آیه 2 سوره صف

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ

مشاهده آیه در سوره


<<1 آیه 2 سوره صف 3>>
سوره : سوره صف (61)
جزء : 28
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

الا ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چرا چیزی به زبان می‌گویید که در مقام عمل خلاف آن می‌کنید؟

ترجمه های انگلیسی(English translations)

O you who have faith! Why do you say what you do not do?

معانی کلمات آیه

«لِمَ»: چرا؟ مرکب از (ل) جرّ و (ما) استفهامیه است که الف آن برای تخفیف حذف شده است.

نزول

«شیخ طوسى» گویند: حسن بصرى گوید: این آیه درباره منافقین نازل گردید که با زبان خود چیزى مى گفتند که به آن عمل نمی‌کردند و نیز گویند: درباره قومى نازل شده که مى گفتند هر وقت دشمنى را ببینیم، فرار نمى کنیم و روى برنمى گردانیم ولى وقتى که دشمن را دیدند، فرار کردند.

قتاده گوید: درباره قومى نازل شده که گفته بودند قتال و پیکار می‌نمائیم ولى دروغ مى گفتند. ابن عباس و مجاهد گویند: درباره عده اى نازل شده که گفته بودند ما اگر بدانیم محبوبترین اعمال در نزد پروردگار جهاد است درباره آن کوشش و شتاب به عمل خواهیم آورد ولى وقتى که جهاد واجب گردید شانه خالى کردند.[۱][۲]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ «2»

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! چرا چيزى مى‌گوييد كه عمل نمى‌كنيد؟

كَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُونَ «3»

نزد خدا بسيار مورد غضب است كه چيزى را بگوئيد كه عمل نمى‌كنيد.

نکته ها

«مقت» به معناى خشم و غضب شديد است.

جلد 9 - صفحه 601

مشابه اين توبيخ را در آيه‌ «أَ تَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ» «1» مى‌خوانيم.

عمل نكردن به گفتار، گاهى به خاطر ناتوانى است و گاهى از روى بى‌اعتنايى كه اين مورد توبيخ است.

عالم بى‌عمل، به درخت بى ثمر، ابر بى باران، نهر بى آب، زنبور بدون عسل، سوزن بدون نخ و الاغى كه كتاب حمل مى‌كند، تشبيه شده است.

در احاديث مى‌خوانيم: «علم بلا عمل حجة الله على العبد» «2» علم بدون عمل، حجّتى بر عليه انسان است.

«العلم الذى لا يعمل به كالكنز الذى لا ينفق منه» «3» علمى كه به آن عمل نشود، مانند گنجى است كه از آن انفاق و استفاده نشود.

«ان اشد الناس حسرة يوم القيامة الذى و صفوا العدل ثم خالفوه» «4» كسى كه از عدالت سخن بگويد ولى عادل نباشد، سخت‌ترين حسرت را در قيامت خواهد داشت.

حضرت عيسى عليه السلام فرمود: «أشقى الناس من هو معروف عند الناس بعلمه مجهول بعمله» «5» كسى‌كه نزد مردم به علم معروف است، ولى به عمل معروف نيست، شقى‌ترين مردم است.

امام صادق عليه السلام فرمود: «من لم يصدق فعله قوله فليس بعالم» «6» كسى‌كه كارهايش تأكيد

«1». بقره، 44.

«2». غرر الحكم.

«3». امالى صدوق، ص 343.

«4». بحار، ج 2، ص 30.

«5». مصباح الشريعه، ص 368.

«6». كافى، ج 1، ص 36.

جلد 9 - صفحه 602

كننده‌ى گفتارش نباشد، عالم نيست.

امام صادق عليه السلام يكى از مصاديق اين آيه را خلف وعده دانستند و فرمودند: وعده مؤمن به منزله‌ى نذر است، ليكن (مخالفت با آن) كفّاره ندارد. «عدة المؤمن اخاه نذر لا كفارة له» «1»

به گفته مفسّران، شأن نزول آيه درباره كسانى است كه خواهان جهاد بوده ولى همين كه فرمان جهاد صادر شد، بهانه تراشى و عذرخواهى كردند. البتّه محتواى آيه مربوط به تمام كسانى است كه شعار مى‌دهند ولى عمل نمى‌كنند.

پیام ها

1- ايمان بايد با عمل و صداقت همراه باشد وگرنه مستحقّ سرزنش و توبيخ است. (تمام آيه)

2- قبل از اين كه انتقاد كنيد، به بيان نقاط مثبت بپردازيد. شما كه ايمان داريد، چرا عمل نمى‌كنيد؟ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ... لِمَ‌ ... لا تَفْعَلُونَ‌

3- يكى از روش‌هاى تربيت، توبيخ بجا و به موقع است. «لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ»

4- وفاى به عهد، واجب و خلف وعده، از گناهان كبيره است. «كَبُرَ مَقْتاً»

5- چه زشت است كه تمام هستى در حال تسبيح خداوند باشند، «سَبَّحَ لِلَّهِ» ولى انسان با سخنان بدون عمل، خداوند را به غضب آورد. «كَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ»

6- گفتار بدون عمل، خطرناك است. «كَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُونَ» (كلمات‌ «كَبُرَ»، «مَقْتاً» و «عِنْدَ اللَّهِ»، نشان از خطرناك بودن موضوع است)

7- اگر امروز كار شما با وعده‌ها و شعارهاى دروغين حل شود، اما نزد خداوند وضع خطرناكى خواهيد داشت. كَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ‌ ...

پانویس

  1. پرش به بالا صاحب مجمع البیان از مقاتل و کلبى روایت کند که این آیه درباره قومى نازل گردیده که مى گفتند: اگر با دشمن روبرو شویم، فرار نمى کنیم و روى برنمى گردانیم ولى به قول خود وفا نمى نمودند و در جنگ احد فرار کردند تا این که به صورت رسول خدا صلی الله علیه و آله در آن جنگ صدمه شدید وارد شد و دندان‌هاى رباعى وى شکست، محمد بن کعب گوید وقتى که خداوند از ثواب شهداى بدر خبر داد، صحابه گفتند: اگر از این به بعد در جنگى شرکت بکنیم، پیکار شدیدى خواهیم نمود به حدى که کشته شویم سپس در جنگ احد فرار کردند و خداوند آن‌ها را مذمت نمود.
  2. پرش به بالا ترمذى در صحیح خود و نیز حاکم از طریق عکرمة از ابن عباس و نیز طبرى صاحب جامع البیان از ضحاک روایت کنند که درباره مردى نازل شد که چیزهائى درباره قتال از زبان خود مى گفت که هیچ یک از آن‌ها را عمل نمى کرد و ابن ابى حاتم در تفسیر خود از مقاتل نقل نماید که درباره کسانى نازل شد که در جنگ احد فرار کرده بودند.

منابع

آرشیو عکس و تصویر