیر لبنان:
در ۱۴ فوریه ۲۰۰۵ م. لبنان با ترور نخست وزیر سابق -رفیق حریری- در یک بمب گذاری ماشین شوکه شد. بعضی شخصیتهای خاص که بعداً رهبران مبارزین ۱۴ مارس شدند سوریه را متهم به این حمله کردند چون سوریه حضوری گسترده در زمینه نظامی و اطلاعات در لبنان داشت و همچنین چون بین حریری و دمشق به خاطر اصلاحیه قانون اساسی که دوره ریاست جمهوری امیل لحود طرفدار سوریه را تمدید می‌کرد بحث و نزاعی عمومی در جریان بود، سوریه هر گونه دخالتی را رد می‌کند. بقیه که شامل نیروهای ۸ مارس می‌شوند سیا و موساد را متهم به ترور برای آشفته کردن اوضاع کشور کردند.
در ۲۸ فوریه سال ۲۰۰۵ با تظاهرات ۷۰ هزار نفر در میدان شهداء نخست وزیر عمر کرامی و کابینه وی استعفاء دادند. در پاسخ حزب الله نیز تظاهرات بزرگی را در ۸ مارس در بیروت تدارک دید و اعلام حمایت از سوریه کرد و اسرائیل و آمریکا را متهم به دخالت در امور داخلی لبنان کرد. در ۱۴ مارس یکماه بعد از قتل حریری حدود ۵.۱ میلیون نفر در میدان شهداء لبنان تظاهرات کردند.
تظاهرکنندگان خواستار افشای حقیقت در مورد قتل حریری و اعلام استقلال از سوریه بودند و تمایل خود را برای داشتن کشوری متحد، دموکراتیک و خودمختار و فارغ از تسلط سوریه اعلام کردند. چند هفته بعد از تظاهرات چندین بمب در مناطق مسیحی نشین بیروت منفجر شدند. اگر چه خسارات وارده جانی نبود ولی خطر سقوط لبنان به جنگ‌های فرقه‌ای را ثابت کرد.
سرانجام با فشار جوامع بین‌المللی، سوریه ۱۵ هزار گروه نظامی قدرتمند خود را در ۲۶ آوریل ۲۰۰۵ م. از لبنان خارج کرد. در ۲۷ آوریل ۲۰۰۵ لبنانی ها اولین روز استقلال خود از سوریه را اعلام کردند.
انتخابات:
طی اولین انتخابات پارلمانی که بعد از عقب نشینی سوریه از لبنان در می ۲۰۰۵ م. برگزار شد، گروه‌های ائتلافی ضد سوریه‌ای مسلمانان سنی و احزاب دروزی و مسیحی به رهبری سعد حریری پسر نخست وزیر مقتول اکثریت کرسی‌های پارلمان را تصاحب کردند. حزب آزاد میهن پرستان با لیست شهید رفیق حریری در این انتخابات متحد نشدند چون اعضای لیست فکر می‌کردند آنها هنوز هویت فرقه‌ای خو را حفظ رده‌اند. به همین این حزب اقلیت کرسی‌ها را بدست آورد.
ترکیبات انتخاباتی به این دلیل جالب بود که ائتلاف ضد سوریه در بعضی مناطق با حزب الله و دیگران با حزب امل متحد شدند. آنها نتوانستند دو سوم کرسی‌های مورد نیاز برای اخراج کردن امیل لحود رئیس جمهور انتخابی سوریه را کسب کنند، که دلیل آن نمایش غیرمنتظره و قوی حزب آزاد میهن پرستی و مونت لبنان بود که متعلق به ژنرال بازنشسته ارتش میشل آون است. ژنرال آون به خاطر مخالفت با سوریه مشهور بود ولی در دهه گذشته با سیاست‌مداران طرفدار سوریه متحد شد یعنی سلیمان فریخیه و میشل مور اتحاد آنها شمال و منطقه متن از مونت لبنان را در بر گرفت. سعد حریری و ولید جمبلات با نیروهای دو حزب طرفدار سوریه، حزب الله و عملل، برای کسب قدرت اکثریت در جنوب، بکا، بعبداعلی منطقه مونت لبنان متحد شدند. این اتحاد موقت بود. در ۶ فوریه ۲۰۰۶ حزب الله پیمان خلع سلاح را با میشل آون رهبر حزب آزاد میهن پرستان امضاء کرد.
بعد از انتخابات حزب آتی حریری که اکنون قدرت سیاسی غالب محسوب می‌شد فواد سینیورا را که قبلاً وزیر دارایی بود، به عنوان نخست وزیر معرفی کرد. دولت پیشنهادی او از پارلمان رای اعتماد گرفت.
در ۱۸ ژوئیه سال ۲۰۰۵ لبنان دارای پارلمانی بود که اکثریت آن را مخالفان سوریه تشکیل می‌دادند. این پارلمان پیشنهاد آزادی سمیر گانجا را که ۱۱ سال در زندان انفرادی در یک سلول زیرزمینی و بدون هیچ دسترسی به اخبار سپری کرده بود تأیید کرد. روز بعد امیل لحود رئیس جمهور طرفدار سوریه نیز این پیشنهاد در تصویب کرد. ماههای بعدی ثابت کرد که دولت نمی‌تواند اصلاحات اقتصادی و سیاسی را که قول داده بود شروع کند.
درگیری لبنان و اسرائیل (جنگ ۳۳ روزه):
در سال ۲۰۰۴ م. اسرائیل برخلاف توافق با حزب‌الله، سه اسیر لبنانی را آزاد نکرد. حزب‌الله برای آزادی آنها، در ۱۲ جولای ۲۰۰۶ م، در عملیات «الوعد الصادق» دو نظامی اسرائیلی را اسیر گرفت. تعدادی از نیروهای اسرائیلی برای جلوگیری از انتقال اسراء، وارد عمل شدند اما ماشین نظامی اسرائیلی منفجر شد و ۸ سرباز اسرائیلی کشته شدند. این اتفاق باعث شد تا نخست وزیر اسرائیل اهود اولمرت آن را "آغاز جنگ" بنامد. البته منابع امریکایی و اسرائیلی پس از جنگ فاش کردند که اسرائیل درصدد بود تا با یک حمله غافلگیرکننده رودخانه لیتانی را اشغال کند. این حمله قرار بود در ماه اکتبر یعنی دو ماه پس از عملیات «الوعد الصادق» انجام شود. ولی عملیات «الوعد الصادق» برنامه آنها را جلو انداخت.[۵]
این عملیات سریعا تبدیل به «جنگ تمام عیار» شد و مناطقی از لبنان در تاریخ ۱۲ جولای تا ۱۳ آگوست ۲۰۰۶ م. مورد حمله هوایی اسرائیل قرار گرفتند. حملات اسرائیل به‌طور خاص بر روی مناطق شیعه نشین تمرکز داشت. در مقابل، حزب الله نیز هزاران راکت به سمت شمال اسرائیل فرستاد.
مطابق با گزارش سازمان دیده بان حقوق بشر که پس از تحقیقات این سازمان بر روی تقریبا ۲۴ مورد از حملات هوایی و توپخانه اسرائیل به خانه ها و وسایل نقلیه غیر نظامیان منتشر شد، اسرائیل به انجام جنایات جنگی متهم شد و در این گزارش اعلام شد که "روند این حملات نشان می دهد که اسرائیل برای جان مردم عادی و غیر نظامی لبنان ارزشی قائل نیست."
دیپلماسی در نهایت منجر به صدور قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت شد که خواستار توقف سریع تخاصم و بازگشت بدون شرط دو سرباز گروگان گرفته بود و تهیه سلاح برای حزب الله را برای همه ممنوع اعلام کرد. سه روز بعد در ۱۴ آگوست ۲۰۰۶ م. آتش بس موقت اجرا شد. اما اسرائیل محاصره هوایی و دریایی لبنان را ادامه داد تا از رسیدن سلاح به حزب الله جلوگیری کند. در ۸ سپتامبر ۲۰۰۶ م. هر دو نوع محاصره رفع شدند. طی آتش بس و بعد از آن چندین مورد نقض آتش بس نیز به ثبت رسید.
سطح تخریبی که به لبنان وارد شد از سوی فواد سینیورا نخست وزیر «غیر قابل تصور» توصیف شد. بسیاری از زیرساختهای لبنان تخریب شد که عمدتاً پلها و جاده‌ها بود و هزینه صدمات ۱۵ میلیارد دلار تخمین زده شد. حدود ۱۲۰۰ غیرنظامی لبنانی کشته و حدود ۴۰۰۰ نفر زخمی شدند. بیش از یک میلیون لبنانی بی خانمان شده و مجبور به فرار به سمت مناطق امن تر شدند. ۱۶۰ اسرائیلی کشته و ۸۰۰ نفر زخمی شدند. از ۱۶۰ نفر کشته شده ۴۴ نفر غیرنظامی بودند.
اما نتیجه مهم این جنگ این بود که در این نبرد سنگین و همه‌جانبه رژیم صهیونیستی به اهدافی که پیش از جنگ با هماهنگی و حمایت آمریکا برای خود تعیین کرده بود دست نیافت؛ و این شکست سنگینی برای اسرائیل بود. به طوری که «موشه آرنز» وزیر جنگ اسبق اسرائیل پس از جنگ در مقاله‌ای در روزنامه‌ی هاآرتص نوشت: «ایهود اولمرت [نخست‌وزیر]، عمیر پرتز [وزیر دفاع] و تزیپی لیونی [وزیر خارجه] چند روز اول جنگ با افتخار تمام ادعا می‌کردند با حمله نیروی هوایی اسرائیل به لبنان، حزب‌الله را قطعه‌قطعه کرده و پیروزی آسانی برای ما به ارمغان خواهند آورد. اما به‌تدریج از خواب غفلت بیدار شدند... جنگی که به تصور مسئولانمان قرار بود نیروی بازدارندگی اسرائیل را تقویت کند، در طول یک ماه قدرتش را درهم شکست.» [۶]
در پاسخ به فشارهای بین‌المللی برای خلع سلاح حزب الله، سید حسن نصرالله رهبر این حزب «جشن پیروزی» در ۲۲ سپتامبر ۲۰۰۶ م. در جنوب لبنان برگزار کرد که صدها هزار نفر در آن شرکت کردند و حمایت خود از مقاومت مداوم را نشان دادند. در این جشن، نصرالله اعلام کرد که هیچ کس نخواهد توانست حزب الله را خلع سلاح کند و سوگند خورد که انتقام خصومتهای اسرائیلی را خواهد گرفت. او همچنین افزود که اگر لبنان قادر به دفاع از خود باشد با کمال میل حزب الله را خلع سلاح خواهد کرد.
وضعیت جغرافیایی
لبنان سرزمینی بلند و کوهستانی است که در کرانه شرقی دریای مدیترانه قرار دارد. کرانه‌های لبنان ۲۵۵ کیلومتر درازا دارد. رودخانه‌های مهم لبنان عبارت‌اند از: عاصی (ألعاصی) و لیطانی (أللیطانی) در دره سهل‌البقاع، و کلب (ألکلب). رشته‌کوه‌های لبنان عبارت‌اند از: رشته‌کوه‌های لبنان شرقی و رشته‌کوه‌های لبنان غربی که میان این دو رشته کوه، دره سهل‌البقاع قرار گرفته است.
لبنان به عنوان یک کشور خاورمیانه‌ای از غرب با دریای مدیترانه حدود ۲۲۵ مرز ساحلی دارد و از شمال و شرق با سوریه و از جنوب با فلسطین اشغالی هم مرز است. مرز لبنان با سوریه ۳۷۵ کیلومتر است در حالی که مرز لبنان با فلسظین اشغالی تنها ۷۹ کیلومتر است. لبنان یکی از کوچک‌ترین کشورهای دنیاست که مساحتی حدود ۱۰۴۵۲ کیلومتر مربع (۴۰۳۵ مایل مربع) دارد. بسیاری از مناطق آن کوهستانی است به جز مناطق ساحلی کم عرض و دره بقاع که بخش مهمی از صنعت کشاورزی لبنان را تشکیل می‌دهد.
سرزمین لبنان آب و هوای مدیترانه‌ای دارد، هوای سواحل در زمستانها سرد و بارانی و در تابستانها گرم و شرجی است. در نواحی بلندتر به ویژه کوهستان‌ها، زمستانها با بارش برف همراه است و دمای هوا به زیر صفر می‌رسد. بخش‌های دیگر این کشور، تابستان‌های گرم و خشک دارد.
اقتصاد لبنان
اقتصاد لبنان از چند جهت قابل بررسی است:
کشاورزی:
اگرچه لبنان از لحاظ فعالیتهای کشاورزی (از لحاظ فراهم بودن آب و حاصلخیزی خاک) دارای وضعیت مناسبی است ولی بخش کشاورزی بزرگی ندارد. بخش کشاورزی تنها با جذب ۱۲ درصد نیروی کار کم اهمیت‌ترین بخش اقتصادی لبنان است و تنها ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی را شامل می‌شود که آن را در پایینترین رده در میان بخش‌های اقتصادی دیگر قرار می‌دهد.
صنعت:
کمبود مواد خام صنعتی و وابستگی محض به کشورهای عربی برای تهیه نفت باعث شده تا لبنان نتواند در فعالیتهای مهم صنعتی مشارکت داشته باشد. با این اوصاف صنعت لبنان محدود به مشاغل کوچکی همچون مونتاژ و بسته بندی مواد وارداتی شده‌است. در سال ۱۹۹۷ صنعت از لحاظ نیروی کار با جمعیت ۲۶ درصدی نیروی کار در رده دوم و همچنین رده دوم تولید ناخالص داخلی قرار گرفت.
خدمات و تجارت:
جنگ داخلی ۹۰-۱۹۷۵ م. لبنان زیرساختهای اقتصادی لبنان را به شدت تخریب کرد، تولید داخلی را به نصف کاهش داد و موقعیت لبنان به عنوان مرکز ترانزیت کالا و بانکداری خاورمیانه را متزلزل کرد. صلح باعث شد تا دولت مرکزی بتواند کنترل را در بیروت به دست گیرد و مالیات جمع آوری کند و دسترسی به امکانات دولتی و مرزی یابد. سیستم بانکی مطلوب و کارخانجات کوچک و متوسط و پول خانواده‌ها و خدمات بانکی صادرات صنعتی و کشاورزی و کمک‌های بین‌المللی به عنوان منابع اصلی مبادلات خارجی به بهبودی اقتصادی کمک کرده است. تا قبل از جنگ لبنان-اسرائیل در سال ۲۰۰۶ م. اقتصاد لبنان شاهد رشد چشگیری بود و دارایی‌های بانکی به بیش از ۷۰ میلیارد دلار می‌رسید. با این که بخش جهانگردی در سال ۲۰۰۵ م. ده درصد کاهش داشت بیش از ۲/۱ میلیون نفر جهانگرد از لبنان دیدن کردند. سرمایه گذاری در بازار به بالاترین حد خود رسیده بود که بیش از ۷ میلیون دلار در پایان ژانویه ۲۰۰۶ م. بود. شروع جنگ آگوست، ژوئن سال ۲۰۰۶ م. منجر به خسارتهای شدیدی به اقتصاد متزلزل لبنان مخصوصا بخش جهانگردی شد. بر اساس گزارش اولیه چاپ شده از سوی وزارت دارایی در ۳۰ اوت ۲۰۰۶ م. افت اقتصادی بزرگی در اثر جنگ تحمیل خواهد شد.
حکومت و سیاست
در ۱۹۹۱ قانون اساسی لبنان اصلاح شد تا متضمن انتخاب مجمع ملی ۱۰۸ نفره (متشكل از ۵۴ نماینده‌ی منتخب مسلمانان و ۵۴ نماینده‌ی منتخب مسیحیان) با رأی تمامی افراد بالغ شود. این مجمع رئیس جمهوری (مارونی) را انتخاب و نیز نخست وزیر (سنی) را انتصاب و نخست وزیر هم شورای وزیران (شش مسیحی و پنج مسلمان) را انتصاب می كند. احزاب عمده سیاسی عبارتند از:
- حزب الله (بنیاد گرای اسلامی)
- حزب فالانژ (مارونی)
- حزب امل (طرفدار سوریه)
- حزب سوسیالیست ترقی خواه (عمدتاً دروزی)
کشور لبنان جمهوری است و سه مقام ارشد آن برای اعضای گروه‌های مذهبی خاص در نظر گرفته شده‌اند. رئیس جمهوری باید مسیحی مارونی باشد. نخست وزیر باید مسلمان سنی باشد. سخنگوی پارلمان می‌بایست مسلمان شیعه باشد.
این ترتیب قسمتی از میثاق ملی (عربی: المیثاق الوطنی - al Mithaq al Watani) است که توافقی غیرکتبی است که در سال ۱۹۴۳ ق. در ملاقاتی بین اولین رئیس جمهور لبنان (یک مارونیتی) و اولین نخست وزیر لبنان (یک سنی) حاصل شد، اگر چه این توافق در قانون اساسی لبنان تا سال ۱۹۹۰ ق. به دنبال توافق طایف رسمی نشد. این میثاق شامل قول و قرار مسیحیان بود مبنی بر این که به دنبال جلب حمایت فرانسه نباشند و وجهه عربی لبنان را قبول داشته باشند و همچنین مسلمانان نیز قول دادند تا مشروعیت استقلال و دولت لبنان و همچنین مرزهای این کشور در سال ۱۹۲۰ ق. را قبول داشته باشند و برای اتحاد با سوریه تلاش نکنند.
این میثاق تا زمان تشکیل هویت ملی لبنان موقت ولی لازم الاجرا بود. به دلیل احساس نیاز شدید مسلمانان به اتحاد به کشورهای همتایی عرب خود این میثاق راه حلی موقت به نظر می‌رسید. از سویی دیگر مسیحیان این میثاق را رد کردند و بعداً برای جلب حمایت فدرالیسم را پیشنهاد دادند و با اسرائیل متحد شدند. لبنان به موجودیت خود ادامه داده و اثرات سوء جنگ‌های داخلی همچنان بر سیاست لبنان سایه افکنده‌است.
این میثاق همچنین تصریح می‌کرد که کرسی‌های پارلمان به تمامی مذاهب تعلق گیرد یعنی با نسبت ۶ مسیحی به ۵ مسلمان که بر اساس آمارگیری سال ۱۹۳۲ ق. بود که در آن زمان سیحیان مقداری بیشتر بودند. توافق طیف انی نسبت را مساوی کرد تا هر دو گروه مذهبی حق مساوی داشته باشند. حال مسلمانان مخصوصا با احتساب حضور فلسطینی‌ها بیشتر شده‌اند ولی اکثر گروه‌ها در لبنان با این حق تساوی راضی هستند.
قانون اساسی لبنان به مردم این حق را می‌دهد تا دولت خود را عوض کنند. با این حال از اواسط دهه ۱۹۷۰ ق. تا انتخابات پارلمانی ۱۹۹۲ ق. جنگ داخلی لبنان از اجرای حقوق سیاسی ممانعت به عمل آورد. طبق قانون اساسی انتخابات مستقیم هر چهار سال یک بار باید برگزار شود. آخرین انتخابات پارلمانی بعد از ترور نخست وزیر حریری انجام شد و معادله قدرت با پیروزی مخالفان حضور سوریه در لبنان و تصاحب اکثر کرسی‌های پارلمان توسط آنها شاهد تغییرات بسیاری بود. ترکیب‌های پارلمان توسط آنها شاهد تغییرات بسیاری بود. ترکیب پارلمان بر اساس هویت مذهبی و قومی و برخلاف مسائل ایدئولوژیکی شکل گرفته‌است. پیمان طیف با پایان دادن جنگ داخلی تقسیمات کرسی‌های پارلمان را تغییر داد.
پارلمان رئیس جمهور را برای یک دوره شش ساله انتخاب می‌کند. انتخاب مجدد یک رئیس جمهور برای دوره‌ای دیگر ممنوع است. این قانون برآده از قانون اساسی تا به حال دوبار با اصلاحیه‌های موقت از سوی دولت سوریه نادیده گرفته شده است. دوره ریاست جمهوری الیاس حراوی که می‌بایست در سال ۱۹۹۵ ق. تمام می‌شد برای سه سال دیگر تمدید شد. این اتفاق برای امیل لحود نیز افتاد و دوره اش تا سال ۲۰۰۷ ق. تمدید شد. طرفداران دموکراسی این اعمال را محکوم کردند.
آخرین انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۹۹۸ ق. انجام شد. رئیس جمهور نخست وزیر را با پیشنهاد پارلمان انتصاب می‌کند. لبنان حزب‌های سیاسی زیادی دارد ولی آنها نقش مهمی در سیستم پارلمان ندارند. اکثر آنها منافع فرقه‌ای را در عمل نمایندگی می‌کنند. بسیاری از آنها لیستی موقت از نمایندگانی هستند که توسط شخصی معروف از کشور یا شهرشان حمایت می‌شوند. لیست نامزدهای انتخاباتی اغلب بر اساس حوزه انتخاباتی با مذاکر میان رهبران محلی طوایف، گروه‌های مذهبی و احزاب سیاسی شکل می‌گیرند. این ائتلاف‌های پراکنده تنها برای انتخابات شکل می‌گیرند و به ندرت گروهی منسجم در پارلمان را تشکیل می‌دهند. اخیرا پارلمان لبنان به سه گروه متحد تقسیم شده‌است. اتحاد ضد سوریه، اتحاد ۱۴ مارس، اتحاد طرفدار سوریه‌ها متشکل از حزب الله و حزب امل است و حزب رئیس قبلی مارونیتها با نام میشل آون که اخیراً با حزب الله متحد شده است.
سیستم قضایی لبنان بر اساس قانون ناپلئونی تدوین شده است. هیئت منصفه در دادگاه‌ها استفاده نمی‌شوند. سیستم دادگاهی لبنان از سه سطح تشکیل شده است؛ دادگاه بدوی، دادگاه استیناف و دادگاه نقض رأی. همچنین دادگاه‌های مذهبی وجود دارند که در مسائل شخصی در جوامع خود با قوانین مربوط به ازدواج، طلاق و وراثت حق قضاوت دارند. به علاوه لبنان دارای سیستمی از دادگاه‌های نظامی است که بر افراد برای جرایمی همچون جاسوسی، خیانت به وطن و دیگر جرایم که مربوط به امنیت هستند حق قضاوت دارد. این دادگاه‌های نظامی از سوی سازمان‌های حقوق بشر از جمله سازمان بین‌المللی عضو بین‌المللی مورد انتقاد قرار گرفته‌اند.
جمعیت‌شناسی
مردم لبنان را گروه‌های نژادی و قومی گوناگونی تشکیل می‌دهند. عربها ۶۰٪، آشوریان و سریانیها ۳۶٪ و ارمنیها ۴٪، کردها و یهودیان ۱٪ جمعیت را تشکیل می‌دهند. میانگین سنی مردم لبنان ۲۴٫۶ سال است.
زبان رسمی لبنان، عربی است، اما هر یک از اقلیتهای نژادی به زبان خود سخن می‌گویند. زبان فرانسه نیز کاربرد دارد. لهجه لبنانی از شاخه عربی شامی است، در کاربرد و تلفظ کلمات با دیگر شاخه‌های زبان عربی تفاوت دارد اما به عربی سوری، فلسطینی و مصری نزدیک است.
از آنجا که مردم لبنان در ۶۰ سال گذشته به شهرنشینی روی آورده‌اند، بیشتر جمعیت این کشور در شهرها به ویژه در پایتخت آن بیروت و اطراف آن سکنی گزیده‌اند. بیش از نیمی از لبنانی‌ها در بیروت زندگی می‌کنند.
لبنان از شش استان (المحافظة) تشکیل شده‌است: استان بیروت، استان جبل لبنان، استان شمالی لبنان، استان بقاع، استان نبطیه، استان جنوبی لبنان، استان بیروت. بیروت تنها استان لبنان است که از یک شهرستان و یک شهر تشکیل شده است و با وجود کوچک بودنش مهم‌ترین استان لبنان بشمار می‌رود.
دین و فرهنگ
برآوردی که مردم لبنان را از نظر دین بررسی می کند این گونه است:
- ۵۹٫۷٪ مسلمان
- ۲۰٪ مسلمان اهل سنت
- ۳۴٪ مسلمان شیعه
- ۳۶٪ مسیحی
- ۱۹٪ مارونی
- ۶٪ ارتودکس یونانی
- ۸٪ دروزی
- ۵٪ کاتولیک یونانی
- ۱٫۳٪ پیروان ادیان دیگر[۷].
موسسه بین المللی پژوهشی CIRI آمریکا در یک پژوهش نشان داد که لبنان در صدر کشورهایی است که محدودیت‌هایی را بر آزادی شهروندان در زمینه دینی، اعمال نمی کنند.
امروزه فرهنگ و هنر ملت لبنان در آثار موسیقی آن ظاهر شده است که بر دیگر ملل عرب نیز تأثیر گذاشته است. لبنان برای هزاران سال محل عبور تمدن‌های مختلف بوده‌است. پس جای تعجب نیست که این کشور کوچک دارای فرهنگی فوق العاده غنی و زنده باشد. وجود گونه‌های بسیار قومی و مذهبی به رسوم پربار موسیقی، آشپزی و جشنهای لبنان کمک بسیاری کرده‌است. مخصوصاً در بیروت دارای هنر غنی است و نمایش‌ها و نمایشگاه‌ها و شوهای مد و کنسرتهای زیادی در طول سال در نگارخانه‌ها، موزه‌ها، تئاترها و اماکن عمومی برگزار می‌شود.
جامعه لبنان مدرن، تحصیلکرده و شاید قابل مقایسه با جوامع اروپایی مدیترانه است. اکثر لبنانی‌ها دو زبانه هستند و عربی و فرانسه صحبت می‌کنند. به همین دلیل لبنان عضو سازمان بین‌المللی کشورهای فرانسوی زبان است. با این حال زبان انگلیسی مخصوصا بین دانشجویان لبنانی رایج شده‌است. این کشور نه تنها محل تلاقی مسیحیت با اسلام بلکه دروازه‌ای است که جهان عرب را به اروپا متصل می‌کند.
لبنان همچنین میزبان دانشگاه‌های معتبر مختلفی همچون دانشگاه لبنان، دانشگاه آمریکایی بیروت، دانشگاه سنت جوزف و دانشگاه آمریکایی لبنان است. فستیوالهای بین‌المللی مختلفی در لبنان برگزار می‌شوند که هنرمندان پرآوازه جهان و مردم بسیار از لبنان و کشورهای دیگر را به سوی خود جذب می‌کنند. مهم‌ترین آنها فستیوالهای تابستانی در بعلبک، بیت الدین و بیبلوس است.
پانویس
- پرش به بالا ↑ تاریخ ایران باستان، حسن پیرنیا
- پرش به بالا ↑ گلی زواه، غلامرضا، سیری در تاریخ و جغرافیای لبنان (۲)، درسهایی از مکتب اسلام، سال ۸۱، شماره ۷.
- پرش به بالا ↑ مرکز الاستشارات، لبنان، تاریخ، جامعه و سیاست در سالهای ۷۲ ـ ۷۶، ۳۱.
- پرش به بالا ↑ گلی زواه، غلامرضا، سیری در تاریخ و جغرافیای لبنان (۳)، درسهایی از مکتب اسلام، سال ۸۱، شماره ۹.
- پرش به بالا ↑ جنگ ۳۳ روزه، ویکی شیعه
- پرش به بالا ↑ روزی که ورق جنگ ۳۳ روزه برگشت/ ماجرای شکست اولین ارتش خاورمیانه از ۵۰ رزمنده حزب‌الله!، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- پرش به بالا ↑ ویکی شیعه
منابع
- "سیری در تاریخ و جغرافیای لبنان"، علی گلی زواه، درسهایی از مکتب اسلام، سال ۸۱، شماره‌های ۶و۷و۹.
- "نگاهی به تاریخچه لبنان"، گزارش سرویس بین الملل باشگاه خبرنگاران، بازیابی: ۱۵ آبان ۱۳۹۲.
- "لبنان"، ویکی شیعه.
- "لبنان"، ویکی امام خمینی.
- سایت سازمان دیده‌بان حقوق بشر.
- مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- تاریخ ایران باستان، حسن پیرنیا.
| آسیا | * ایران * ترکیه * سوریه * عراق * عربستان * فلسطین * یمن * آذربایجان * اردن * ازبکستان * افغانستان * امارات متحده عربی * بحرین * برونئی * بنگلادش * تاجیکستان * عمان * قرقیزستان * قطر * لبنان * مالزی * پاکستان * کویت * مالدیو * قزاقستان * ترکمنستان |
| آفریقا | * تونس * اتیوپی * الجزایر * تانزانیا * ساحل عاج * سنگال * سودان * سومالی * لیبی * مالی * مصر * موریتانی * موزامبیک * نیجر * نیجریه * چاد * کامرون * گابن * گامبیا * گینه * سیرالئون * کومور * جیبوتی * بورکینافاسو * گینه بیسائو * کنگو * جمهوری غنا * جمهوری عربی صحرا * توگو |
| سایر قاره ها | * آلبانی (اروپا) * بوسنی هرزه گوین (اروپا) *سورینام (آمریکا) |
