کتاب المعقبین من ولد الإمام أمیرالمؤمنین (کتاب)
«کتاب المُعقّبین من وُلد الإمام أمیرالمؤمنین»، تألیف یحیى بن الحسن العقیقى (م، ۲۷۷ ق)، کتابی درباره انساب و اعقاب آل ابی‌طالب، به ویژه حضرت على (علیه‌السلام) و فرزندان ایشان است.
 | |
| نویسنده | یحیى بن حسن عقیقى |
| موضوع | نسب شناسی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
معرفی کتاب
«کتاب المعقّبین من ولد أمیرالمؤمنین» که یکى از منابع علم انساب به شمار مى‌آید، با توجه به توضیحات و حواشى محقق، منبعى جامع و کامل در موضوع شناخت آل ابى طالب(ع) است.
این کتاب، به‌صورت گزارشى از فرزندان حضرت ابوطالب(ع)، شروع مى‌شود و سپس مؤلف درباره فرزندان هرکدام، شروع به سخن مى‌کند که اولین ایشان و به‌طور خاص، حضرت على(علیه السلام) مى‌باشد.
از آنجایى که اصل کتاب، خیلى موجز و مختصر است، محقق در پاورقى، به توضیح مطالب مؤلف پرداخته و از کتاب‌هایى تاریخى و حدیثى و رجالى همچون «مقاتل الطالبیین» و «الأغانى» ابوالفرج اصفهانی، «الارشاد» شیخ مفید، «التوحید» و «الخصال» شیخ صدوق، «شواهد التنزیل» حسکانى، «مستدرک» حاکم نیشابوری و «تاریخ بغداد» خطیب بغدادی نیز بهره‌ها برده شده است. محقق همچنین در توضیح بعضى از اشخاص و ذکر حوادث تاریخى، از اشعارى که در تاریخ در وصف ایشان آمده، نیز در پاره‌اى از مواقع استفاده کرده است.
از برخى الفاظ که در مورد خلفا در این اثر به کار رفته است، معلوم مى‌شود که نویسنده آن، شیعى مذهب مى‌باشد.
محتوای کتاب
متن کتاب با ذکر فرزندان ابوطالب(ع) از فاطمه بنت اسد آغاز مى‌شود که سه تن بودند: حضرت على(ع)، جعفر و عقیل. فرزندان حضرت على(ع)، اولین گروهى هستند که مؤلف به ذکر انساب آنها پرداخته است؛ به این ترتیب: امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، محمد بن حنفیه، عمر بن علی و عباس بن علی.
در این کتاب به ذکر اسامى فرزندان امام حسن(ع) و امام حسین(ع)، به‌صورت مفصل پرداخته شده است. مؤلف در هنگام بیان فرزندان امام حسن(ع)، بیشتر به آن دسته از ایشان که بر ضد حکومت جور قیام کردند، پرداخته است.
در تتمه کتاب نیز در بخشى جداگانه به امام حسین(ع) و فرزند بزرگوارش على‌اکبر(ع) و ائمه معصومین از نسل ایشان پرداخته شده است. در این بخش، به نام ۲۰ تن از فرزندان آل ابى طالب که در حادثه عاشورا به شهادت رسیده‌اند، اشاره مى‌شود که فقط نام آنها آورده شده است و محقق بعضى از آنها را بیشتر معرفى مى‌کند.
مبحث بعدى کتاب، درباره زید بن على بن حسین و فرزندش یحیى است که در زمان بنى امیه بر ضد حکومت هشام بن عبدالملک قیام کردند. بخشى نیز به اسامى فرزندان حضرت على(ع) که با سَم به شهادت رسیدند، اختصاص یافته است.
همچنین به قیام محمد نفس زکیه در زمان منصور عباسی نیز جداگانه اشاره شده است. مؤلف، به‌طور خاص در این کتاب به زندانى شدن امام موسى بن جعفر(ع) به دست هارون و به شهادت رسیدن ایشان اشاره مى‌کند. مباحثى، همانند عبدالله بن حسن بن حسن، صاحب فخّ و قیام ابوالسرایا، از مباحث بعدى این اثر مى‌باشد.
در این کتاب، ذکرى از فرزندان امام رضا(ع) و فرزندان ایشان و همچنین اشاره‌اى به زیدیه و امامیه و مذهب خاصى نشده است.
منابع
- "المعقبین من ولد الامام أمیرالمؤمنین"، ویکی نور.
