امامت امام صادق علیه السلام: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{نیازمند ویرایش فنی}}
+
[[امام صادق]] علیه‌السلام (۱۴۸-۸۳ ق)، پس از [[شهادت در راه خدا|شهادت]] پدر بزرگوارش [[امام باقر]] علیه‌السلام، در هفتم [[ذی الحجه|ذی‌الحجه]] سال ۱۱۴ هجرى در ۳۱ سالگی، عهده‌دار منصب [[امامت]] شد. مدت امامت آن حضرت ۳۴ سال بود.<ref>ر.ک: اصول کافى، ج۱، ص۴۷۵.</ref>
  
امام صادق علیه السلام پس از شهادت پدر خویش امام باقر علیه السلام، در هفتم ذيحجه ى سال 114 هجرى قمری درحالى كه 31 سال واندى از سنش مى گذشت عهده دار منصب امامت شد.  مدت امامت آن حضرت 34 سال بود. <ref> ر. ك: اصول كافى ، ج1 ، ص 475 </ref>ايام امامت آن جناب مصادف با خلافت هشام بن عبدالملك ، ووليد بن يزيد بن عبدالملك و يزيد بن وليد بن عبدالملك وابراهيم بن وليد ومروان بن محمد ، از خلفاى اموى و سفاح و منصور دوانيقى ، از خلفاى عباسى بوده است.
+
==دوران امامت امام صادق علیه‌السلام==
 +
ایام امامت [[امام صادق]] علیه السلام، مصادف با خلافت [[هشام بن عبدالملک]] و [[ولید بن یزید بن عبدالملک|ولید بن یزید بن عبدالملک]] و [[یزید بن ولید بن عبدالملک|یزید بن ولید بن عبدالملک]] و [[ابراهیم بن ولید بن عبدالملک|ابراهیم بن ولید]] و [[مروان بن محمد]] از خلفاى [[بنی امیه|اموى]]، و دو تن از خلفاى [[حکومت بنی عباس|عباسى]] یعنی [[ابوالعباس سفاح]] و [[منصور (خلیفه عباسی)|منصور دوانیقى]] بوده است.
  
آن حضرت در سال 148 هجرى، 25 ماه شوال يا نيمه ماه در سن 65سالگى به شهادت رسيد<ref> اصول كافى ، ج1 ، ص 472 ; الارشاد ، ج2 ، ص 253 ; روضة الواعظين ج1 ، ص 212 ; اعلام الورى ، ج1 ، ص 514 </ref>
+
==دلایل امامت امام صادق علیه‌السلام==
  
== دلایل امامت امام صادق   ==
+
در اثبات [[امامت]] حضرت صادق علیه السلام به سه دسته از ادله استناد شده است:
  
در اثبات امامت حضرت صادق (عليه السلام) به سه دسته از ادله استناد شده است:
+
===احادیث نبوی===
  
===روایات نبوی===
+
در روایات [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلی الله علیه وآله، به امامت [[امام صادق]] علیه السلام تصریح شده است. در فرازى از [[حدیث لوح|حدیث لوح]] آمده است: بعد از [[امام باقر|محمد باقر]]، شک کنندگان در [[امام صادق علیه السلام|جعفر]] هلاک خواهند شد و کسى که او را رد کند مرا رد کرده است و این سخن حق من است که مقام جعفر را گرامى دارم و او را در میان دوستان و شیعیانش شاد سازم.<ref>ر.ک: عیون الاخبار، ج۱، ص۳۳؛ الغیبة، ص۱۴۵؛ اصول کافى، ج۱، ص۵۲۸؛ کمال الدین، ج۱، ص۵۷۲؛ عوالم، ج۲۰، ص۴۰.</ref>
  
در روايات نبوى به امامت امام صادق (عليه السلام تصريح شده است. در فرازى از حديث لوح آمده است:بعد از امام باقر (عليه السلام) شك كنندگان در جعفر هلاك خواهند شد و كسى كه او را رد كند مرا رد كرده است و اين سخن حق من است كه مقام جعفر را گرامى دارم و او را در ميان دوستانش و شيعيانش شاد سازم <ref> ر. ك: عيون الاخبار ، ج1 ، ص 33 ; الغيبة ، ص 145 ; اصول كافى ، ج 1 ، ص 528 ; كمال الدين ، ج1 ، ص 572 ; عوالم ، ج20 ، ص 40 </ref> حديث معراج و حديث ابوبن كعب و جابر از پيامبر نيز تصريح بر امامت امام صادق مى كنند.<ref> عيون الاخبار ، ج1 ، ص 49 ; الغيبة ، ص 136 و 151 ; كمال الدين ، ج1 ، ص 474 و 501 ; عوالم العلوم ، ج20 ، ص 42 46 </ref>
+
همچنین حدیث معراج و حدیث [[ابی بن کعب|ابی بن کعب]] و [[جابر بن عبدالله انصاری|جابر انصاری]] از پیامبر اکرم، تصریح بر امامت امام صادق علیه السلام مى کنند.<ref>عیون الاخبار، ج۱، ص۴۹؛ الغیبة، ص۱۳۶ و ۱۵۱؛ کمال الدین، ج۱، ص۴۷۴و۵۰۱؛ عوالم العلوم، ج۲۰، ص۴۲-۴۶.</ref>
  
===احادیث امام باقر علیه السلام===
+
===احادیث امام باقر علیه‌السلام===
  
امام باقر (عليه السلام) نيز به طور آشكار به او وصيت و به امامتش بعد از خود تصريح نمودند .  
+
[[امام باقر علیه السلام|امام باقر]] علیه السلام نیز به طور آشکار به او وصیت و به امامتش بعد از خود تصریح نمودند. چند نمونه از این [[احادیث]] چنین است:
  
چند نمونه از احادیث امام باقر علیه السلام:
+
*[[جابر بن یزید جعفی]] مى گوید: از امام باقر علیه السلام درباره قائم (و امام) بعد از او پرسیده شد، آن حضرت دست بر امام صادق علیه السلام زد و فرمود: این است به خدا سوگند، قائم آل محمد صلی الله علیه وآله... .<ref>الارشاد، ص۲۷۱؛ الکافى، ج۱، ص۳۰۷.</ref>
  
1- جابربن يزيد جعفى مى گويد:
+
*ابوالصباح کنانى مى گوید: امام باقر علیه السلام به پسرش حضرت صادق در حالى که راه مى رفت نگریست و (خطاب به من) فرمود: این فرد را مى بینى؟ او از کسانى است که خداوند درباره آنان فرموده است: {{متن قرآن|«وَ نُریدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِى اْلاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَةً وَ نَجْعَلُهْمْ الْوارِثینَ»}}؛ مى خواهیم بر مستضعفان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روى زمین قرار دهیم.<ref>[[سوره قصص]](۲۸آیه ۵.</ref>
از امام باقر(ع ) در باره قائم ( و امام ) بعداز او پرسيده شد، آن حضرت دست برامام صادق زد و فرمود: اين است به خدا سوگند ، قائم آل محمد(ص) ... <ref>  ارشاد ، ص 271 ، بصيرتى ؛ كافى ، ج 1 ، ص 307 .  </ref>
 
 
2-  ابوالصباح كنانى مى گويد:
 
امـام بـاقـر(ع ) بـه پـسرش امام صادق (ع ) در حالى كه راه مى رفت نگريست و (خطاب به من ) فرمود: اين فرد را مى بينى ؟ او از كسانى است كه خداوند در باره آنان فرموده است :( وَ نُريدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذينَ اسْتُضْعِفُوا فِى اْلاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَةً وَ نَجْعَلُهْمْ الْوارِثينَ)
 
مـى خـواهـيـم بـر مـسـتـضـعـفـان زمـيـن منّت نهيم و آنان را پيشوايان و وارثان روى زمين قرار دهيم ..<ref> قصص (28) ، آيه 5 . </ref>  
 
  
3- همّام بن نافع مى گويد:
+
*همّام بن نافع مى گوید: روزى [[امام باقر علیه السلام|ابوجعفر]] علیه السلام به یاران خود فرمود: زمانى که مرا از دست دادید به این فرد (اشاره به امام صادق علیه السلام) تأسى و اقتدا کنید که او امام و خلیفه پس از من است.<ref>ارشاد، ص۲۷۱ و بحارالانوار، ج۴۷، ص۱۳.</ref>
روزى ابـوجعفر به ياران خود فرمود: زمانى كه مرا از دست داديد، به اين فرد (اشاره به امام صادق ) تاءسى و اقتدار كنيد كه او امام و خليفه پس از من است ..<ref> ارشاد ، ص 271 و بحارالانوار، ج 47 ، ص 13 </ref>
 
  
4- محمد بن مسلم مى گويد:
+
*[[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم]] مى گوید: نزد امام باقر علیه السلام بودم که فرزندش حضرت صادق وارد شد... امام باقر خطاب به من فرمود: ای محمد! این فرد (اشاره به امام صادق) [[امام]] تو پس از من است، پس به او اقتدا کن و از دانشش بهره بگیر. سوگند به خدا، او همانى است که پیامبر صلی الله علیه وآله براى ما وصف کرده است که پیروان و شیعیانش در دنیا و [[آخرت]] پیروزند و دشمنانش در زبان همه پیامبران لعنت شده اند.<ref>بحارالانوار، ج۴۷، ص۱۵.</ref>
نـزد امـام باقر(ع) بودم كه فرزندش امام صادق (ع ) وارد شد... امام (ع) خطاب به من فرمود: اين محمّد؟ اين فرد (اشاره به امام صادق ) امام تو پس ازمن است ، پس به او تاءسى و اقتدا كـن و از دانشش بهره بگير. سوگند به خدا، او همان (صادق) ى است كه پيامبر(ص ) براى ما وصـف كـرده اسـت كـه پـيـروان و شـيـعـيـانـش دردنـيـا و آخرت پيروزند و دشمنانش در زبان همه پيامبران لعنت شده اند..<ref> بحارالانوار، ج 47 ، ص 15 . </ref>
 
  
===افضلیت امام صادق علیه السلام در زمان خود===
+
===افضلیت امام صادق در زمان خود===
  
يكى از شرايط امام اين است كه افضل زمان خودباشد. امام صادق (عليه السلام) به اتفاق مخالف و موافق در علم و ديگر كمالات انسانى افضل اهل زمانش بود<ref> ر. ك: الارشاد ، ج2 ، ص 253 ; الفصول المهمه ، ج2 ، ص 907 ; المستجاد ، ص 188 ; روضة الواعظين ، ج1 ، ص 207. </ref> ابوحنيفه پيشواى حنفيه مى گفت: هرگز در عمرم عالم تر و فقيه تر از جعفر بن محمد نديدم<ref>  تذكرة الحفاظ ، ج1 ، ص 166 </ref> منصور دوانيقى آن حضرت را به علم و معنويت مى ستود<ref> تاريخ يعقوبى ، ج2 ، ص 378 </ref> ابوبحر جاحظ مى گفت: علم و فقه جعفر بن محمد دنيا را پر كرده است<ref>  شرح نهج البلاغه ، ج15 ، ص 189 </ref> قرمانى جايگاه آن حضرت در حديث را به منزله سر از بدن مى داند<ref> اخبار الدول ، ص 112 </ref> مالك ابن انس آن حضرت را بى نظير در علم و فضل و معنويت مى دانست<ref> ر. ك: مناقب ابن شهرآشوب ، ج4 ، ص 269 ; امالى صدوق ، ص 636 </ref>
+
یکى از شرایط [[امام]] این است که افضل زمان خود باشد. امام صادق علیه السلام به اتفاق مخالف و موافق، در علم و دیگر کمالات انسانى افضل اهل زمانش بود.<ref>ر.ک: الارشاد، ج۲، ص۲۵۳؛ الفصول المهمه، ج۲، ص۹۰۷؛ المستجاد، ص۱۸۸؛ روضة الواعظین، ج۱، ص۲۰۷.</ref>
  
 
+
[[ابوحنیفه|ابوحنیفه]] (پیشواى [[حنفی|حنفیان]]) مى گفت: هرگز در عمرم عالمتر و فقیه تر از [[امام صادق علیه السلام|جعفر بن محمد]] ندیدم.<ref>تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۱۶۶.</ref> [[منصور (خلیفه عباسی)|منصور دوانیقى]] آن حضرت را به علم و معنویت مى ستود.<ref>تاریخ یعقوبى، ج۲، ص۳۷۸.</ref> ابوبحر جاحظ مى گفت: علم و فقه جعفر بن محمد دنیا را پر کرده است.<ref>شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۸۹.</ref> قرمانى در «اخبار الدول» جایگاه آن حضرت در [[حدیث]] را به منزله سر از بدن مى داند.<ref>اخبار الدول، ص۱۱۲.</ref> [[مالک بن انس|مالک ابن انس]] (پیشوای [[مالکی|مالکیان]]) حضرت صادق را بى نظیر در علم و فضل و معنویت مى دانست.<ref>ر.ک: مناقب ابن شهر آشوب ، ج۴، ص۲۶۹؛ امالى صدوق، ص۶۳۶.</ref>
==پانویس ==
+
==پانویس==
 
<references />
 
<references />
 +
==منابع==
 +
*دانشنامه کلام اسلامی، جمعی از محققین، مدخل "امامت امام صادق علیه‌السلام"، در دسترس در [http://lib.eshia.ir/23021/1/76 کتابخانه فقاهت]، بازیابی: ۳ آذر ۱۳۹۲.
 +
*تاریخ اسلام، علی رفیعی، مرکز تحقیقات اسلامی سپاه، پاییز ۱۳۷۶.
 +
{{شناختنامه امام صادق (ع)}}
  
==منابع==
 
*دانشنامه کلام اسلامی، جمعی از محققین، مدخل "امامت امام صادق علیه السلام" در دسترس در [http://lib.eshia.ir/23021/1/76 کتابخانه فقاهت]، بازیابی: 3 آذر 1392
 
*تاريخ اسلام، علي رفيعي، مرکز تحقیقات اسلامی سپاه، پاييز 1376
 
 
[[رده:امام صادق علیه السلام]]
 
[[رده:امام صادق علیه السلام]]
 
[[رده:امامت]]
 
[[رده:امامت]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۲۰

امام صادق علیه‌السلام (۱۴۸-۸۳ ق)، پس از شهادت پدر بزرگوارش امام باقر علیه‌السلام، در هفتم ذی‌الحجه سال ۱۱۴ هجرى در ۳۱ سالگی، عهده‌دار منصب امامت شد. مدت امامت آن حضرت ۳۴ سال بود.[۱]

دوران امامت امام صادق علیه‌السلام

ایام امامت امام صادق علیه السلام، مصادف با خلافت هشام بن عبدالملک و ولید بن یزید بن عبدالملک و یزید بن ولید بن عبدالملک و ابراهیم بن ولید و مروان بن محمد از خلفاى اموى، و دو تن از خلفاى عباسى یعنی ابوالعباس سفاح و منصور دوانیقى بوده است.

دلایل امامت امام صادق علیه‌السلام

در اثبات امامت حضرت صادق علیه السلام به سه دسته از ادله استناد شده است:

احادیث نبوی

در روایات پیامبر صلی الله علیه وآله، به امامت امام صادق علیه السلام تصریح شده است. در فرازى از حدیث لوح آمده است: بعد از محمد باقر، شک کنندگان در جعفر هلاک خواهند شد و کسى که او را رد کند مرا رد کرده است و این سخن حق من است که مقام جعفر را گرامى دارم و او را در میان دوستان و شیعیانش شاد سازم.[۲]

همچنین حدیث معراج و حدیث ابی بن کعب و جابر انصاری از پیامبر اکرم، تصریح بر امامت امام صادق علیه السلام مى کنند.[۳]

احادیث امام باقر علیه‌السلام

امام باقر علیه السلام نیز به طور آشکار به او وصیت و به امامتش بعد از خود تصریح نمودند. چند نمونه از این احادیث چنین است:

  • جابر بن یزید جعفی مى گوید: از امام باقر علیه السلام درباره قائم (و امام) بعد از او پرسیده شد، آن حضرت دست بر امام صادق علیه السلام زد و فرمود: این است به خدا سوگند، قائم آل محمد صلی الله علیه وآله... .[۴]
  • ابوالصباح کنانى مى گوید: امام باقر علیه السلام به پسرش حضرت صادق در حالى که راه مى رفت نگریست و (خطاب به من) فرمود: این فرد را مى بینى؟ او از کسانى است که خداوند درباره آنان فرموده است: «وَ نُریدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِى اْلاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَةً وَ نَجْعَلُهْمْ الْوارِثینَ»؛ مى خواهیم بر مستضعفان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روى زمین قرار دهیم.[۵]
  • همّام بن نافع مى گوید: روزى ابوجعفر علیه السلام به یاران خود فرمود: زمانى که مرا از دست دادید به این فرد (اشاره به امام صادق علیه السلام) تأسى و اقتدا کنید که او امام و خلیفه پس از من است.[۶]
  • محمد بن مسلم مى گوید: نزد امام باقر علیه السلام بودم که فرزندش حضرت صادق وارد شد... امام باقر خطاب به من فرمود: ای محمد! این فرد (اشاره به امام صادق) امام تو پس از من است، پس به او اقتدا کن و از دانشش بهره بگیر. سوگند به خدا، او همانى است که پیامبر صلی الله علیه وآله براى ما وصف کرده است که پیروان و شیعیانش در دنیا و آخرت پیروزند و دشمنانش در زبان همه پیامبران لعنت شده اند.[۷]

افضلیت امام صادق در زمان خود

یکى از شرایط امام این است که افضل زمان خود باشد. امام صادق علیه السلام به اتفاق مخالف و موافق، در علم و دیگر کمالات انسانى افضل اهل زمانش بود.[۸]

ابوحنیفه (پیشواى حنفیان) مى گفت: هرگز در عمرم عالمتر و فقیه تر از جعفر بن محمد ندیدم.[۹] منصور دوانیقى آن حضرت را به علم و معنویت مى ستود.[۱۰] ابوبحر جاحظ مى گفت: علم و فقه جعفر بن محمد دنیا را پر کرده است.[۱۱] قرمانى در «اخبار الدول» جایگاه آن حضرت در حدیث را به منزله سر از بدن مى داند.[۱۲] مالک ابن انس (پیشوای مالکیان) حضرت صادق را بى نظیر در علم و فضل و معنویت مى دانست.[۱۳]

پانویس

  1. ر.ک: اصول کافى، ج۱، ص۴۷۵.
  2. ر.ک: عیون الاخبار، ج۱، ص۳۳؛ الغیبة، ص۱۴۵؛ اصول کافى، ج۱، ص۵۲۸؛ کمال الدین، ج۱، ص۵۷۲؛ عوالم، ج۲۰، ص۴۰.
  3. عیون الاخبار، ج۱، ص۴۹؛ الغیبة، ص۱۳۶ و ۱۵۱؛ کمال الدین، ج۱، ص۴۷۴و۵۰۱؛ عوالم العلوم، ج۲۰، ص۴۲-۴۶.
  4. الارشاد، ص۲۷۱؛ الکافى، ج۱، ص۳۰۷.
  5. سوره قصص(۲۸)، آیه ۵.
  6. ارشاد، ص۲۷۱ و بحارالانوار، ج۴۷، ص۱۳.
  7. بحارالانوار، ج۴۷، ص۱۵.
  8. ر.ک: الارشاد، ج۲، ص۲۵۳؛ الفصول المهمه، ج۲، ص۹۰۷؛ المستجاد، ص۱۸۸؛ روضة الواعظین، ج۱، ص۲۰۷.
  9. تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۱۶۶.
  10. تاریخ یعقوبى، ج۲، ص۳۷۸.
  11. شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۸۹.
  12. اخبار الدول، ص۱۱۲.
  13. ر.ک: مناقب ابن شهر آشوب ، ج۴، ص۲۶۹؛ امالى صدوق، ص۶۳۶.

منابع

  • دانشنامه کلام اسلامی، جمعی از محققین، مدخل "امامت امام صادق علیه‌السلام"، در دسترس در کتابخانه فقاهت، بازیابی: ۳ آذر ۱۳۹۲.
  • تاریخ اسلام، علی رفیعی، مرکز تحقیقات اسلامی سپاه، پاییز ۱۳۷۶.