روز عاشورا: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| سطر ۲: | سطر ۲: | ||
==شرح واقعه عاشورا== | ==شرح واقعه عاشورا== | ||
| − | با [[ | + | با مرگ [[معاویه]] در سال 60 هجری پسرش [[یزید بن معاویه|یزید]] بر مسند [[خلافت]] تکیه زد و مردم با وی بیعت کردند. آنگاه یزید با ارسال نامه‌ای به حاکم [[مدینه]] از او خواست تا از بزرگان [[قریش]] از جمله امام حسین علیه السلام بیعت بگیرد.<ref>تراثنا، ش 164/10</ref> |
| − | اما وقتی حاکم | + | اما وقتی حاکم مدینه از امام حسین علیه‌السلام بیعت خواست حضرت از بیعت امتناع نموده و شبانه از مدینه عازم [[مكه|مکه]] گردیدند. |
| − | در این حین مردم [[کوفه]] که در [[عراق]] از مرگ | + | در این حین مردم [[کوفه]] که در [[عراق]] از مرگ معاویه و امتناع امام حسین علیه‌السلام از بیعت یزید اطلاع یافتند نامه‌های فراوان در پشتیبانی از امام حسین علیه‌السلام امضاء کردند و آن حضرت را به کوفه فراخواندند.<ref>مروج الذهب 64/3</ref> |
| − | |||
| + | از طرفی یزید پس از اطلاع از سفر [[حج]] امام، مزدوران خود را بسیج کرد تا امام حسین علیه‌السلام را در شهر مکه ترور نمایند. چون امام علیه‌السلام از توطئه سوء قصد به جان مبارکش آگاهی یافت از سر حفظ حرمت و قداست بیت الله الحرام مناسک حج را به اضطرار پایان برد و به روز هشتم [[ذی الحجه]] سال 60 هجری از مکه به همراه خانواده و نزدیکان و یاران خود به سمت عراق حرکت نمود.<ref>الارشاد/ 218</ref> اما پيش از رسيدن به كوفه، در كربلا به محاصره نيروهاى [[عبیدالله بن زیاد|ابن زياد]] به سرکردگی [[عمر بن سعد]] در آمد و چون حاضر نشد ذلّت تسليم و بيعت با حكومت غاصب و ظالم يزيدى را بپذيرد، سپاه كوفه در روز دهم محرم معروف به روز '''عاشورا''' با او وارد جنگی نابرابر شدند. به طوری که سپاهیان عمر بن سعد را سی هزار نفر و تعداد یاران حسین علیه السلام را بین 72 تا 154 نفر گزارش نموده اند. | ||
| + | امام حسین و يارانش روز عاشورا، لب تشنه، با رشادتى شگفت مردانه تا آخرين نفر جنگيدند و به شهادت رسيدند و بازماندگان اين قافله، به اسارت در آمده به كوفه برده شدند.<ref> جواد محدثى، فرهنگ عاشورا </ref> | ||
| + | ==عاشورا در فرهنگ شیعه== | ||
| + | عاشورا در فرهنگ شيعى، به خاطر واقعه شهادت [[امام حسين]] علیه السلام عظيمترين روز سوگوارى و ماتم به حساب مى آيد كه بزرگترين فاجعه و ستم در مورد خاندان [[پیامبر اسلام|پيامبر]] انجام گرفته و دشمنان [[اسلام]] و [[اهل البیت|اهل بيت]] اين روز را خجسته شمرده به شادى مى پرداختند، امّا پيروان [[خاندان رسالت]]، به سوگ و عزا مى نشينند و بر كشتگان اين روز مى گريند. [[امام صادق]] علیه السلام فرمود: «و امّا يوم عاشورا فيوم اصيب فيه الحسين علیه السلام صريعا بين اصحابه و اصحابه حوله صرعى عراة» <ref> بحار الأنوار، ج 45، ص 95. </ref> عاشورا روزى است كه حسين علیه السلام ميان يارانش كشته بر زمين افتاد، ياران او نيز پيرامون او به خاك افتاده و عريان بودند. | ||
| − | + | [[امام رضا]] علیه السلام فرمود: «من كان عاشورا يوم مصيبته و بكائه جعل الله عزّ و جلّ يوم القيامة يوم فرحه و سروره»،<ref> همان، ج 44، ص 284، وسائل الشيعة، ج 10، ص 394. </ref> هر كس را كه عاشورا روز مصيبت و اندوه و گريه باشد، خداوند قيامت را روز شادى او قرار مى دهد. | |
| − | + | در «[[زيارت عاشورا]]» درباره اين روز غم انگيز كه [[بنی امیه|امويان]] آن را مبارك مى دانستند، آمده است: «اللّهم هذا يوم تبرّكت به بنو اميّة...». پروردگارا این روز؛ روزى است كه مبارک می دانستند آن را بنى امیه... . | |
==زنده نگاه داشتن واقعه عاشورا== | ==زنده نگاه داشتن واقعه عاشورا== | ||
| − | [[امامان | + | [[ائمه اطهار|امامان]] شيعه، ياد اين روز را زنده مى داشتند، مجلس برپا مى كردند، بر [[امام حسین|حسين بن على]] علیه السلام مى گريستند، آن حضرت را زيارت مى كردند و به زيارت او تشويق و امر مى كردند و روز اندوهشان بود. از جمله آداب اين روز، ترك لذّتها، دنبال كار نرفتن، پرداختن به سوگوارى و گريه، تا ظهر چيزى نخوردن و نياشاميدن، چيزى براى خانه ذخيره نكردن، حالت صاحبان عزا و ماتم داشتن و ... است.<ref> [[وسائل الشيعة]]، ج 10، ص 394، سفينة البحار، ج 2، ص 196. </ref> |
| − | در دوران سلطه | + | در دوران سلطه امويان و [[عباسيان]]، شرايط اجتماعى اجازه مراسم رسمى و گسترده در سوگ [[امام حسین|ابا عبد الله الحسين]] را نمى داد، امّا هر جا كه شيعيان، قدرت و فرصتى يافته اند، سوگوارى پرشور و دامنه دارى در ايّام عاشورا به راه انداخته اند. در تاريخ است كه [[معز الدّوله ديلمى]] اهل بغداد را به برگزارى مراسم سوگ و نوحه براى سيد الشهدا علیه السلام وادار ساخت و دستور داد كه بازارها را ببندند و كارها را تعطيل كنند و هيچ طبّاخى غذايى نپزد و زنان سياهپوش بيرون آيند و به عزادارى و نوحه بپردازند. اين كار را چندين سال ادامه داد و [[اهل سنت|اهل سنّت]] نتوانستند جلوى آن را بگيرند، چون كه حكومت، شيعى بود.<ref> سفينة البحار، ج 2، ص 196. </ref> |
| − | «عاشورا» در بین شیعیان بعنوان تجلّى روز درگيرى حق و باطل و روز فداكارى و جانبازى در راه دين و عقيده، شناخته شده است. <ref> جواد محدثى، فرهنگ عاشورا </ref> | + | «عاشورا» در بین شیعیان بعنوان تجلّى روز درگيرى [[حق]] و [[باطل]] و روز فداكارى و جانبازى در راه [[دین|دين]] و عقيده، شناخته شده است. <ref> جواد محدثى، فرهنگ عاشورا </ref> |
| − | == عاشورا نمایشگر فضائل و رذائل اخلاقی== | + | ==عاشورا نمایشگر فضائل و رذائل اخلاقی== |
| − | قیام امام حسین علیه السلام از سویی تجلی گاه خصلت های پاک انسانی و فضایل اخلاقی در جبهه حق، و از سوی دیگر محل بروز و ظهور رذایل اخلاقی در جبهه باطل است. عاشورا، میدان مسابقه خصلت های پاکی است که ریشه در افکار درخشان رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم دارد. حسین علیه السلام و یاران وفادارش، برای احیاء این خصلت ها قیام کردند و به همین خصایل نیز مشهور شدند. در جبهه مقابل نیز، دشمنان گرفتار رذیله های اخلاقی بودند و به همان رذایل معروف شدند. | + | قیام امام حسین علیه السلام از سویی تجلی گاه خصلت های پاک انسانی و فضایل اخلاقی در جبهه حق، و از سوی دیگر محل بروز و ظهور رذایل اخلاقی در جبهه باطل است. عاشورا، میدان مسابقه خصلت های پاکی است که ریشه در افکار درخشان [[پیامبر اسلام|رسول گرامی اسلام]] صلی الله علیه و آله و سلم دارد. حسین علیه السلام و یاران وفادارش، برای احیاء این خصلت ها قیام کردند و به همین خصایل نیز مشهور شدند. در جبهه مقابل نیز، دشمنان گرفتار رذیله های اخلاقی بودند و به همان رذایل معروف شدند. |
| − | فضائلی همچون : ایمان، تصدیق، رجاء، رضا، وفا، صبر، عدل، تعهد و احساس مسؤولیت، توکل و زهد که جبهه حق نمایشگر آن بود و رذائلی همچون: کفر، جور، حرص بر دنیا، حماقت، هتک حرمت، جحود، حقد و کینه، مکر و خدعه، فسق و قساوت و سنگدلی که جبهه باطل نمایشگر آن بود.<ref> عاشورا، نمايشگاه فضايل و رذايل اخلاقى، نشريه خُلُق، آذر و دى 1388 - شماره 14 </ref> | + | فضائلی همچون: ایمان، تصدیق، رجاء، رضا، وفا، صبر، عدل، تعهد و احساس مسؤولیت، توکل و زهد که جبهه حق نمایشگر آن بود و رذائلی همچون: کفر، جور، حرص بر دنیا، حماقت، هتک حرمت، جحود، حقد و کینه، مکر و خدعه، فسق و قساوت و سنگدلی که جبهه باطل نمایشگر آن بود.<ref> عاشورا، نمايشگاه فضايل و رذايل اخلاقى، نشريه خُلُق، آذر و دى 1388 - شماره 14 </ref> |
==عاشورا در دوران جاهلیت== | ==عاشورا در دوران جاهلیت== | ||
| − | عاشورا در تاريخ [[جاهليّت]] عرب، از روزهاى عيد رسمى و ملّى بوده و در آن روزگار، در چنين روزى روزه مى گرفتند، روز جشن ملّى و مفاخره و شادمانى بوده است و در چنين روزى لباسهاى فاخر مى پوشيدند و چراغانى و خضاب مى كردند. در جاهليّت، اين روز را [[روزه]] مى گرفتند. در اسلام، با تشريع روزه | + | عاشورا در تاريخ [[جاهلیت|جاهليّت]] عرب، از روزهاى عيد رسمى و ملّى بوده و در آن روزگار، در چنين روزى روزه مى گرفتند، روز جشن ملّى و مفاخره و شادمانى بوده است و در چنين روزى لباسهاى فاخر مى پوشيدند و چراغانى و خضاب مى كردند. در جاهليّت، اين روز را [[روزه]] مى گرفتند. در اسلام، با تشريع روزه [[ماه رمضان]]، آن روزه نسخ شد. |
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | جواد محدثى، فرهنگ | + | جواد محدثى، [[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص:276 |
عاشورا؛ نمايشگاه فضايل و رذايل اخلاقى، نشريه خُلُق، آذر و دى 1388 - شماره 14 | عاشورا؛ نمايشگاه فضايل و رذايل اخلاقى، نشريه خُلُق، آذر و دى 1388 - شماره 14 | ||
| − | |||
نسخهٔ ۷ مارس ۲۰۱۹، ساعت ۰۶:۱۱
روز دهم محرّم را روز عاشورا می گویند. این روز روز شهادت سالار شهيدان، حسین بن علی علیه السلام و فرزندان و اصحاب او در كربلا است. شیعیان جهان این روز را به عزاداری می پردازند. «عشر» به معنای ده و عاشورا به معنای دهم می باشد.
محتویات
شرح واقعه عاشورا
با مرگ معاویه در سال 60 هجری پسرش یزید بر مسند خلافت تکیه زد و مردم با وی بیعت کردند. آنگاه یزید با ارسال نامه‌ای به حاکم مدینه از او خواست تا از بزرگان قریش از جمله امام حسین علیه السلام بیعت بگیرد.[۱]
اما وقتی حاکم مدینه از امام حسین علیه‌السلام بیعت خواست حضرت از بیعت امتناع نموده و شبانه از مدینه عازم مکه گردیدند. در این حین مردم کوفه که در عراق از مرگ معاویه و امتناع امام حسین علیه‌السلام از بیعت یزید اطلاع یافتند نامه‌های فراوان در پشتیبانی از امام حسین علیه‌السلام امضاء کردند و آن حضرت را به کوفه فراخواندند.[۲]
از طرفی یزید پس از اطلاع از سفر حج امام، مزدوران خود را بسیج کرد تا امام حسین علیه‌السلام را در شهر مکه ترور نمایند. چون امام علیه‌السلام از توطئه سوء قصد به جان مبارکش آگاهی یافت از سر حفظ حرمت و قداست بیت الله الحرام مناسک حج را به اضطرار پایان برد و به روز هشتم ذی الحجه سال 60 هجری از مکه به همراه خانواده و نزدیکان و یاران خود به سمت عراق حرکت نمود.[۳] اما پيش از رسيدن به كوفه، در كربلا به محاصره نيروهاى ابن زياد به سرکردگی عمر بن سعد در آمد و چون حاضر نشد ذلّت تسليم و بيعت با حكومت غاصب و ظالم يزيدى را بپذيرد، سپاه كوفه در روز دهم محرم معروف به روز عاشورا با او وارد جنگی نابرابر شدند. به طوری که سپاهیان عمر بن سعد را سی هزار نفر و تعداد یاران حسین علیه السلام را بین 72 تا 154 نفر گزارش نموده اند. امام حسین و يارانش روز عاشورا، لب تشنه، با رشادتى شگفت مردانه تا آخرين نفر جنگيدند و به شهادت رسيدند و بازماندگان اين قافله، به اسارت در آمده به كوفه برده شدند.[۴]
عاشورا در فرهنگ شیعه
عاشورا در فرهنگ شيعى، به خاطر واقعه شهادت امام حسين علیه السلام عظيمترين روز سوگوارى و ماتم به حساب مى آيد كه بزرگترين فاجعه و ستم در مورد خاندان پيامبر انجام گرفته و دشمنان اسلام و اهل بيت اين روز را خجسته شمرده به شادى مى پرداختند، امّا پيروان خاندان رسالت، به سوگ و عزا مى نشينند و بر كشتگان اين روز مى گريند. امام صادق علیه السلام فرمود: «و امّا يوم عاشورا فيوم اصيب فيه الحسين علیه السلام صريعا بين اصحابه و اصحابه حوله صرعى عراة» [۵] عاشورا روزى است كه حسين علیه السلام ميان يارانش كشته بر زمين افتاد، ياران او نيز پيرامون او به خاك افتاده و عريان بودند.
امام رضا علیه السلام فرمود: «من كان عاشورا يوم مصيبته و بكائه جعل الله عزّ و جلّ يوم القيامة يوم فرحه و سروره»،[۶] هر كس را كه عاشورا روز مصيبت و اندوه و گريه باشد، خداوند قيامت را روز شادى او قرار مى دهد.
در «زيارت عاشورا» درباره اين روز غم انگيز كه امويان آن را مبارك مى دانستند، آمده است: «اللّهم هذا يوم تبرّكت به بنو اميّة...». پروردگارا این روز؛ روزى است كه مبارک می دانستند آن را بنى امیه... .
زنده نگاه داشتن واقعه عاشورا
امامان شيعه، ياد اين روز را زنده مى داشتند، مجلس برپا مى كردند، بر حسين بن على علیه السلام مى گريستند، آن حضرت را زيارت مى كردند و به زيارت او تشويق و امر مى كردند و روز اندوهشان بود. از جمله آداب اين روز، ترك لذّتها، دنبال كار نرفتن، پرداختن به سوگوارى و گريه، تا ظهر چيزى نخوردن و نياشاميدن، چيزى براى خانه ذخيره نكردن، حالت صاحبان عزا و ماتم داشتن و ... است.[۷]
در دوران سلطه امويان و عباسيان، شرايط اجتماعى اجازه مراسم رسمى و گسترده در سوگ ابا عبد الله الحسين را نمى داد، امّا هر جا كه شيعيان، قدرت و فرصتى يافته اند، سوگوارى پرشور و دامنه دارى در ايّام عاشورا به راه انداخته اند. در تاريخ است كه معز الدّوله ديلمى اهل بغداد را به برگزارى مراسم سوگ و نوحه براى سيد الشهدا علیه السلام وادار ساخت و دستور داد كه بازارها را ببندند و كارها را تعطيل كنند و هيچ طبّاخى غذايى نپزد و زنان سياهپوش بيرون آيند و به عزادارى و نوحه بپردازند. اين كار را چندين سال ادامه داد و اهل سنّت نتوانستند جلوى آن را بگيرند، چون كه حكومت، شيعى بود.[۸]
«عاشورا» در بین شیعیان بعنوان تجلّى روز درگيرى حق و باطل و روز فداكارى و جانبازى در راه دين و عقيده، شناخته شده است. [۹]
عاشورا نمایشگر فضائل و رذائل اخلاقی
قیام امام حسین علیه السلام از سویی تجلی گاه خصلت های پاک انسانی و فضایل اخلاقی در جبهه حق، و از سوی دیگر محل بروز و ظهور رذایل اخلاقی در جبهه باطل است. عاشورا، میدان مسابقه خصلت های پاکی است که ریشه در افکار درخشان رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم دارد. حسین علیه السلام و یاران وفادارش، برای احیاء این خصلت ها قیام کردند و به همین خصایل نیز مشهور شدند. در جبهه مقابل نیز، دشمنان گرفتار رذیله های اخلاقی بودند و به همان رذایل معروف شدند.
فضائلی همچون: ایمان، تصدیق، رجاء، رضا، وفا، صبر، عدل، تعهد و احساس مسؤولیت، توکل و زهد که جبهه حق نمایشگر آن بود و رذائلی همچون: کفر، جور، حرص بر دنیا، حماقت، هتک حرمت، جحود، حقد و کینه، مکر و خدعه، فسق و قساوت و سنگدلی که جبهه باطل نمایشگر آن بود.[۱۰]
عاشورا در دوران جاهلیت
عاشورا در تاريخ جاهليّت عرب، از روزهاى عيد رسمى و ملّى بوده و در آن روزگار، در چنين روزى روزه مى گرفتند، روز جشن ملّى و مفاخره و شادمانى بوده است و در چنين روزى لباسهاى فاخر مى پوشيدند و چراغانى و خضاب مى كردند. در جاهليّت، اين روز را روزه مى گرفتند. در اسلام، با تشريع روزه ماه رمضان، آن روزه نسخ شد.
پانویس
- ↑ تراثنا، ش 164/10
- ↑ مروج الذهب 64/3
- ↑ الارشاد/ 218
- ↑ جواد محدثى، فرهنگ عاشورا
- ↑ بحار الأنوار، ج 45، ص 95.
- ↑ همان، ج 44، ص 284، وسائل الشيعة، ج 10، ص 394.
- ↑ وسائل الشيعة، ج 10، ص 394، سفينة البحار، ج 2، ص 196.
- ↑ سفينة البحار، ج 2، ص 196.
- ↑ جواد محدثى، فرهنگ عاشورا
- ↑ عاشورا، نمايشگاه فضايل و رذايل اخلاقى، نشريه خُلُق، آذر و دى 1388 - شماره 14
منابع
جواد محدثى، فرهنگ عاشورا، ص:276
عاشورا؛ نمايشگاه فضايل و رذايل اخلاقى، نشريه خُلُق، آذر و دى 1388 - شماره 14
پیوند
ویژه نامه واقعه کربلا، موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت علیهم السلام
 |
|||
| قبل از واقعه | |||
| شرح واقعه |
| ||
| پس از واقعه | |||
| بازتاب واقعه | |||
| وابسته ها | |||
