علامات حتمیه ظهور

تقسیم علایم ظهور امام زمان علیه السلام به حتمی و غیرحتمی برگرفته از روایات ائمه علیهم السلام است؛ علایمی که در روایات، حتمی دانسته شده به معنای حتمیت وقوع آنهاست و علایمی که غیرحتمی معرفی شده اند به معنای این است که ممکن است تحقق پیدا بکنند یا نکنند.

در کتاب «کمال الدین و تمام النعمه» اثر شیخ صدوق روایتی درباره علایم حتمی ذکر شده که سند آن مورد قبول است؛ عمر بن حنظله می گوید: «سمعتُ ابا عبدالله علیه السلام یقول: قبل قیام القائم خمسُ علامات محتومات: الیمانی و السفیانی و الصیحه و قتل النفس الزکیه و الخسف بالبیداء»؛ شنیدم امام صادق علیه السلام می فرمود: قبل از قیام قائم پنج نشانه حتمی خواهد بود: یمانی، سفیانی، صیحه آسمانی، قتل نفس زکیه و خسف بیداء (به معنای فرورفتن لشکر سفیانی در بیداء که زمینی است ما بین مکه و مدینه).

همچنین فضل بن شاذان از ابوحمزه ثمالی نقل می کند: «قُلْتُ لاَبیِ جَعْفَرٍ خُرُوجُ السُّفْیانِی مِنَ الْمَحْتُوم؟ قالَ نَعَمْ وَالنِّداءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِها مِنَ الْمَحتُومِ وَاخْتِلافُ بَنِی الْعَباسِ فِی الدَّوْلَةِ مِنَ الْمحْتُومِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّکِیة مَحْتُومٌ وَ خُرُوجُ الْقائِمِ مِنْ آلِ مُحَّمد مَحْتُومٌ...». به امام باقر علیه السلام عرض کردم: آیا خروج سفیانی حتمی است؟ فرمودند: آری، صیحه آسمانی نیز از علایم حتمی است و طلوع خورشید از مغرب حتمی است. اختلاف بین بنی عباس در رابطه با حکومت، حتمی است. کشته شدن نفس زکیه حتمی است، قیام قائم آل محمد صلی الله علیه وآله حتمی است...».

همچنین در روایات دیگر تعدادی از علایم ذکر شده که آنها نیز قید حتمیت دارند:

• کسوف خورشید در پانزدهم ماه مبارک رمضان و خسوف قمر در آخر آن؛
• طلوع خورشید از مغرب؛
• پیدا شدن کف دست در آسمان.

منابع

• شرایط و علایم ظهور، مهدی یوسفیان.
• سایت تبیان.