الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۳ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۷: سطر ۷:
 
|نویسنده= جعفر سبحانی  
 
|نویسنده= جعفر سبحانی  
  
|موضوع= علم درایة/ مصطلح الحدبث
+
|موضوع= علم درایة الحدیث
  
 
|زبان= عربی  
 
|زبان= عربی  
  
|تعداد جلد= 1
+
|تعداد جلد= ۱
  
 
|عنوان افزوده1=
 
|عنوان افزوده1=
سطر ۲۱: سطر ۲۱:
 
|افزوده2=
 
|افزوده2=
  
|لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/60816/ الحديث النبوي بين الرواية و الدراية]
+
|لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/60816/ الحديث النبوی بين الرواية و الدراية]
  
}}
+
}}کتاب '''«الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة؛ دراسة موضوعیة منهجیة لأحادیث أربعین صحابیا علی ضوء الکتاب، السنة، العقل، اتفاق الأمة و التاریخ»''' تألیف [[جعفر سبحانی|آیت‌اللّه جعفر سبحانی]] (متولد ۱۳۰۸ ش)، کتاب مفصلی است به زبان عربی در بازشناسی [[احادیث]] سره از ناسره و ارائه ملاکهایی برای این کار. مؤلف در این کتاب احادیث نبوی منقول از چهل [[صحابی|صحابی]] نامدار را ارزیابی کرده و دلائل ضعف یا قوت آنها را بر اساس [[قرآن]]، [[سنت]]، [[عقل]]، [[اجماع]] و [[تاریخ]]، باز می‌نمایاند.
== مولف ==
 
  
جعفر سبحاني
+
==مؤلف==
  
==محتوا==
+
[[جعفر سبحانی|آیت الله جعفر سبحانی]] (متولد ۱۳۰۸ ش)، فقیه، اصولی، متکلم، مفسر و از مراجع معظم تقلید [[شیعه]] و اساتید بزرگ [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] است. او از شاگردان علمای بزرگی چون [[آیت الله بروجردی|آیت الله بروجردى]]، [[سید محمد حجت کوه کمره ای|سید محمد حجت کوه‌کمرى]]، [[علامه طباطبایى|علامه طباطبائى]] و [[امام خمینی]] بوده است.
  
كتاب مفصلي است در بازشناسي احاديث سره از ناسره و ارائه ملاكهايي براي اين كار. در يك مقدمه و دو بخش. مؤلف در اين كتاب احاديث نبوي منقول از چهل صحابي نامور را ارزيابي مي‌كند و دلائل ضعف يا قوت آنها را باز مي‌نماياند.
+
عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسى، مشارکت در «مجله مکتب اسلام» و تأسیس «مؤسسه تحقیقاتی امام صادق علیه‌السلام»، از جمله فعالیت‌های اجتماعی آیت الله سبحانى است.
  
==وضعیت نشر==
+
ایشان علاوه بر تدریس [[فقه]]، [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]]، [[فلسفه]]، [[علم کلام|کلام]]، [[رجال]]، [[تفسیر]]، [[درایه]]، [[تاریخ اسلام]] و [[تشیع]]، ملل و نحل و [[ادبیات عرب|ادبیات]]، در هر یک از این‌ رشته‌ها آثار مفید و متعددى را به جامعه اسلامى تقدیم نموده است. از جمله تألیفات ایشان می توان به کتاب‌های [[فروغ ابدیت]]، [[منشور جاوید (کتاب)|منشور جاوید]]، [[آیین وهابیت (کتاب)|آیین وهابیت]]، [[تاریخ فقه اسلامی (کتاب)|تاریخ الفقه الاسلامی ادواره]]، جواهر الفقه و کلیات فی علم الرجال اشاره نمود.
  
چاپ: قم، مؤسسه امام صادق(ع1419 ق، 724 ص.
+
== هدف و روش تألیف ==
 +
نویسنده، با اشاره به اینکه [[سنت]] نبوی، دومین منبع عقیده و [[شریعت]] است و در نزد مسلمانان، جایگاه والایی دارد و علوم بسیاری برای شناخت و پاسداشت آن تأسیس شده است و از سوی دیگر، کسانی و برای اهدافی به تحریف روایات پرداختند و آفات و آسیب‌هایی پدید آوردند، افزوده است: «در چنین فضایی، قواعد عمومی شناسایی روایات صحیح از سقیم پدید آمد و مسئله نقد سندی و رجالی رایج شد و اندیشوران، روایات ساختگی و نفوذی («الموضوعات» و «المندسّات») را از روایات دیگر جدا کردند. ولی مهم‌تر از بحث [[سند حدیث|سندی]]، بررسی محتوای روایت است که به آن کمتر توجه شده است و برای جداسازی حق از باطل باید روایات را بر ضوابط استوار ([[قرآن کریم]]، سنت [[متواتر]] یا [[حدیث مستفیض|مستفیض]]، [[عقل]] قطعی و خلل‌ناپذیر، [[اجماع]] مسلمانان و [[تاریخ]] درست و معتبر) عرضه کنیم و ما در این کتاب، از همین روش استفاده می‌کنیم. در کتاب حاضر، روایات چهل نفر از [[صحابه]] را برطبق ضوابط مذکور پردازش می‌کنیم و مباحث را بر اساس نظم زمانی و تاریخ وفات اصحاب می‌آوریم.»
  
==منابع بیشتر==
+
آیت اللَّه سبحانی در مقدمه این کتاب یادآور می‌شود که همه احادیث صحابه قابل قبول نیست، مگر اینکه با معیارهای قرآن، سنت متواتر، عقل، اجماع و تاریخ صحیح مخالف نباشند.
 +
نوسینده از ۱۲۸ منبع حدیثی که عمدتا از منابع [[اهل سنت]] است، استفاده کرده است.
 +
== محتوای کتاب ==
 +
مطالب این کتاب، از مقدمه‌ای علمی و ۴۰ بخش تشکیل شده است. مقدمه شامل این مباحث است: جایگاه سنت نبوی، اهمیت دادن [[پیامبر اسلام|پیامبر]] به تدوین [[حدیث]]، منع شرعی از نگارش حدیث، عوامل بی‌اعتنایی به تدوین حدیث، پیرایش سنت نبوی، روش‌های پردازش و پیرایش، روش ما در سنّت‌سنجی و کتاب صحیحی جز قرآن مجید نیست.
  
نك: مجله «علوم حديث» فارسي، شماره 11، ص 173 ــ 178، مقاله آقاي اسلامي در معرفي كتاب مذكور.
+
نویسنده سپس در ۴۰ بخش، زندگی چهل [[صحابی]] را با اختصار معرفی می‌کند و بعد بعضی از احادیث درست و سودمندش را می‌آورد و آنگاه به برخی از روایات نادرست و ضعیفش می‌پردازد و آن را علمی و استدلالی نقد می‌کند. وی احادیث هر صحابی را در دو بخش «احادیثه السقیمه» و «من روائع احادیثه» ذکر می کند.
  
==منبع==
+
برای نمونه، در مورد [[ابوموسی اشعری]] (درگذشته ۴۲ ق) می گوید: او عبدالله بن قیس بن سلیم از بنی‌اشعر و قحطانی است. در [[مکه]] اسلام آورد و گویند که به سرزمین [[حبشه]] مهاجرت کرد و... صواب این است که او از مهاجران به حبشه نبود و... . ما هرچند سخن ابن عبدالبر مالکی قرطبی را تأیید می‌کنیم که ابوموسی اشعری، منحرف بود و با [[امام علی]](علیه السلام) دشمنی داشت، ولی تعلیل او - که چون حضرت علی(ع) وی را عزل کرد و از کارگزاران خود قرار نداد - درست نیست؛ زیرا ابوموسی در زمانی که از سوی امام علی(ع) والی بر [[کوفه]] بود به دشمنی با آن حضرت پرداخت و با پیمان‌شکنان ([[طلحه]] و [[زبیر]]) همراه شد و... .
ابوالفضل حافظیان، كتابشناسي دراية شيعه علم دراية الحديث، در دسترس در [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/50113/كتابشناسي_دراية_شيعه_علم_دراية_الحديث  کتابخانه دیجیتال اهل البیت علیهم السلام]، بازیابی:12 بهمن 1391
 
  
==متن کتاب الحديث النبوي بين الرواية و الدراية==
+
آیت‌الله جعفر سبحانی سپس ۷ روایت از احادیث بی‌اشکال ابوموسی را نقل کرده است، از جمله: «کلُّکم راع و کلّکم مسؤول عن رعیته». همچنین نویسنده، ۷ مورد دیگر از احادیث اشعری را آورده است که محتوایش نقص و اشکال دارد و نسبت دادن آن به پیامبر(ص) صحیح نیست.
[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/60816/الحديث-النبوي-بين-الرواية-و-الدراية  الحديث النبوي بين الرواية و الدراية]
+
 
[[رده:منابع علوم حدیث]]
+
==منابع==
 +
 
 +
* کتابشناسی درایة شیعه؛ علم درایة الحدیث، ابوالفضل حافظیان.
 +
* "الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة"، ویکی نور.
 +
*"آشنایی با کتاب الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة، علی حسن‌نیا، حدیث اندیشه، بهار ۱۳۸۱.
 +
[[رده:کتابهای علوم حدیث]][[رده:منابع حدیثی]]
 +
[[رده:آثار جعفر سبحانی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۴۷

الحديث النبوي.jpg
نویسنده جعفر سبحانی
موضوع علم درایة الحدیث
زبان عربی
تعداد جلد ۱

الحديث النبوی بين الرواية و الدراية

کتاب «الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة؛ دراسة موضوعیة منهجیة لأحادیث أربعین صحابیا علی ضوء الکتاب، السنة، العقل، اتفاق الأمة و التاریخ» تألیف آیت‌اللّه جعفر سبحانی (متولد ۱۳۰۸ ش)، کتاب مفصلی است به زبان عربی در بازشناسی احادیث سره از ناسره و ارائه ملاکهایی برای این کار. مؤلف در این کتاب احادیث نبوی منقول از چهل صحابی نامدار را ارزیابی کرده و دلائل ضعف یا قوت آنها را بر اساس قرآن، سنت، عقل، اجماع و تاریخ، باز می‌نمایاند.

مؤلف

آیت الله جعفر سبحانی (متولد ۱۳۰۸ ش)، فقیه، اصولی، متکلم، مفسر و از مراجع معظم تقلید شیعه و اساتید بزرگ حوزه‌های علمیه است. او از شاگردان علمای بزرگی چون آیت الله بروجردى، سید محمد حجت کوه‌کمرى، علامه طباطبائى و امام خمینی بوده است.

عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسى، مشارکت در «مجله مکتب اسلام» و تأسیس «مؤسسه تحقیقاتی امام صادق علیه‌السلام»، از جمله فعالیت‌های اجتماعی آیت الله سبحانى است.

ایشان علاوه بر تدریس فقه، اصول، فلسفه، کلام، رجال، تفسیر، درایه، تاریخ اسلام و تشیع، ملل و نحل و ادبیات، در هر یک از این‌ رشته‌ها آثار مفید و متعددى را به جامعه اسلامى تقدیم نموده است. از جمله تألیفات ایشان می توان به کتاب‌های فروغ ابدیت، منشور جاوید، آیین وهابیت، تاریخ الفقه الاسلامی ادواره، جواهر الفقه و کلیات فی علم الرجال اشاره نمود.

هدف و روش تألیف

نویسنده، با اشاره به اینکه سنت نبوی، دومین منبع عقیده و شریعت است و در نزد مسلمانان، جایگاه والایی دارد و علوم بسیاری برای شناخت و پاسداشت آن تأسیس شده است و از سوی دیگر، کسانی و برای اهدافی به تحریف روایات پرداختند و آفات و آسیب‌هایی پدید آوردند، افزوده است: «در چنین فضایی، قواعد عمومی شناسایی روایات صحیح از سقیم پدید آمد و مسئله نقد سندی و رجالی رایج شد و اندیشوران، روایات ساختگی و نفوذی («الموضوعات» و «المندسّات») را از روایات دیگر جدا کردند. ولی مهم‌تر از بحث سندی، بررسی محتوای روایت است که به آن کمتر توجه شده است و برای جداسازی حق از باطل باید روایات را بر ضوابط استوار (قرآن کریم، سنت متواتر یا مستفیض، عقل قطعی و خلل‌ناپذیر، اجماع مسلمانان و تاریخ درست و معتبر) عرضه کنیم و ما در این کتاب، از همین روش استفاده می‌کنیم. در کتاب حاضر، روایات چهل نفر از صحابه را برطبق ضوابط مذکور پردازش می‌کنیم و مباحث را بر اساس نظم زمانی و تاریخ وفات اصحاب می‌آوریم.»

آیت اللَّه سبحانی در مقدمه این کتاب یادآور می‌شود که همه احادیث صحابه قابل قبول نیست، مگر اینکه با معیارهای قرآن، سنت متواتر، عقل، اجماع و تاریخ صحیح مخالف نباشند. نوسینده از ۱۲۸ منبع حدیثی که عمدتا از منابع اهل سنت است، استفاده کرده است.

محتوای کتاب

مطالب این کتاب، از مقدمه‌ای علمی و ۴۰ بخش تشکیل شده است. مقدمه شامل این مباحث است: جایگاه سنت نبوی، اهمیت دادن پیامبر به تدوین حدیث، منع شرعی از نگارش حدیث، عوامل بی‌اعتنایی به تدوین حدیث، پیرایش سنت نبوی، روش‌های پردازش و پیرایش، روش ما در سنّت‌سنجی و کتاب صحیحی جز قرآن مجید نیست.

نویسنده سپس در ۴۰ بخش، زندگی چهل صحابی را با اختصار معرفی می‌کند و بعد بعضی از احادیث درست و سودمندش را می‌آورد و آنگاه به برخی از روایات نادرست و ضعیفش می‌پردازد و آن را علمی و استدلالی نقد می‌کند. وی احادیث هر صحابی را در دو بخش «احادیثه السقیمه» و «من روائع احادیثه» ذکر می کند.

برای نمونه، در مورد ابوموسی اشعری (درگذشته ۴۲ ق) می گوید: او عبدالله بن قیس بن سلیم از بنی‌اشعر و قحطانی است. در مکه اسلام آورد و گویند که به سرزمین حبشه مهاجرت کرد و... صواب این است که او از مهاجران به حبشه نبود و... . ما هرچند سخن ابن عبدالبر مالکی قرطبی را تأیید می‌کنیم که ابوموسی اشعری، منحرف بود و با امام علی(علیه السلام) دشمنی داشت، ولی تعلیل او - که چون حضرت علی(ع) وی را عزل کرد و از کارگزاران خود قرار نداد - درست نیست؛ زیرا ابوموسی در زمانی که از سوی امام علی(ع) والی بر کوفه بود به دشمنی با آن حضرت پرداخت و با پیمان‌شکنان (طلحه و زبیر) همراه شد و... .

آیت‌الله جعفر سبحانی سپس ۷ روایت از احادیث بی‌اشکال ابوموسی را نقل کرده است، از جمله: «کلُّکم راع و کلّکم مسؤول عن رعیته». همچنین نویسنده، ۷ مورد دیگر از احادیث اشعری را آورده است که محتوایش نقص و اشکال دارد و نسبت دادن آن به پیامبر(ص) صحیح نیست.

منابع

  • کتابشناسی درایة شیعه؛ علم درایة الحدیث، ابوالفضل حافظیان.
  • "الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة"، ویکی نور.
  • "آشنایی با کتاب الحدیث النبوی بین الروایة و الدرایة، علی حسن‌نیا، حدیث اندیشه، بهار ۱۳۸۱.