لَظى: تفاوت بین نسخهها
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | '''«لَظى»''' از واژگان [[قرآن|قرآنی]]، به معنی آتش یا شعله آتش، و یکی از نامهای [[جهنم]] یا وصف آتش جهنم است. | |
| − | |||
| − | == | + | ==واژهشناسى== |
| − | برخى از واژه | + | برخى از واژه شناسان، واژه «لَظى» را به زبانه و شعله آتش [[تفسیر قرآن|تفسیر]] کرده اند و برخى از آنان آن را به معناى آتش مى دانند. [[خلیل بن احمد فراهیدی|خلیل بن احمد فراهیدى]] مى گوید: «لظى: هو اللهب الخالص»؛<ref>العین: ج۸، ص۱۶۹ (مادّه «لظى»).</ref> لظى، شعله خالص (بدون دود) است. |
| − | + | اما [[ابن منظور]] مى گوید: «اللظى: النار و قیل: اللهب الخالص... و لظى: اسم جهنم -نعوذ باللّه منها- غیرمصروف و هى معرفة لاتنوّن ولاتنصرف للعلمیة والتأنیث، و سمّیت بذلک لأنّها أشدّ النیران»؛<ref>لسان العرب: مادّه «لظى».</ref> لظى، آتش است و گفته شده شعله خالص است. لظى، نام [[جهنم]] است که از آن به خدا پناه مى بریم. این کلمه غیرمنصرف است و تنوین نمى گیرد. غیرمنصرف بودنش به خاطر عَلَم بودن و مؤنّت بودن است. نامیده شدن دوزخ به «لظى» به سبب سختترین آتش بودن آن است. | |
| − | + | بنابراین از نظر واژهشناسى، کلمه «لظى» اگر با تنوین بیاید، صفت آتش است؛ ولى اگر بدون تنوین بیاید، نام عام و یا نام خاصّ آن است. البته از بعضى [[حدیث|احادیث]] استفاده مى شود که لظى نام یکى از درکات [[جهنم|جهنّم]] است.<ref>ر.ک: ص۳۷، ح۲۲.</ref> | |
| − | == | + | ==«لظى» در قرآن== |
| − | واژه | + | واژه «لَظى» یک بار در [[قرآن]] آمده است: {{متن قرآن|«كَلَّا إِنَّهَا لَظَىٰ * نَزَّاعَةً لِلشَّوَىٰ»}}؛<ref>[[سوره معارج]]: آیه ۱۵ـ۱۶.</ref> نه چنین است! آن شعله هاى سوزان آتش است؛ بر کننده پوست سر و اندام است. |
| − | |||
| − | ==پانویس == | + | البته یک بار هم به صورت فعلی آمده است: {{متن قرآن|«فَأَنْذَرْتُكُمْ نَاراً تَلَظَّىٰ»}}؛<ref>[[سوره لیل]]: آیه ۱۴.</ref> و من شما را از آتشى که زبانه مى کشد، بیم مى دهم. |
| + | |||
| + | مرجع ضمیر «إنّها» در این [[آیه]] اگر «نار» باشد، «لظى» معناى وصفى آن را دربر دارد و دیگر نام [[دوزخ]] نخواهد بود، مانند: {{متن قرآن|«فَأَنْذَرْتُكُمْ نَارًا تَلَظَّىٰ»}}؛ و من شما را از آتشى که زبانه مى کشد، بیم مى دهم. | ||
| + | |||
| + | اما اگر ضمیر «إنّها» ضمیر مبهم و یا ضمیر قصّه باشد -چنان که بسیارى از واژهشناسان<ref>ر.ک: العین: ج۸، ص۱۶۹؛ الصحاح: ج۶، ص۲۴۸۲؛ لسان العرب: ج۱۵، ص۲۴۸؛ القاموس المحیط: ج۴، ص۳۸۶؛ مجمع البحرین: ج۴، ص۱۲۲ (مادّه «لظى»).</ref> و مفسران<ref>ر.ک: التبیان فى تفسیر القرآن: ج۱۰، ص۱۱۷؛ تفسیر غریب القرآن: ص۶۵؛ تفسیر الطبرى: ج۱۴، ص۷۴.</ref> گفته اند-، «لظى» نامى از نامهاى دوزخ است. | ||
| + | |||
| + | در [[الکشاف عن حقائق غوامض التنزئل (کتاب)|تفسیر الکشّاف]] درباره مرجع این ضمیر ({{متن قرآن|كَلَّا إِنَّهَا لَظَىٰ}}) آمده: «والضمیر للنار و لم یجر لها ذکر، لأنّ ذکر العذاب دلّ علیها. ویجوز أن یکون ضمیرا مبهما ترجم عنه الخبر، أو ضمیر القصة»؛ مرجع ضمیر نار است. این که از نار اسم برده نشده، براى این است که عذاب ذکر شده بر آن دلالت مى کند. این هم درست است که گفته شود: ضمیر مبهم است و خبر حکایتگر آن است. نیز ممکن است ضمیر قصه باشد.<ref> الکشّاف: ج۶، ص۲۰۷.</ref> | ||
| + | |||
| + | گفتنى است که برخى از [[حدیث|احادیث]] نیز معنای دوم را تأیید مى نماید؛ یعنی اینکه «لظى» نامى از نامهاى دوزخ باشد.<ref>ر.ک: ص۳۵ (فصل یکم: نامهاى دوزخ/ لظى «آتشِ زبانه کش»).</ref> | ||
| + | |||
| + | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
| − | == | + | ==منابع== |
| − | |||
| − | [[رده: واژگان قرآنی]] | + | *بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث، محمد محمدی ریشهری، ج۲، ص۶۱، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۸۹ش. |
| + | {{قرآن}} | ||
| + | [[رده: واژگان قرآنی]][[رده:جهنم]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۳۰
«لَظى» از واژگان قرآنی، به معنی آتش یا شعله آتش، و یکی از نامهای جهنم یا وصف آتش جهنم است.
محتویات
واژهشناسى
برخى از واژه شناسان، واژه «لَظى» را به زبانه و شعله آتش تفسیر کرده اند و برخى از آنان آن را به معناى آتش مى دانند. خلیل بن احمد فراهیدى مى گوید: «لظى: هو اللهب الخالص»؛[۱] لظى، شعله خالص (بدون دود) است.
اما ابن منظور مى گوید: «اللظى: النار و قیل: اللهب الخالص... و لظى: اسم جهنم -نعوذ باللّه منها- غیرمصروف و هى معرفة لاتنوّن ولاتنصرف للعلمیة والتأنیث، و سمّیت بذلک لأنّها أشدّ النیران»؛[۲] لظى، آتش است و گفته شده شعله خالص است. لظى، نام جهنم است که از آن به خدا پناه مى بریم. این کلمه غیرمنصرف است و تنوین نمى گیرد. غیرمنصرف بودنش به خاطر عَلَم بودن و مؤنّت بودن است. نامیده شدن دوزخ به «لظى» به سبب سختترین آتش بودن آن است.
بنابراین از نظر واژهشناسى، کلمه «لظى» اگر با تنوین بیاید، صفت آتش است؛ ولى اگر بدون تنوین بیاید، نام عام و یا نام خاصّ آن است. البته از بعضى احادیث استفاده مى شود که لظى نام یکى از درکات جهنّم است.[۳]
«لظى» در قرآن
واژه «لَظى» یک بار در قرآن آمده است: «كَلَّا إِنَّهَا لَظَىٰ * نَزَّاعَةً لِلشَّوَىٰ»؛[۴] نه چنین است! آن شعله هاى سوزان آتش است؛ بر کننده پوست سر و اندام است.
البته یک بار هم به صورت فعلی آمده است: «فَأَنْذَرْتُكُمْ نَاراً تَلَظَّىٰ»؛[۵] و من شما را از آتشى که زبانه مى کشد، بیم مى دهم.
مرجع ضمیر «إنّها» در این آیه اگر «نار» باشد، «لظى» معناى وصفى آن را دربر دارد و دیگر نام دوزخ نخواهد بود، مانند: «فَأَنْذَرْتُكُمْ نَارًا تَلَظَّىٰ»؛ و من شما را از آتشى که زبانه مى کشد، بیم مى دهم.
اما اگر ضمیر «إنّها» ضمیر مبهم و یا ضمیر قصّه باشد -چنان که بسیارى از واژهشناسان[۶] و مفسران[۷] گفته اند-، «لظى» نامى از نامهاى دوزخ است.
در تفسیر الکشّاف درباره مرجع این ضمیر (كَلَّا إِنَّهَا لَظَىٰ) آمده: «والضمیر للنار و لم یجر لها ذکر، لأنّ ذکر العذاب دلّ علیها. ویجوز أن یکون ضمیرا مبهما ترجم عنه الخبر، أو ضمیر القصة»؛ مرجع ضمیر نار است. این که از نار اسم برده نشده، براى این است که عذاب ذکر شده بر آن دلالت مى کند. این هم درست است که گفته شود: ضمیر مبهم است و خبر حکایتگر آن است. نیز ممکن است ضمیر قصه باشد.[۸]
گفتنى است که برخى از احادیث نیز معنای دوم را تأیید مى نماید؛ یعنی اینکه «لظى» نامى از نامهاى دوزخ باشد.[۹]
پانویس
- ↑ العین: ج۸، ص۱۶۹ (مادّه «لظى»).
- ↑ لسان العرب: مادّه «لظى».
- ↑ ر.ک: ص۳۷، ح۲۲.
- ↑ سوره معارج: آیه ۱۵ـ۱۶.
- ↑ سوره لیل: آیه ۱۴.
- ↑ ر.ک: العین: ج۸، ص۱۶۹؛ الصحاح: ج۶، ص۲۴۸۲؛ لسان العرب: ج۱۵، ص۲۴۸؛ القاموس المحیط: ج۴، ص۳۸۶؛ مجمع البحرین: ج۴، ص۱۲۲ (مادّه «لظى»).
- ↑ ر.ک: التبیان فى تفسیر القرآن: ج۱۰، ص۱۱۷؛ تفسیر غریب القرآن: ص۶۵؛ تفسیر الطبرى: ج۱۴، ص۷۴.
- ↑ الکشّاف: ج۶، ص۲۰۷.
- ↑ ر.ک: ص۳۵ (فصل یکم: نامهاى دوزخ/ لظى «آتشِ زبانه کش»).
منابع
- بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث، محمد محمدی ریشهری، ج۲، ص۶۱، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۸۹ش.
