محاسن الأزهار فی مناقب امام الابرار (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
جز (Zamani صفحهٔ محاسن الأزهار فی مناقب الأطهار را بدون برجای‌گذاشتن تغییرمسیر به محاسن الأزهار فی مناقب امام الابرار منتقل کرد: عنوان نادر...) |
جز (Aghajani صفحهٔ محاسن الأزهار فی مناقب امام الابرار را به محاسن الأزهار فی مناقب امام الابرار (کتاب) منتقل کرد) |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | {{مشخصات کتاب | |
| − | این کتاب شرح قصیده‌ای است از | + | |عنوان= |
| + | |||
| + | |تصویر= [[پرونده:محاسن الأزهار.jpg|240px|وسط]] | ||
| + | |||
| + | |نویسنده= حمید بن احمد محلی زیدی | ||
| + | |||
| + | |موضوع= فضایل امام علی (ع) | ||
| + | |||
| + | |زبان= عربی | ||
| + | |||
| + | |تعداد جلد=1 | ||
| + | |||
| + | |عنوان افزوده1= تحقيق | ||
| + | |||
| + | |افزوده1= محمدباقر المحمودي | ||
| + | |||
| + | |عنوان افزوده2= | ||
| + | |||
| + | |افزوده2= | ||
| + | |||
| + | |لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/42683/ محاسن الازهار] | ||
| + | |||
| + | }} | ||
| + | کتابی است از حمید بن احمد محلی زیدی (از علمای قرن هفتم) مشتمل بر مطالبی در [[مناقب]]، کرامات و فضایل حضرت [[امام علی]] علیه السلام. | ||
| + | |||
| + | این کتاب شرح قصیده‌ای است از عبد‌الله‌بن حمزه معروف به منصور بالله (م561ق) از [[سادات]] یمنی و علمای بنام قرن ششم هجری. | ||
==نام کامل کتاب== | ==نام کامل کتاب== | ||
| − | نام کامل کتاب "محاسن‌الأزهار فی مناقب إمام‌الأبرار و والد الأئمة الأطهار الإمام أمیر‌المؤمنین علی‌بن أبی‌طالب (علیه السلام)" می باشد | + | نام کامل کتاب "محاسن‌الأزهار فی مناقب إمام‌الأبرار و والد الأئمة الأطهار الإمام أمیر‌المؤمنین علی‌بن أبی‌طالب (علیه السلام)" می باشد. |
==مولف== | ==مولف== | ||
| − | ابی عبدالله حمید بن احمد المحلی (582 - شهید 652ق) از علمای بنام یمن است که علم و جهاد را باهم آمیخت و در یاری شهید احمد‌بن حسین بسیار کوشید تا این‌که در رمضان 652 شهید گشت. | + | ابی عبدالله حمید بن احمد المحلی (582 - شهید 652ق) از علمای بنام [[یمن]] است که علم و جهاد را باهم آمیخت و در یاری شهید احمد‌بن حسین بسیار کوشید تا این‌که در [[ماه رمضان|رمضان]] 652 شهید گشت. |
از اساتید و مشایخ وی امام منصور بالله، محمد‌بن احمد‌بن ولید قرشی، علی‌بن احمد اکوع، حافظ عمران‌بن حسن، عمرو‌بن جمیل نهدی و شیخ تاج‌الدین زید‌بن احمد را نام برده‌اند. | از اساتید و مشایخ وی امام منصور بالله، محمد‌بن احمد‌بن ولید قرشی، علی‌بن احمد اکوع، حافظ عمران‌بن حسن، عمرو‌بن جمیل نهدی و شیخ تاج‌الدین زید‌بن احمد را نام برده‌اند. | ||
| − | دو تن از بزرگان زیدی یمن از شاگردان و راویان وی به‌شمار آمده‌اند: فرزندش احمد‌بن حمید و سید یحیی‌بن قاسم حمزی. | + | دو تن از بزرگان [[زیدیه|زیدی]] یمن از شاگردان و راویان وی به‌شمار آمده‌اند: فرزندش احمد‌بن حمید و سید یحیی‌بن قاسم حمزی. |
| − | او دارای آثار قلمی بسیار است از جمله الحدائق‌الوردیة فی ذکر أئمّة‌الزیدیة، عمدة‌المسترشدین فی اصول‌الدین، الثعبان‌النفّاث بهلاک أهل‌المسایل‌الثلاث (رد قدریه و اشعریه)، الوسیط‌المفید‌الجامع بین‌الإیضاح والعقد‌الفرید، نصیحة‌الولاة‌الهادیة إلی سبل‌النجاة، الرد علی‌الباطنیة، و محاسن‌الأزهار و.... (برای تفصیل بیشتر به مقدمه محمدباقر محمودی در تصحیح محاسن‌الأزهار رجوع شود). | + | او دارای آثار قلمی بسیار است از جمله الحدائق‌الوردیة فی ذکر أئمّة‌الزیدیة، عمدة‌المسترشدین فی اصول‌الدین، الثعبان‌النفّاث بهلاک أهل‌المسایل‌الثلاث (رد قدریه و [[اشاعره|اشعریه]])، الوسیط‌المفید‌الجامع بین‌الإیضاح والعقد‌الفرید، نصیحة‌الولاة‌الهادیة إلی سبل‌النجاة، الرد علی‌الباطنیة، و محاسن‌الأزهار و.... (برای تفصیل بیشتر به مقدمه محمدباقر محمودی در تصحیح محاسن‌الأزهار رجوع شود). |
==محتوای کتاب== | ==محتوای کتاب== | ||
| − | این کتاب حاوی آیات و [[احادیث]] مختلفی است که مولف در خصوص زندگی، سیره عملی و فضایل علی علیه السلام از منابع مختلف [[شیعه]] و اهل سنت ـ به زبان عربی ـ گردآوری کرده است. | + | این کتاب حاوی [[آیه|آیات]] و [[احادیث]] مختلفی است که مولف در خصوص زندگی، سیره عملی و فضایل [[امام علی علیه السلام|علی]] علیه السلام از منابع مختلف [[شیعه]] و [[اهل سنت]] ـ به زبان عربی ـ گردآوری کرده است. |
محلی در مقدمه کتابش می‌گوید: | محلی در مقدمه کتابش می‌گوید: | ||
| − | :«در قصیده ابومحمد عبد‌الله‌بن حمزه که به ابو‌العباس احمد‌بن حسن‌بن یوسف فرستاده بود نکات مفیدی در فضایل امیرالمؤمنین و فضایل اهل‌بیت عترت یافتم و دیدم که آن فضایل را به تفصیل با اسناد به رسول خدا و خاندان عترت(علیهم السلام) به قلم آورم. | + | :«در قصیده ابومحمد عبد‌الله‌بن حمزه که به ابو‌العباس احمد‌بن حسن‌بن یوسف فرستاده بود نکات مفیدی در فضایل امیرالمؤمنین و فضایل [[اهل البیت|اهل‌بیت]] عترت یافتم و دیدم که آن فضایل را به تفصیل با اسناد به [[پیامبر اسلام|رسول خدا]] و خاندان عترت(علیهم السلام) به قلم آورم. |
| − | |||
:در این شرح گاهی به معانی لغوی‌ای پرداختم که شرح و معنای بیت بدان تکمیل می‌شد؛ نیز غزوه‌ای را نام بردم یا مسأله‌ای شرعی یا عقلی را ذکر کردم که این امر نزدیک به تفصیل مسایلی بود که قصیده آن را در ضمن خود داشت. همه آن به دو جهت صورت گرفت: یکی شرح و توضیح قصیده منصور بالله و تفصیل آن‌چه که به نظم آورده بود و دیگری رعایت حق امیرالمؤمنین(علیه السلام) که خداوند خلق را بدان الزام کرده است.» | :در این شرح گاهی به معانی لغوی‌ای پرداختم که شرح و معنای بیت بدان تکمیل می‌شد؛ نیز غزوه‌ای را نام بردم یا مسأله‌ای شرعی یا عقلی را ذکر کردم که این امر نزدیک به تفصیل مسایلی بود که قصیده آن را در ضمن خود داشت. همه آن به دو جهت صورت گرفت: یکی شرح و توضیح قصیده منصور بالله و تفصیل آن‌چه که به نظم آورده بود و دیگری رعایت حق امیرالمؤمنین(علیه السلام) که خداوند خلق را بدان الزام کرده است.» | ||
| سطر ۳۱: | سطر ۵۵: | ||
قسمت پایانی کتاب دارای دو بخش است: | قسمت پایانی کتاب دارای دو بخش است: | ||
| − | '''الف)''' فصلی جداگانه در معنای حدیث «مناشده»: وی ضمن شرح مصراع اول (نشدتک‌الله بآلائه) نوشت که این بیت اشاره به حدیث مناشده (ماجرای | + | '''الف)''' فصلی جداگانه در معنای حدیث «مناشده»: وی ضمن شرح مصراع اول (نشدتک‌الله بآلائه) نوشت که این بیت اشاره به حدیث مناشده (ماجرای [[شورای شش نفره خلافت|شورای خلافت]] و احتجاج امیرالمؤمنین) دارد و وعده داد که بعداً به تفصیل در این باره بنویسد. او این روایت را از دو طریق روایت می‌کند. |
| − | در ادامه به بیان 44 فایده از نکات این روایت می‌پردازد. در فایده 32 ذیل جمله امیرالمؤمنین(علیه السلام) (هل فیکم من أحد | + | در ادامه به بیان 44 فایده از نکات این [[روایت]] می‌پردازد. در فایده 32 ذیل جمله امیرالمؤمنین(علیه السلام) (هل فیکم من أحد نصر أبوه رسول‌الله و هو مشرک غیری؟) به ذکر [[ابوطالب علیه السلام|ابوطالب]] و یاری و پشتیبانی ایشان از رسول‌خدا(صلی الله علیه و آله) اشاره و اشعاری از او را ذکر می‌کند. |
'''ب)''' سه مجلس: عناوین آن‌ها بدین قرار است: | '''ب)''' سه مجلس: عناوین آن‌ها بدین قرار است: | ||
| − | + | *فی ذکر طرف من الآیات‌الکریمة التی وردت فی شأن أهل‌البیت(علیهم السلام) | |
| + | *فی ذکر أدعیة مأثورة عن رسول‌الله(صلی الله علیه و آله) | ||
| + | *فی فضل‌الصلاة علی‌النبی(صلی الله علیه و آله) و صورتها | ||
| − | وی در ضمن مجلس دوم (ادعیه رسول‌خدا( | + | وی در ضمن مجلس دوم (ادعیه رسول‌خدا(صلی الله علیه و آله)) برخی از ادعیه امیرالمؤمنین(علیه السلام) (دعاء‌العشرات و...) نقل کرده و به ارزش و جایگاه اعجاز گونه کلماتِ آن حضرت اشاره کرده است. |
| − | از ویژگی‌های آشکار کتاب این‌که مؤلف احادیث را با اسانید نقل کرده است. | + | از ویژگی‌های آشکار کتاب این‌که مؤلف احادیث را با [[سند حدیث|اسانید]] نقل کرده است. |
==منابع محاسن‌الأزهار== | ==منابع محاسن‌الأزهار== | ||
| سطر ۴۹: | سطر ۷۵: | ||
مناقب امیرالمؤمنین(علیه السلام) از علی‌بن محمد‌بن طیب مشهور به ابن مغازلی (م 483ق)؛ | مناقب امیرالمؤمنین(علیه السلام) از علی‌بن محمد‌بن طیب مشهور به ابن مغازلی (م 483ق)؛ | ||
| − | اعلام نهج‌البلاغه از علی‌بن ناصر حسینی؛ | + | اعلام [[نهج البلاغة|نهج‌البلاغه]] از علی‌بن ناصر حسینی؛ |
المحیط بالإمامة از ابو‌الحسن علی‌بن حسین مشهور به شاه سربیجان؛ | المحیط بالإمامة از ابو‌الحسن علی‌بن حسین مشهور به شاه سربیجان؛ | ||
| − | الاعتبار | + | الاعتبار و سلوة‌العارفین از موفق بالله حسین‌بن اسماعیل جرجانی (متوفای حدود 430ق)؛ |
ما نزل من‌القرآن فی اهل‌البیت(علیهم السلام) از حسین‌بن حکم حبری (م 286ق)؛ | ما نزل من‌القرآن فی اهل‌البیت(علیهم السلام) از حسین‌بن حکم حبری (م 286ق)؛ | ||
| − | + | الأمالی هارونی از ابوطالب حسین‌بن یحیی هارونی (م 424ق)؛ | |
| − | الاکفار | + | الاکفار و التفسیق از ابو‌القاسم اسماعیل‌بن احمد بستی؛ |
| − | الأمالی از مؤید بالله احمد‌بن | + | الأمالی از مؤید بالله احمد‌بن حسین هارونی (م 411ق)؛ |
الاربعین فی فضایل امیرالمؤمنین از ابوعلی حسن‌بن علی صفار (از علمای قرن پنجم)؛ | الاربعین فی فضایل امیرالمؤمنین از ابوعلی حسن‌بن علی صفار (از علمای قرن پنجم)؛ | ||
| سطر ۶۷: | سطر ۹۳: | ||
صحیفة‌الرضا(علیه السلام) که محلی طریق خود را بدان کتاب نقل کرده است؛ | صحیفة‌الرضا(علیه السلام) که محلی طریق خود را بدان کتاب نقل کرده است؛ | ||
| − | العمدة از یحیی‌بن حسن مشهور به ابن بطریق. | + | العمدة از یحیی‌بن حسن مشهور به [[یحیی بن بطریق|ابن بطریق]]. |
==چاپ‌های محاسن‌الأزهار== | ==چاپ‌های محاسن‌الأزهار== | ||
| سطر ۷۶: | سطر ۱۰۲: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | |||
| − | |||
| − | == | + | *علی یزدی، کتابی ارزشمند در فضایل امیرالمؤمنین علیه السلام، کتاب ماه دین، شماره 72، مهر 1382، صص 34-37. |
| − | [http:// | + | *محاسن الأزهار از حمیدبن احمد محلی (م 652ق)، افق حوزه، 9 اسفندماه 1391، شماره 359 |
| + | |||
| + | ==متن کتاب محاسن الازهار== | ||
| + | [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/42683/ محاسن الازهار] | ||
[[رده:منابع حدیثی]] | [[رده:منابع حدیثی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۴:۵۳
 | |
| نویسنده | حمید بن احمد محلی زیدی |
| موضوع | فضایل امام علی (ع) |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| تحقيق | محمدباقر المحمودي |
|
| |
کتابی است از حمید بن احمد محلی زیدی (از علمای قرن هفتم) مشتمل بر مطالبی در مناقب، کرامات و فضایل حضرت امام علی علیه السلام.
این کتاب شرح قصیده‌ای است از عبد‌الله‌بن حمزه معروف به منصور بالله (م561ق) از سادات یمنی و علمای بنام قرن ششم هجری.
محتویات
نام کامل کتاب
نام کامل کتاب "محاسن‌الأزهار فی مناقب إمام‌الأبرار و والد الأئمة الأطهار الإمام أمیر‌المؤمنین علی‌بن أبی‌طالب (علیه السلام)" می باشد.
مولف
ابی عبدالله حمید بن احمد المحلی (582 - شهید 652ق) از علمای بنام یمن است که علم و جهاد را باهم آمیخت و در یاری شهید احمد‌بن حسین بسیار کوشید تا این‌که در رمضان 652 شهید گشت.
از اساتید و مشایخ وی امام منصور بالله، محمد‌بن احمد‌بن ولید قرشی، علی‌بن احمد اکوع، حافظ عمران‌بن حسن، عمرو‌بن جمیل نهدی و شیخ تاج‌الدین زید‌بن احمد را نام برده‌اند.
دو تن از بزرگان زیدی یمن از شاگردان و راویان وی به‌شمار آمده‌اند: فرزندش احمد‌بن حمید و سید یحیی‌بن قاسم حمزی.
او دارای آثار قلمی بسیار است از جمله الحدائق‌الوردیة فی ذکر أئمّة‌الزیدیة، عمدة‌المسترشدین فی اصول‌الدین، الثعبان‌النفّاث بهلاک أهل‌المسایل‌الثلاث (رد قدریه و اشعریه)، الوسیط‌المفید‌الجامع بین‌الإیضاح والعقد‌الفرید، نصیحة‌الولاة‌الهادیة إلی سبل‌النجاة، الرد علی‌الباطنیة، و محاسن‌الأزهار و.... (برای تفصیل بیشتر به مقدمه محمدباقر محمودی در تصحیح محاسن‌الأزهار رجوع شود).
محتوای کتاب
این کتاب حاوی آیات و احادیث مختلفی است که مولف در خصوص زندگی، سیره عملی و فضایل علی علیه السلام از منابع مختلف شیعه و اهل سنت ـ به زبان عربی ـ گردآوری کرده است.
محلی در مقدمه کتابش می‌گوید:
- «در قصیده ابومحمد عبد‌الله‌بن حمزه که به ابو‌العباس احمد‌بن حسن‌بن یوسف فرستاده بود نکات مفیدی در فضایل امیرالمؤمنین و فضایل اهل‌بیت عترت یافتم و دیدم که آن فضایل را به تفصیل با اسناد به رسول خدا و خاندان عترت(علیهم السلام) به قلم آورم.
- در این شرح گاهی به معانی لغوی‌ای پرداختم که شرح و معنای بیت بدان تکمیل می‌شد؛ نیز غزوه‌ای را نام بردم یا مسأله‌ای شرعی یا عقلی را ذکر کردم که این امر نزدیک به تفصیل مسایلی بود که قصیده آن را در ضمن خود داشت. همه آن به دو جهت صورت گرفت: یکی شرح و توضیح قصیده منصور بالله و تفصیل آن‌چه که به نظم آورده بود و دیگری رعایت حق امیرالمؤمنین(علیه السلام) که خداوند خلق را بدان الزام کرده است.»
او سپس با ذکر اسانید خود به نقل روایات فضایل امیرالمؤمنین(علیه السلام) می‌پردازد و کتاب را با روایت «ذکر علی عبادة» می‌آغازد. کتاب وی ضمن شرح 44 بیت از قصیدة ابن حمزه، آکنده از فواید لغوی، اشارات به جا به آیات قرآنی، روایات اهل بیت(علیهم السلام)، نکات تاریخی، نقل اشعار بزرگان در فضایل امیرالمؤمنین و... است.
قسمت پایانی کتاب دارای دو بخش است:
الف) فصلی جداگانه در معنای حدیث «مناشده»: وی ضمن شرح مصراع اول (نشدتک‌الله بآلائه) نوشت که این بیت اشاره به حدیث مناشده (ماجرای شورای خلافت و احتجاج امیرالمؤمنین) دارد و وعده داد که بعداً به تفصیل در این باره بنویسد. او این روایت را از دو طریق روایت می‌کند.
در ادامه به بیان 44 فایده از نکات این روایت می‌پردازد. در فایده 32 ذیل جمله امیرالمؤمنین(علیه السلام) (هل فیکم من أحد نصر أبوه رسول‌الله و هو مشرک غیری؟) به ذکر ابوطالب و یاری و پشتیبانی ایشان از رسول‌خدا(صلی الله علیه و آله) اشاره و اشعاری از او را ذکر می‌کند.
ب) سه مجلس: عناوین آن‌ها بدین قرار است:
- فی ذکر طرف من الآیات‌الکریمة التی وردت فی شأن أهل‌البیت(علیهم السلام)
- فی ذکر أدعیة مأثورة عن رسول‌الله(صلی الله علیه و آله)
- فی فضل‌الصلاة علی‌النبی(صلی الله علیه و آله) و صورتها
وی در ضمن مجلس دوم (ادعیه رسول‌خدا(صلی الله علیه و آله)) برخی از ادعیه امیرالمؤمنین(علیه السلام) (دعاء‌العشرات و...) نقل کرده و به ارزش و جایگاه اعجاز گونه کلماتِ آن حضرت اشاره کرده است.
از ویژگی‌های آشکار کتاب این‌که مؤلف احادیث را با اسانید نقل کرده است.
منابع محاسن‌الأزهار
کتاب از منابع بسیار بهره گرفته است که برخی از آن‌ها بدین قرارند:
مناقب امیرالمؤمنین(علیه السلام) از علی‌بن محمد‌بن طیب مشهور به ابن مغازلی (م 483ق)؛
اعلام نهج‌البلاغه از علی‌بن ناصر حسینی؛
المحیط بالإمامة از ابو‌الحسن علی‌بن حسین مشهور به شاه سربیجان؛
الاعتبار و سلوة‌العارفین از موفق بالله حسین‌بن اسماعیل جرجانی (متوفای حدود 430ق)؛
ما نزل من‌القرآن فی اهل‌البیت(علیهم السلام) از حسین‌بن حکم حبری (م 286ق)؛
الأمالی هارونی از ابوطالب حسین‌بن یحیی هارونی (م 424ق)؛
الاکفار و التفسیق از ابو‌القاسم اسماعیل‌بن احمد بستی؛
الأمالی از مؤید بالله احمد‌بن حسین هارونی (م 411ق)؛
الاربعین فی فضایل امیرالمؤمنین از ابوعلی حسن‌بن علی صفار (از علمای قرن پنجم)؛
صحیفة‌الرضا(علیه السلام) که محلی طریق خود را بدان کتاب نقل کرده است؛
العمدة از یحیی‌بن حسن مشهور به ابن بطریق.
چاپ‌های محاسن‌الأزهار
1. تحقیق علامه شیخ محمد باقر محمودی، مجمع احیاء‌الثقافة‌الاسلامیه، 1422ق، قم. این چاپ دارای تعلیقات مفید در پاورقی، اضافات راهگشا در متن (در داخل کروشه)، عنوان‌بندی مناسب و فهارس فنی (آیات قرآن، احادیث، اسامی و کنیه‌ها، وقایع، طوایف و قبایل، اماکن، حیوانات، اشیا و اطعمه و...، کتاب‌ها و اشعار) است.
2. تحقیق حمود عبدالله اهنومی و عبدالله ناصر عامر با مقدمه مجد‌الدین‌بن محمد، مرکز اهل‌البیت للدراسة‌الاسلامیه، 1424ق / 2003م، صعده (یمن)؛
منابع
- علی یزدی، کتابی ارزشمند در فضایل امیرالمؤمنین علیه السلام، کتاب ماه دین، شماره 72، مهر 1382، صص 34-37.
- محاسن الأزهار از حمیدبن احمد محلی (م 652ق)، افق حوزه، 9 اسفندماه 1391، شماره 359
متن کتاب محاسن الازهار
