آیه 10 سوره حدید
| <<9 | آیه 10 سوره حدید | 11>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
و برای چه در راه خدا انفاق نکنید در صورتی که (شما با ملک و مالتان روز مرگ فانی شوید و) وارث تمام (اهل) آسمانها و زمین خداست؟! آن مسلمانانی که پیش از فتح (مکه زمان ضعف اسلام) در راه دین انفاق و جهاد کردند با دیگران مساوی نیستند، آنها اجر و مقامشان بسیار عظیم‌تر از کسانی است که بعد از فتح (و قدرت اسلام) انفاق و جهاد کردند و لیکن خدا به همه وعده نیکوترین پاداش را (که بهشت ابد است) داده و خدا به هر چه کنید آگاه است.
و شما را چه شده که در راه خدا انفاق نمی کنید؟ در حالی که میراث آسمان ها و زمین مخصوص خداست [و کسی مالک حقیقی چیزی نیست]. کسانی از شما که پیش از فتح [مکه] انفاق کردند و جهاد نمودند [با دیگران] یکسان نیستند، آنان از جهت درجه از کسانی که پس از فتح [مکه] انفاق کردند و جهاد نمودند، بلندپایه ترند. و خدا به هریک وعده نیکو داده است و خدا به آنچه انجام می دهید، آگاه است.
و شما را چه شده كه در راه خدا انفاق نمى‌كنيد و [حال آنكه] ميراث آسمانها و زمين به خدا تعلق دارد؟ كسانى از شما كه پيش از فتح [مكه] انفاق و جهاد كرده‌اند، [با ديگران] يكسان نيستند. آنان از [حيث ]درجه بزرگتر از كسانى‌اند كه بعداً به انفاق و جهاد پرداخته‌اند. و خداوند به هر كدام وعده نيكو داده است، و خدا به آنچه مى‌كنيد آگاه است.
و چرا در راه خدا انفاق نمى‌كنيد و حال آنكه از آنِ خداست ميراث آسمانها و زمين؟ از ميان شما آنان كه پيش از فتح انفاق كرده و به جنگ رفته با آنان كه بعد از فتح انفاق كرده‌اند و به جنگ رفته‌اند برابر نيستند. درَجت آنان فراتر است. و خدا به همه وعده نيك مى‌دهد. و به هر كارى كه مى‌كنيد آگاه است.
چرا در راه خدا انفاق نکنید در حالی که میراث آسمانها و زمین همه از آن خداست (و کسی چیزی را با خود نمی‌برد)! کسانی که قبل از پیروزی انفاق کردند و جنگیدند (با کسانی که پس از پیروزی انفاق کردند) یکسان نیستند؛ آنها بلندمقامتر از کسانی هستند که بعد از فتح انفاق نمودند و جهاد کردند؛ و خداوند به هر دو وعده نیک داده؛ و خدا به آنچه انجام می‌دهید آگاه است.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
- حسنى: نيكوتر. مؤنث احسن است، پيوسته وصف واقع مى‌شود مانند «الوعدة الحسنى» [۱]
نزول
کلبى گوید: این آیه درباره ابوبکر بن ابى‌قحافه نازل گردیده است.[۲]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ ما لَكُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لِلَّهِ مِيراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا يَسْتَوِي مِنْكُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قاتَلَ أُولئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِينَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا وَ كُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنى وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ «10»
و شما را چه شده كه در راه خدا انفاق نمى‌كنيد؟ در حالى كه (هر چه داريد مى‌گذاريد و مى‌رويد و) ميراث آسمانها و زمين براى اوست. كسانى از شما كه قبل از فتح (مكه) انفاق و جهاد كردند، (با ديگران) يكسان نيستند. آنان از جهت درجه از كسانى كه پس از آن (فتح مكه) انفاق و جهاد كردند، برترند و خداوند به هر يك وعده نيكو داده و خداوند به آنچه انجام مى‌دهيد، آگاه است.
نکته ها
در قرآن كريم، صدها آيه درباره كمك به محرومان، در قالب زكات، خمس، صدقه، انفاق،
جلد 9 - صفحه 461
قرض الحسنه، اطعام، ايثار و ... مطرح شده است. هم چنين براى نوع و مقدار انفاق، شرايط انفاق كننده و انفاق شونده دستوراتى دارد. در آيات گذشته اين سوره، اين آيه و آيات بعد نيز به مسئله كمك به محرومان توجّه خاص شده است.
در آيه هفتم، فرمان انفاق داد و فرمود: «أَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَكُمْ مُسْتَخْلَفِينَ فِيهِ» شما ميراث‌بر گذشتگان هستيد، از آنچه به ارث برده‌ايد انفاق كنيد. در اين آيه تاركان انفاق را توبيخ مى‌كند، «وَ ما لَكُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا» و هشدار مى‌دهد كه آنچه را به دست آورده‌ايد، به ارث خواهيد گذاشت و خواهيد رفت، چرا به دست خود انفاق نمى‌كنيد؟ «وَ لِلَّهِ مِيراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ»
سبقت و سابقه در كارهاى نيك، يكى از ملاك‌هاى ارزشيابى است. انفاق در شرايط سخت قبل از فتح مكّه، با انفاق در شرايط عادّى بعد از آن يكسان نيست.
پیام ها
1- همان گونه كه بى‌ايمانى توبيخ دارد، «وَ ما لَكُمْ لا تُؤْمِنُونَ» ترك انفاق نيز توبيخ دارد. «ما لَكُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا»
2- اخلاص، شرط قبولى اعمال است. «فِي سَبِيلِ اللَّهِ»
3- مقايسه، يكى از روش‌هاى مفيد آموزشى و پرورشى است. «لا يَسْتَوِي مِنْكُمْ»
4- گذشت از مال و جان در راه خدا، هر دو لازم است. أَنْفَقَ ... وَ قاتَلَ
5- انفاق، پشتوانه رزمندگان در جبهه جهاد است. أَنْفَقَ ... وَ قاتَلَ
6- مجاهدانِ از جان و مال گذشته، بايد برترين جايگاه را در جامعه اسلامى دارا باشند. «أُولئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً»
7- آنان كه بعداً ملحق مى‌شوند، نبايد به خاطر سابقه‌ى قبلى‌ها، مورد غفلت و بى‌اعتنايى قرار گيرند. «كُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنى»
8- گاهى ممكن است شكل عمل يكسان باشد، ولى خداوند به انگيزه‌ها و حالات افراد آگاه است. «وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ»
تفسير نور(10جلدى)، ج9، ص: 462
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ ما لَكُمْ أَلاَّ تُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لِلَّهِ مِيراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا يَسْتَوِي مِنْكُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قاتَلَ أُولئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِينَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا وَ كُلاًّ وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنى وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ «10»
جلد 13 - صفحه 19
وَ ما لَكُمْ: و چيست شما را و چه عذرى داريد، أَلَّا تُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ: در آنكه نفقه نكنيد مالهاى خود را در راه خدا، يعنى در آنچه سبب تقرب نزد او مى‌شود از حقوق واجبه و مستحبه و خيرات و مبرات. وَ لِلَّهِ مِيراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ: و حال آنكه مر خداى راست خاصه ميراث آسمانها و زمينها، يعنى هر چه آسمان و زمين است بعد از فناى اهالى همه آن، به او باز خواهد گشت و در حقيقت ملك امروز مر او راست، و لكن خلقان را در آن رخصت تصرف فرموده و بالاخره تصرف آنها منقطع، و تمام برگشت به او نمايد.
بيان: آيه شريفه ترغيب و تحريص به انفاق است، يعنى چون دانستيد كه اين اموال در دست شما باقى نخواهد ماند، پس انفاق آن از حيثيّت آنكه موجب عوض و ثوابى است كه باقى خواهد ماند، اولى و احق خواهد بود.
بعد از آن تفاوت ميان منفقين از حيث سبق و قوت يقين و شدت حاجت بيان فرمايد: لا يَسْتَوِي مِنْكُمْ: مساوى نيست از شما اى اهل ايمان، مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ: هر كه انفاق كند پيش از فتح مكه قبل از عزت اسلام و قوت مسلمانان در عدد و دخول مردمان و ديدن خانه خدا دسته دسته و پيش از قلت حاجت به قتال، وَ قاتَلَ: و كارزار كند با دشمنان خدا، أُولئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً:
آن گروه متقيان و مقاتلان قبل از فتح مكه كه سابقان از مهاجر و انصار حضرت رسالتند، بزرگترند از حيث درجه و مرتبه، مِنَ الَّذِينَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ: از آنان كه انفاق كنند بعد از فتح مكه، وَ قاتَلُوا: و مقاتله كنند. حاصل آنكه بيان فرمايد كه انفاق قبل از فتح مكه با جهاد، ثوابش عظيمتر است نزد خدا از انفاق و جهاد بعد از فتح. وَ كُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنى: و همه را كه نفقه كنند و جهاد نمايند پيش از فتح و بعد از فتح، وعده داده است خداى تعالى مثوبت نيكو را كه بهشت است اما با تفاوت درجات، وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ: و خداى تعالى به
جلد 13 - صفحه 20
آنچه مى‌كنيد از انفاق و جهاد بر وجه اخلاص يا ريا، دانا و آگاه است به ظاهر و باطن آن، و همه را بر وفق نيّات جزا و سزا خواهد داد.
تتمه: شبهه‌اى نيست كه انفاق و جهاد، فرع اسلام است؛ و از مسلميات است كه امير المؤمنين عليه السّلام، اسبق در اسلام از همه كس بوده، پس تخصيص آيه به آن حضرت محقق باشد به جهت دارا بودن آن سرور اين دو وصف را به نحو اكمل و اتمّ:
اما در انفاق، نزول آيه «وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيراً» در حق او. و نيز در خبر صحيح روزى اعرابى از او چيزى طلب نمود، به و كيل خود فرمود: عطا كن اعرابى را هزار؛ و نفرمود از نقره يا طلا. و كيل پرسيد: كدام آن را؟ حضرت فرمود: «كلاهما عندى حجر»: هر دو نزد من سنگ است، آنچه اعرابى را نفع بخشد به او بده. «1» امّا جهاد آن سرور، مشهور است در وصف او: «كرّار غير فرار».
و نيز به جهت مبالغه در انفاق فرمايد:
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ أَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَكُمْ مُسْتَخْلَفِينَ فِيهِ فَالَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ أَنْفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ كَبِيرٌ «7» وَ ما لَكُمْ لا تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّكُمْ وَ قَدْ أَخَذَ مِيثاقَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ «8» هُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ عَلى عَبْدِهِ آياتٍ بَيِّناتٍ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ إِنَّ اللَّهَ بِكُمْ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ «9» وَ ما لَكُمْ أَلاَّ تُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لِلَّهِ مِيراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا يَسْتَوِي مِنْكُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قاتَلَ أُولئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِينَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا وَ كُلاًّ وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنى وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ «10»
ترجمه
ايمان بياوريد بخدا و پيغمبرش و انفاق كنيد از آنچه قرار داد شما را جانشينان در آن از پيشينيان پس آنانكه ايمان آوردند از شما و انفاق كردند براى ايشان پاداشى است بزرگ
و چيست شما را كه ايمان نميآوريد بخدا با آنكه پيغمبر ميخواند شما را كه ايمان بياوريد به پروردگارتان و بتحقيق گرفت پيمان از شما اگر هستيد ايمان آورندگان
او است آنكه ميفرستد بر بنده خود آيات واضح الدّلالات را تا بيرون آورد شما را از تاريكيها بروشنى و همانا خدا بشما هر آينه با رأفت و مهربان است
و چيست شما را كه انفاق نميكنيد در راه خدا و مر خدا را است ميراث آسمانها و زمين برابر نيست از شما كسى كه انفاق كرد پيش از فتح و كارزار كرد آن گروه بلند مرتبه‌ترند از آنان كه انفاق كردند بعد از آن و كارزار كردند و به تمامى خدا وعده داده است پاداش نيك را و خدا بآنچه ميكنيد آگاه است.
تفسير
خداوند متعال دعوت فرموده بندگان خود را بايمان يعنى اعتقاد قلبى و اقرار زبانى بخداى يگانه و پيغمبر خاتم و انفاق در راه خير و رواج دين حق از اموالى كه خداوند بعاريت بآنها سپرده و جانشين ديگران در آن فرموده چون تمام اموال از آن حق است و هر وقت بعنوانى از عناوين از قبيل بيع و شرى و ميراث و غنيمت و غيرها كسى را جانشين ديگرى در مالى ميفرمايد پس بايد بندگان
جلد 5 صفحه 142
بدانند اموال همانطور كه از ديگران بآنها رسيده از آنها هم بغير خواهد رسيد و بآن دلبستگى پيدا نكنند و از صرف در راه خير مضايقه ننمايند و بايد بدانند كه خداوند بكسانيكه ايمان آوردند از بندگان بآنچه بايد ايمان بياورند از توحيد و نبوت و امامت و معاد و انفاق نمودند با نيت خالص اموال خودشان را در راه رضاى او مسلّما اجر جزيل و ثواب جليل در دنيا و آخرت عنايت خواهد فرمود و ميفرمايد كه چه موجب شده كه شما مردم ايمان نميآوريد بخداى يگانه با آنكه پيغمبر او شما را دعوت ميكند بپروردگار و ولى نعمت خودتان و خدا بشما عقل داد و بآن اعطاء از شما عهد گرفت كه هر وقت پيغمبرى با ادلّه و براهين و معجزات شما را براه حق دعوت كند اجابت نمائيد اگر اهل ايمان بحق و حقيقت باشيد و بتوانيد دست از هواى نفس و تعصّب و عناد برداريد چنانچه خودتان مدّعى هستيد كه ما اگر حق را بيابيم مؤمن بآن خواهيم شد و ديگر چگونه ميشود حق را از اين آشكارتر نمود كه خداوند نازل فرمود بر بنده خود كه همه بصدق و صفا او را ميشناسيد معجزات باهرات و آيات ظاهرات قرآن را كه اعجاز آنهم نزد شما واضح است تا بيرون آورد شما را از ظلمات جهل و نادانى و حيرت و سرگردانى و وارد كند در وادى علم و معرفت كه روشن و نورانى است چون خدا بحال شما رأفت ميكند و با شما مهربان است و رأفت و رحمت اگر چه ظاهرا مرادفند و براى تأكيد ذكر شده ولى غالبا رأفت بحال مبتلا ميشود و رحمت اعمّ است و چه موجب شده كه انفاق نميكنيد مال خودتان را در راه رضاى خدا با آنكه تمام اموالى كه در آسمانها و زمين است بخدا ميرسد و همه ميميرند يا از دستشان ميرود و معطّل ميماند و كسانيكه انفاق كنند در راه خدا از قبيل بذل بفقراء اهل ايمان كه تمكّن مالى ندارند براى جهاد يا غير آن و جهاد نمايند پيش از فتح مكّه و قوّت اسلام مساوى نيستند در درجه و مقام و اجر و ثواب با كسانيكه بعد از آن انفاق نمايند بلكه درجه و مقام و مرتبه سابقين نزد خدا برتر و بالاتر و اجرشان زيادتر است چون آنها در وقت عسرت و حاجت و ضعف اسلام كمك نموده‌اند و چون مال و جان در معرض زوال و فنا است هر چه زودتر انسان آنرا در مصرف خير و باقى صرف نمايد بهتر است و مع ذالك خداوند بتمام منفقين
جلد 5 صفحه 143
و مجاهدين وعده جزاى خير و ثواب داده و همه را بپاداش و اجر كامل خودشان ميرساند و خداوند از ظاهر و باطن اعمال شما آگاه است و بحسب مراتب اخلاص نيّت و موقعيّت عمل بشما اجر عنايت خواهد فرمود.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ ما لَكُم أَلاّ تُنفِقُوا فِي سَبِيلِ اللّه‌ِ وَ لِلّه‌ِ مِيراثُ السَّماواتِ وَ الأَرض‌ِ لا يَستَوِي مِنكُم مَن أَنفَق‌َ مِن قَبل‌ِ الفَتح‌ِ وَ قاتَلَ أُولئِكَ أَعظَم‌ُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِينَ أَنفَقُوا مِن بَعدُ وَ قاتَلُوا وَ كُلاًّ وَعَدَ اللّه‌ُ الحُسني وَ اللّه‌ُ بِما تَعمَلُون‌َ خَبِيرٌ «10»
و چه باعث شده براي شما که انفاق نميكنيد در راه الهي و حال آنكه مختص به خدا است ميراث آسمانها و زمين مساوي نيستند از شما كسي که انفاق كرده قبل از فتح مكّه و قتال كرده با مشركين اينها عظيمتر است درجه آنها از كساني که
جلد 16 - صفحه 424
انفاق نمودند از بعد فتح مكّه و مقاتله كردند و تمام دو دسته را وعده داده خداوند خوبي را خداوند به آنچه ميكنيد خبير است.
وَ ما لَكُم أَلّا تُنفِقُوا فِي سَبِيلِ اللّه‌ِ انفاق در امر جهاد و نصرت دين و اعلاء كلمه اسلام به بذل مال به مجاهدين جهت تدارك خيل و اسلحه براي دفع كفّار و مشركين وَ لِلّه‌ِ مِيراثُ السَّماواتِ وَ الأَرض‌ِ امساك مال چه نتيجه دارد مي‌گذاريد و مي‌رويد و تمامي رجوع به خداي متعال ميكند دست خالي مي‌رويد چنانچه دست خالي آمديد وَ لَقَد جِئتُمُونا فُرادي كَما خَلَقناكُم أَوَّل‌َ مَرَّةٍ وَ تَرَكتُم ما خَوَّلناكُم وَراءَ ظُهُورِكُم انعام آيه 94 البتّه اگر انفاق كرديد براي شما باقي ميماند در نزد خداي متعال و تعبير به ميراث براي رجوع تمام بسوي او چنانچه از مورّث رجوع به وارث ميكند که به مجرّد موت ديگر مالك فلسي نيست و از اختيار او بيرون ميرود.
لا يَستَوِي مِنكُم مَن أَنفَق‌َ مِن قَبل‌ِ الفَتح‌ِ در باب جهاد در جنگ بدر و موته و احزاب و خندق و أحد که مهاجرين و انصار جان و مال خود را انفاق كردند.
وَ قاتَلَ و جهاد نمودند و فتح و فيروزي نصيب آنها شد و اسلام عظمت پيدا كرد و شرك و كفر مخذول و منكوب گشت که اگر اينکه جهاد و انفاق نبود اسمي از اسلام باقي نمي‌ماند.
أُولئِكَ أَعظَم‌ُ دَرَجَةً البته درجات آنها بسيار بلندتر و عالي‌تر است.
مِنَ الَّذِينَ أَنفَقُوا مِن بَعدُ وَ قاتَلُوا مثل جنگ خيبر و سريّه‌هاي پيغمبر نه اينكه اينها اجر نداشته باشد.
وَ كُلًّا وَعَدَ اللّه‌ُ الحُسني البته هيچ عمل خيري در پيشگاه احديّت بدون اجر نيست حتّي مي‌توان گفت که اگر كافر و مشرك هم عمل خيري كرد و لو باطل است زيرا ايمان شرط صحت کل اعمال است لكن باعث تخفيف عذاب ميشود مثل انوشيروان و حاتم و امثال آنها.
وَ اللّه‌ُ بِما تَعمَلُون‌َ خَبِيرٌ جزئي و كلّي نيك و بد بدون جزاء نمي‌ماند فَمَن يَعمَل مِثقال‌َ ذَرَّةٍ خَيراً يَرَه‌ُ وَ مَن يَعمَل مِثقال‌َ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَه‌ُ زلزال آيه 7 و 8 النّاس مجزيون باعمالهم ان خيرا فخير و ان شرا فشر.
425
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 10)- سپس به استدلالی برای مسأله انفاق پرداخته، می‌فرماید: «چرا در راه خدا انفاق نکنید در حالی که میراث آسمانها و زمین از آن خداست»؟
(وَ ما لَکُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لِلَّهِ مِیراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ).
یعنی، سر انجام همه شما چشم از جهان و مواهبش می‌پوشید، و همه را می‌گذارید و می‌روید، پس اکنون که در اختیار شماست چرا بهره خود را نمی‌گیرید! و از آنجا که انفاق در شرائط و احوال مختلف ارزشهای متفاوتی دارد در جمله بعد می‌افزاید: «کسانی که قبل از پیروزی انفاق کردند و جنگیدند و پیکار نمودند (با کسانی که بعد از پیروزی انفاق کردند) یکسان نیستند» (لا یَسْتَوِی مِنْکُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قاتَلَ).
یعنی، آنها که در مواقع بحرانی از بذل مال و جان ابا نداشتند از آنها که بعد از فرو نشستن طوفانها به یاری اسلام شتافتند برترند.
لذا برای تأکید بیشتر می‌افزاید: «آنها بلند مقامتر از کسانی هستند که بعد از
ج5، ص98
فتح انفاق نمودند و جهاد کردند» (أُولئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا).
و از آنجا که هر دو گروه با تفاوت درجه مشمول عنایات حقند در پایان آیه می‌افزاید: «و خداوند به هر دو وعده نیک داده است» (وَ کُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنی).
این یک قدردانی برای عموم کسانی است که در این مسیر گام برداشتند.
تعبیر «حسنی» هرگونه ثواب و پاداش نیک دنیا و آخرت را در بر می‌گیرد.
و از آنجا که ارزش عمل به خلوص آن است، در پایان آیه می‌افزاید:
«و خداوند به آنچه انجام می‌دهید آگاه است» (وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ).
هم از کمیت و کیفیت اعمال شما با خبر است و هم از نیات و میزان خلوص شما.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.
