نور: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
سطر ۱: سطر ۱:
[[راغب اصفهانی|راغب]] در [[مفردات قرآن راغب|مفردات]] می گوید: نور روشنی منتشر شده است که به دیدن کمک می کند و دو گونه است: دنیوی و اخروی. نور دنیایی نیز دو نوع است: نوعی معقول به چشم بصیرت و آن چیزی است که از امور الهیه منتشر می شود مانند عقل و نور [[قرآن]] و نوعی محسوس به چشم سر و آن چیزی است که از اجسام نورانی منتشر می شود مانند خورشید و ماه و ستارگان و اجرام نورانی.
+
'''«نور»''' از واژگان [[قرآن|قرآنی]] و به معنای روشنی است، که خود انواعی دارد. «نور» به عنوان یکی از اسماء الهی ([[نور (اسم الله)|نور]]) و همچنین از جمله اسماء و صفات [[قرآن کریم]] مطرح شده است.
  
پس از نور الهی که در قرآن آمده مانند:
+
==واژه‌شناسی==
 +
[[راغب اصفهانی]] در «[[مفردات قرآن راغب|مفردات]]» می گوید: نور روشنی منتشر شده است که به دیدن کمک می کند و دو گونه است: دنیوی و اخروی. نور دنیایی نیز دو نوع است: نوعی معقول به چشم بصیرت و آن چیزی است که از امور الهیه منتشر می شود، مانند عقل و نور [[قرآن]] و نوعی محسوس به چشم سر و آن چیزی است که از اجسام نورانی منتشر می شود، مانند خورشید و ماه و ستارگان و اجرام نورانی. پس از نور الهی که در قرآن آمده مانند:
  
*{{متن قرآن|«قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبِينٌ»}}. ([[سوره مائده]]/ 15)
+
*{{متن قرآن|«قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبِينٌ»}}. ([[سوره مائده]]/ ۱۵)
*{{متن قرآن|«وَ جَعَلْنا لَهُ نُوراً يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُماتِ لَيْسَ بِخارِجٍ مِنْها»}}. ([[سوره انعام]]/ 122)
+
*{{متن قرآن|«وَ جَعَلْنا لَهُ نُوراً يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُماتِ لَيْسَ بِخارِجٍ مِنْها»}}. ([[سوره انعام]]/ ۱۲۲)
*{{متن قرآن|«ما كُنْتَ تَدْرِي مَاالْكِتابُ وَلَا الْإِيمانُ وَلكِنْ جَعَلْناهُ نُوراً نَهْدِي بِهِ مَنْ نَشاءُ مِنْ عِبادِنا»}}. ([[سوره شورى]]/ 52)
+
*{{متن قرآن|«ما كُنْتَ تَدْرِي مَاالْكِتابُ وَلَا الْإِيمانُ وَلكِنْ جَعَلْناهُ نُوراً نَهْدِي بِهِ مَنْ نَشاءُ مِنْ عِبادِنا»}}. ([[سوره شورى]]/ ۵۲)
*{{متن قرآن|«أَفَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ فَهُوَ عَلى‌ نُورٍ مِنْ رَبِّهِ»}}. ([[سوره زمر]]/ 22)
+
*{{متن قرآن|«أَفَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ فَهُوَ عَلى‌ نُورٍ مِنْ رَبِّهِ»}}. ([[سوره زمر]]/ ۲۲)
*{{متن قرآن|«نُورٌ عَلى‌ نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشاءُ»}}. ([[سوره نور]]/ 35)
+
*{{متن قرآن|«نُورٌ عَلى‌ نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشاءُ»}}. ([[سوره نور]]/ ۳۵)
  
و از نور محسوس به چشم سر:
+
و از نور محسوس به چشم سر، مانند:
  
*{{متن قرآن|«هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِياءً وَالْقَمَرَ نُوراً»}}. ([[سوره يونس]]/ 5)
+
*{{متن قرآن|«هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِياءً وَالْقَمَرَ نُوراً»}}. ([[سوره يونس]]/ ۵)
  
و از نور اخروی:
+
و از نور اخروی در این آیات اشاره شده است:
  
*{{متن قرآن|«يَسْعى‌ نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ»}}. ([[سوره حديد]]/ 12)
+
*{{متن قرآن|«يَسْعى‌ نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ»}}. ([[سوره حديد]]/ ۱۲)
*{{متن قرآن|«وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ يَسْعى‌ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنا أَتْمِمْ لَنا نُورَنا»}}. ([[سوره تحريم]]/ 8)
+
*{{متن قرآن|«وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ يَسْعى‌ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنا أَتْمِمْ لَنا نُورَنا»}}. ([[سوره تحريم]]/ ۸)
*{{متن قرآن|«انْظُرُونا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِكُمْ»}}. (سوره حديد/ 13)
+
*{{متن قرآن|«انْظُرُونا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِكُمْ»}}. (سوره حديد/ ۱۳)
*{{متن قرآن|«فَالْتَمِسُوا نُوراً»}}. (سوره حديد/ 13)
+
*{{متن قرآن|«فَالْتَمِسُوا نُوراً»}}. (سوره حديد/ ۱۳)
  
و گفته می شود خدا آن را روشن نمود و آن را نور داد و خدا خودش را نور نام برده از این نظر که او نورانی کننده است. چنانچه فرموده: {{متن قرآن|«اللَّهُ نُورُالسَّماواتِ وَالْأَرْضِ»}} (سوره نور/ 35) و این نامگذاری خدا خودش را به اسم نور به خاطر مبالغه در کارش یعنی نور بخشیدن است.<ref>مفردات راغب، ذیل واژه "نور".</ref>
+
و گفته می شود خدا آن را روشن نمود و آن را نور داد و خدا خودش را نور نام برده از این نظر که او نورانی کننده است. چنانچه فرموده: {{متن قرآن|«اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَالْأَرْضِ»}} (سوره نور/ ۳۵) و این نامگذاری خدا خودش را به اسم «نور» به خاطر مبالغه در کارش یعنی نور بخشیدن است.<ref>راغب اصفهانی، مفردات، ذیل واژه "نور".</ref>
 +
 
 +
[[ابن فارس]] نیز مى گوید: نور حاکى از روشنى است، و به روشنایى که به چشم مى تابد نور مى گویند، و آن روشنایى که از اجسامى مانند خورشید و ماه و ستارگان حاصل مى شود نیز نور نامیده مى شود، خلاصه هرچیزى که راه را روشن سازد، نور است.<ref>ابن فارس، مقاییس اللغة، ذیل واژه "نور".</ref>
  
 
==نور از اسامی قرآن==
 
==نور از اسامی قرآن==
  
«نور» یکی از اسامی و صفات قرآن است: {{متن قرآن|«...وَأَنزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُّبِينًا»}}؛ و ما به سوی شما نوری تابناک فرو فرستاده‌ایم. ([[سوره نساء]]/ 174)
+
«نور» یکی از اسامی و صفات [[قرآن]] است: {{متن قرآن|«...وَأَنزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُّبِينًا»}}؛ و ما به سوی شما نوری تابناک فرو فرستاده‌ایم. ([[سوره نساء]]/ ۱۷۴)
  
 
درباره اطلاق «نور» بر قرآن چند وجه ذکر شده است:
 
درباره اطلاق «نور» بر قرآن چند وجه ذکر شده است:
  
#قرآن راه سعادت انسان را روشن می‌کند و او را از ظلمت جهل و [[شرک]] و بت‌پرستی نجات می‌دهد.
+
*قرآن راه سعادت انسان را روشن می‌کند و او را از ظلمت جهل و [[شرک]] و بت‌پرستی نجات می‌دهد.
#به لحاظ حقیقت متعالیه قرآن که از سرچشمه بی‌نهایت نور، یعنی [[الله|خدای]] متعالی صادر شده است.
+
*به لحاظ حقیقت متعالیه قرآن که از سرچشمه بی‌نهایت نور، یعنی خدای متعال صادر شده است.
#چون قرآن باعث پیداشدن و قرارگرفتن نور ایمان در قلب می‌شود، «نور» نامیده شده است.
+
*چون قرآن باعث پیداشدن و قرارگرفتن نور ایمان در قلب می‌شود، «نور» نامیده شده است.
#قرآن روشن‌کننده همه حقایق و معنویات، مبدأ و معاد، [[حلال]] و [[حرام]] و امور دنیا و آخرت است؛ پس «نور» است.<ref>ویکی علوم اسلامی. (اصطلاح نامه علوم قرآنی، بخش اسامی و صفات قرآن)</ref>
+
*قرآن روشن‌کننده همه حقایق و معنویات، مبدأ و معاد، [[حلال]] و [[حرام]] و امور دنیا و [[آخرت]] است؛ پس «نور» است.<ref>[http://islamicdoc.org/wiki/index.php/%D9%86%D9%88%D8%B1_(%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86) ویکی علوم اسلامی، اصطلاح‌نامه علوم قرآنی، بخش اسامی و صفات قرآن].</ref>
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
 
==منابع==
 
 
*[http://islamicdoc.org/wiki/index.php/%D9%86%D9%88%D8%B1_(%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86) ویکی علوم اسلامی (اصطلاح نامه علوم قرآنی، بخش اسامی و صفات قرآن)]
 
*راغب اصفهانی، مفردات، ذیل واژه "نور".
 
 
 
{{قرآن}}
 
{{قرآن}}
 
 
[[رده:واژگان قرآنی]]
 
[[رده:واژگان قرآنی]]
 
[[رده:اسامی و اوصاف قرآن]]
 
[[رده:اسامی و اوصاف قرآن]]
 
[[رده:اسماء و صفات الهی]]
 
[[رده:اسماء و صفات الهی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۱۱

«نور» از واژگان قرآنی و به معنای روشنی است، که خود انواعی دارد. «نور» به عنوان یکی از اسماء الهی (نور) و همچنین از جمله اسماء و صفات قرآن کریم مطرح شده است.

واژه‌شناسی

راغب اصفهانی در «مفردات» می گوید: نور روشنی منتشر شده است که به دیدن کمک می کند و دو گونه است: دنیوی و اخروی. نور دنیایی نیز دو نوع است: نوعی معقول به چشم بصیرت و آن چیزی است که از امور الهیه منتشر می شود، مانند عقل و نور قرآن و نوعی محسوس به چشم سر و آن چیزی است که از اجسام نورانی منتشر می شود، مانند خورشید و ماه و ستارگان و اجرام نورانی. پس از نور الهی که در قرآن آمده مانند:

  • «قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبِينٌ». (سوره مائده/ ۱۵)
  • «وَ جَعَلْنا لَهُ نُوراً يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُماتِ لَيْسَ بِخارِجٍ مِنْها». (سوره انعام/ ۱۲۲)
  • «ما كُنْتَ تَدْرِي مَاالْكِتابُ وَلَا الْإِيمانُ وَلكِنْ جَعَلْناهُ نُوراً نَهْدِي بِهِ مَنْ نَشاءُ مِنْ عِبادِنا». (سوره شورى/ ۵۲)
  • «أَفَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ فَهُوَ عَلى‌ نُورٍ مِنْ رَبِّهِ». (سوره زمر/ ۲۲)
  • «نُورٌ عَلى‌ نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشاءُ». (سوره نور/ ۳۵)

و از نور محسوس به چشم سر، مانند:

  • «هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِياءً وَالْقَمَرَ نُوراً». (سوره يونس/ ۵)

و از نور اخروی در این آیات اشاره شده است:

  • «يَسْعى‌ نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ». (سوره حديد/ ۱۲)
  • «وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ يَسْعى‌ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنا أَتْمِمْ لَنا نُورَنا». (سوره تحريم/ ۸)
  • «انْظُرُونا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِكُمْ». (سوره حديد/ ۱۳)
  • «فَالْتَمِسُوا نُوراً». (سوره حديد/ ۱۳)

و گفته می شود خدا آن را روشن نمود و آن را نور داد و خدا خودش را نور نام برده از این نظر که او نورانی کننده است. چنانچه فرموده: «اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَالْأَرْضِ» (سوره نور/ ۳۵) و این نامگذاری خدا خودش را به اسم «نور» به خاطر مبالغه در کارش یعنی نور بخشیدن است.[۱]

ابن فارس نیز مى گوید: نور حاکى از روشنى است، و به روشنایى که به چشم مى تابد نور مى گویند، و آن روشنایى که از اجسامى مانند خورشید و ماه و ستارگان حاصل مى شود نیز نور نامیده مى شود، خلاصه هرچیزى که راه را روشن سازد، نور است.[۲]

نور از اسامی قرآن

«نور» یکی از اسامی و صفات قرآن است: «...وَأَنزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُّبِينًا»؛ و ما به سوی شما نوری تابناک فرو فرستاده‌ایم. (سوره نساء/ ۱۷۴)

درباره اطلاق «نور» بر قرآن چند وجه ذکر شده است:

  • قرآن راه سعادت انسان را روشن می‌کند و او را از ظلمت جهل و شرک و بت‌پرستی نجات می‌دهد.
  • به لحاظ حقیقت متعالیه قرآن که از سرچشمه بی‌نهایت نور، یعنی خدای متعال صادر شده است.
  • چون قرآن باعث پیداشدن و قرارگرفتن نور ایمان در قلب می‌شود، «نور» نامیده شده است.
  • قرآن روشن‌کننده همه حقایق و معنویات، مبدأ و معاد، حلال و حرام و امور دنیا و آخرت است؛ پس «نور» است.[۳]

پانویس

  1. راغب اصفهانی، مفردات، ذیل واژه "نور".
  2. ابن فارس، مقاییس اللغة، ذیل واژه "نور".
  3. ویکی علوم اسلامی، اصطلاح‌نامه علوم قرآنی، بخش اسامی و صفات قرآن.
قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه