آیه 27 سوره لقمان

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

وَلَوْ أَنَّمَا فِي الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلَامٌ وَالْبَحْرُ يَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ مَا نَفِدَتْ كَلِمَاتُ اللَّهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

مشاهده آیه در سوره


<<26 آیه 27 سوره لقمان 28>>
سوره : سوره لقمان (31)
جزء : 21
نزول : مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و اگر هر درخت روی زمین (در کف نویسندگان عالم) قلم شود و آب دریا به اضافه هفت دریای دیگر مرکب گردد باز نگارش کلمات خدا (که موجودات بی‌نهایت کتاب آفرینش است) ناتمام بماند، که همانا خدا را اقتدار بی‌نهایت و حکمت بی‌پایان است.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

If all the trees on the earth were pens, and the sea replenished with seven more seas [were ink], the words of Allah would not be spent. Indeed Allah is all-mighty, all-wise.

معانی کلمات آیه

  • اقلام: قلمها. قلم نوشتن.
  • يمده: مد در اصل به معنى زيادت يا كشيدن است «يمده»: كمك مى‏كند او را.
  • نفدت: نفاد: فانى شدن و تمام شدن «النفاد: الفناء».[۱]

نزول

«شیخ طوسى» گویند: ابن عباس گوید: این آیه در جواب یهودیان نازل شده که گفته بودند: به ما تورات داده شده که در آن همه چیز از حکمت موجود است.[۲][۳]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ لَوْ أَنَّ ما فِي الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلامٌ وَ الْبَحْرُ يَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ ما نَفِدَتْ كَلِماتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ «27»

و اگر آنچه درخت در زمين است، قلم شوند، و دريا و از پسِ آن هفت دريا به كمك آيند، (و مركّب شوند تا كلمات خدا را بنويسند،) كلمات خدا به پايان نرسد، همانا خداوند شكست‌ناپذير و حكيم است.

نکته ها

در آيه 109 سوره‌ى كهف نيز مى‌خوانيم: «قُلْ لَوْ كانَ الْبَحْرُ مِداداً لِكَلِماتِ رَبِّي لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ كَلِماتُ رَبِّي وَ لَوْ جِئْنا بِمِثْلِهِ مَدَداً» بگو: اگر دريا براى نوشتن كلمات پروردگارم مركّب شود، دريا پايان مى‌گيرد، پيش از آن كه كلمات پروردگارم تمام شود، هر چند همانند آن (درياى اوّل) را كمك قرار دهيم.

شايد مراد از «سَبْعَةُ أَبْحُرٍ»، كثرت باشد و عدد خصوصيّتى نداشته باشد. يعنى اگر آب همه‌ى درياها هم مركّب شود، باز هم نمى‌توانند همه‌ى نعمت‌هاى الهى را بنويسند.

پیام ها

1- مكتب انبيا، انسان را از ساده‌نگرى و محدود بينى بريده و به بى‌نهايت مرتبط مى‌كند. وَ لَوْ أَنَّ ما ... ما نَفِدَتْ كَلِماتُ اللَّهِ‌

جلد 7 - صفحه 280

2- كلمات الهى، قابل شمارش نيستند. «ما نَفِدَتْ كَلِماتُ اللَّهِ»

كلمة اللّه چيست؟

1. نعمت‌هاى خداوند. قُلْ لَوْ كانَ الْبَحْرُ مِداداً لِكَلِماتِ رَبِّي لَنَفِدَ الْبَحْرُ ... «1»

2. سنّت‌هاى الهى. «وَ لَقَدْ سَبَقَتْ كَلِمَتُنا لِعِبادِنَا الْمُرْسَلِينَ. إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمَنْصُورُونَ» «2» و «وَ لَوْ لا كَلِمَةُ الْفَصْلِ لَقُضِيَ بَيْنَهُمْ» «3»

3. آفريده‌هاى ويژه‌ى خداوند. «إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَ كَلِمَتُهُ» «4»

4. حوادثى كه انسان با آنها آزمايش مى‌شود. «وَ إِذِ ابْتَلى‌ إِبْراهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ» «5»

5. آيات الهى. درباره‌ى حضرت مريم مى‌خوانيم: «وَ صَدَّقَتْ بِكَلِماتِ رَبِّها» «6»

6. اسباب پيروزى حقّ بر باطل. «وَ يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُحِقَّ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ وَ يَقْطَعَ دابِرَ الْكافِرِينَ» «7»، «وَ يَمْحُ اللَّهُ الْباطِلَ وَ يُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ» «8»

از جمع مطالب گذشته به دست مى‌آيد كه مراد از «كلمة» تنها لفظ نيست، بلكه مراد سنّت‌ها، مخلوقات، اراده و الطاف الهى است كه در آفرينش جلوه مى‌كند.

بنابراين، اگر همه‌ى درختان قلم و همه‌ى درياها مركّب شوند، نمى‌توانند كلمات الهى را بنويسند، يعنى نمى‌توانند آفريده‌هاى خدا، الطاف الهى و سنّت‌هايى را كه در طول تاريخ براى انسان‌ها و همه‌ى موجودات وجود داشته است بنويسند. «واللّه العالم»

در روايت مى‌خوانيم: امام كاظم عليه السلام فرمود: «مصداق كلمات اللّه ما هستيم كه فضايل ما قابل ادراك و شماره نيست». «9»

آرى، اولياى خدا از طرف ذات مقدّس او واسطه‌ى فيض هستند و هر لطف و كمالى، از طريق آن بزرگواران به ديگران مى‌رسد.

«1». كهف، 109.

«2». صافات، 171- 172.

«3». شورى‌، 21.

«4». نساء، 171.

«5». بقره، 124.

«6». تحريم، 12.

«7». انفال، 7.

«8». شورى، 24.

«9». تفسير نورالثقلين، ذيل آيه.

تفسير نور(10جلدى)، ج‌7، ص: 281

پانویس

  1. پرش به بالا تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج‏8، ص: 258
  2. پرش به بالا طبرى صاحب جامع البیان از عکرمة نقل نماید که اهل کتاب از رسول خدا صلى الله علیه و آله درباره روح پرسیدند سپس آیه «یسْئَلُونَک عَنِ الرُّوحِ» نازل شده سپس به پیامبر گفتند: آیا گمان می‌برى فقط مقدار کمى علم و دانش به ما داده شده است در صورتى که ما تورات داریم که سراپا حکمت است سپس این آیه نازل گردید و نیز ابوالشیخ در کتاب العظمة و طبرى در کتاب جامع البیان از قتادة روایت نماید که مشرکین مى گفتند: آیات قرآن بزودى از میان خواهد رفت سپس این آیه نازل شد - ابن اسحق در تفسیر خود از عطاء بن یسار روایت کند که آیه «وَ ما أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا» در مکه نازل شده وقتى که پیامبر به مدینه هجرت فرمود. احبار و دانشمندان یهود نزد او آمدند و گفتند: یا محمد منظور تو از این آیه که به شما جز اندکى از علم و دانش داده نشده است. آیا ما هستیم یا امت خودت و کدامیک را قصد نموده اى؟ پیامبر فرمود: هر دو منظور شده است سپس گفتند: شامل حال ما نخواهد بود زیرا به ما تورات داده شده و در آن از هر چیزى بیان شده است. پیامبر فرمود: آنچه شما درباره تورات مى گوئید باز در مقابل علم خداوند بسیار قلیل و کم است سپس این آیه نازل گردید چنان که ابن ابى حاتم در تفسیر خود نیز از طریق سعید یا عکرمة از ابن عباس نقل نموده است.
  3. پرش به بالا نظیر این شأن و نزول در آیه 109 سوره کهف در صفحات 521 و 522 ذکر شده است. و در تفسیر على بن ابراهیم چنین آمده که یهود از پیامبر درباره روح سؤال کردند. رسول خدا صلی الله علیه و آله طى آیه نازله فرمود که روح از امر پروردگار من است و به شما جز اندکى از علم و دانش داده نشده است. گفتند: آیا فقط به ما علم اندک داده شده است یا به تمام مردم؟ سپس گفتند: چگونه ممکن است در صورتى که به شما قرآن و به ما هم تورات داده شده است و در قرآن شما نیز گفته شده «وَ مَنْ یؤْتَ الْحِکمَةَ فَقَدْ أُوتِی خَیراً کثِیراً» سپس این آیة نازل گردید و فرمود که علم خداوند از همه بیشتر بوده و اگر علم زیاد به شما داده شده باشد در نزد خداوند بسیار قلیل است.

منابع