نوادر الاثر فی علی خیر البشر (کتاب)

نویسنده	جعفر بن احمد قمی
موضوع	احادیث شیعه
زبان	عربی
تعداد جلد	۱
تصحیح	محمد حسینی نیشابوری

رساله «نوادر الأثر فی علیّ خیر البشر» تألیف جعفر بن احمد قمی رازی محدث‌ و فقیه‌ امامی قرن ۴ قمری، تحقیقى در طرق حدیث شریف پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله است که در شأن حضرت علی علیه‌السلام مى‌فرماید: «علیٌ خیرُالبشر، مَن أبَی فَقد کَفَر».

مؤلف

«ابومحمد جعفر بن‌ احمد بن‌ علی‌ قمی‌» معروف به «ابن رازی»، محدث‌ و فقیه‌ امامی در قرن ۴ قمری و از مشایخ شیخ صدوق است. شیخ صدوق در کتاب‌های مختلف خود از او روایت نقل کرده و در همه آن‌ها او را فقیه توصیف نموده و از خداوند برای او طلب رضایت می‌‌کند.

ابن رازی کتابهای حدیثی بسیاری تألیف کرده، اما بسیاری از آنها از بین رفته است. اثر معروف او با نام «جامع الأحادیث» به همراه پنج کتاب دیگر باقی مانده از او در یک مجموعه به چاپ رسیده است، که آنها عبارتند از: نوادر الاثر فی علی خیرالبشر، الغایات، العروس، المسلسلات و الاعمال المانعة من دخول الجنة.

معرفی کتاب

این آخرین رساله اى است که از مصنف بدست آمده و در ۲۴ صفحه، بیش از ۷۰ طریق حدیث معروف پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در مورد حضرت علی علیه‌السلام که مى‌فرماید: «علیٌ خیرُالبشر، مَن أبَی فَقد کَفَر» را با سند کامل ذکر کرده است. همگى راویان این حدیث از جابر بن عبدالله انصارى از پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله هستند و بدیهى است که پس از این طبقه، راویان و طرق فراوانى وجود دارد.

در این رساله که صبغه کلامى و ولایتى دارد و بیانگر افضلیت امام علی علیه‌السلام است، مصحح کتاب با کوشش فراوان، به منابع و مآخذ زیادى از اهل سنت ارجاع داده؛ به گونه اى که پانوشت ها کمتر از متن نیستند.

این رساله در مجموعه «جامع ‌الأحادیث» به همراه پنج کتاب دیگر باقی مانده از مؤلف منتشر شده است. آغاز این رساله نیز شبیه «جامع الأحادیث النبویة» است، و چنین به نظر مى آید که این رساله نیز در پاسخ به درخواست فردی تدوین شده است که از رازی خواسته بود تا طرق روایتِ حدیث فوق را برای او جمع کند. مؤلف در آغاز رساله چنین می گوید: «خدا را سپاس مى گویم و از او یارى مى طلبم و بر پیامبر و آلش درود مى فرستم. خدا تأییدت نماید! درخواست کردى راویان حدیث «على خیر البشر» را برایت گردآورم، و اینک به خواسته تو پاسخ مثبت مى دهم؛ زیرا که تو شایسته این هستى...».تا طرق روایتِ این حدیث را برای او جمع کند

منابع

• "نقد و بررسی جامع الاحادیث به همراه پنج رساله دیگر"، علی مختاری، علوم حدیث، شماره ۲، زمستان ۱۳۷۵.
• "ابومحمد جعفر بن احمد ایلاقی قمی"، ستارگان حرم، عباسعلی مردی قشلاقی، ج ۱۳، ص ۶۶-۸۸.
• "رازی، جعفر بن احمد"، دانشنامه جهان اسلام.