آیه 123 سوره آل عمران

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَأَنْتُمْ أَذِلَّةٌ ۖ فَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

مشاهده آیه در سوره


<<122 آیه 123 سوره آل عمران 124>>
سوره : سوره آل عمران (3)
جزء : 4
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و خدا شما را در جنگ بدر یاری کرد با آنکه ضعیف بودید. پس پرهیزکار شوید، باشد که شکر نعمتهای او به جای آرید.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Certainly Allah helped you at Badr, when you were weak [in the enemy’s eyes]. So be wary of Allah so that you may give thanks.

معانی کلمات آیه

بدر: بدر دهى است در جنوب غربى مدينه به فاصله 156 كيلومترى كه جنگ تاريخى و سرنوشت ساز اسلام با كفار مكه در كنار آن واقع گرديد و مشركين شكست خوردند.

اذله: جمع ذليل. مراد از آن در اينجا ظاهرا كمى افراد و بى ساز و برگ بودن است.[۱]

نزول

محل نزول:

اين آيه همچون ديگر آيات سوره آل عمران در مدينه بر پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله نازل گرديده است. [۲]

شأن نزول:

«شیخ طوسى» گوید: اين آيه در وصف مؤمنين نازل گرديد كه خداوند آن‌ها را با كمى عدد يارى داد و با كمك فرشتگان بر مشركين پيروز شدند و با وجود بر قدرت و قوت مشركين بر آن‌ها چيره گشته و غلبه يافتند.

چنان كه از ابن عباس روايت شده در جنگ بدر عده مهاجرين 77 نفر و عده انصار 236 نفر بودند كه روي هم 313 نفر مي‌شدند. در صورتى كه عده دشمنان در حدود هزار نفر بوده اند[۳].[۴]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


«123» وَ لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَ أَنْتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ‌

و همانا خداوند شما را در جنگ بدر در حالى كه ناتوان بوديد يارى كرد، پس از خداوند پروا كنيد، باشد كه سپاس گزارى نمائيد.

نکته ها

«اذلّة» يا به معنى كمبود نيروى انسانى مؤمنان در جنگ بدر است و يا به معناى كمبود ساز و برگ جنگى و تداركات است. يادآورى كمبودها در بدر، اشاره به توانمندى آنان در مقايسه با جنگ احد است.

در سه آيه قبل خوانديم كه صبر و تقوا، انسان را از حوادث تلخ بيمه مى‌كند و در اين آيه نمونه عملى آن را مجاهدان بدر معرفى مى‌كند. در آيه‌ى قبل نيز سخن از توكّل بود و مجاهدان بدر نمونه عملى توكّل هستند. اين آيه خطاب به مسلمانان مى‌فرمايد: شما كه در بدر نصرت خدا را ديديد، چرا در احد به فكر فرار افتاديد؟!

پیام ها

1- امدادهاى غيبى را در ميدان‌هاى كارزار فراموش نكنيد. «نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ»

2- نصرت الهى، نشانه‌ى ولايت الهى بر مؤمنان است. «وَ اللَّهُ وَلِيُّهُما ... وَ لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ»

3- به خداوند توكّل كنيم كه نصرت او را در صحنه‌هاى جنگ ديده‌ايم. «وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ ... نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ»

4- امدادهاى الهى سرنوشت جنگ را معيّن مى‌كند، نه عوامل طبيعى. «نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَ أَنْتُمْ أَذِلَّةٌ»

5- هركس طالب نصرت الهى است، بايد تقوا پيشه كند. «نَصَرَكُمُ اللَّهُ ... فَاتَّقُوا اللَّهَ»

6- شكر امدادهاى الهى آن است كه تقواى الهى پيشه كنيم. «فَاتَّقُوا اللَّهَ ... تَشْكُرُونَ»

تفسير نور(10جلدى)، ج‌1، ص: 600

پانویس

  1. پرش به بالا تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
  2. پرش به بالا طبرسي، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‌2، ص 693.
  3. پرش به بالا در تفاسير على بن ابراهيم و مجمع البيان از امام صادق عليه‌السلام نقل شده كه مؤمنين در جنگ بدر در حالتى كه رسول خدا صلی الله علیه و آله در ميان آنان بوده از اذلة يعنى از ذليل و خوارشدگان نبوده اند بلكه قرائت آيه چنين است (و انتم ضعفاء) چنان كه در تفسير برهان بعد از دو واسطه از ابن سنان او از امام صادق علیه‌السلام و نيز از ربعى بن حريز او از امام صادق علیه‌السلام اين قرائت ذكر شده است و نيز در تفسير عياشى از ابوبصير و نيز از عبدالله بن سنان و آن‌ها از امام صادق علیه‌السلام روايت كرده اند كه امام به جاى (و انتم اذلّة) (و انتم قليل) قرائت فرموده است.
  4. پرش به بالا محمدباقر محقق،‌ نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شيخ طوسي و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص 144.

منابع