جامعیت مقاله متوسط
مقاله بدون شناسه یا دارای شناسه ضعیف است
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

محمدرضا مهدوی کنی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (پروژه4: اولویت بندی و رتبه بندی)
(آرشیو عکس و تصویر)
 
(۶ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 +
{{خوب}}
 +
'''«آیت‌ الله محمدرضا مهدوی ‌کنی»''' (۱۳۱۰ - ۱۳۹۳ ش)، از روحانیون مجاهد [[شیعه]] در دوران انقلاب اسلامی و از شاگردان [[امام خمینی]] بود. عضویت در [[شورای انقلاب اسلامی|شورای انقلاب]]، مجلس خبرگان، شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام و ریاست [[دانشگاه امام صادق (ع)|دانشگاه امام ‌صادق]] (علیه السلام)، از جمله فعالیتهای سیاسی و اجرائی اوست.
 
{{منبع الکترونیکی معتبر}}
 
{{منبع الکترونیکی معتبر}}
{{متوسط}}
 
  
محمدرضا مهدوي ‌کني (باقري) در 14 مرداد 1310 در روستاي کن از توابع [[تهران]] به دنيا آمد. پدرش اسدالله و مادرش فاطمه نام داشت. پدر وي کشاورزي بود که گه‌گاه نيز به کار بازار مي‌پرداخت.
+
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = محمدرضا مهدوی ‌کنی
 +
||تصویر= [[پرونده:کنی.jpg|230px]]
 +
||زادروز =  ۱۳۱۰ شمسی
 +
|زادگاه = کن، تهران
 +
|وفات =  ۱۳۹۳ شمسی
 +
|مدفن = شهرری، حرم [[حضرت عبدالعظیم حسنی]]
 +
|اساتید =  [[علامه طباطبایى|علامه طباطبایی]]، [[آیت الله بروجردی|آیت‌ الله بروجردی]]، [[امام خمینی]]، [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی]]،...
 +
|شاگردان =
 +
|آثار = نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی، اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن، بیست گفتار، شرح دعای افتتاح،...
 +
}}
 +
==تحصیل و استادان==
 +
محمدرضا مهدوی ‌کنی (باقری) در ۱۴ مرداد ۱۳۱۰ در روستای کن از توابع [[تهران]] به دنیا آمد. وی تحصیلات دوره دبستان را در کن گذراند و در سال ۱۳۲۴ به مدت دوسال و نیم در مدرسه لرزاده و سپس در مدرسه سپهسالار به تحصیل پرداخت و از محضر اساتیدی چون حجت‌الاسلام علی‌اکبر برهان بهره‌مند شد.  
  
مهدوي‌ کني داراي چهار برادر و سه خواهر بود که خود کوچکترين فرزند ذکور خانواده بود. وي تحصيلات دوره دبستان را در کن گذراند و در سال 1324 به مدت دوسال و نيم در مدرسه لرزاده و سپس در مدرسه سپهسالار به تحصيل پرداخت و از محضر اساتيدي چون حجت‌الاسلام علي‌اکبر برهان بهره‌مند شد. وي در سال 1327 براي تکميل تحصيلات علوم ديني به [[قم]] رفت و وارد مدرسه فيضيه و حجتيه شد. از اساتيد ايشان بايد از مرحوم آيت‌الله صدرالدين صدر، آيت‌الله سيد محمد حجت و آيت‌الله احمد خوانساري نام برد.
+
وی در سال ۱۳۲۷ برای تکمیل تحصیلات علوم دینی به [[قم]] رفت و وارد [[مدرسه فیضیه|مدرسه فیضیه]] و حجتیه شد و تا سال ۱۳۴۰ ش در محضر استادان مبرز آن زمان همچون حضرات آیات مشکینی، حاج شیخ عبدالجواد سده‌ای (جبل عاملی)، [[شهید صدوقی]]، رفیعی قزوینی، [[علامه شعرانی]]، [[علامه طباطبایى|علامه طباطبایی]]، [[آیت الله بروجردی|آیت‌ الله بروجردی]]، [[امام خمینی]]، [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی|گلپایگانی]] و... دروس عالی [[فقه]]، [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول فقه]]، [[تفسیر قرآن|تفسیر]]، [[حکمت]]، [[علم کلام|کلام]] و دروس خارج فقه و اصول را تلمذ کرد.
  
مهدوي‌ کني هنگام تحصيل در حوزه به همراه تعدادي از طلاب از جمله آيت‌ الله محمدي‌ گيلاني و آيت‌ الله آقا شيخ محمود در سال 1327 تشکلي به نام «مجمع سياسي» تشکيل داد که زيربناي فعاليت هاي سياسي او شد که هدف آن تحول در وضعيت درسي و وارد کردن حوزه به مسائل سياسي بود.<ref>پروين قدسي‌‌زاده، تاريخ شفاهي مسجد جليلي، تهران، مرکز اسناد انقلاب ‌اسلامي، 1383، صص119-120.</ref>
+
مهدوی‌ کنی هنگام تحصیل در حوزه به همراه تعدادی از طلاب از جمله آیت‌ الله محمدی‌ گیلانی و آیت‌ الله آقا شیخ محمود در سال ۱۳۲۷ تشکلی به نام «مجمع سیاسی» تشکیل داد که زیربنای فعالیت های سیاسی او شد که هدف آن تحول در وضعیت درسی و وارد کردن حوزه به مسائل سیاسی بود.<ref>پروین قدسی‌‌زاده، تاریخ شفاهی مسجد جلیلی، تهران، مرکز اسناد انقلاب ‌اسلامی، ۱۳۸۳، صص۱۱۹-۱۲۰.</ref>
  
آيت‌ الله مهدوي‌ کني در سال 1328 با دختر مرحوم آيت‌ الله حاج شيخ زين‌العابدين سرخه‌اي ازدواج کرد که حاصل آن دو دختر و يک پسر بود. در سال 1340 پس از اتمام تحصيلات و اخذ درجه اجتهاد، به [[تهران]] عزيمت کرد و امامت جماعت مسجد جليلي را عهده‌دار شد و همزمان در مدرسه مروي به تدريس پرداخت.
+
==آثار و تألیفات==
  
در پي قيام 15 خرداد سال 1342 و تبعيد امام، مسجد جليلي به کانوني براي فعاليتهاي سياسي مبدل شد.<ref>همان، ص120.</ref> ايشان از مبارزان نهضت امام خميني بود و بارها در اين راه دستگير و زنداني شد. آيت‌الله مهدوي‌ کني در اين رابطه مي‌گويد: «شب 23 [[رمضان]] 1353 بود که در مسجد جليلي مشغول مراسم احيا بودم  که مرا به کلانتري احضار و بعد از آن به بوکان کردستان تبعيد نمودند و پس از گذشت سه ماه مجدداً از آنجا به مهاباد و بعد راهي تهران کردند».
+
*تقریرات درس‌های خارج فقه [[آیت الله بروجردی]] و [[امام خمینی]]؛
 +
*نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی؛
 +
*اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در [[قرآن]]؛
 +
*بیست گفتار؛
 +
*شرح [[دعای افتتاح]].
  
وي بار ديگر در سال 1354 به اتهام اقدام عليه امنيت کشور به چهار سال زندان محکوم شد و سپس ممنوع‌الخروج گرديد. <ref>ياران امام، قامت استوار فضل‌الله مهدي زاده، ج27، تهران، مرکز بررسي اسناد تاريخي، 1381، ص527.</ref> بنا به اظهار آيت‌الله اکبر هاشمي ‌رفسنجاني هنگامي که وي در بازداشت بود، شهيد فضل‌الله محلاتي نزد آيت‌الله پسنديده برادر امام خميني رفت و براي مهدوي‌ کني اجازه اخذ سهم امام را گرفت و او از همين منبع در دوران خفقان از خانواده‌هاي زندانيان سياسي حمايت مي‌کرد و آنها را تحت پوشش مالي قرار مي‌داد.
+
==فعالیتهای اجتماعی و سیاسی==
 +
آیت‌الله مهدوی‌ کنی در سال ۱۳۴۰ شمسی پس از اتمام تحصیلات و اخذ درجه [[اجتهاد]]، به [[تهران]] عزیمت کرد و [[امام جماعت‌|امامت جماعت]] مسجد جلیلی را عهده‌دار شد و همزمان در مدرسه مروی به تدریس پرداخت.
  
آيت‌الله پسنديده در اين زمان وکالت امام را در امور شرعي بر عهده داشت.<ref>ياران امام، قامت استوار فضل‌الله مهديزاده، ج27، تهران، مرکز بررسي اسناد تاريخي، 1381، ص527.</ref> مدتي پس از هجرت امام خميني به پاريس در آذرماه 1357 هسته اوليه شوراي ‌انقلاب  تشکيل شد که اعضاي آن عبارت بودند از: آيت‌الله مطهري، آيت‌الله هاشمي ‌رفسنجاني، آيت‌الله موسوي ‌اردبيلي، آيت‌الله بهشتي و شهيد محمدجواد باهنر که بعدها آيت‌الله مهدوي ‌کنی و آيت‌الله خامنه‌اي و آيت‌الله طالقاني و مهندس بازرگان و آقاي سحابي نيز به آن پيوستند.<ref>رضا مرادي، زندگينامه پيشوايان انقلاب، تهران، حجر، 1361، ص50.</ref>
+
در پی قیام ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ و تبعید [[امام خمینی]]، مسجد جلیلی به کانونی برای فعالیتهای سیاسی مبدل شد.<ref>همان، ص۱۲۰.</ref> ایشان از مبارزان نهضت امام خمینی بود و بارها در این راه دستگیر و زندانی شد. آیت‌الله مهدوی‌ کنی در این رابطه می‌گوید: «شب ۲۳ [[رمضان]] ۱۳۵۳ بود که در مسجد جلیلی مشغول مراسم احیا بودم  که مرا به کلانتری احضار و بعد از آن به بوکان کردستان تبعید نمودند و پس از گذشت سه ماه، مجدداً از آنجا به مهاباد و بعد راهی تهران کردند».
  
پس از پيروزي انقلاب ‌اسلامي، ايشان در آبان ماه 1358 در کابينه ترميمي مهندس بازرگان مشاور وزير کشور مهندس هاشم صباغيان شد. در کابينه محمدعلي رجايي در شهريور 1359 وزير کشور بود و پس از آنکه در 8 شهريور 1360 رجايي رئيس‌جمهور و باهنر نخست‌وزير به شهادت رسيدند، شوراي موقت رياست جمهوري زمام امور دولت را به ايشان سپرد. آيت‌الله مهدوي ‌کني در 11 شهريور 1360 از مجلس رأي اعتماد گرفت. کابينه وي موظف شد که انتخابات رياست جمهوري را در اولين فرصت برگزار نمايد. اين کابينه 45 روز بيشتر دوام نداشت و در 26 مهرماه 1360 وي استعفاي خود را به آيت‌الله خامنه‌اي رئيس‌جمهور وقت داد.
+
وی بار دیگر در سال ۱۳۵۴ به اتهام اقدام علیه امنیت کشور به چهار سال زندان محکوم شد و سپس ممنوع‌الخروج گردید.<ref>یاران امام، قامت استوار فضل‌الله مهدی زاده، ج۲۷، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ۱۳۸۱، ص۵۲۷.</ref> بنا به اظهار مرحوم [[اکبر هاشمی رفسنجانی|اکبر هاشمی ‌رفسنجانی]] هنگامی که وی در بازداشت بود، [[شهید فضل الله محلاتی|شهید فضل‌الله محلاتی]] نزد [[سید مرتضی پسندیده|آیت‌الله پسندیده]] برادر [[امام خمینی|امام خمینی]] رفت و برای مهدوی‌ کنی اجازه اخذ سهم امام را گرفت و او از همین منبع در دوران خفقان از خانواده‌های زندانیان سیاسی حمایت می‌کرد و آنها را تحت پوشش مالی قرار می‌داد.
  
آيت‌الله مهدوي در 2 بهمن 1360 به فرمان امام ‌خميني به عضويت ستاد انقلاب ‌فرهنگي منصوب شد و در 21 اسفند 1360 مجدداً طي حکمي از طرف امام در شوراي ‌نگهبان عضويت يافت.<ref>همان، ص464.</ref> ايشان از سال 1361 همزمان با تأسيس دانشگاه [[امام ‌صادق]] علیه السلام  عهده‌دار رياست اين دانشگاه شد. و کماکان در اين سمت باقي است. <ref> روابط عمومي دانشگاه امام صادق. </ref> آيت‌الله مهدوي ‌کني يکي از اعضاي برجسته جامعه روحانيت مبارز مي‌باشد. امام درباره ايشان فرموده بود که «ما به ايشان ارادت داشته‌ايم، داريم و خواهيم داشت» که اين خود گوياي موقعيت ايشان در پيشبرد اهداف نظام مي‌باشد. <ref>پروين قدسي‌زاده، ص120.</ref>
+
آیت‌الله پسندیده در این زمان وکالت امام را در امور شرعی بر عهده داشت.<ref>یاران امام، قامت استوار فضل‌الله مهدیزاده، ج۲۷، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ۱۳۸۱، ص۵۲۷.</ref> مدتی پس از هجرت امام خمینی به پاریس در آذرماه ۱۳۵۷ هسته اولیه [[شورای انقلاب اسلامی|شورای ‌انقلاب]] تشکیل شد که اعضای آن عبارت بودند از: [[مرتضی مطهری|شهید مطهری]]، [[اکبر هاشمی رفسنجانی|هاشمی ‌رفسنجانی]]، موسوی ‌اردبیلی، [[شهید بهشتی|شهید بهشتی]] و [[محمدجواد باهنر|شهید محمدجواد باهنر]]، که بعدها آیت‌الله مهدوی ‌کنی، [[سید علی حسینی خامنه ای|آیت‌الله خامنه‌ای]]، [[سید محمود طالقانی|آیت‌الله طالقانی]]، مهندس بازرگان و آقای سحابی نیز به آن پیوستند.<ref>رضا مرادی، زندگینامه پیشوایان انقلاب، تهران، حجر، ۱۳۶۱، ص۵۰.</ref>  
  
 +
پس از پیروزی انقلاب ‌اسلامی، ایشان در آبان ماه ۱۳۵۸ در کابینه ترمیمی مهندس بازرگان مشاور وزیر کشور مهندس هاشم صباغیان شد. در کابینه [[محمد علی رجایی|شهید محمدعلی رجایی]] در شهریور ۱۳۵۹ وزیر کشور بود و پس از آنکه در ۸ شهریور ۱۳۶۰ رجایی رئیس‌جمهور و باهنر نخست‌وزیر به [[شهادت در راه خدا|شهادت]] رسیدند، شورای موقت ریاست جمهوری زمام امور دولت را به ایشان سپرد. آیت‌الله مهدوی ‌کنی در ۱۱ شهریور ۱۳۶۰ از مجلس رأی اعتماد گرفت. کابینه وی موظف شد که انتخابات ریاست جمهوری را در اولین فرصت برگزار نماید. این کابینه ۴۵ روز بیشتر دوام نداشت و در ۲۶ مهرماه ۱۳۶۰ وی استعفای خود را به آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور وقت داد.
 +
 +
آیت‌الله مهدوی در ۲ بهمن ۱۳۶۰ به فرمان امام ‌خمینی به عضویت ستاد انقلاب ‌فرهنگی منصوب شد و در ۲۱ اسفند ۱۳۶۰ مجدداً طی حکمی از طرف امام در شورای ‌نگهبان عضویت یافت.<ref>همان، ص۴۶۴.</ref>
 +
 +
ایشان از سال ۱۳۶۱ همزمان با تأسیس «[[دانشگاه امام صادق (ع)|دانشگاه امام ‌صادق علیه السلام]]» عهده‌دار ریاست این دانشگاه شد.<ref> روابط عمومی دانشگاه امام صادق. </ref> آیت‌الله مهدوی ‌کنی همچنین عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و یکی از اعضای برجسته جامعه روحانیت مبارز بود. امام درباره ایشان فرموده بود که «ما به ایشان ارادت داشته‌ایم، داریم و خواهیم داشت» که این خود گویای موقعیت ایشان در پیشبرد اهداف نظام می‌باشد.<ref>پروین قدسی‌زاده، ص۱۲۰.</ref>
 +
 +
==وفات==
 +
مرحوم محمدرضا مهدوی کنی در ۱۴ خرداد ۱۳۹۳ شمسی دچار حمله قلبی شد و به کما رفت و سرانجام در ۲۹ مهر ۱۳۹۳ در ۸۳ سالگی در تهران از دنیا رفت. مراسم [[تشییع جنازه|تشییع]] و اقامه [[نماز میت|نماز]] بر پیکر وی به امامت [[سید علی حسینی خامنه ای|آیت‌الله خامنه‌ای]] رهبر انقلاب اسلامی ۱ آبان ۱۳۹۳ در دانشگاه تهران برگزار و بنابر وصیتش در کنار مزار آیت‌ الله [[ملا علی کنی]] به شهر ری منتقل و در حرم [[حضرت عبدالعظیم حسنی]] به خاک سپرده شد.
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
 +
==منابع==
 +
 
 +
*"آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی"، فریده شریفی، دسترس در [http://www.iichs.org/index.asp?id=1043&doc_cat=7 موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران]، بازیابی: ۸ آذر ۱۳۹۲.
 +
 
 +
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:ابوالفضل0 (2).jpg|از راست: محمدرضا مهدوی کنی، [[ابوالفضل خوانساری]] و [[شهید فضل الله محلاتی|شهید فضل‌الله مهدی زاده محلاتی]]
 +
پرونده:اسدالله مدنی (111).jpg|1. [[سید محمود طالقانی]]، 2. [[شهید سید اسدالله مدنی]]، 3. سید علی حسینی خامنه ای، 4. محمدرضا مهدوی کنی، 5. [[سید عبدالکریم موسوی اردبیلی|میرکریم موسوی کریمی (عبدالکریم موسوی اردبیلی)]] و 6. علی اکبر فیض آلنی (مشکینی)
 +
پرونده:محمد فاضل لنكرانی (9).jpg|از راست: ناشناسان، محمدرضا مهدوی کنی، [[آیت الله محمدفاضل لنکرانی|محمد موحدی (فاضل لنكرانی)]] و ناشناسان
 +
پرونده:پسندیده (1).jpg|alt=آیت الله پسندیده و آیت الله العظمی مرعشی نجفی|از راست: سید مرتضی پسندیده، محمدرضا مهدوی کنی و [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|سید شهاب الدین حسینی مرعشی نجفی]]
 +
پرونده:حقانی (1).jpg|از راست: [[سید علی حسینی خامنه ای]]، محمدرضا مهدوی کنی و [[شهيد غلامحسين حقانى|شهید غلامحسین حقانی]]
 +
پرونده:رفسنجانی0 (1).jpg|محمدرضا مهدوی کنی و [[اکبر هاشمی رفسنجانی|اکبر هاشمی بهرمانی (رفسنجانی)]]
 +
پرونده:واعظ0 (2).jpg|از راست: محمد کلباسی، ناشناس، [[محمد واعظ زاده خراسانى|محمد واعظ زاده خراسانی]]، [[سید کمال فقیه ایمانی]] و محمدرضا مهدوی کنی
 +
پرونده:احمد جنتی (05).png|از راست: سید عبدالمجید ایروانی، محمدرضا مهدوی کنی، سید علی حسینی خامنه ای، [[آیت الله محی الدین انوری|محمدباقر محی الدین انواری]]، [[احمد جنتی]]، محسن مجتهد شبستری و محمدآقا امامی (امامی کاشانی)
 +
پرونده:شاهرودی (5).jpg|از راست:  ناشناس، محمدرضا مهدوی کنی، [[سید محمود هاشمی شاهرودی]]،  و شهید سید محمدباقر حکیم
 +
</gallery>
  
==منابع==
 
* فريده شريفي، آيت‌الله محمدرضا مهدوي کني، دسترس در [http://www.iichs.org/index.asp?id=1043&doc_cat=7 موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران تاریخ]، بازیابی: 8 آذرماه 1392.
 
 
{{سنجش کیفی
 
{{سنجش کیفی
 
|سنجش=شده
 
|سنجش=شده
 
|شناسه= ضعیف
 
|شناسه= ضعیف
|عنوان بندی مناسب= ضعیف
+
|عنوان بندی مناسب= خوب
 
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
سطر ۳۸: سطر ۷۸:
 
|رده=دارد
 
|رده=دارد
 
}}
 
}}
 
+
[[رده:علمای معاصر]]
 
+
[[رده:فقیهان]]
 
[[رده:مبارزان علیه پهلوی]]
 
[[رده:مبارزان علیه پهلوی]]
 
[[رده:مدرسین دانشگاه]]
 
[[رده:مدرسین دانشگاه]]
 
[[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]]
 
[[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]]
 +
[[رده:مدفونین در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۴۹

«آیت‌ الله محمدرضا مهدوی ‌کنی» (۱۳۱۰ - ۱۳۹۳ ش)، از روحانیون مجاهد شیعه در دوران انقلاب اسلامی و از شاگردان امام خمینی بود. عضویت در شورای انقلاب، مجلس خبرگان، شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام و ریاست دانشگاه امام ‌صادق (علیه السلام)، از جمله فعالیتهای سیاسی و اجرائی اوست.

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

Icon-computer.png
محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


کنی.jpg
نام کامل محمدرضا مهدوی ‌کنی
زادروز ۱۳۱۰ شمسی
زادگاه کن، تهران
وفات ۱۳۹۳ شمسی
مدفن شهرری، حرم حضرت عبدالعظیم حسنی

Line.png

اساتید

علامه طباطبایی، آیت‌ الله بروجردی، امام خمینی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی،...


آثار

نقطه‌های آغاز در اخلاق عملی، اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن، بیست گفتار، شرح دعای افتتاح،...

تحصیل و استادان

محمدرضا مهدوی ‌کنی (باقری) در ۱۴ مرداد ۱۳۱۰ در روستای کن از توابع تهران به دنیا آمد. وی تحصیلات دوره دبستان را در کن گذراند و در سال ۱۳۲۴ به مدت دوسال و نیم در مدرسه لرزاده و سپس در مدرسه سپهسالار به تحصیل پرداخت و از محضر اساتیدی چون حجت‌الاسلام علی‌اکبر برهان بهره‌مند شد.

وی در سال ۱۳۲۷ برای تکمیل تحصیلات علوم دینی به قم رفت و وارد مدرسه فیضیه و حجتیه شد و تا سال ۱۳۴۰ ش در محضر استادان مبرز آن زمان همچون حضرات آیات مشکینی، حاج شیخ عبدالجواد سده‌ای (جبل عاملی)، شهید صدوقی، رفیعی قزوینی، علامه شعرانی، علامه طباطبایی، آیت‌ الله بروجردی، امام خمینی، گلپایگانی و... دروس عالی فقه، اصول فقه، تفسیر، حکمت، کلام و دروس خارج فقه و اصول را تلمذ کرد.

مهدوی‌ کنی هنگام تحصیل در حوزه به همراه تعدادی از طلاب از جمله آیت‌ الله محمدی‌ گیلانی و آیت‌ الله آقا شیخ محمود در سال ۱۳۲۷ تشکلی به نام «مجمع سیاسی» تشکیل داد که زیربنای فعالیت های سیاسی او شد که هدف آن تحول در وضعیت درسی و وارد کردن حوزه به مسائل سیاسی بود.[۱]

آثار و تألیفات

فعالیتهای اجتماعی و سیاسی

آیت‌الله مهدوی‌ کنی در سال ۱۳۴۰ شمسی پس از اتمام تحصیلات و اخذ درجه اجتهاد، به تهران عزیمت کرد و امامت جماعت مسجد جلیلی را عهده‌دار شد و همزمان در مدرسه مروی به تدریس پرداخت.

در پی قیام ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ و تبعید امام خمینی، مسجد جلیلی به کانونی برای فعالیتهای سیاسی مبدل شد.[۲] ایشان از مبارزان نهضت امام خمینی بود و بارها در این راه دستگیر و زندانی شد. آیت‌الله مهدوی‌ کنی در این رابطه می‌گوید: «شب ۲۳ رمضان ۱۳۵۳ بود که در مسجد جلیلی مشغول مراسم احیا بودم که مرا به کلانتری احضار و بعد از آن به بوکان کردستان تبعید نمودند و پس از گذشت سه ماه، مجدداً از آنجا به مهاباد و بعد راهی تهران کردند».

وی بار دیگر در سال ۱۳۵۴ به اتهام اقدام علیه امنیت کشور به چهار سال زندان محکوم شد و سپس ممنوع‌الخروج گردید.[۳] بنا به اظهار مرحوم اکبر هاشمی ‌رفسنجانی هنگامی که وی در بازداشت بود، شهید فضل‌الله محلاتی نزد آیت‌الله پسندیده برادر امام خمینی رفت و برای مهدوی‌ کنی اجازه اخذ سهم امام را گرفت و او از همین منبع در دوران خفقان از خانواده‌های زندانیان سیاسی حمایت می‌کرد و آنها را تحت پوشش مالی قرار می‌داد.

آیت‌الله پسندیده در این زمان وکالت امام را در امور شرعی بر عهده داشت.[۴] مدتی پس از هجرت امام خمینی به پاریس در آذرماه ۱۳۵۷ هسته اولیه شورای ‌انقلاب تشکیل شد که اعضای آن عبارت بودند از: شهید مطهری، هاشمی ‌رفسنجانی، موسوی ‌اردبیلی، شهید بهشتی و شهید محمدجواد باهنر، که بعدها آیت‌الله مهدوی ‌کنی، آیت‌الله خامنه‌ای، آیت‌الله طالقانی، مهندس بازرگان و آقای سحابی نیز به آن پیوستند.[۵]

پس از پیروزی انقلاب ‌اسلامی، ایشان در آبان ماه ۱۳۵۸ در کابینه ترمیمی مهندس بازرگان مشاور وزیر کشور مهندس هاشم صباغیان شد. در کابینه شهید محمدعلی رجایی در شهریور ۱۳۵۹ وزیر کشور بود و پس از آنکه در ۸ شهریور ۱۳۶۰ رجایی رئیس‌جمهور و باهنر نخست‌وزیر به شهادت رسیدند، شورای موقت ریاست جمهوری زمام امور دولت را به ایشان سپرد. آیت‌الله مهدوی ‌کنی در ۱۱ شهریور ۱۳۶۰ از مجلس رأی اعتماد گرفت. کابینه وی موظف شد که انتخابات ریاست جمهوری را در اولین فرصت برگزار نماید. این کابینه ۴۵ روز بیشتر دوام نداشت و در ۲۶ مهرماه ۱۳۶۰ وی استعفای خود را به آیت‌الله خامنه‌ای رئیس‌جمهور وقت داد.

آیت‌الله مهدوی در ۲ بهمن ۱۳۶۰ به فرمان امام ‌خمینی به عضویت ستاد انقلاب ‌فرهنگی منصوب شد و در ۲۱ اسفند ۱۳۶۰ مجدداً طی حکمی از طرف امام در شورای ‌نگهبان عضویت یافت.[۶]

ایشان از سال ۱۳۶۱ همزمان با تأسیس «دانشگاه امام ‌صادق علیه السلام» عهده‌دار ریاست این دانشگاه شد.[۷] آیت‌الله مهدوی ‌کنی همچنین عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و یکی از اعضای برجسته جامعه روحانیت مبارز بود. امام درباره ایشان فرموده بود که «ما به ایشان ارادت داشته‌ایم، داریم و خواهیم داشت» که این خود گویای موقعیت ایشان در پیشبرد اهداف نظام می‌باشد.[۸]

وفات

مرحوم محمدرضا مهدوی کنی در ۱۴ خرداد ۱۳۹۳ شمسی دچار حمله قلبی شد و به کما رفت و سرانجام در ۲۹ مهر ۱۳۹۳ در ۸۳ سالگی در تهران از دنیا رفت. مراسم تشییع و اقامه نماز بر پیکر وی به امامت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی ۱ آبان ۱۳۹۳ در دانشگاه تهران برگزار و بنابر وصیتش در کنار مزار آیت‌ الله ملا علی کنی به شهر ری منتقل و در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی به خاک سپرده شد.

پانویس

  1. پروین قدسی‌‌زاده، تاریخ شفاهی مسجد جلیلی، تهران، مرکز اسناد انقلاب ‌اسلامی، ۱۳۸۳، صص۱۱۹-۱۲۰.
  2. همان، ص۱۲۰.
  3. یاران امام، قامت استوار فضل‌الله مهدی زاده، ج۲۷، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ۱۳۸۱، ص۵۲۷.
  4. یاران امام، قامت استوار فضل‌الله مهدیزاده، ج۲۷، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ۱۳۸۱، ص۵۲۷.
  5. رضا مرادی، زندگینامه پیشوایان انقلاب، تهران، حجر، ۱۳۶۱، ص۵۰.
  6. همان، ص۴۶۴.
  7. روابط عمومی دانشگاه امام صادق.
  8. پروین قدسی‌زاده، ص۱۲۰.

منابع

آرشیو عکس و تصویر