آیه 119 سوره انعام

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

وَمَا لَكُمْ أَلَّا تَأْكُلُوا مِمَّا ذُكِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَقَدْ فَصَّلَ لَكُمْ مَا حَرَّمَ عَلَيْكُمْ إِلَّا مَا اضْطُرِرْتُمْ إِلَيْهِ ۗ وَإِنَّ كَثِيرًا لَيُضِلُّونَ بِأَهْوَائِهِمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ ۗ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُعْتَدِينَ


و شما را چه شده [که به دنبال یاوه گویی مشرکان] از آنچه [چون گوشت ذبیحه ای] که نام خدا بر آن برده شده نمی خورید؟! در صورتی که آنچه را خدا بر شما حرام نموده برای شما بیان کرده است، مگر چیزی که [برای حفظ جانتان] به خوردن آن ناچار شوید؛ و قطعاً بسیاری [از بداندیشان]، دیگران را از روی جهل و نادانی با هواهای نفسانی خود گمراه می کنند؛ یقیناً پروردگارت به تجاوزکاران [از حدود حق] داناتر است.

مشاهده آیه در سوره


<<118 آیه 119 سوره انعام 120>>
سوره : سوره انعام (6)
جزء : 8
نزول : مکه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

چرا از آنچه نام خدا بر آن ذکر شده نمی‌خورید (و بر خود حرام می‌کنید)؟ در صورتی که آنچه خدا بر شما حرام کرده به تفصیل بیان نموده جز آنچه به آن ناگزیر می‌شوید که باز حلال است. و بسیاری از مردم به هوای نفس خود از روی جهل (دیگران را) به گمراهی کشند. همانا خدا به تجاوز کنندگان (از حدود) داناتر است.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Why should you not eat that over which Allah’s Name has been mentioned, while He has already elaborated for you whatever He has forbidden you, excepting what you may be compelled to [eat in an emergency]? Indeed many mislead [others] by their fancies, without any knowledge. Indeed your Lord knows best the transgressors.

معانی کلمات آیه

فصل: تفصيل: متمايز كردن، تفصيل كلام روشن كردن و بيان كردن آن است. فصل در اصل به معنى بريدن و جدا كردن است كه با روشن كردن مى سازد.

اضطررتم: اضطرار: احتياج و مجبور شدن. «اضطررتم»: مجبور شديد.

اهواء: هوى: خواهش نفس. جمع آن اهواء است. هوى در اصل به معنى سقوط و پائين آمدن است. هواى نفس سبب سقوط آدمى است.

معتدين: عدو و اعتداء: تجاوز. «معتدين»: متجاوزان.[۱]

نزول

محل نزول:

این آیه در مکه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است. [۲]

شأن نزول آیات 119، 120 و 121:

از ابن عباس نقل نمایند كه عده اى نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم آمدند و گفتند: یا رسول الله آیا حیوانى را كه خودمان مى كشیم، بخوریم ولى حیواناتى را كه خدا بكشد، نخوریم؟ سپس آیه 118 با این آیات نازل گردید.[۳]

و نیز از ابن عباس نقل شده كه قریش را تحریك كرده بودند كه با محمد به مخاصمه و دشمنى برخاسته و به او بگویند: آیا حیوانى كه با كارد ذبح نمائى حلال است ولى حیوانى را كه خداوند ذبح نموده و مرده و میته باشد، حرام خواهد بود؟[۴][۵]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ ما لَكُمْ أَلَّا تَأْكُلُوا مِمَّا ذُكِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ قَدْ فَصَّلَ لَكُمْ ما حَرَّمَ عَلَيْكُمْ إِلَّا مَا اضْطُرِرْتُمْ إِلَيْهِ وَ إِنَّ كَثِيراً لَيُضِلُّونَ بِأَهْوائِهِمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُعْتَدِينَ «119»

و شما را چه شده كه از آنچه كه نام خداوند بر آن برده شده است نمى‌خوريد؟ (و بى‌جهت حلال ما را بر خود حرام مى‌كنيد،) در صورتى كه خداوند آنچه را بر شما حرام كرده خودش به تفصيل براى شما بيان كرده است، مگر آنچه (از محرّمات) كه به خوردن آن مضطرّ شديد، همانا بسيارى از مردم، ديگران را جاهلانه به خاطر هوس‌هاى خود گمراه مى‌كنند. قطعاً پروردگارت به متجاوزان آگاه‌تر است.

نکته ها

گروهى با شبهه‌افكنى و مقايسه‌ى ميان حيوان ذبح شده و مرده، مردم را به انحراف كشيده و مى‌گفتند: چرا حيوانى را كه ما مى‌كشيم حلال است و آنچه را خدا مى‌كشد، حرام؟

كه اين آيه ضمن هوشيار كردن مردم، پاسخ آنان را نيز مى‌دهد.

پیام ها

1- هر كس بدون دليل حلال‌هاى الهى را بر خود حرام كند بايد توبيخ شود. «وَ ما لَكُمْ أَلَّا تَأْكُلُوا ...»

جلد 2 - صفحه 542

(گويا بعضى از مسلمانان تحت تأثير سنّت‌هاى جاهلى قرار مى‌گرفتند و حلال‌هايى را بر خود حرام مى‌كردند.)

2- خوردن گوشت حيوان هم اگر رنگ الهى داشته باشد حلال، و گرنه حرام است. «ذُكِرَ اسْمُ اللَّهِ»

3- همه‌ى محرّمات الهى، در مكتب آسمانى اسلام بيان شده است. «وَ قَدْ فَصَّلَ لَكُمْ ما حَرَّمَ عَلَيْكُمْ» «1»

4- اصل و قانون كلّى در خوردنى‌ها، حلال بودن است و هر چه حرام باشد، خداوند بيان مى‌كند. «فَصَّلَ لَكُمْ ما حَرَّمَ»

5- احكام اسلام، بن‌بست ندارد. «إِلَّا مَا اضْطُرِرْتُمْ إِلَيْهِ»

6- اضطرار، تكليف را ساقط مى‌كند. «إِلَّا مَا اضْطُرِرْتُمْ إِلَيْهِ»

7- تكليف‌هاى الهى، متناسب با شرايط زمان، مكان و توان انسان است. «إِلَّا مَا اضْطُرِرْتُمْ إِلَيْهِ»

8- استفاده از خوردنى‌هاى حرام، در موارد اضطرارى جايز است. «إِلَّا مَا اضْطُرِرْتُمْ إِلَيْهِ»

9- تعيين حلال و حرام، بر پايه‌ى دستورات الهى است. «حَرَّمَ عَلَيْكُمْ»

10- جهل و هواپرستى، از عوامل انحراف است. «لَيُضِلُّونَ بِأَهْوائِهِمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ»

11- گمراه ساختن مردم، تجاوز به حقوق جامعه است. «أَعْلَمُ بِالْمُعْتَدِينَ»


«1». اين بيان تفصيلى، اشاره به آيه 115 سوره‌ى نحل است. تفسير الميزان.

پانویس

  1. پرش به بالا تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
  2. پرش به بالا طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‌4، ص 421.
  3. پرش به بالا صحیح ترمذى و سنن ابوداود.
  4. پرش به بالا معجم طبرانى.
  5. پرش به بالا محمدباقر محقق،‌ نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص 348.

منابع