نجم الدین کاهی کابلی
«نجم‌الدین ابوالقاسم محمد کاهی کابلی» (متوفی 988 ق)، ادیب و شاعر متخلّص به «كاهى»، و عالمی صوفی و وارسته در قرن دهم قمری بود.
| نام کامل | ابوالقاسم محمد کاهی کابلی |
| زادگاه | کابل |
| وفات | ۹۸۸ قمری |
| مدفن | آگره، هند |
|
| |
| اساتید |
عبدالرحمان جامى، سید محمدشاه جهانگیر هاشمى كرمانى،... |
|
| |
| آثار |
مثنوى گل افشان، دیوان شعر، رساله در عروض و قوافی، رساله در معانی،... |
زندگی‌نامه
سید نجم‌الدین ابوالقاسم محمد میانکالی کابلی معروف به ملا قاسم، اهل كابل و از ساداتى بود كه در میانكال - میان بخارا و سمرقند - به دنیا آمده است.
او از شاگردان عبدالرحمان جامى بود كه علوم ظاهرى را نزد او آموخت و بعد از مدتى به آن قانع نشد و به فراگیرى علوم باطنی پرداخت.
سپس به بدخشان رفت و در ملازمت میرزا عسكرى برادر همایون پادشاه درآمد. بعد در 935 ق. به هند رفت و در آنجا از مریدان سید محمدشاه جهانگیر هاشمى كرمانى صاحب «مظهر آثار» شد و از بزرگان سلسله نعمت اللهى گردید و به دربار اكبر شاه رفت. وى مدتى در بنارس و آگره (اکبرآباد قدیم) نیز اقامت داشت و سرانجام در آگره هندوستان در سال 988 ق. (حدود 120 سالگی) درگذشت.
به نقل «ریحانة الادب» از «تذكرۀ علماى هند»، کاهى کابلی در علم تفسیر، هیئت، كلام منطق و تصوف دست داشت. وى در فن موسیقى و نقاشى نیز ماهر و در قطاعى و تذهیب كم نظیر و استاد بود، آن‌گونه كه قاطعى هروى از شاگردان او به حساب مى‌آید. همچنین بهرام سقای بخاری در دیوان خود، قاسم کاهی را «خِضر ره خود» ذکر کرده است.
آثار
اشعار کاهی کابلی مشمتمل بر غزلیات، قصاید، مثنویات و مقطعات است. از جمله آثار ادبی او عبارتند از:
- مثنوى «گل افشان» یا «گل نشان» در جواب «بوستان» سعدى
- منظومه‌اى در معما بر وزن «حدیقه» سنایى
- دیوان شعر به نام «رفیع الدرجات»
- رساله در عروض و قوافی
- رساله در معانی
- رساله در نقد الشعر و قرض الشعر و سرقات ادبی.
منابع
- اثرآفرینان، انجمن مفاخر فرهنگی، ج5، ص25.
- "بهرام سقای بخاری"، دانشنامه جهان اسلام.
- تاریخ افغانستان در عصر گورکانیان هند، عبدالحی حبیبی.
 | |
| شعرشناسی | * شعر * علم عروض * قافیه * تخلص * دیوان * مصراع * بیت * مقفا * قالب * مطلع * تغزل * بحور شعری |
| قالب‌های شعر | *مثنوی * قصیده * غزل * مسمط * مستزاد * ترجیع‌بند * ترکیب‌بند * قطعه * رباعی |
| سبک‌های شعر فارسی | * سبک خراسانی * سبک عراقی * سبک هندی * سبک بازگشت ادبی * شعر نو |
| شاعران پارسی گو: | همه*قرن 4 * قرن 5 * قرن 6 * قرن 7 * قرن 8 * قرن 9 * قرن 10 * قرن 11 * قرن 12 * قرن 13 * قرن 14 |
