آیه 48 سوره نور

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

وَإِذَا دُعُوا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ إِذَا فَرِيقٌ مِنْهُمْ مُعْرِضُونَ

مشاهده آیه در سوره


<<47 آیه 48 سوره نور 49>>
سوره : سوره نور (24)
جزء : 18
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و هر گاه به سوی خدا و رسول خوانده شوند تا (رسول به حکم خدا) میان آنها قضاوت کند گروهی از ایشان (از این دعوت) اعراض می‌کنند.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

When they are summoned to Allah and His Apostle that He may judge between them, behold, a part of them turn aside.

معانی کلمات آیه

«دُعُوا»: دعوت شدند. فرا خواهنده شدند. «إلَی اللهِ»: مراد به سوی قرآن خدا است. «لِیَحْکُمَ»: تا داوری کند. مرجع ضمیر (رسول) است. جائز است که ضمیر به مدعوّ الیه مفهوم از کلام، یعنی (الله) و (رسول) برگردد. در هر صورت پیغمبر قاضی بوده و اطاعت از او، اطاعت از خدا است. «مُعرِضُونَ»: رویگردانان از حکم پیغمبر.

نزول

«شیخ طوسى» گویند: این آیه درباره مردى از منافقین نازل شده که بین آن مرد و یک نفر یهودى نزاعى رخ داده بود، یهودى دعواى خویش را به داورى نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله خواسته بود ولى منافق مزبور دعواى خویش را به داورى نزد کعب بن اشرف می‌خواست و نیز گویند: درباره على بن ابى‌طالب علیه‌السلام و مردى از بنى‌امیه نازل گردید که بین آنان نزاعى رخ داده بود.

امام على علیه‌السلام جریان امر را به داورى نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله برده بود و آن مرد اموى داورى یک نفر یهودى را خواسته بود و نزاع آن‌ها درباره آب و زمین بوده است.

بلخى گوید: میان على و عثمان منازعه اى درباره زمینى که عثمان از على خریده بود، رخ داد و موضوع نزاع سنگ‌هائى بود که از زمین مزبور بیرون آمده بود. عثمان خواست زمین را به خاطر معیوب بودن زمین از اثر سنگ موجود در آن به على پس بدهد، على قبول نمی‌کرد و پیشنهاد نمود که قاضى و داور میان آن‌ها پیامبر باشد ولى حکم بن العاص به عثمان گفت: اگر نزاع خود را نزد پسرعموى على ببرید به نفع على رأى خواهد داد. بنابراین نزد پیامبر نبرید سپس این آیه نازل گردید.[۱]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ إِذا دُعُوا إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ إِذا فَرِيقٌ مِنْهُمْ مُعْرِضُونَ «48»

و هرگاه به سوى خدا و رسولش خوانده شوند، تا پيامبر ميانشان داورى‌

جلد 6 - صفحه 201

كند، آن گاه است كه گروهى از آنان، روى گردان مى‌شوند.

وَ إِنْ يَكُنْ لَهُمُ الْحَقُّ يَأْتُوا إِلَيْهِ مُذْعِنِينَ «49»

و (لى) اگر حقّ با آنان (و به سودشان) باشد، با رضايت و تسليم به سوى پيامبر مى‌آيند.

نکته ها

قضاوت و داورى رسول خدا صلى الله عليه و آله بر اساس حكم خداست. چنانكه در آيه 105 سوره نساء مى‌خوانيم: «لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِما أَراكَ اللَّهُ» تا ميان مردم به (موجب) آنچه خدا به تو آموخته داورى كنى.

پیام ها

1- نشانه‌ى ايمان واقعى، پذيرفتن حكم پيامبر و نشانه‌ى نفاق، روى‌گردانى از آن است. إِذا دُعُوا ... فَرِيقٌ مِنْهُمْ مُعْرِضُونَ‌

2- داورى و قضاوت از شئون انبيا مى‌باشد. «لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ»

3- حكم پيامبر، همان حكم خداوند است. ( «لِيَحْكُمَ» مفرد آمده، نه تثنيه)

4- در انتقاد، انصاف داشته باشيد و همه را نكوبيد. «فَرِيقٌ مِنْهُمْ»

5- قضاوت عادلانه، خوشايند گروهى از مردم نيست. «فَرِيقٌ مِنْهُمْ مُعْرِضُونَ»

6- به هر گرويدن و اظهار علاقه‌اى تكيه نكنيد. وَ إِنْ يَكُنْ لَهُمُ الْحَقُّ يَأْتُوا إِلَيْهِ‌ ... (به سراغ پيامبر مى‌آيند، امّا در صورتى كه سخن پيامبر به نفع آنها باشد!)

7- منافق، فرصت‌طلب است و نان را به نرخ روز مى‌خورد. إِنْ يَكُنْ لَهُمُ‌ ... مُذْعِنِينَ‌

8- پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله حتّى براى منافقان، (آنجا كه حقّ با آنان بود) به نفع آنان حكم مى‌كرد. لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ‌ ... إِنْ يَكُنْ لَهُمُ الْحَقُ‌

پانویس

  1. پرش به بالا در تفسیر مجمع البیان موضوع على علیه‌السلام و عثمان نزدیک به همین مضمون از امام محمدباقر علیه‌السلام نقل شده است و در تفسیر علی بن ابراهیم بعد از دو واسطه از ابن سنان او از امام صادق علیه‌السلام نقل نماید که فرمود: این آیه درباره امیرالمومنین على علیه‌السلام نازل شده است در موقعى که بین او و عثمان درباره باغى نزاعى رخ داده بود؛ على گفت: من داورى پیامبر را در این مورد قبول دارم، عبدالرحمن بن عفان بن عثمان گفت: به داورى کسى جز ابن شیبه رضایت نمی‌دهم سپس نزد ابن شیبه رفتند. ابن شیبه گفت: به داورى رسول خدا صلى الله علیه و آله تن در دهید که گفتار او همه از وحى آسمانى است سپس این آیه بر پیامبر نازل گردید.

منابع