فخار بن معد موسوی: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | {{خوب}} |
| − | + | '''سید فِخار بن معد موسوی''' (م، ۶۳۰ ق) معروف به «ابن معدّ»، فقیه، اصولی، محدث و ادیب بزرگ [[امامیه]] در قرن هفتم هجری و از شاگردان [[ابن ادریس حلی]] بود. مهمترین اثر ابن معدّ، کتاب «[[ایمان ابی طالب (کتاب)|الحجة على الذاهب إلى تکفیر أبی‌طالب]]» است که در آن نسبت [[کفر]] به [[ابوطالب علیه السلام|حضرت ابوطالب]] را رد می‌کند. عالمان بزرگی چون [[محقق حلی|محقق حلى]] (صاحب [[شرایع الاسلام (کتاب)|شرایع الإسلام]]) و [[سید بن طاووس|سید بن طاووس]] از شاگردان او هستند. | |
| + | {{شناسنامه عالم | ||
| + | ||نام کامل = '''سید فخار بن معد موسوی''' | ||
| + | ||تصویر= | ||
| + | ||زادروز = | ||
| + | |زادگاه = [[حله]] | ||
| + | |وفات = ۶۳۰ قمری | ||
| + | |مدفن = [[کربلا]]، [[حرم امام حسین علیه السلام|حرم امام حسین]] | ||
| + | |اساتید = [[ابن ادریس حلی|ابن ادریس حلى]]، [[ابوالفضل شاذان بن جبرئیل قمى|شاذان بن جبرئیل قمى]]، [[یحیی بن بطریق|یحیى بن بطریق حلى]]، [[ابن شهر آشوب|ابن شهرآشوب مازندرانى]]،... | ||
| + | |شاگردان = [[محقق حلی|محقق حلى]]، [[سید بن طاووس|سید علی بن طاووس]]، [[سید احمد بن طاووس]]، [[ابن سعيد حلی|یحیى بن سعید حلى]]،... | ||
| + | |آثار = [[ایمان ابی طالب (کتاب)|الحجة على الذاهب إلى تکفیر أبی‌طالب]]، الروضة فی الفضائل و المعجزات، المقباس فی فضائل بنی العباس،... | ||
| + | }} | ||
| + | ==ولادت و خاندان== | ||
| + | سید شمس الدین فِخار بن مَعَد موسوی، از علمای قرن ششم و هفتم در [[حله]] است. نسب وى با ده واسطه به [[امام موسی کاظم علیه السلام|امام موسى بن جعفر]] علیه‌السلام مى‌رسد. پدر او از بزرگان و شخصیت‌هاى برجستۀ زمان خویش به شمار مى‌رفت و سید فخار در ابتدا افتخار شاگردى محضر پدر را داشت. | ||
| − | + | سید فخار دو برادر داشت، یکى احمد بن معد که مردى پرهیزکار و با [[تقوا]] و شاعر بود و دیگر محمد بن معد که مانند برادر خویش از فقهاى [[امامیه|امامیه]] و علماى حله قلمداد مى‌شد. | |
| − | + | فرزند او عبدالحمید بن فخار بن معد نیز از فضلا و [[محدث|محدثین]] شیعه بوده و کتابى نیز از او نقل شده است. على بن عبدالحمید هم که نوۀ سید فخار است، از جمله فقها و نامداران عصر خویش بوده و کتاب ارزشمند «الأنوار المضیئة» در شرح زندگانى و فضائل [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام زمان]] عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف از او به یادگار مانده است که یکى از منابع و مآخذ [[بحارالأنوار (کتاب)|بحار الانوار]] هم مى‌باشد. | |
| − | + | ==اساتید== | |
| + | سید فخار بن معد که در [[حله]]، مهد علم و دانش پرورش یافته بود به اساتید آن دیار اکتفا نکرد و براى کسب دانش به [[کربلا|کربلا]]، [[نجف]]، [[کوفه|کوفه]] و [[بغداد]] نیز مهاجرت نمود و از اساتید آن شهرها نیز بهره‌ها برگرفت. | ||
| − | + | در کتب رجال بیش از ۲۰ نفر از بزرگان نام برده شده که سید از آنان [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] نقل حدیث گرفته، از جمله: | |
| − | + | #پدر بزرگوارش، سید معد موسوى | |
| + | #[[ابن ادریس حلی|ابن ادریس حلى]] (م، ۵۹۸ ق) | ||
| + | #[[ابوالفضل شاذان بن جبرئیل قمى|شاذان بن جبرئیل قمى]] | ||
| + | #ابومنصور، حسن بن معیه علوى | ||
| + | #[[یحیی بن بطریق|یحیى بن حسن بن بطریق حلى]]، صاحب کتاب «[[عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار (کتاب)|عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار]]» | ||
| + | #ابن سکون حلى | ||
| + | #سید قریش بن مهنّا | ||
| + | #[[ابن شهر آشوب|محمد بن شهر آشوب مازندرانى]]، نویسنده کتاب «[[مناقب ابن شهر آشوب (کتاب)|المناقب]]» | ||
| + | |||
| + | ==شاگردان== | ||
| + | عالمان بزرگی در محضر سید فخار بن معد پرورش یافتند؛ برخی از شاگردان او عبارتند از: | ||
| + | |||
| + | #[[محقق حلی|محقق حلى]]، صاحب کتاب «[[شرایع الاسلام (کتاب)|شرایع الإسلام]]» | ||
| + | #شیخ سدیدالدین حلى، پدر [[علامه حلی|علامۀ حلى]] | ||
| + | #[[سید بن طاووس|سید رضى‌الدین على بن طاووس]] | ||
| + | #[[سید احمد بن طاووس|سید جمال‌الدین احمد بن طاووس]] | ||
| + | #[[ابن سعيد حلی|یحیى بن احمد حلى]]، پسر عموى [[محقق حلى]] | ||
| + | #فرزندش سید عبدالحمید بن فخار | ||
| + | |||
| + | ==آثار و تألیفات== | ||
| + | آنچه از کتب و نوشته‌هاى فخار بن معد موسوی به دست آمده عبارت است از: | ||
| + | |||
| + | #[[ایمان ابی طالب (کتاب)|الحجة على الذاهب إلى تکفیر أبی‌طالب]]، یا «إیمان أبی‌طالب»؛ ابن معد در این کتاب با اظهار دلایلی استوار، نسبت [[کفر]] به حضرت [[ابوطالب علیه السلام|ابوطالب]] علیه‌السلام را رد نموده و پس از اتمام آن را برای [[ابن ابی الحدید]] معروف ارسال می دارد که او پس از مطالعه کتاب، پشت آن اشعاری در مدح جناب ابوطالب نوشته و مسترد می دارد. | ||
| + | #الروضة فی الفضائل و المعجزات. | ||
| + | #المقباس فی فضائل بنی العباس. | ||
| + | |||
| + | ==شخصیت علمى== | ||
| + | فخار بن معد با هم‌شاگردى خود، [[ابن نما|ابن نما حلی]]، دو شاگرد ممتاز [[ابن ادریس حلی|ابن ادریس]] مى‌باشند و نگهبان و حافظ مکتب فقهى او و ادامه دهندۀ آن به شمار مى‌روند. | ||
| + | |||
| + | ابن ادریس اولین کسى بود که پس از یک قرن در مقابل فتاواى [[شیخ طوسی|شیخ طوسى]] ایستاد و با دیدۀ تحقیق و نقد به آنها نظر افکند؛ چرا که قبل از او به خاطر عظمت مقام شیخ طوسى، هیچ یک از فقها به خود اجازۀ مخالفت با شیخ را نمى‌داد و فتاواى او نوعى تقدیس پیدا کرده بود. «فخار بن معد» نیز، که در مکتب ابن ادریس پرورش یافته بود، راه استاد را ادامه داد و مکتب استاد را به نهایت درجۀ شکوفایى رساند و در این مورد دنباله رو استاد خویش بود. | ||
| + | |||
| + | شمس الدین فخار موسوی، با تاج الدین ابن زهره معاصر بود که او در کتاب غایة الاختصار، سید شمس الدین موسوی را ادیبی ماهر و فقیهی فاضل و نسّابه بی مانند معرفی نموده و اضافه می کند در اصول و فروع و [[حدیث]] و [[علم رجال|رجال]] مهارت دارد. | ||
| + | |||
| + | سید فخار نه تنها [[فقیه|فقیه]] و اصولى بود، بلکه شاعر و ادیبى بزرگ و مورخى توانا نیز به شمار مى‌رفت و در شمار علماى نسّابه قلمداد مى‌شود. | ||
| + | |||
| + | ==وفات== | ||
| + | سید فخار بن معد موسوی که عمر خویش را در راه خدمت به [[عترت]] پیامبر اکرم صلى‌الله‌علیه‌وآله صرف نمود، در سال ۶۳۰ هجرى و در شب هفدهم ماه مبارک [[ماه رمضان|رمضان]] به سوى معبود شتافت. پیکر مطهر او را در [[کربلا|کربلا]] و در [[حرم امام حسین علیه السلام|حرم امام حسین]] علیه‌السلام به خاک سپردند. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | |||
| + | *"موسوی، سید فخار بن معد"، ویکی نور. | ||
| + | *پایگاه شعائر. | ||
| + | {{سنجش کیفی | ||
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= خوب | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= خوب | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= ضعیف | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= متوسط | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= متوسط | ||
| + | |رده=دارد | ||
| + | }} | ||
[[رده: علمای قرن هفتم]] | [[رده: علمای قرن هفتم]] | ||
| − | [[رده: | + | [[رده: علماء شیعه]] |
| + | [[رده:فقیهان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۳۸
سید فِخار بن معد موسوی (م، ۶۳۰ ق) معروف به «ابن معدّ»، فقیه، اصولی، محدث و ادیب بزرگ امامیه در قرن هفتم هجری و از شاگردان ابن ادریس حلی بود. مهمترین اثر ابن معدّ، کتاب «الحجة على الذاهب إلى تکفیر أبی‌طالب» است که در آن نسبت کفر به حضرت ابوطالب را رد می‌کند. عالمان بزرگی چون محقق حلى (صاحب شرایع الإسلام) و سید بن طاووس از شاگردان او هستند.
| نام کامل | سید فخار بن معد موسوی |
| زادگاه | حله |
| وفات | ۶۳۰ قمری |
| مدفن | کربلا، حرم امام حسین |
|
| |
| اساتید |
ابن ادریس حلى، شاذان بن جبرئیل قمى، یحیى بن بطریق حلى، ابن شهرآشوب مازندرانى،... |
| شاگردان |
محقق حلى، سید علی بن طاووس، سید احمد بن طاووس، یحیى بن سعید حلى،... |
| آثار |
الحجة على الذاهب إلى تکفیر أبی‌طالب، الروضة فی الفضائل و المعجزات، المقباس فی فضائل بنی العباس،... |
ولادت و خاندان
سید شمس الدین فِخار بن مَعَد موسوی، از علمای قرن ششم و هفتم در حله است. نسب وى با ده واسطه به امام موسى بن جعفر علیه‌السلام مى‌رسد. پدر او از بزرگان و شخصیت‌هاى برجستۀ زمان خویش به شمار مى‌رفت و سید فخار در ابتدا افتخار شاگردى محضر پدر را داشت.
سید فخار دو برادر داشت، یکى احمد بن معد که مردى پرهیزکار و با تقوا و شاعر بود و دیگر محمد بن معد که مانند برادر خویش از فقهاى امامیه و علماى حله قلمداد مى‌شد.
فرزند او عبدالحمید بن فخار بن معد نیز از فضلا و محدثین شیعه بوده و کتابى نیز از او نقل شده است. على بن عبدالحمید هم که نوۀ سید فخار است، از جمله فقها و نامداران عصر خویش بوده و کتاب ارزشمند «الأنوار المضیئة» در شرح زندگانى و فضائل امام زمان عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشریف از او به یادگار مانده است که یکى از منابع و مآخذ بحار الانوار هم مى‌باشد.
اساتید
سید فخار بن معد که در حله، مهد علم و دانش پرورش یافته بود به اساتید آن دیار اکتفا نکرد و براى کسب دانش به کربلا، نجف، کوفه و بغداد نیز مهاجرت نمود و از اساتید آن شهرها نیز بهره‌ها برگرفت.
در کتب رجال بیش از ۲۰ نفر از بزرگان نام برده شده که سید از آنان اجازه نقل حدیث گرفته، از جمله:
- پدر بزرگوارش، سید معد موسوى
- ابن ادریس حلى (م، ۵۹۸ ق)
- شاذان بن جبرئیل قمى
- ابومنصور، حسن بن معیه علوى
- یحیى بن حسن بن بطریق حلى، صاحب کتاب «عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار»
- ابن سکون حلى
- سید قریش بن مهنّا
- محمد بن شهر آشوب مازندرانى، نویسنده کتاب «المناقب»
شاگردان
عالمان بزرگی در محضر سید فخار بن معد پرورش یافتند؛ برخی از شاگردان او عبارتند از:
- محقق حلى، صاحب کتاب «شرایع الإسلام»
- شیخ سدیدالدین حلى، پدر علامۀ حلى
- سید رضى‌الدین على بن طاووس
- سید جمال‌الدین احمد بن طاووس
- یحیى بن احمد حلى، پسر عموى محقق حلى
- فرزندش سید عبدالحمید بن فخار
آثار و تألیفات
آنچه از کتب و نوشته‌هاى فخار بن معد موسوی به دست آمده عبارت است از:
- الحجة على الذاهب إلى تکفیر أبی‌طالب، یا «إیمان أبی‌طالب»؛ ابن معد در این کتاب با اظهار دلایلی استوار، نسبت کفر به حضرت ابوطالب علیه‌السلام را رد نموده و پس از اتمام آن را برای ابن ابی الحدید معروف ارسال می دارد که او پس از مطالعه کتاب، پشت آن اشعاری در مدح جناب ابوطالب نوشته و مسترد می دارد.
- الروضة فی الفضائل و المعجزات.
- المقباس فی فضائل بنی العباس.
شخصیت علمى
فخار بن معد با هم‌شاگردى خود، ابن نما حلی، دو شاگرد ممتاز ابن ادریس مى‌باشند و نگهبان و حافظ مکتب فقهى او و ادامه دهندۀ آن به شمار مى‌روند.
ابن ادریس اولین کسى بود که پس از یک قرن در مقابل فتاواى شیخ طوسى ایستاد و با دیدۀ تحقیق و نقد به آنها نظر افکند؛ چرا که قبل از او به خاطر عظمت مقام شیخ طوسى، هیچ یک از فقها به خود اجازۀ مخالفت با شیخ را نمى‌داد و فتاواى او نوعى تقدیس پیدا کرده بود. «فخار بن معد» نیز، که در مکتب ابن ادریس پرورش یافته بود، راه استاد را ادامه داد و مکتب استاد را به نهایت درجۀ شکوفایى رساند و در این مورد دنباله رو استاد خویش بود.
شمس الدین فخار موسوی، با تاج الدین ابن زهره معاصر بود که او در کتاب غایة الاختصار، سید شمس الدین موسوی را ادیبی ماهر و فقیهی فاضل و نسّابه بی مانند معرفی نموده و اضافه می کند در اصول و فروع و حدیث و رجال مهارت دارد.
سید فخار نه تنها فقیه و اصولى بود، بلکه شاعر و ادیبى بزرگ و مورخى توانا نیز به شمار مى‌رفت و در شمار علماى نسّابه قلمداد مى‌شود.
وفات
سید فخار بن معد موسوی که عمر خویش را در راه خدمت به عترت پیامبر اکرم صلى‌الله‌علیه‌وآله صرف نمود، در سال ۶۳۰ هجرى و در شب هفدهم ماه مبارک رمضان به سوى معبود شتافت. پیکر مطهر او را در کربلا و در حرم امام حسین علیه‌السلام به خاک سپردند.
منابع
- "موسوی، سید فخار بن معد"، ویکی نور.
- پایگاه شعائر.
