و اگر از خدا به تو ضرری رسد هیچ کس جز خدا نتواند تو را از آن ضرر برهاند، و اگر از او به تو خیری رسد (هیچ کس تو را از آن منع نتواند کرد) که او بر هر چیز تواناست.
و اگر خدا تو را آسیب و گزندی رساند، کسی جز او برطرف کننده آن نیست، و اگر تو را خیری رساند [حفظ و دوامش فقط به دست اوست]؛ پس او بر هر کاری تواناست.
و اگر خدا به تو زيانى برساند، كسى جز او برطرف كننده آن نيست، و اگر خيرى به تو برساند پس او بر هر چيزى تواناست.
اگر خدا به تو محنتى برساند، هيچ كس جز او دفعش نتواند كرد، و اگر به تو خيرى برساند بر هر كارى تواناست.
اگر خداوند زیانی به تو برساند، هیچ کس جز او نمی‌تواند آن را برطرف سازد! و اگر خیری به تو رساند، او بر همه چیز تواناست؛ (و از قدرت او، هرگونه نیکی ساخته است.)
Should Allah visit you with some distress there is no one to remove it except Him; and should He bring you some good, then He has power over all things.
And if Allah touch you with affliction, there is none to take it off but He; and if He visit you with good, then He has power over all things.
If Allah touch thee with affliction, there is none that can relieve therefrom save Him, and if He touch thee with good fortune (there is none that can impair it); for He is Able to do all things.
"If Allah touch thee with affliction, none can remove it but He; if He touch thee with happiness, He hath power over all things.
معانی کلمات آیه
يمسسك: مس: دست زدن، رسيدن، رساندن و يافتن. «يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ» برساند به تو خدا ضررى.[۱]
و اگر خداوند (براى آزمايش و رشد، يا كيفر اعمال) تو را با (اسباب) زيان و آسيب درگير كند، جز خودش هيچ كس برطرف كننده آن نيست و اگر خيرى به تو برساند، پس او بر هر چيز تواناست.
پیام ها
1- سرچشمه‌ى همه‌ى امور يكى است، نه آنكه خيرات از منبعى و شرور از منبع ديگر سرچشمه گيرد. وَ إِنْ يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ ... وَ إِنْ يَمْسَسْكَ بِخَيْرٍ
2- بايد همه‌ى اميدها به خدا و همه‌ى خوف‌ها از او باشد. «فَلا كاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ»
3- قوانين الهى استثنا بردار نيست، پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نيز در مواجهه با حوادث تلخ و شيرين، بايد متوجّه خدا باشد. وَ إِنْ يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ ... وَ إِنْ يَمْسَسْكَ بِخَيْرٍ فَهُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
بعد از آن حق تعالى بيان عجز معبودان اهل شرك را از خير و شر، و كمال قدرت خود را فرمايد:
وَ إِنْ يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ: و اگر برساند خدا به تو بليتى و سختى مانند فقر و مرض و مكروه، يعنى چنين مقرر كند كه ضرر به تو رسد فَلا كاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ:
پس نيست هيچ بازدارنده آن را مگر ذات ذو الجلال او، يعنى هيچكس قادر نباشد بر كشف و منع و دفع آن ضر مگر خداوند متعال كه قادر على الاطلاق است وَ إِنْ يَمْسَسْكَ بِخَيْرٍ: و اگر برساند به تو خيرى مثل ثروت و صحت، يعنى نوعى كند كه خيرى عايد تو شود فَهُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ: پس او به همه چيز از خير و شر قادر است و احدى قدرت ندارد بر دفع آنچه اراده فرمايد بندگان خود را از محبوب و مكروه. ابن عباس نقل نموده «1» «كسرى» استرى به طريق هديه خدمت حضرت رسالت صلى اللّه عليه و آله فرستاد. روزى حضرت بر آن سوار و مرا رديف خود گردانيد. در اثناى راه به من نظر نمود و فرمود: يا غلام! گفتم:
لبّيك يا رسول اللّه. فرمود: احفظ اللّه يحفظك احفظ اللّه تجده امامك تعرف اللّه فى الرّخا يعرفك فى الشّدّة و اذا سئلت فاسئل اللّه و اذا استعنت فاستعن باللّه قد مضى العلم (القلم خ ل) بما هو كائن. حدود الهى را نگاهدار تا جزاى خود را نزد او يابى، و با خدا در زمان راحت آشنائى كن تا در سختى با تو آشنائى كند. و چون چيزى بخواهى از خدا طلب كن، و وقتى استعانت نمائى از او، طلب اعانت كن كه قلم جارى گشته به آنچه بودنى است اگر جمله خلايق جهد كنند كه چيزى به تو رسانند از خير و شر كه خدا براى تو محتوم نفرموده باشد نتوانند، و
«1» منهج ج 3 ص 355.
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 237
اگر توانى به صبر و يقين كار كنى چنان كن، و الا صبر نما كه صبر بر آنچه كاره باشى خير بسيار است، و بدان نصرت با صبر است، و فرح با اندوه و سختى با آسانى و راحت با مشقت و فقر با غنا پس همه اينها نزد او سبحانه است.
و اگر برساند تو را خدا ضررى پس نيست دفع كننده مر آنرا جز او و اگر برساند تو را خيرى پس او است بر هر چيزى توانا.
تفسير
كسيكه خداوند خواسته باشد باو ضرر جانى يا مالى يا اعتبارى برساند كسى نميتواند آن ضرر را از او دفع نمايد جز خداوند و كسيكه خداوند خواسته باشد باو نفع جانى يا مالى يا اعتبارى برساند بهر اندازه كه خواسته باشد قادر است و كسى نميتواند مانع از آن شود چون قدرتى فوق قدرت او نيست بلكه قدرتى غير از قدرت او وجود ندارد و هيچ ممكنى از تحت نفوذ قدرت و سلطنت و توانائى او خارج نيست.
