امامت امام صادق علیه السلام
امام صادق علیه‌السلام (۱۴۸-۸۳ ق)، پس از شهادت پدر بزرگوارش امام باقر علیه‌السلام، در هفتم ذی‌الحجه سال ۱۱۴ هجرى در ۳۱ سالگی، عهده‌دار منصب امامت شد. مدت امامت آن حضرت ۳۴ سال بود.[۱]
محتویات
دوران امامت امام صادق علیه‌السلام
ایام امامت امام صادق علیه السلام، مصادف با خلافت هشام بن عبدالملک و ولید بن یزید بن عبدالملک و یزید بن ولید بن عبدالملک و ابراهیم بن ولید و مروان بن محمد از خلفاى اموى، و دو تن از خلفاى عباسى یعنی ابوالعباس سفاح و منصور دوانیقى بوده است.
دلایل امامت امام صادق علیه‌السلام
در اثبات امامت حضرت صادق علیه السلام به سه دسته از ادله استناد شده است:
احادیث نبوی
در روایات پیامبر صلی الله علیه وآله، به امامت امام صادق علیه السلام تصریح شده است. در فرازى از حدیث لوح آمده است: بعد از محمد باقر، شک کنندگان در جعفر هلاک خواهند شد و کسى که او را رد کند مرا رد کرده است و این سخن حق من است که مقام جعفر را گرامى دارم و او را در میان دوستان و شیعیانش شاد سازم.[۲]
همچنین حدیث معراج و حدیث ابی بن کعب و جابر انصاری از پیامبر اکرم، تصریح بر امامت امام صادق علیه السلام مى کنند.[۳]
احادیث امام باقر علیه‌السلام
امام باقر علیه السلام نیز به طور آشکار به او وصیت و به امامتش بعد از خود تصریح نمودند. چند نمونه از این احادیث چنین است:
- جابر بن یزید جعفی مى گوید: از امام باقر علیه السلام درباره قائم (و امام) بعد از او پرسیده شد، آن حضرت دست بر امام صادق علیه السلام زد و فرمود: این است به خدا سوگند، قائم آل محمد صلی الله علیه وآله... .[۴]
- ابوالصباح کنانى مى گوید: امام باقر علیه السلام به پسرش حضرت صادق در حالى که راه مى رفت نگریست و (خطاب به من) فرمود: این فرد را مى بینى؟ او از کسانى است که خداوند درباره آنان فرموده است: «وَ نُریدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِى اْلاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَةً وَ نَجْعَلُهْمْ الْوارِثینَ»؛ مى خواهیم بر مستضعفان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روى زمین قرار دهیم.[۵]
- همّام بن نافع مى گوید: روزى ابوجعفر علیه السلام به یاران خود فرمود: زمانى که مرا از دست دادید به این فرد (اشاره به امام صادق علیه السلام) تأسى و اقتدا کنید که او امام و خلیفه پس از من است.[۶]
- محمد بن مسلم مى گوید: نزد امام باقر علیه السلام بودم که فرزندش حضرت صادق وارد شد... امام باقر خطاب به من فرمود: ای محمد! این فرد (اشاره به امام صادق) امام تو پس از من است، پس به او اقتدا کن و از دانشش بهره بگیر. سوگند به خدا، او همانى است که پیامبر صلی الله علیه وآله براى ما وصف کرده است که پیروان و شیعیانش در دنیا و آخرت پیروزند و دشمنانش در زبان همه پیامبران لعنت شده اند.[۷]
افضلیت امام صادق در زمان خود
یکى از شرایط امام این است که افضل زمان خود باشد. امام صادق علیه السلام به اتفاق مخالف و موافق، در علم و دیگر کمالات انسانى افضل اهل زمانش بود.[۸]
ابوحنیفه (پیشواى حنفیان) مى گفت: هرگز در عمرم عالمتر و فقیه تر از جعفر بن محمد ندیدم.[۹] منصور دوانیقى آن حضرت را به علم و معنویت مى ستود.[۱۰] ابوبحر جاحظ مى گفت: علم و فقه جعفر بن محمد دنیا را پر کرده است.[۱۱] قرمانى در «اخبار الدول» جایگاه آن حضرت در حدیث را به منزله سر از بدن مى داند.[۱۲] مالک ابن انس (پیشوای مالکیان) حضرت صادق را بى نظیر در علم و فضل و معنویت مى دانست.[۱۳]
پانویس
- ↑ ر.ک: اصول کافى، ج۱، ص۴۷۵.
- ↑ ر.ک: عیون الاخبار، ج۱، ص۳۳؛ الغیبة، ص۱۴۵؛ اصول کافى، ج۱، ص۵۲۸؛ کمال الدین، ج۱، ص۵۷۲؛ عوالم، ج۲۰، ص۴۰.
- ↑ عیون الاخبار، ج۱، ص۴۹؛ الغیبة، ص۱۳۶ و ۱۵۱؛ کمال الدین، ج۱، ص۴۷۴و۵۰۱؛ عوالم العلوم، ج۲۰، ص۴۲-۴۶.
- ↑ الارشاد، ص۲۷۱؛ الکافى، ج۱، ص۳۰۷.
- ↑ سوره قصص(۲۸)، آیه ۵.
- ↑ ارشاد، ص۲۷۱ و بحارالانوار، ج۴۷، ص۱۳.
- ↑ بحارالانوار، ج۴۷، ص۱۵.
- ↑ ر.ک: الارشاد، ج۲، ص۲۵۳؛ الفصول المهمه، ج۲، ص۹۰۷؛ المستجاد، ص۱۸۸؛ روضة الواعظین، ج۱، ص۲۰۷.
- ↑ تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۱۶۶.
- ↑ تاریخ یعقوبى، ج۲، ص۳۷۸.
- ↑ شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۸۹.
- ↑ اخبار الدول، ص۱۱۲.
- ↑ ر.ک: مناقب ابن شهر آشوب ، ج۴، ص۲۶۹؛ امالى صدوق، ص۶۳۶.
منابع
- دانشنامه کلام اسلامی، جمعی از محققین، مدخل "امامت امام صادق علیه‌السلام"، در دسترس در کتابخانه فقاهت، بازیابی: ۳ آذر ۱۳۹۲.
- تاریخ اسلام، علی رفیعی، مرکز تحقیقات اسلامی سپاه، پاییز ۱۳۷۶.
