اللمعة الدمشقية (کتاب)

نویسنده	شهید اول
موضوع	فقه شیعه
زبان	عربی
تعداد جلد	۱
اللمعة الدمشقية

«اللُمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة» تألیف شهید اول (م، ۷۸۶ ق)، کتابی مشتمل بر یک دوره کامل و مختصر فقه شیعه است. این کتاب معتبر و مشهور، مورد توجه خاص فقهاى بزرگ شیعه بوده و به همراه شرحش از شهید ثانی با نام «الروضة البهیة»، جزء کتابهای درسی حوزه‌های علمیه می‌باشد.

مؤلف

«محمد بن مکی عاملی» معروف به «شهید اول» (۷۳۴-۷۸۶ ق)، از فقهای نامدار شیعه در قرن هشتم هجری و شاگرد فخرالمحققین حلی است و خود از اساتید فاضل مقداد سیوری و علی بن خازن حائری می باشد.

برخی از مهمترین آثار او عبارتند از: اللمعة الدمشقیة، ذکرى الشیعة، البیان، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، الأربعون حدیثا، المزار، الدرة الباهرة من الاصداف الطاهرة و القواعد و الفوائد.

شهید اول در ۵۲ سالگى در دمشق، بر اثر عداوت و حسادت دشمنان شیعه به شهادت رسید.

معرفی کتاب

«اللمعة الدمشقیة» کتابى مختصر و در عین حال شامل یک دوره کامل ابواب فقه شیعه امامیه از طهارت تا دیات است، که به سبک فقه فتوایی نوشته شده و گاهی نیز مباحث استدلالی در آن دیده می شود.

این کتاب از مشهورترین مصنفات شهید اول و معتبرترین متون فقهی شیعه است و به دلیل اختصار و تعابیر روان، همراه با نظم و ترتیب از جایگاه خاصی برخوردار است. از آنجا که شهید اول، ادیب بزرگ و شاعر با ذوقی بوده است، به تعابیر فقهی متداول آن زمان بسنده ننموده، بلکه با دگرگونی در تعابیر فقهی زمان خود و با استفاده از علم معانی و بیان و بکارگیری زیباترین تعابیر، اثری جاودانه را ایجاد نموده است.

شیخ حر عاملى مى نویسد: «شهید یک سال در قلعه شام محبوس بود و کتاب لمعه را در زندان در مدت هفت روز تألیف کرد؛ حال آن که از منابع فقهى غیر از کتاب المختصر النافع تألیف محقق اول (صاحب شرایع)، کتاب دیگرى در نزد وى نبوده است».

شهید اول در این کتاب، در ابتدا احکام هر باب را ذکر نموده و پس از آن مسائلى که با این احکام ارتباط داشته و سپس مستحبات و مکروهات را بیان نموده است. آن چنانکه در پایان کتاب آمده، تنها نظریات مهم و مشهور از فقها در آن ذکر شده است.

شروح کتاب

از زمان نگارش این کتاب فقهاى بزرگ توجه خاصی به آن داشته و در تألیفات خود به آن استناد نموده اند. همچنین حواشى و شروح متعددى بر این کتاب نگاشته شده است، که از جمله این شروح می توان به «الروضة البهیة» اثر شهید ثانى (م، ۹۶۶ ق)، «شرح لمعه» اثر شیخ على کاشف ‎الغطاء (م، ۱۳۵۳ ق) و «شرح لمعه» اثر سید محمدرضا بن محمد بحرالعلوم (م، ۱۲۵۳ ق) اشاره نمود.

منابع

• "معرفی کتاب اللمعة الدمشقية"، پاتوق کتاب فردا.
• کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری.
• اللمعة الدمشقية فی فقه الإمامية، ویکی نور.