بورکینافاسو: تفاوت بین نسخه‌ها
(نقشه) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| (۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
[[پرونده:BurkinaFaso.jpg|left|thumb|بورکینافاسو در جهان]] | [[پرونده:BurkinaFaso.jpg|left|thumb|بورکینافاسو در جهان]] | ||
| − | + | '''«بورکینافاسو»''' کشوری مسلمان در آفریقای غربی، که در شمال و مغرب با [[مالی|مالی]]، در مشرق با [[نیجر]] و [[بنین|بنین]] و در جنوب با [[توگو]]، [[جمهوری غنا|غنا]] و [[ساحل عاج|ساحل‌‌عاج]] همسایه است. پایتخت این کشور، آواگادوگو است و ۵۰ درصد از مردم آن مسلمان می‌باشند. بورکینافاسو در گذشته بخشی از مستعمره فرانسه بود و در سال ۱۹۶۰م. به استقلال رسید. در ۱۹۸۴م، نام آن از «ولتای علیا» به «بورکینافاسو» تغییر داده شد که به معنای «سرزمین مردم درستکار» است. | |
| − | + | == وضعیت جغرافیایی == | |
| − | + | کشور بورکینافاسو که در جنوب صحرا واقع شده است، کشوری است محصور در خشکی، که دشتهای پهناور آن، فاقد هرگونه پوشش گیاهی مناسب است. این کشور متشکل از فلاتهای با ارتفاع تقریبی ۵۰۰ متر می باشد. مساحت آن ۲۷۴۲۰۰ کیلومتر مربع است. | |
| − | مساحت | ||
| − | + | بورکینافاسو فلاتی وسیع و مسطح است. بزرگترین رود کشور، رود موهون (ولتای سیاه سابق)، همراه رودهای ولتای سفید و قرمز وارد غنا می‌شود. رود مهم دیگر، کوموئه با جریان یافتن در بخش کوتاهی از بورکینافاسو، در جنوب‌غربی کشور وارد ساحل عاج می‌شود. هیچیک از این رودها قابل کشتیرانی نیست. | |
| − | + | == وضعیت اقتصادی == | |
| + | اقتصاد بورکینافاسو به دامداری و کشاورزی متکی است و امکانات محدودی برای نوسازی، صنعتی شدن یا توسعه تجارت خارجی دارد. بورکینافاسو از فقیرترین کشورهای جهان و غالباً دچار کسری بودجه است و در گذشته گرفتار خشکسالی شدید بوده است. فقط یک‌سوم از زمینهای کشور قابل کشت است، و بیشتر این زمینها در دره رودها بویژه در جنوب و جنوب‌غربی کشور قرار دارد. مهمترین محصولات کشاورزی پنبه، بادام زمینی و دانه درخت روغن قلم (از جمله مواد تهیه صابون) است. پنبه، مهمترین محصول صادراتی بیش از ۴۰% و چرم و پوست بیش از ۱۰% درآمدهای صادراتی کشور را تشکیل میدهند. | ||
| − | + | فعالیت صنعتی به واحدهای کوچک، بیشتر در امتداد راه‌آهن بین بانفورا تا اوآگادوگو محدود شده است. عمده این صنایع در بوبو ـ دیولاسو و در حد کمتری در اوآگادوگو قرار دارد. مهمترین مراکز صنعتی کشور، کارخانه‌های پنبه‌پاک‌کنی، تصفیه شکر، تولید موتورسیکلت و دوچرخه، و مهمترین منابع معدنی، منگنز، طلا و روی است. واردات اصلی کشور، ماشین‌آلات و تجهیزات ترابری، تولیدات شیمیایی، فراورده‌های نفتی و مواد غذایی است. صادرات عمده نیز پنبه، طلا، چرم، پوست و دام است. فرانسه و [[ساحل عاج|ساحل عاج]] از شرکای عمده تجاری بورکینافاسو به‌شمار می‌آیند. شبکه راه‌آهن بورکینافاسو با ۶۲۲ کیلومتر طول از مرز ساحل عاج آغاز و در کایا ختم می‌شود و کشور را به بندر آبیجان در ساحل عاج پیوند می‌دهد. دو فرودگاه بین‌المللی در اوآگادوگو و بوبو ـ دیولاسو وجود دارد. | |
| − | + | == تاریخچه و حکومت == | |
| + | بورکینافاسو از قرن سوم تا سیزدهم میلادی، بخشی از حکومت [[جمهوری غنا|غنا]]، نخستین و بزرگترین حکومت افریقای غربی، بود. در نیمه قرن ۵ق/ ۱۱م، هنگامی که مرابطون [[مراکش|مراکش]] به پایتخت غنا حمله کردند، موسّیها از [[نیجر]] و بوبوها از شمال وارد بورکینافاسوی کنونی شدند. موسّیها تا قرن هشتم/چهاردهم، در شمال غنای امروزی پادشاهیهای مامپروسی و داگومبا را به وجود آوردند. | ||
| − | + | اقوام موسی که در زیر لوای اشرافیت قدرتمندی متحد شده بودند، در سدۀ ۹ق / ۱۵م از بخشهای شرقی رود ولتا گذشتند و بر نواحی غربی این رودخانه استیلا یافتند. احتمالاً این گسترش قلمرو پادشاهیهای موسی با انحطاط قدرت نظامی سونگایی مربوط بوده است. | |
| − | + | در نیمۀ دوم سدۀ ۱۵م قوم موسی به تمبوکتو حمله کردند و با رو به ضعف نهادن دولت مالی در ۸۸۵ق / ۱۴۸۰م به والاتا هجوم بردند، اما در ۱۴۸۳م به قلمروهای خود پس رانده شدند. در ۱۴۹۷- ۱۴۹۸م اسکیا محمد جنگی مقدس برای جذب قوم موسی به [[اسلام]] آغاز کرد، اما موفقیتی به دست نیاورد. سپس اسکیا داوود در دهه‌های ۱۵۴۰، ۱۵۶۰ و ۱۵۷۰م به قلمرو قوم موسی حمله کرد، ولی پادشاهیهای قوم موسی در بورکینافاسو تا زمان نفوذ فرانسویان به این منطقه پا بر جا ماندند. | |
| − | + | آشنایی پادشاهیهای موسی در شمال بورکینافاسو با اسلام از نیمۀ دوم سدۀ ۱۵م از طریق سونگاییها، و در جنوب از طریق گونجاها از اوایل سدۀ ۱۶م آغاز شد. همچنین بازرگانان مانده نژاد در گسترش اسلام در میان جوامع موسی نقشی مؤثر داشتند. اینان به عنوان رابط میان اقوام مسلمان مانده و قوم موسی عمل می‌کردند، هر چند مقاومت پادشاهیهای موسی در برابر اسلام در آغاز شدید بود، اما هنگامی‌که حکومتهای متحد جنوبی آنها، یعنی داگومبا و گامباگا اسلام آوردند، قوم موسی نیز پذیرای اسلام شدند. | |
| − | + | پیش از سدۀ ۱۹م قدرت پادشاهیهای موسی رو به ضعف نهاد. در ۱۳۱۴ق / ۱۸۹۶م. فرانسویها با تحت‌الحمایه قرار دادن اواگادوگو در این منطقه نفوذ کردند. در ۱۳۳۷ق / ۱۹۱۹م. این منطقه در مستعمرۀ افریقای غربی فرانسه ادغام شد؛ سپس در ۱۹۳۲م. میان فرانسه، [[سودان]] و [[ساحل عاج]] تقسیم شد و در ۱۳۲۶ش / ۱۹۴۷م. به‌عنوان یک واحد سیاسی مجزا به نام «ولتای علیا» شکل گرفت. در ۱۹۵۸م این کشور دولتی خودمختار در چهارچوب جامعۀ فرانسه شد و به سازمان هم بستگی ساحل عاج و [[نیجر]] و داهومی پیوست و در ۱۵ مرداد ۱۳۳۹ش/۵ اوت ۱۹۶۰م. به استقلال دست یافت. | |
| − | + | قانون اساسی که در همان سال با ۸۰٪ رأی موافق به تصویب رسید، موجبات فعالیت احزاب سیاسی را در این کشور فراهم کرد و به دنبال آن ۳ حزب «اتحاد دموکراتیک صحرا»، «نهضت آزادی ملی» و حزب «اتحاد افریقا» فعالیت خود را آغاز کردند. در ۱۳۶۳ش / ۱۹۸۴م، نام رسمی کشور از «ولتای علیا» به «بورکینافاسو» به معنی «سرزمین درستکاران» تغییر یافت. این حکومت به تدریج شیوه‌های انقلابی را اعتدال بخشید و در رفراندوم ۱۳۷۰ش / ۱۹۹۱م. قانون اساسی جدیدی را به آراء عمومی گذاشت. | |
| − | + | ==دین و فرهنگ== | |
| + | جمعیت بورکینافاسو در ۱۳۷۶ ش/۱۹۹۷م، حدود ۱۰ میلیون نفر برآورد شده است. حدود ۸۰% از جمعیت کشور روستانشین‌اند. پرجمعیت‌ترین شهر کشور، اوآگادوگو در ۱۳۷۴ ش/۱۹۹۵، ۸۲۴ هزارتن جمعیت داشته است. شهرهای مهم دیگر بوبو ـ دیولاسو ، کودوگو ، اوآهیگویا ، بانفورا و کایاست. بیشتر مردم بورکینافاسو به‌یکی از دو گروه اصلی قومی، ولتایی و مانده ، وابسته‌اند. | ||
| − | + | هر گروه قومی، به زبان یا لهجة خود گفتگو می‌کند. در مرکز کشور زبان موسّیها، موره، بیش از دیگر زبانها به‌کار می‌رود. زبانهای دیولایی و هوسایی معمول‌ترین زبانهای تجاری است. زبان رسمی کشور فرانسوی است، اما کاربرد آن به نخبگان محدود شده است. | |
| − | در | + | هیچیک از ادیان موجود در بورکینافاسو به‌عنوان [[دین|دین]] رسمی کشور شناخته نمی‌شود. در ۱۳۷۴ ش/۱۹۹۵، حدود ۵۰% مردم مسلمان ([[اهل سنت|سنّی]] و عمدتاً پیرو فقه [[مالکی|مالکی]])، ۴۰% دارای عقاید سنتی جاندارپنداری و ۱۰% [[مسیحیت|مسیحی]] (بیشتر کاتولیک و اندکی نیز پروتستان) بوده‌اند. |
| − | + | گفتنی است بورکینافاسو و [[نیجریه|نیجریه]] از کشورهایی هستند که در صدر [[اسلام]] و هنگام فتوحات اسلامی فتح نشد و اکثر مسلمانان ساکن آفریقا بر اثر تبلیغات با دین اسلام آشنا شده و به آن گرویدند. ۵۰ درصد از مردم کشور بورکینافاسو مسلمان و ۱۰ درصد [[مسیحیت|مسیحی]] هستند و بقیه پیرو ادیان محلی می باشند. آنچه که در مورد چگونگی ورود اسلام به بورکینافاسو مطرح است ورود این دین آسمانی توسط بازرگانان و مبلغان [[نیجر|نیجر]]، [[مالی|مالی]] و [[جمهوری غنا|غنا]] به شهرهای جنوب، شمال غربی و شرق کشور می باشد. | |
| − | این | + | مذهب به عنوان مؤلفه ای مهم و مؤثر در رفتارهای اجتماعی مردم مطرح می باشد. در این کشور، یکسری فعالیت های اجتماعی وجود دارد که حکایت از انگیزه های مذهبی دارد. بنابراین، [[دین]] و مذهب، نفوذ درخور توجهی در عرصه اجتماعی دارد. از سوی دیگر، با توجه به نوع حکومت، تصمیم ها، رفتارها و سیاست های دولت مردان در زمینه های گوناگون سیاسی و اقتصادی، ارتباطی با ملاحظات مذهبی ندارند و دولت مردان حتی الامکان می کوشند از ورود رهبران مذهبی به مسائل سیاسی با انگیزه های دینی و مذهبی جلوگیری نمایند. |
| − | + | برخی از تشکیلات مذهبی، از نظر دولت به رسمیت شناخته شده اند و در مراسم رسمی از نمایندگان آنها دعوت به عمل می آید. این گروه ها عبارت اند از: تیجانیه، جماعت اسلامی، [[وهابیت|وهابیون]]، [[احمدیه|احمدیه]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | فرقه تیجانیه- یکی از تشکیلات با نفوذ و دارای پیروان زیاد در بورکینافاسو به شمار می رود. این فرقه نزدیک به هشتاد سال پیش توسط فردی به نام «ابوبکر مایگا» از قبیله مارانشی در بورکینافاسو پایه گذاری شد. مایگا به مرور به تبلیغ و نشر دین اسلام پرداخت و در نتیجه تلاش های وی، افرادی به دین مبین اسلام مشرف شدند. | |
| − | + | یکی دیگر از تشکل های اسلامی در بورکینافاسو جنبش [[وهابیت|وهابیت]] می باشد. این جنبش در سال های دهه ۱۹۶۰ م. توسط فردی به نام «محمد کوته»، که به تجارت با بازرگانان سعودی مشغول بود، از طریق شهر بوبو وارد بورکینافاسو شد. وی با برخورداری از حمایت و امکانات مالی [[عربستان]]، به جذب پیروان بیشتر در بورکینافاسو پرداخت. | |
| − | + | فرقه احمدیه- فعالیت خود را در سال ۱۹۸۹ م به طور رسمی در واگادوگو آغاز نمود. رئیس این فرقه، «شیخ محمد ادریس» و معاون وی، «تاریک محمود» هر دو پاکستانی الاصل بودند. مبلغان این فرقه، در مرکز تربیت مبلغان فرقه احمدیه در غنا آموزش و دوره دیده اند. | |
| − | + | جماعت اسلامی- یکی از تشکیلات اسلامی و با سابقه در بورکینافاسو می باشد. این تشکیلات توسط امامان [[مسجد|مساجد]] و پیرمردان به روش قدیمی اداره می شود. این تشکیلات، با وجود قدمت فعالیت، قادر به جذب نیروهای روشن فکر و جوان نیست. از این رو، روز به روز از قدرت و نفوذش در کشور کاسته شده است. انجمن اسلامی دانشجویان و دانش آموزان- تشکیلاتی نسبتاً جدید، فعال و پر تحرک می باشد که تلاش خود را با هدف جذب جوانان و تربیت آنها از طریق مدارس و دانشگاه متمرکز نموده است و تاکنون نیز به پیشرفت های چشم گیری دست یافته اند. بیش تر اعضای این انجمن، دارای تحصیلات عالی و مشاغلی در وزارت خانه ها و دوایر دولتی می باشند. آنها از نظر بنیان های عقیدتی، ضعیف، ولی مشتاق فراگیری و آشنایی با اسلام هستند. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | انجمن | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | اعیاد و روزهای تعطیل در بورکینافاسو- به دو مناسبت اسلامی و ملی می باشد. [[عید فطر]]، [[عید قربان]] و [[ولادت پیامبر اسلام|میلاد پیامبر گرامی اسلام]](ص)، از جمله اعیاد مذهبی مسلمانان بورکینافاسو به شمار می رود که در این روزها، مراسم با شکوهی برگزار می شود. در این میان، لازم است به جشن میلاد پیامبر(ص) اشاره نمود که هر ساله با شکوه ویژه ای در میان مسلمانان در مساجد شهرهای گوناگون بورکینافاسو برپا می گردد. روزهای یاد شده در بورکینافاسو، تعطیل رسمی می باشد. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | + | * [http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-countries/item/1103-1391-10-02-10-15-58 "آشنائي با كشور بورکینافاسو"، سایت رواق الحجاج]، بازیابی: ۲۷ تیر ۱۳۹۷. | |
| − | *[http://www.hajij.com/fa/islamic-countries-and-sects/islamic-countries/item/1103-1391-10-02-10-15-58 آشنائي با كشور | + | *[https://www.cgie.org.ir/fa/article/229058/%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%B3%D9%88 "بورکینافاسو"، دایرة المعارف بزرگ اسلامی]. |
| − | + | *[https://rch.ac.ir/article/Details/11868 "بورکینافاسو"، دانشنامه جهان اسلام]. | |
{{کشورهای اسلامی}} | {{کشورهای اسلامی}} | ||
[[رده:کشورهای اسلامی]] | [[رده:کشورهای اسلامی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۷ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۲۷
«بورکینافاسو» کشوری مسلمان در آفریقای غربی، که در شمال و مغرب با مالی، در مشرق با نیجر و بنین و در جنوب با توگو، غنا و ساحل‌‌عاج همسایه است. پایتخت این کشور، آواگادوگو است و ۵۰ درصد از مردم آن مسلمان می‌باشند. بورکینافاسو در گذشته بخشی از مستعمره فرانسه بود و در سال ۱۹۶۰م. به استقلال رسید. در ۱۹۸۴م، نام آن از «ولتای علیا» به «بورکینافاسو» تغییر داده شد که به معنای «سرزمین مردم درستکار» است.
وضعیت جغرافیایی
کشور بورکینافاسو که در جنوب صحرا واقع شده است، کشوری است محصور در خشکی، که دشتهای پهناور آن، فاقد هرگونه پوشش گیاهی مناسب است. این کشور متشکل از فلاتهای با ارتفاع تقریبی ۵۰۰ متر می باشد. مساحت آن ۲۷۴۲۰۰ کیلومتر مربع است.
بورکینافاسو فلاتی وسیع و مسطح است. بزرگترین رود کشور، رود موهون (ولتای سیاه سابق)، همراه رودهای ولتای سفید و قرمز وارد غنا می‌شود. رود مهم دیگر، کوموئه با جریان یافتن در بخش کوتاهی از بورکینافاسو، در جنوب‌غربی کشور وارد ساحل عاج می‌شود. هیچیک از این رودها قابل کشتیرانی نیست.
وضعیت اقتصادی
اقتصاد بورکینافاسو به دامداری و کشاورزی متکی است و امکانات محدودی برای نوسازی، صنعتی شدن یا توسعه تجارت خارجی دارد. بورکینافاسو از فقیرترین کشورهای جهان و غالباً دچار کسری بودجه است و در گذشته گرفتار خشکسالی شدید بوده است. فقط یک‌سوم از زمینهای کشور قابل کشت است، و بیشتر این زمینها در دره رودها بویژه در جنوب و جنوب‌غربی کشور قرار دارد. مهمترین محصولات کشاورزی پنبه، بادام زمینی و دانه درخت روغن قلم (از جمله مواد تهیه صابون) است. پنبه، مهمترین محصول صادراتی بیش از ۴۰% و چرم و پوست بیش از ۱۰% درآمدهای صادراتی کشور را تشکیل میدهند.
فعالیت صنعتی به واحدهای کوچک، بیشتر در امتداد راه‌آهن بین بانفورا تا اوآگادوگو محدود شده است. عمده این صنایع در بوبو ـ دیولاسو و در حد کمتری در اوآگادوگو قرار دارد. مهمترین مراکز صنعتی کشور، کارخانه‌های پنبه‌پاک‌کنی، تصفیه شکر، تولید موتورسیکلت و دوچرخه، و مهمترین منابع معدنی، منگنز، طلا و روی است. واردات اصلی کشور، ماشین‌آلات و تجهیزات ترابری، تولیدات شیمیایی، فراورده‌های نفتی و مواد غذایی است. صادرات عمده نیز پنبه، طلا، چرم، پوست و دام است. فرانسه و ساحل عاج از شرکای عمده تجاری بورکینافاسو به‌شمار می‌آیند. شبکه راه‌آهن بورکینافاسو با ۶۲۲ کیلومتر طول از مرز ساحل عاج آغاز و در کایا ختم می‌شود و کشور را به بندر آبیجان در ساحل عاج پیوند می‌دهد. دو فرودگاه بین‌المللی در اوآگادوگو و بوبو ـ دیولاسو وجود دارد.
تاریخچه و حکومت
بورکینافاسو از قرن سوم تا سیزدهم میلادی، بخشی از حکومت غنا، نخستین و بزرگترین حکومت افریقای غربی، بود. در نیمه قرن ۵ق/ ۱۱م، هنگامی که مرابطون مراکش به پایتخت غنا حمله کردند، موسّیها از نیجر و بوبوها از شمال وارد بورکینافاسوی کنونی شدند. موسّیها تا قرن هشتم/چهاردهم، در شمال غنای امروزی پادشاهیهای مامپروسی و داگومبا را به وجود آوردند.
اقوام موسی که در زیر لوای اشرافیت قدرتمندی متحد شده بودند، در سدۀ ۹ق / ۱۵م از بخشهای شرقی رود ولتا گذشتند و بر نواحی غربی این رودخانه استیلا یافتند. احتمالاً این گسترش قلمرو پادشاهیهای موسی با انحطاط قدرت نظامی سونگایی مربوط بوده است.
در نیمۀ دوم سدۀ ۱۵م قوم موسی به تمبوکتو حمله کردند و با رو به ضعف نهادن دولت مالی در ۸۸۵ق / ۱۴۸۰م به والاتا هجوم بردند، اما در ۱۴۸۳م به قلمروهای خود پس رانده شدند. در ۱۴۹۷- ۱۴۹۸م اسکیا محمد جنگی مقدس برای جذب قوم موسی به اسلام آغاز کرد، اما موفقیتی به دست نیاورد. سپس اسکیا داوود در دهه‌های ۱۵۴۰، ۱۵۶۰ و ۱۵۷۰م به قلمرو قوم موسی حمله کرد، ولی پادشاهیهای قوم موسی در بورکینافاسو تا زمان نفوذ فرانسویان به این منطقه پا بر جا ماندند.
آشنایی پادشاهیهای موسی در شمال بورکینافاسو با اسلام از نیمۀ دوم سدۀ ۱۵م از طریق سونگاییها، و در جنوب از طریق گونجاها از اوایل سدۀ ۱۶م آغاز شد. همچنین بازرگانان مانده نژاد در گسترش اسلام در میان جوامع موسی نقشی مؤثر داشتند. اینان به عنوان رابط میان اقوام مسلمان مانده و قوم موسی عمل می‌کردند، هر چند مقاومت پادشاهیهای موسی در برابر اسلام در آغاز شدید بود، اما هنگامی‌که حکومتهای متحد جنوبی آنها، یعنی داگومبا و گامباگا اسلام آوردند، قوم موسی نیز پذیرای اسلام شدند.
پیش از سدۀ ۱۹م قدرت پادشاهیهای موسی رو به ضعف نهاد. در ۱۳۱۴ق / ۱۸۹۶م. فرانسویها با تحت‌الحمایه قرار دادن اواگادوگو در این منطقه نفوذ کردند. در ۱۳۳۷ق / ۱۹۱۹م. این منطقه در مستعمرۀ افریقای غربی فرانسه ادغام شد؛ سپس در ۱۹۳۲م. میان فرانسه، سودان و ساحل عاج تقسیم شد و در ۱۳۲۶ش / ۱۹۴۷م. به‌عنوان یک واحد سیاسی مجزا به نام «ولتای علیا» شکل گرفت. در ۱۹۵۸م این کشور دولتی خودمختار در چهارچوب جامعۀ فرانسه شد و به سازمان هم بستگی ساحل عاج و نیجر و داهومی پیوست و در ۱۵ مرداد ۱۳۳۹ش/۵ اوت ۱۹۶۰م. به استقلال دست یافت.
قانون اساسی که در همان سال با ۸۰٪ رأی موافق به تصویب رسید، موجبات فعالیت احزاب سیاسی را در این کشور فراهم کرد و به دنبال آن ۳ حزب «اتحاد دموکراتیک صحرا»، «نهضت آزادی ملی» و حزب «اتحاد افریقا» فعالیت خود را آغاز کردند. در ۱۳۶۳ش / ۱۹۸۴م، نام رسمی کشور از «ولتای علیا» به «بورکینافاسو» به معنی «سرزمین درستکاران» تغییر یافت. این حکومت به تدریج شیوه‌های انقلابی را اعتدال بخشید و در رفراندوم ۱۳۷۰ش / ۱۹۹۱م. قانون اساسی جدیدی را به آراء عمومی گذاشت.
دین و فرهنگ
جمعیت بورکینافاسو در ۱۳۷۶ ش/۱۹۹۷م، حدود ۱۰ میلیون نفر برآورد شده است. حدود ۸۰% از جمعیت کشور روستانشین‌اند. پرجمعیت‌ترین شهر کشور، اوآگادوگو در ۱۳۷۴ ش/۱۹۹۵، ۸۲۴ هزارتن جمعیت داشته است. شهرهای مهم دیگر بوبو ـ دیولاسو ، کودوگو ، اوآهیگویا ، بانفورا و کایاست. بیشتر مردم بورکینافاسو به‌یکی از دو گروه اصلی قومی، ولتایی و مانده ، وابسته‌اند.
هر گروه قومی، به زبان یا لهجة خود گفتگو می‌کند. در مرکز کشور زبان موسّیها، موره، بیش از دیگر زبانها به‌کار می‌رود. زبانهای دیولایی و هوسایی معمول‌ترین زبانهای تجاری است. زبان رسمی کشور فرانسوی است، اما کاربرد آن به نخبگان محدود شده است.
هیچیک از ادیان موجود در بورکینافاسو به‌عنوان دین رسمی کشور شناخته نمی‌شود. در ۱۳۷۴ ش/۱۹۹۵، حدود ۵۰% مردم مسلمان (سنّی و عمدتاً پیرو فقه مالکی)، ۴۰% دارای عقاید سنتی جاندارپنداری و ۱۰% مسیحی (بیشتر کاتولیک و اندکی نیز پروتستان) بوده‌اند.
گفتنی است بورکینافاسو و نیجریه از کشورهایی هستند که در صدر اسلام و هنگام فتوحات اسلامی فتح نشد و اکثر مسلمانان ساکن آفریقا بر اثر تبلیغات با دین اسلام آشنا شده و به آن گرویدند. ۵۰ درصد از مردم کشور بورکینافاسو مسلمان و ۱۰ درصد مسیحی هستند و بقیه پیرو ادیان محلی می باشند. آنچه که در مورد چگونگی ورود اسلام به بورکینافاسو مطرح است ورود این دین آسمانی توسط بازرگانان و مبلغان نیجر، مالی و غنا به شهرهای جنوب، شمال غربی و شرق کشور می باشد.
مذهب به عنوان مؤلفه ای مهم و مؤثر در رفتارهای اجتماعی مردم مطرح می باشد. در این کشور، یکسری فعالیت های اجتماعی وجود دارد که حکایت از انگیزه های مذهبی دارد. بنابراین، دین و مذهب، نفوذ درخور توجهی در عرصه اجتماعی دارد. از سوی دیگر، با توجه به نوع حکومت، تصمیم ها، رفتارها و سیاست های دولت مردان در زمینه های گوناگون سیاسی و اقتصادی، ارتباطی با ملاحظات مذهبی ندارند و دولت مردان حتی الامکان می کوشند از ورود رهبران مذهبی به مسائل سیاسی با انگیزه های دینی و مذهبی جلوگیری نمایند.
برخی از تشکیلات مذهبی، از نظر دولت به رسمیت شناخته شده اند و در مراسم رسمی از نمایندگان آنها دعوت به عمل می آید. این گروه ها عبارت اند از: تیجانیه، جماعت اسلامی، وهابیون، احمدیه.
فرقه تیجانیه- یکی از تشکیلات با نفوذ و دارای پیروان زیاد در بورکینافاسو به شمار می رود. این فرقه نزدیک به هشتاد سال پیش توسط فردی به نام «ابوبکر مایگا» از قبیله مارانشی در بورکینافاسو پایه گذاری شد. مایگا به مرور به تبلیغ و نشر دین اسلام پرداخت و در نتیجه تلاش های وی، افرادی به دین مبین اسلام مشرف شدند.
یکی دیگر از تشکل های اسلامی در بورکینافاسو جنبش وهابیت می باشد. این جنبش در سال های دهه ۱۹۶۰ م. توسط فردی به نام «محمد کوته»، که به تجارت با بازرگانان سعودی مشغول بود، از طریق شهر بوبو وارد بورکینافاسو شد. وی با برخورداری از حمایت و امکانات مالی عربستان، به جذب پیروان بیشتر در بورکینافاسو پرداخت.
فرقه احمدیه- فعالیت خود را در سال ۱۹۸۹ م به طور رسمی در واگادوگو آغاز نمود. رئیس این فرقه، «شیخ محمد ادریس» و معاون وی، «تاریک محمود» هر دو پاکستانی الاصل بودند. مبلغان این فرقه، در مرکز تربیت مبلغان فرقه احمدیه در غنا آموزش و دوره دیده اند.
جماعت اسلامی- یکی از تشکیلات اسلامی و با سابقه در بورکینافاسو می باشد. این تشکیلات توسط امامان مساجد و پیرمردان به روش قدیمی اداره می شود. این تشکیلات، با وجود قدمت فعالیت، قادر به جذب نیروهای روشن فکر و جوان نیست. از این رو، روز به روز از قدرت و نفوذش در کشور کاسته شده است. انجمن اسلامی دانشجویان و دانش آموزان- تشکیلاتی نسبتاً جدید، فعال و پر تحرک می باشد که تلاش خود را با هدف جذب جوانان و تربیت آنها از طریق مدارس و دانشگاه متمرکز نموده است و تاکنون نیز به پیشرفت های چشم گیری دست یافته اند. بیش تر اعضای این انجمن، دارای تحصیلات عالی و مشاغلی در وزارت خانه ها و دوایر دولتی می باشند. آنها از نظر بنیان های عقیدتی، ضعیف، ولی مشتاق فراگیری و آشنایی با اسلام هستند.
اعیاد و روزهای تعطیل در بورکینافاسو- به دو مناسبت اسلامی و ملی می باشد. عید فطر، عید قربان و میلاد پیامبر گرامی اسلام(ص)، از جمله اعیاد مذهبی مسلمانان بورکینافاسو به شمار می رود که در این روزها، مراسم با شکوهی برگزار می شود. در این میان، لازم است به جشن میلاد پیامبر(ص) اشاره نمود که هر ساله با شکوه ویژه ای در میان مسلمانان در مساجد شهرهای گوناگون بورکینافاسو برپا می گردد. روزهای یاد شده در بورکینافاسو، تعطیل رسمی می باشد.
منابع
- "آشنائي با كشور بورکینافاسو"، سایت رواق الحجاج، بازیابی: ۲۷ تیر ۱۳۹۷.
- "بورکینافاسو"، دایرة المعارف بزرگ اسلامی.
- "بورکینافاسو"، دانشنامه جهان اسلام.
| آسیا | * ایران * ترکیه * سوریه * عراق * عربستان * فلسطین * یمن * آذربایجان * اردن * ازبکستان * افغانستان * امارات متحده عربی * بحرین * برونئی * بنگلادش * تاجیکستان * عمان * قرقیزستان * قطر * لبنان * مالزی * پاکستان * کویت * مالدیو * قزاقستان * ترکمنستان |
| آفریقا | * تونس * اتیوپی * الجزایر * تانزانیا * ساحل عاج * سنگال * سودان * سومالی * لیبی * مالی * مصر * موریتانی * موزامبیک * نیجر * نیجریه * چاد * کامرون * گابن * گامبیا * گینه * سیرالئون * کومور * جیبوتی * بورکینافاسو * گینه بیسائو * کنگو * جمهوری غنا * جمهوری عربی صحرا * توگو |
| سایر قاره ها | * آلبانی (اروپا) * بوسنی هرزه گوین (اروپا) *سورینام (آمریکا) |
