امامت امام صادق علیه السلام: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای جدید حاوی ' == تعيين امامت امام صادق (علیه السلام) == بـراى اثبات امامت صادق (ع) پس از امام با...' ایجاد کرد)
 
 
(۱۶ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
== تعيين امامت امام صادق (علیه السلام) ==
+
[[امام صادق]] علیه‌السلام (۱۴۸-۸۳ ق)، پس از [[شهادت در راه خدا|شهادت]] پدر بزرگوارش [[امام باقر]] علیه‌السلام، در هفتم [[ذی الحجه|ذی‌الحجه]] سال ۱۱۴ هجرى در ۳۱ سالگی، عهده‌دار منصب [[امامت]] شد. مدت امامت آن حضرت ۳۴ سال بود.<ref>ر.ک: اصول کافى، ج۱، ص۴۷۵.</ref>
  
 +
==دوران امامت امام صادق علیه‌السلام==
 +
ایام امامت [[امام صادق]] علیه السلام، مصادف با خلافت [[هشام بن عبدالملک]] و [[ولید بن یزید بن عبدالملک|ولید بن یزید بن عبدالملک]] و [[یزید بن ولید بن عبدالملک|یزید بن ولید بن عبدالملک]] و [[ابراهیم بن ولید بن عبدالملک|ابراهیم بن ولید]] و [[مروان بن محمد]] از خلفاى [[بنی امیه|اموى]]، و دو تن از خلفاى [[حکومت بنی عباس|عباسى]] یعنی [[ابوالعباس سفاح]] و [[منصور (خلیفه عباسی)|منصور دوانیقى]] بوده است.
  
بـراى اثبات امامت صادق (ع) پس از امام باقر(ع)، علاوه بربرترى آن حضرت در علم و دانش بـر تـمـامـى مـردم زمـان خـود و وراثـت از دانـشـهـاى پدران خود يعنى اظهار و جدّ بزرگوارش ، رسول خدا(ص )، و نيز نصوص و تصريحات فراوانى كه از سوى پيامبر(ص ) نسبت به امامت او رسيده ، روايات زيادى از ناحيه امام باقر(ع ) بر امامت فرزند بزرگوارش در دسترس است . اينك برخى از آنها.
+
==دلایل امامت امام صادق علیه‌السلام==
1- جابربن يزيد جعفى مى گويد:
+
 
از امام باقر(ع ) در باره قائم ( و امام ) بعداز او پرسيده شد، آن حضرت دست برامام صادق زد و فرمود: اين است به خدا سوگند ، قائم آل محمد(ص) ... <ref> ارشاد ، ص 271 ، بصيرتى ؛ كافى ، ج 1 ، ص 307 . </ref>  
+
در اثبات [[امامت]] حضرت صادق علیه السلام به سه دسته از ادله استناد شده است:
2-  ابوالصباح كنانى مى گويد:
+
 
امـام بـاقـر(ع ) بـه پـسرش امام صادق (ع ) در حالى كه راه مى رفت نگريست و (خطاب به من ) فرمود: اين فرد را مى بينى ؟ او از كسانى است كه خداوند در باره آنان فرموده است :( وَ نُريدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذينَ اسْتُضْعِفُوا فِى اْلاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَةً وَ نَجْعَلُهْمْ الْوارِثينَ)
+
===احادیث نبوی===
مـى خـواهـيـم بـر مـسـتـضـعـفـان زمـيـن منّت نهيم و آنان را پيشوايان و وارثان روى زمين قرار دهيم ..<ref> قصص (28) ، آيه 5 . </ref>  
+
 
3- همّام بن نافع مى گويد:
+
در روایات [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلی الله علیه وآله، به امامت [[امام صادق]] علیه السلام تصریح شده است. در فرازى از [[حدیث لوح|حدیث لوح]] آمده است: بعد از [[امام باقر|محمد باقر]]، شک کنندگان در [[امام صادق علیه السلام|جعفر]] هلاک خواهند شد و کسى که او را رد کند مرا رد کرده است و این سخن حق من است که مقام جعفر را گرامى دارم و او را در میان دوستان و شیعیانش شاد سازم.<ref>ر.ک: عیون الاخبار، ج۱، ص۳۳؛ الغیبة، ص۱۴۵؛ اصول کافى، ج۱، ص۵۲۸؛ کمال الدین، ج۱، ص۵۷۲؛ عوالم، ج۲۰، ص۴۰.</ref>
روزى ابـوجعفر به ياران خود فرمود: زمانى كه مرا از دست داديد، به اين فرد (اشاره به امام صادق ) تاءسى و اقتدار كنيد كه او امام و خليفه پس از من است ..<ref> ارشاد ، ص 271 و بحارالانوار، ج 47 ، ص 13 </ref>
+
 
4- محمد بن مسلم مى گويد:
+
همچنین حدیث معراج و حدیث [[ابی بن کعب|ابی بن کعب]] و [[جابر بن عبدالله انصاری|جابر انصاری]] از پیامبر اکرم، تصریح بر امامت امام صادق علیه السلام مى کنند.<ref>عیون الاخبار، ج۱، ص۴۹؛ الغیبة، ص۱۳۶ و ۱۵۱؛ کمال الدین، ج۱، ص۴۷۴و۵۰۱؛ عوالم العلوم، ج۲۰، ص۴۲-۴۶.</ref>
نـزد امـام باقر(ع) بودم كه فرزندش امام صادق (ع ) وارد شد... امام (ع) خطاب به من فرمود: اين محمّد؟ اين فرد (اشاره به امام صادق ) امام تو پس ازمن است ، پس به او تاءسى و اقتدا كـن و از دانشش بهره بگير. سوگند به خدا، او همان (صادق) ى است كه پيامبر(ص ) براى ما وصـف كـرده اسـت كـه پـيـروان و شـيـعـيـانـش دردنـيـا و آخرت پيروزند و دشمنانش در زبان همه پيامبران لعنت شده اند..<ref> بحارالانوار، ج 47 ، ص 15 . </ref>
+
 
 +
===احادیث امام باقر علیه‌السلام===
 +
 
 +
[[امام باقر علیه السلام|امام باقر]] علیه السلام نیز به طور آشکار به او وصیت و به امامتش بعد از خود تصریح نمودند. چند نمونه از این [[احادیث]] چنین است:
 +
 
 +
*[[جابر بن یزید جعفی]] مى گوید: از امام باقر علیه السلام درباره قائم (و امام) بعد از او پرسیده شد، آن حضرت دست بر امام صادق علیه السلام زد و فرمود: این است به خدا سوگند، قائم آل محمد صلی الله علیه وآله... .<ref>الارشاد، ص۲۷۱؛ الکافى، ج۱، ص۳۰۷.</ref>
 +
 
 +
*ابوالصباح کنانى مى گوید: امام باقر علیه السلام به پسرش حضرت صادق در حالى که راه مى رفت نگریست و (خطاب به من) فرمود: این فرد را مى بینى؟ او از کسانى است که خداوند درباره آنان فرموده است: {{متن قرآن|«وَ نُریدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِى اْلاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَةً وَ نَجْعَلُهْمْ الْوارِثینَ»}}؛ مى خواهیم بر مستضعفان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روى زمین قرار دهیم.<ref>[[سوره قصص]](۲۸آیه ۵.</ref>
 +
 
 +
*همّام بن نافع مى گوید: روزى [[امام باقر علیه السلام|ابوجعفر]] علیه السلام به یاران خود فرمود: زمانى که مرا از دست دادید به این فرد (اشاره به امام صادق علیه السلام) تأسى و اقتدا کنید که او امام و خلیفه پس از من است.<ref>ارشاد، ص۲۷۱ و بحارالانوار، ج۴۷، ص۱۳.</ref>
 +
 
 +
*[[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم]] مى گوید: نزد امام باقر علیه السلام بودم که فرزندش حضرت صادق وارد شد... امام باقر خطاب به من فرمود: ای محمد! این فرد (اشاره به امام صادق) [[امام]] تو پس از من است، پس به او اقتدا کن و از دانشش بهره بگیر. سوگند به خدا، او همانى است که پیامبر صلی الله علیه وآله براى ما وصف کرده است که پیروان و شیعیانش در دنیا و [[آخرت]] پیروزند و دشمنانش در زبان همه پیامبران لعنت شده اند.<ref>بحارالانوار، ج۴۷، ص۱۵.</ref>
 +
 
 +
===افضلیت امام صادق در زمان خود===
 +
 
 +
یکى از شرایط [[امام]] این است که افضل زمان خود باشد. امام صادق علیه السلام به اتفاق مخالف و موافق، در علم و دیگر کمالات انسانى افضل اهل زمانش بود.<ref>ر.ک: الارشاد، ج۲، ص۲۵۳؛ الفصول المهمه، ج۲، ص۹۰۷؛ المستجاد، ص۱۸۸؛ روضة الواعظین، ج۱، ص۲۰۷.</ref>
 +
 
 +
[[ابوحنیفه|ابوحنیفه]] (پیشواى [[حنفی|حنفیان]]) مى گفت: هرگز در عمرم عالمتر و فقیه تر از [[امام صادق علیه السلام|جعفر بن محمد]] ندیدم.<ref>تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۱۶۶.</ref> [[منصور (خلیفه عباسی)|منصور دوانیقى]] آن حضرت را به علم و معنویت مى ستود.<ref>تاریخ یعقوبى، ج۲، ص۳۷۸.</ref> ابوبحر جاحظ مى گفت: علم و فقه جعفر بن محمد دنیا را پر کرده است.<ref>شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۸۹.</ref> قرمانى در «اخبار الدول» جایگاه آن حضرت در [[حدیث]] را به منزله سر از بدن مى داند.<ref>اخبار الدول، ص۱۱۲.</ref> [[مالک بن انس|مالک ابن انس]] (پیشوای [[مالکی|مالکیان]]) حضرت صادق را بى نظیر در علم و فضل و معنویت مى دانست.<ref>ر.ک: مناقب ابن شهر آشوب ، ج۴، ص۲۶۹؛ امالى صدوق، ص۶۳۶.</ref>
 +
==پانویس==
 +
<references />
 +
==منابع==
 +
*دانشنامه کلام اسلامی، جمعی از محققین، مدخل "امامت امام صادق علیه‌السلام"، در دسترس در [http://lib.eshia.ir/23021/1/76 کتابخانه فقاهت]، بازیابی: ۳ آذر ۱۳۹۲.
 +
*تاریخ اسلام، علی رفیعی، مرکز تحقیقات اسلامی سپاه، پاییز ۱۳۷۶.
 +
{{شناختنامه امام صادق (ع)}}
 +
 
 +
[[رده:امام صادق علیه السلام]]
 +
[[رده:امامت]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۲۰

امام صادق علیه‌السلام (۱۴۸-۸۳ ق)، پس از شهادت پدر بزرگوارش امام باقر علیه‌السلام، در هفتم ذی‌الحجه سال ۱۱۴ هجرى در ۳۱ سالگی، عهده‌دار منصب امامت شد. مدت امامت آن حضرت ۳۴ سال بود.[۱]

دوران امامت امام صادق علیه‌السلام

ایام امامت امام صادق علیه السلام، مصادف با خلافت هشام بن عبدالملک و ولید بن یزید بن عبدالملک و یزید بن ولید بن عبدالملک و ابراهیم بن ولید و مروان بن محمد از خلفاى اموى، و دو تن از خلفاى عباسى یعنی ابوالعباس سفاح و منصور دوانیقى بوده است.

دلایل امامت امام صادق علیه‌السلام

در اثبات امامت حضرت صادق علیه السلام به سه دسته از ادله استناد شده است:

احادیث نبوی

در روایات پیامبر صلی الله علیه وآله، به امامت امام صادق علیه السلام تصریح شده است. در فرازى از حدیث لوح آمده است: بعد از محمد باقر، شک کنندگان در جعفر هلاک خواهند شد و کسى که او را رد کند مرا رد کرده است و این سخن حق من است که مقام جعفر را گرامى دارم و او را در میان دوستان و شیعیانش شاد سازم.[۲]

همچنین حدیث معراج و حدیث ابی بن کعب و جابر انصاری از پیامبر اکرم، تصریح بر امامت امام صادق علیه السلام مى کنند.[۳]

احادیث امام باقر علیه‌السلام

امام باقر علیه السلام نیز به طور آشکار به او وصیت و به امامتش بعد از خود تصریح نمودند. چند نمونه از این احادیث چنین است:

  • جابر بن یزید جعفی مى گوید: از امام باقر علیه السلام درباره قائم (و امام) بعد از او پرسیده شد، آن حضرت دست بر امام صادق علیه السلام زد و فرمود: این است به خدا سوگند، قائم آل محمد صلی الله علیه وآله... .[۴]
  • ابوالصباح کنانى مى گوید: امام باقر علیه السلام به پسرش حضرت صادق در حالى که راه مى رفت نگریست و (خطاب به من) فرمود: این فرد را مى بینى؟ او از کسانى است که خداوند درباره آنان فرموده است: «وَ نُریدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِى اْلاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَةً وَ نَجْعَلُهْمْ الْوارِثینَ»؛ مى خواهیم بر مستضعفان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روى زمین قرار دهیم.[۵]
  • همّام بن نافع مى گوید: روزى ابوجعفر علیه السلام به یاران خود فرمود: زمانى که مرا از دست دادید به این فرد (اشاره به امام صادق علیه السلام) تأسى و اقتدا کنید که او امام و خلیفه پس از من است.[۶]
  • محمد بن مسلم مى گوید: نزد امام باقر علیه السلام بودم که فرزندش حضرت صادق وارد شد... امام باقر خطاب به من فرمود: ای محمد! این فرد (اشاره به امام صادق) امام تو پس از من است، پس به او اقتدا کن و از دانشش بهره بگیر. سوگند به خدا، او همانى است که پیامبر صلی الله علیه وآله براى ما وصف کرده است که پیروان و شیعیانش در دنیا و آخرت پیروزند و دشمنانش در زبان همه پیامبران لعنت شده اند.[۷]

افضلیت امام صادق در زمان خود

یکى از شرایط امام این است که افضل زمان خود باشد. امام صادق علیه السلام به اتفاق مخالف و موافق، در علم و دیگر کمالات انسانى افضل اهل زمانش بود.[۸]

ابوحنیفه (پیشواى حنفیان) مى گفت: هرگز در عمرم عالمتر و فقیه تر از جعفر بن محمد ندیدم.[۹] منصور دوانیقى آن حضرت را به علم و معنویت مى ستود.[۱۰] ابوبحر جاحظ مى گفت: علم و فقه جعفر بن محمد دنیا را پر کرده است.[۱۱] قرمانى در «اخبار الدول» جایگاه آن حضرت در حدیث را به منزله سر از بدن مى داند.[۱۲] مالک ابن انس (پیشوای مالکیان) حضرت صادق را بى نظیر در علم و فضل و معنویت مى دانست.[۱۳]

پانویس

  1. ر.ک: اصول کافى، ج۱، ص۴۷۵.
  2. ر.ک: عیون الاخبار، ج۱، ص۳۳؛ الغیبة، ص۱۴۵؛ اصول کافى، ج۱، ص۵۲۸؛ کمال الدین، ج۱، ص۵۷۲؛ عوالم، ج۲۰، ص۴۰.
  3. عیون الاخبار، ج۱، ص۴۹؛ الغیبة، ص۱۳۶ و ۱۵۱؛ کمال الدین، ج۱، ص۴۷۴و۵۰۱؛ عوالم العلوم، ج۲۰، ص۴۲-۴۶.
  4. الارشاد، ص۲۷۱؛ الکافى، ج۱، ص۳۰۷.
  5. سوره قصص(۲۸)، آیه ۵.
  6. ارشاد، ص۲۷۱ و بحارالانوار، ج۴۷، ص۱۳.
  7. بحارالانوار، ج۴۷، ص۱۵.
  8. ر.ک: الارشاد، ج۲، ص۲۵۳؛ الفصول المهمه، ج۲، ص۹۰۷؛ المستجاد، ص۱۸۸؛ روضة الواعظین، ج۱، ص۲۰۷.
  9. تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۱۶۶.
  10. تاریخ یعقوبى، ج۲، ص۳۷۸.
  11. شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۱۸۹.
  12. اخبار الدول، ص۱۱۲.
  13. ر.ک: مناقب ابن شهر آشوب ، ج۴، ص۲۶۹؛ امالى صدوق، ص۶۳۶.

منابع

  • دانشنامه کلام اسلامی، جمعی از محققین، مدخل "امامت امام صادق علیه‌السلام"، در دسترس در کتابخانه فقاهت، بازیابی: ۳ آذر ۱۳۹۲.
  • تاریخ اسلام، علی رفیعی، مرکز تحقیقات اسلامی سپاه، پاییز ۱۳۷۶.