مناسک الحج (سیستانی) (کتاب)

نویسنده	سید علی حسینی سیستانی
موضوع	مناسک واحکام حج
زبان	عربی
تعداد جلد	۱

کتاب «مناسک الحج»، مشتمل بر فتاوای فقهی مرجع بزرگ شیعه آیت‌الله سید علی حسینی سیستانی (متولد ۱۳۰۹ ش)، در زمینه مناسک و احکام و آداب و سنن حج است.

مؤلف

آیت الله العظمی سید علی حسینی سیستانی (متولد ۱۳۰۹ ش)، فقیه و مرجع تقلید شیعه معاصر و استاد درس خارج فقه و اصول در نجف است.

او از شاگردان علمای بزرگی چون آیت الله بروجردی، سید حجت کوه‌کمره‌ای، سید ابوالقاسم خویی و شیخ مجتبی قزوینی بوده است.

آیت الله سیستانی پس از درگذشت آیت الله خویی در سال ۱۴۱۳ قمری به مرجعیت رسید و در زمان هجوم گروه داعش به عراق، بر جهاد و وجوب دفاع از کشور تأکید کرد.

برخی از آثار علمی ایشان عبارتند از: رسائل فقهی، صیانة الکتاب العزیز من التحریف، حجیة مراسیل ابن أبی عمیر، تاریخ تدوین الحدیث فی الإسلام، مسالک القدماء فی حجیة الأخبار، شرح مشیخه الفقیه و فوائد فقهیه.

محتوای کتاب

کتاب «مناسک الحج» در دو بخش تدوین شده است: در بخش ابتدایی کتاب احکام حج در قالب ۴۵۴ مسئله ذکر شده و در بخش دوم نیز آداب و مستحبات و زیارات مورد نیاز حجّاج ارائه شده است.

آیت الله سیستانی کتاب را با اشاره به اهمیت «حج» و جایگاه آن در دین اسلام آغاز کرده اند. مؤلف در ابتدای این کتاب توضیح داده اند که بر هر مکلفی طبق شرایطی حج واجب است و وجوبش از کتاب و سنت قطعی ثابت شده و حج یکی از ارکان دین و از ضروریات است و ترک آن با اعتراف به ثبوتش از گناهان کبیره است. ایشان از همان ابتدای کتاب به روشن کردن خواننده به اینکه در چه زمانی حج بر او واجب می شود و بعد ذکر کلی احکام و اعمالی که بایستی در حج انجام دهد پرداخته و به خوبی آنها را توضیح داده اند. و علاوه بر توضیح شرایط و احکام حج، به ذکر واجبات و مستحباتی که در حج بایستی فرد مکلف انجام دهد نیز پرداخته اند.

در این کتاب، متن عربی دعاهایی نیز از جمله دعای عرفه امام حسین (علیه السلام) و دعای امام سجاد (علیه السلام)، آورده شده است.

موضوعات و مباحث این کتاب به ترتیب زیر می‌باشد:

• وجوب حج؛
• شرایط حج؛
• وصیت به حج؛
• احکام نیابت؛
• حج مستحبی؛
• اقسام حج؛ حج تمتع؛
• واجبات عمره تمتع؛
• واجبات حج؛
• شروط حج تمتع؛
• حج افراد؛
• حج قِران؛
• میقاتهای احرام؛
• واجبات احرام؛
• تروک احرام؛
• محرمات حرم؛
• حدود حرم مکه و مدینه؛
• مصرف کفارات؛
• طواف؛
• سعی در بین صفا و مروه؛
• احکام سعی؛
• احرام حج؛
• واجبات منی؛
• طواف حج و نماز آن و سعی؛
• طواف نساء؛
• احکام مصدود؛
• احکام محصور؛
• مستحبات و مکروهات احرام؛
• مستحبات طواف؛
• مستحبات سعی؛
• مستحبات احرام تا وقوف در عرفات؛
• دعای امام حسین (ع) در روز عرفه؛
• دعای امام سجاد (ع)؛
• مستحبات وقوف در عرفات و مزدلفه؛
• طواف وداع؛
• زیارت رسول خدا (ص)؛
• زیارت صدیقه زهرا (س)؛
• زیارت جامعه ائمه بقیع (ع).

منابع

• سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران(۲۳ مرداد ۱۳۹۱).
• "کتاب مناسک حج (آیت الله سیستانی)" سایت دایرةالمعارف طهور(۲۳ مرداد ۱۳۹۱).
• "حکم حج با مال حرام"، میرحسین مبلغ، پژوهش‌نامه فقهی، پاییز ۱۳۸۹، شماره ۱.