آیه 108 سوره توبه

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا ۚ لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَىٰ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ ۚ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا ۚ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ

مشاهده آیه در سوره


<<107 آیه 108 سوره توبه 109>>
سوره : سوره توبه (9)
جزء : 11
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

تو (ای رسول ما) هرگز در مسجد آنها (به نماز) مایست که همان مسجد (قبا) که بنیانش از اول بر پایه تقوای محکم بنا گردیده سزاوارتر است به اینکه در آن اقامه نماز کنی، که در آن مسجد مردان پاکی که مشتاق تهذیب نفوس خودند درآیند، و خدا مردان پاک مهذّب را دوست می‌دارد.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Do not stand in it ever! A mosque founded on Godwariness from the [very] first day is worthier that you stand in it [for prayer]. Therein are men who love to keep pure, and Allah loves those who keep pure.

معانی کلمات آیه

اسس: اساس: اصل و پايه. «اسس»: پايه نهاده شده است.

يتطهروا: تطهر و طهر (بر وزن قفل): پاك شدن‏. أَنْ يَتَطَهَّرُوا: اينكه پاك شوند.

«مطهرين»: پاك شوندگان. آن در اصل، «متطهرين» است.[۱]

نزول

«شیخ طوسى» می گوید در سبب نزول این آیه گویند: اهل مسجد ضرار نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم آمدند. گفتند: یا رسول الله ما مسجدى مخصوص ضعفاء ساختیم از تو درخواست مى کنیم که در آنجا نماز بگذارى و این درخواست موقعى بود که پیامبر متوجه جنگ تبوک بود و به آنان وعده داد که اگر مراجعت نماید در آنجا نماز بگذارد. هنگامى که پیامبر مراجعت فرمود خداوند او را از رفتن به آن مسجد بازداشت.[۲]

«فِیهِ رِجالٌ یحِبُّونَ أَنْ یتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ یحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ».[۳] ابوهریرة گوید: که این قسمت از آیه درباره اهل قبا نازل گردید زیرا آنان با آب استنجاء می‌نمودند[۴] و از طریق ولید بن ابى‌سندر الاسلمى از یحیى بن سهل الانصارى او از پدرش روایت کند که این قسمت از آیه درباره اهل قبا نازل شده زیرا موضع غائط را با آب مى شستند.[۵]

شیخ ما نیز در تفسیر خود از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل کرده که به اهل قبا فرمود: شما در موقع طهارت چه کارى انجام می‌دهید که خداوند از شما به خیرى یاد کرده است. گفتند: اثر غائط را با آب مى شوئیم.[۶]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


لا تَقُمْ فِيهِ أَبَداً لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى‌ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ «108»

در آن (مسجد ضرار،) هرگز (براى نماز) نايست، همانا مسجدى كه از روز نخست بر اساس تقوا بنا شده، سزاوارتر است كه در آن نماز برپادارى. (زيرا) در آن مسجد، مردانى هستند كه دوست دارند خود را پاك سازند و خداوند پاكان را دوست مى‌دارد.

نکته ها

مسجدى كه از آغاز بر پايه‌ى تقوا، بنا نهاده شد، مسجد «قُبا» ست كه هنگام هجرت به مدينه ساخته شد. «1»

فخر رازى مى‌گويد: وقتى سابقه‌ى تقوا، مايه‌ى ارزش يك مسجد است، سبقت انسان به ايمان و تقوا، بيشتر ارزش دارد و على عليه السلام كه از روز اوّل مؤمن بود، برتر از كسانى است كه پس از سالها شرك، مسلمان شدند. «2»

پیام ها

1- در مسجدى كه پايگاه مخالفانِ نظام اسلامى است، به نماز نايستيم. «لا تَقُمْ فِيهِ أَبَداً»

2- عبادت از سياست جدا نيست. حتّى به وسيله نماز نبايد باطلى را تقويت‌


«1». تفسير نورالثقلين.

«2». تفسير كبيرفخررازى.

جلد 3 - صفحه 505

كرد. «لا تَقُمْ فِيهِ أَبَداً» (تائيد كفر و نفاق وتفرقه حرام است)

3- رهبر، الگوى ديگران است. پيامبر نبايد وارد مسجد ضرار شود تا ديگران هم وارد نشوند. لذا خطابِ آيه به پيامبر است. «لا تَقُمْ فِيهِ»

4- رهبر جامعه بايد در موضع‌گيرى پيشگام باشد. «لا تَقُمْ فِيهِ»

5- اگر مردم را از رفتن به مراكز فساد باز مى‌داريم، بايد مكان‌هاى سالم و مفيدى را جايگزين و به آن راهنمايى كنيم. «لا تَقُمْ‌، تَقُومَ»

6- ارزش هرچيز وابسته به اهداف و انگيزه‌ها و نيّات بنيان‌گزاران آن دارد. «أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى‌»

7- مسجد، زمينه‌ى پاكى از پليدى‌هاى جسمى و روحى است. «فِيهِ رِجالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا»

8- همنشينى با صالحان ارزش است. فِيهِ رِجالٌ‌ ...

9- ارزش مكان‌ها، بسته به افرادى است كه به آنجا رفت وآمد مى‌كنند. ارزش يك مسجد به نمازگزارانِ آن است، نه گنبد و گلدسته‌ى آن. لَمَسْجِدٌ ... أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ، فِيهِ رِجالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا

10- نماز و مسجد، وسيله‌ى تهذيب و پاكى است. لَمَسْجِدٌ فِيهِ‌ ... يَتَطَهَّرُوا

11- علاقه به كمال و پاكى، خود يك كمال است. «يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا»

12- پاكان، محبوب خدايند. «يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ»

پانویس

  1. پرش به بالا تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
  2. پرش به بالا واحدى در اسباب النزول خود از سعد بن ابى وقاص روایت کند که منافقین مسجدى شبیه مسجد قبا ساختند و منظورشان این بود که ابوعامر راهب را به امامت جماعت مسجد برگمارند. وقتى که از ساختن آن فارغ شدند نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله آمدند و گفتند: مسجدى ساختیم و از تو مى خواهیم که در آن نماز بگذارى سپس این آیه نازل شد.
  3. پرش به بالا ترجمه، «در آن، مردانى هستند که دوست می‌دارند پاکیزه باشند و خداوند پاکیزگان را دوست می‌دارد».
  4. پرش به بالا صحیح ترمذى.
  5. پرش به بالا کتاب اخبارالمدینه از عمر بن شبه.
  6. پرش به بالا محمدباقر محقق،‌ نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص441.

منابع