تیسیر الکریم الرحمن (کتاب)
 | |
| نویسنده | عبد الرحمن بن ناصر السعدي |
| موضوع | تفسیر اهل سنت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| مصحح: محمد عبد الرحمن مرعشلى | |
|
| |
تفسير« تيسير الكريم الرحمان» معروف به« تفسير السعدى» تفسيرى مختصر با نثرى روان به زبان عربى در يك مجلد بوده كه شامل تمام قرآن مى‌باشد. در آن به حل الفاظ لغوى و تبيين معناى مراد بسنده كرده به اقوال علماى سلف در حل الفاظ قرآنى و تفسير آن اكتفا كرده است. روش وى بر مبناى علماى سلف اهل سنت و اصحاب ابن تيمية، ابن قيم و محمد بن عبد الوهاب مى‌باشد.
انگيزه تأليف تفسير
مؤلف در مقدمه آورده كه هدف او از نگارش اين تفسير اين بوده كه برخى تفاسير اطناب گرايى را پيش گرفته كه به رغم ارزش علمى براى خواص، براى عموم ملال آور است، و برخى چنان مختصرند كه فقط به حل مسائل لغوى پرداخته، از معنى غفلت كرده‌اند، بدون توجه به اين نكته كه لفظ وسيله‌اى است براى در نظر گرفتن و بررسى معنا و اصل همان معناى مقصود است، سعى من در اين تفسير بررسى معنا است و از اشتغال به الفاظ لغوى و حل معضل آنها دورى گزيدم زيرا مفسرين ديگر به آن پرداخته‌اند.
مقدمه تفسير
مفسر پيش از آغاز تفسير سوره حمد، مقدمه‌اى در چند بخش ارائه داده‌اند، در بخش اول هدف از نگارش و شيوه خود را توضيح مى‌دهد، در بخش دوم اصول و كلياتى درباره تفسير، فضل قرآن و فوائد مهمى مربوط به تفسير قرآن از كتاب« بدائع الفوائد» ابى قيم، مطرح نموده و در بخش سوم، به شرح اسماء حسناى الهى كه به تكرار در قرآن آمده‌اند، پرداخته است.
روش تفسير
روش كلى وى در ارائه مطالب اين است كه بدون هيچ مقدمه‌اى و حتى بدون اطلاعاتى كلى درباره سوره‌ها، از آيه شروع مى‌كند، بخشى از آيه را برمى‌گزيند و پيرامون معناى آن توضيحاتى مفيد و مختصر آورده است، لغات آن را بطور اجمال بيان مى‌دارد، تركيبات عبارات قرآنى را شرح مى‌دهد، بحث نحوى، اعرابى، اختلاف قرائات و ديگر مباحث علمى در آن ديده نمى‌شود.- و زمينه را با عبارتى مناسب( نه طولانى و نه كاملا مختصر) و روشن- ادا مى‌نمايد. در نقل روايات و آثار مأثور و آراى تفسيرى نيز اختصار را رعايت مى‌نمايد امّا به منابع هيچ يك از آنها اشاره‌اى نشده است، كما اينكه در مباحث تفسيرى و لغوى نيز مصادر را متعرض نمى‌شود.
در مباحث كلامى، به تناسب آيه، وارد مى‌شود، و مخالفان را نيز رد مى‌نمايد. و در اين موارد بر مذهب سلفى اهل سنت رفتار نموده است. در اختلافات فقهى تعصبى از خود نشان نمى‌دهد و به تفصيل به مسائل فقهى نمى‌پردازد و هيچ نظرى را مستدل نمى‌سازد. بلكه بر اساس مذهب اهل سنت و جماعت تا آنجا كه براى فهم آيات لازم بوده به آنها پرداخته است.
نسخه شناسى
اين تفسير تاكنون چندين نوع چاپ به خود ديده است.
1- سال 1365 ق دمشق از طرف چاپخانه ترقى، كه توسط مؤلف رايگان توزيع گشت.
2- قاهره، چاپخانه سلفيه 1374- 1377 ق، 8 جلد در 5 مجلد.
3- در سال 1408 ق با تحقيق محمد زهرى النجار در لبنان، بيروت، توسط عالم الكتب و مكتبة النهضة العربيه به طور مشترك به طبع رسيده است.
4- نسخه حاضر: نسخه مصحح با اضافات به اشراف دكتر محمد عبد الرحمن مرعشلى و تقريظ سه تن از علماى عربستان سعودى، توسط دار احياء التراث العربى و مؤسسة التاريخ العربى به طور مشترك در بيروت، به چاپ رسيد كه نوبت سوم آن به سال 1421 ق، 2001 م در يك مجلد به قطع وزيرى در 1135 صفحه، انجام گرفته است.
در اين نسخه مصحف شريف در وسط صفحه و تفسير متناسب با آن هماهنگ شده است. مقدمه‌اى از طرف ناشر به همراه تفريظهاى سه گانه و مقدمه‌اى نيز در شرح حال مصنف، آثار و جايگاه علمى و اخلاقى وى توسط يكى از شاگردان ايشان، ابتداى نسخه حاضر آورده شده است. در پايان آن نيز فهرستى از موضوعات تفسير بر اساس سوره‌هاى قرآن راهنماى محققان خواهد بود.
منابع مقاله
1- مقدمات تفسير« تيسير الكريم الرحمان» و خود تفسير
2- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهى به كوشش بهاء الدين خرمشاهى ج 1 ص 689 و ص 46
3- المفسرون حياتهم و منهجهم سيد محمد على ايازى ص 395
4- تفسير و تفاسير جديد بهاء الدين خرمشاهى صفحه 19
منبع
نرم افزار جامع التفاسیر ، بخش کتابشناسی
| تفسیر قرآن | |
| درباره تفسیر قرآن: | تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن |
|---|---|
| اصطلاحات: | اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات |
| شاخه های تفسیر قرآن: |
تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی) |
| روشهای تفسیری قرآن: |
|
| تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: |
|
