آیه استرجاع

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

به بخشى از آیه 156 سوره بقره «آیه استرجاع» گویند.[۱]

مشاهده آیه در سوره

الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ

کسانی که چون مصیبتی به آنها رسید. گفتند: ما از آن خدا هستیم و به او باز می گردیم

مشاهده آیه در سوره

.

از آن جا كه در این آیه، بر بعث و بازگشت به خدا اقرار شده، چنین نام گرفته است. این آیه و آیات پیشین، كسانى را ستایش كرده كه هنگام مواجهه با مصیبت مى گویند: «إنّا لِلّهِ و إنّا إلیهِ رجِعون».

در آیه 157 سوره بقره/ 2، صابرانِ مسترجع را داراى مقامى والا و مشمول درود و رحمت الهى مى داند: «أُولئكَ عَليهِم صَلَوتٌ مِن رَبّهِم و رَحمَةٌ و أُولئكَ هُمُ المُهتَدون».

در شأن نزول این آیه آمده است كه امام على علیه‌السلام هنگام شنیدن خبر شهادت حمزه و به نقلى جعفر، جمله «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ»(سوره بقره/آیه 156) را بر زبان راند؛ سپس این آیه نازل شد.[۲]

همان گونه كه از آیه استفاده مى شود، در روایات نیز بر «استرجاع» هنگام روبرو شدن با هر گونه مصیبت - هر چند اندك باشد - تأكید شده است. در این زمینه، ده ها روایت در منابع شیعه[۳] و سنّى[۴] وارد شده است.

پانویس

  1. الذریعة، ج 4، ص 324؛ نهج الحق، ص 209.
  2. كنزالدقائق، ج 2، ص 201؛ تأویل الآیات الظاهرة، ص 88.
  3. الكافى، ج 2، ص 93؛ عیّاشى، ج 1، ص 69؛ نورالثقلین، ج 1، ص 144.
  4. جامع البیان، مج 2، ج 2، ص 58؛ الدّرالمنثور، ج 1، ص 377 و 378.

منابع

علی خراسانی، دائرة‌المعارف قرآن كریم، جلد1، ص 369.


قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن