فروع دین

تعریف

منظور از «فروع دین» (دین اسلام)، احکامی است که هر فرد مسلمان موظف و مکلف به انجام آنها می باشد.

این اعمال عبادی که باید برای رضای خداوند انجام گیرد، در مقابل اصول دین، که در واقع مربوط به مسائل فکری و اعتقادی هستند، قرار می گیرند؛ از این رو از آنها تعبیر به «فروع دین» می شود.

فروع دین اسلام مشتمل بر این ده مورد است:

1. نماز
2. روزه
3. حج
4. جهاد
5. خمس
6. زکات
7. امر به معروف
8. نهی از منکر
9. تولّی
10. تبرّی

تعداد واجبات و محرمات که جزء فروع دین محسوب می شوند، بسیار زیاد است دستورات دیگری مانند احکام خرید و فروش، ازدواج، قصاص، دیات، قضاوت و... نیز از فروع دین هستند.‌ اما آنچه از فروع دین که مشهور است این ده مورد است.

منشأ نامگذاری فروع دین

فروع دین را از آن رو «فروع» خوانند كه در برابر «اصول» جاى دارد نه از آن رو كه اهمّيّت ندارد. از اين رو، پايبندى به فروع دين نيز- همچون اصول دين- واجب است. برخى از فروع دين، رابطه انسان با خدا را در قالب قوانين و احكام بيان مى‌كنند و وظايفى را براى او پيش مى‌كشند؛ وظايفى همچون نماز، روزه و حج. برخى ديگر به وظايفى كه انسان‌ها در برابر يكديگر دارند نظر دارند و روابط انسانى را تنظيم مى‌كنند؛ مانند جهاد، خمس و بيع

منابع استنباط فروع دین

فقهاى شيعه از رهگذر دانش‌ فقه و اصول، فروع دين را از متون دينى استخراج و استنباط مى‌كنند و احكام عملى شريعت را به دست مى‌دهند. دانش فقه و اصول، از دانش‌هاى اسلامى هستند كه در قلمرو فروع دين، به پرسش‌هاى انسان پاسخ مى‌دهند و وظايف او را مشخص مى‌سازند. منابعى كه فقها از آنها بهره مى‌جويند عبارت‌اند از: كتاب (قرآن)، سنّت (حديث)، اجماع و عقل.

منابع

• فرهنگ شیعه، جمعی از نویسندگان، ج1، ص359 در دسترس درکتابخانه فقاهت، بازیابی: 2 شهریور 1395