آیه 40 سوره واقعه
<<39 | آیه 40 سوره واقعه | 41>> | ||||||||||||||
|
محتویات
ترجمه های فارسی
و جمعی از امت رسول آخر زمان هستند.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«الآخِرِینَ»: پسینیان. آیندگان. اشخاصی که بعد از روزها و سالهای دعوت هر پیغمبری، ایمان آوردهاند و مؤمنانه زیستهاند.
نزول
شأن نزول آیات 39 و 40:
از طریق عروة بن رویم از جابر بن عبدالله روایت شده که وقتى که آیات 13 و 14 این سوره «ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ قَلِیلٌ مِنَ الْآخِرِینَ؛ کسانى که در نعمت جاودانى متنعم مى باشند، جمع بیشمارى از امت هاى پیشین و عده کمى از امت متأخر مى باشند» نازل گردید.
عمر بن الخطاب گفت: یا رسول اللّه آیا عده زیادى از امت هاى گذشته و عده کمى از امت متأخر متنعم به نعمت هاى خداوند خواهند گشت؟ و روى این اصل عده ما بسیار کم خواهد بود؟ پیامبر چیزى نفرمود تا این که پس از یک سال این آیات نازل گردید و رسول خدا صلی الله علیه و آله به عمر گفت: اى عمر بیا تا آیات خدا را بشنوى و این آیات را براى او قرائت فرمود[۱] اگر چه در طریق این حدیث باید تأمل کرد.[۲]
ابوهریرة گوید: پس از نزول آیات 13 و 14 اصحاب پیامبر به وحشت افتادند و عمر بن الخطاب به گریه افتاد تا این که این آیات نازل شد[۳] و نیز ابوهریرة گوید: نزول آیات 13 و 14 باعث وحشت اصحاب گردید و بر مسلمین بسیار سخت و گران آمد تا این که این آیات نازل گردید[۴] اگر چه راویان این حدیث که از ابوهریرة نقل نموده اند، شناخته نشده اند.[۵]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ أَصْحابُ الْيَمِينِ ما أَصْحابُ الْيَمِينِ «27» فِي سِدْرٍ مَخْضُودٍ «28» وَ طَلْحٍ مَنْضُودٍ «29» وَ ظِلٍّ مَمْدُودٍ «30»
و ياران راست، چه هستند ياران راست. در كنار درختان سدر بى خار. و درختان موز كه ميوههايش به صورت فشرده رويهم چيده. و سايهاى پايدار.
وَ ماءٍ مَسْكُوبٍ «31» وَ فاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ «32» لا مَقْطُوعَةٍ وَ لا مَمْنُوعَةٍ «33»
و آبىريزان (از آبشارها). و ميوهاى فراوان. كه نه تمام مىشود و نه از مصرف آن جلوگيرى مىگردد.
وَ فُرُشٍ مَرْفُوعَةٍ «34» إِنَّا أَنْشَأْناهُنَّ إِنْشاءً «35» فَجَعَلْناهُنَّ أَبْكاراً «36» عُرُباً أَتْراباً «37»
و هم خوابگانى والا قدر. كه ما آنان را به نوع خاصى آفريديم. پس آنان را دوشيزه و باكره قرار داديم. زنانى هم سن و سال و شوهر دوست.
لِأَصْحابِ الْيَمِينِ «38» ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ «39» وَ ثُلَّةٌ مِنَ الْآخِرِينَ «40»
(اين نعمتها) براى اصحاب يمين است. كه گروهى از امتهاى قبل. و گروهى از امّتهاى بعدى هستند.
جلد 9 - صفحه 426
نکته ها
«سِدْرٍ» درختى است كه سايه گستردهاى دارد. «مَخْضُودٍ» گياهى كه تيغ آن شكسته وبىخار باشد. «مَنْضُودٍ» به معناى متراكم است، «مَسْكُوبٍ» يعنى ريزان همچون آبشار و «أَتْرابٌ» يعنى همانند و همسن وسال، مانند «ترائب» به معنى دندههاى سينه كه مشابه يكديگرند.
«طَلْحٍ» جمع «طلحه»، به معناى درخت موز است. چنانكه در روايتى از حضرت على عليه السلام نيز به اين معنا آمده است. «1» البتّه بعضى مفسّران، مراد از «طلح» را درخت امّ غيلان مىدانند كه همان درخت اقاقيا مىباشد كه داراى گلهاى بسيار خوشبو است. «2»
گرچه «فُرُشٍ» جمع «فراش» به زمين و مركب و تشك و فرش و تخت گفته شده و «مَرْفُوعَةٍ» به معناى نفيس و گرانبها مىباشد، چنانكه پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: در بهشت فرشهايى از ابريشم با رنگهاى گوناگون روى يكديگر قرار داده شده است. «3» ولى ظاهراً مراد از «فُرُشٍ» در اينجا، همسران و همخوابگان و مراد از «مَرْفُوعَةٍ»، ارزشمند بودن آنان به خاطر عقل و كمال و جمال است، چنانكه به دنبال آن مىخوانيم: «إِنَّا أَنْشَأْناهُنَّ إِنْشاءً»
«عرب» جمع «عروب» به زنى گفته مىشود كه خندان و طنّاز و عاشق همسر و نسبت به او فروتن باشد.
«اصحاب اليمين» همان كسانى هستند كه در آيه 8 به «أَصْحابُ الْمَيْمَنَةِ» ناميده شدند. از آنجا كه در قيامت نامه عمل خوبان را به دست راستشان مىدهند و اهل يُمن و سعادت شدهاند، آنان را اصحاب يمين ناميدهاند.
در روايتى مىخوانيم كه پيامبر صلى الله عليه و آله به امّ سلمه فرمود: خداوند پير زنان سفيد موى مؤمن را در قيامت به صورت دختركانى جوان و زيبا قرار مىدهد. «4»
در پايان پاداش مقرّبان فرمود: «جَزاءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ» تمام پاداشها و نعمتها جزاى عملكرد آنان بود، ولى در اين آيات، پس از نعمتهايى كه براى اصحاب يمين بيان شد، جملهى «جَزاءً بِما كانُوا» نيامده است، گويا همه اينها لطف الهى است.
«1». تفسير نورالثقلين.
«2». تفسير راهنما.
«3». تفسير نورالثقلين؛ كافى، ج 2، ص 97.
«4». تفسير نورالثقلين.
جلد 9 - صفحه 427
نعمتهاى دنيوى آفاتى دارد؛ ولى در بهشت و نعمتهاى بهشتى هيچ نقص و آفتى نيست؛ مثلًا:
گياهش تيغ دارد، ولى گياه بهشت تيغ ندارد. «مَخْضُودٍ»
سايهاش موقّت است، ولى در بهشت سايه درختها دائمى است. «ظِلٍّ مَمْدُودٍ»
ميوههاى دنيا يا ناياب است يا موسمى، ولى در قيامت ميوهها زياد و دائمى و در دسترس همه و بدون ضرر و زيان است. «كَثِيرَةٍ، لا مَقْطُوعَةٍ وَ لا مَمْنُوعَةٍ»
همسران در دنيا، گاهى متناسب نيستند، ولى در بهشت از هر جهت متناسبند، «أَتْراباً» گاهى عاشق همسرشان نيستند، ولى در بهشت همه عاشقند، «عُرُباً» گاهى بيوه هستند، ولى در بهشت همه باكرهاند، «أَبْكاراً» در يك كلام، همسران در قيامت، آفرينش جديدى دارند. «أَنْشَأْناهُنَّ إِنْشاءً»
چون انبياى گذشته زياد بودند، اوصياى آنها نيز زياد بودهاند، لذا دربارهى تعداد مقرّبان فرمود: «ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ قَلِيلٌ مِنَ الْآخِرِينَ» مقرّبان از ميان امتهاى گذشته بيش از مقرّبان اين امّت است.
پیام ها
1- اصحاب يمين در قيامت، جايگاه بس والا و اعجاب برانگيزى دارند. «وَ أَصْحابُ الْيَمِينِ ما أَصْحابُ الْيَمِينِ»
2- گرچه دانشمندان به برخى خواص برگ سدر پى بردهاند، امّا در اينكه چه تأثيرى در هوا و محيط پيرامون خود دارد، نياز به تلاش جديد دارد. «فِي سِدْرٍ مَخْضُودٍ»
3- آب جارى و ريزان، سالمتر از آب ساكن و راكد است. «ماءٍ مَسْكُوبٍ»
4- بهشت و نعمتهاى بهشتى، از قبل آفريده و آماده شده است. «أَنْشَأْناهُنَّ»
5- بكارت و دوشيزه بودن همسران بهشتى، مستمرّ و دائمى است و گرنه تفاوتى با دنيا ندارد. «فَجَعَلْناهُنَّ أَبْكاراً»
6- هيچ گاه جهان از افراد خوب خالى نبوده است. «ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ»
جلد 9 - صفحه 428
7- راههاى دستيابى به سعادت و رسيدن به قرب الهى، براى همه انسانها در تمام دورانها وجود داشته است. «ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ ثُلَّةٌ مِنَ الْآخِرِينَ»
پانویس
- پرش به بالا ↑ کتاب تاریخ دمشق از ابن عساکر.
- پرش به بالا ↑ لباب النقول فی اسباب النزول.
- پرش به بالا ↑ تفسیر کشف الاسرار.
- پرش به بالا ↑ مسند احمد و تفاسیر ابن المنذر و ابن ابى حاتم.
- پرش به بالا ↑ لباب النقول فی اسباب النزول.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.