تفسیر اثنی عشری (کتاب)
 | |
| نویسنده | الحسینی الشاه عبدالعظیمی |
| موضوع | تفاسیر شیعه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 14 |
|
| |
تفسير اثنا عشرى، تالیف حسین حسینی شاه عبدالعظیمی تفسيرى است فارسى در 14 مجلد تا آخر سوره مرسلات، از تفاسير شيعه دوازده امامى، ساده و قابل فهم براى توده مخاطبانى كه با زبان عربى آشنايى ندارند. با جهت‌گيرى تحليلى، هدايتى و ارشادى و با رويكردى لغوى و روايى، كه جنبه روايى آن غلبه دارد. اين تفسير خلاصه تفسيرى است كه مؤلف به شكل مفصل و حاوى 22 جزء قرآن قبلا نگاشته و فرصت تكميل آن را پيدا ننموده است.
محتویات
مقدمه تفسير
كتاب با پيش درآمدى در باب مقدمات تفسير مانند تعريف تفسير، تاويل و ترجمه و فرق ميان آنها، و بحثهاى روائى از قبيل، تمسك به قرآن، حاملين علم آن، منع تفسير به راى، سبب نزول، كيفيت نزول و اقسام آن، اعجاز قرآن، اسامى آن، ثواب قرائت، آداب قرائت و نوادرى در مطالب اعتقادى نسبت به قرآن از قبيل، قراء سبعه، عدد آيات و...، شروع مى‌گردد و سپس به تفسير مى‌پردازد.
مصادر تفسير
مفسر محترم در تأليف اثر خود بر مصادر تفسيرى و روايى مختلفى اعتماد داشته كه برخى از آنها از اين قبيلند: در تفاسير: تبيان، مجمع البيان، برهان، نور الثقلين، صافى، منهج الصادقين، روح الجنان، عياشى و قمى و از منابع روائى: كافى، نهج البلاغة، بحار الانوار، عيون اخبار الرضا، معانى الاخبار، الغدير و برخى منابع روايى اهل سنت.
روش تفسير
روش چينش مطالب بدين گونه است كه در آغاز سوره، اطلاعات كلى درباره آن را ارائه مى‌دهد كه عبارتند از: مكى، مدنى بودن، نام سوره و ترجيح آن نسبت به نامهاى ديگر، تعداد آيات، كلمات حروف، ترتيب نزول، فضيلت و ثواب تلاوت آن.
تحقيقاتى درباره مفاهيم و معارف قرآنى دارد كه گاه جنبه خطابى يا ادبى دارد و گاه با زبان علمى و فلسفى بيان مى‌شود. پس از قرآن در فهم آيات از اخبار و احاديث خصوصا اخبار اهل البيت( ع) بدون ذكر سند و راوى حديث استفاده مى‌كند نقد و ارزيابى اقوال و طرح ديدگاههاى تفسيرى و كلامى كمتر به چشم مى‌خورد.
مفسر در سير معمولى خود( ذكر آيه، ترجمه، تفسير كلمات و آيات، نقل روايات و نقل اقوال تفسيرى) تفسير آيه را به شكل تحليلى در معناى آيه بيان مى‌دارد، بدون اينكه متعرض بحثهاى مفصل لغوى و قرائت گردد. در اين باب به تدبر در قرآن و يافتن دعوت قرآنى و توجه به هدايت آن، اهتمام مى‌ورزد. مباحث عقايدى را نيز بدون مطرح كردن اختلافات و ادله آن در حدّ بيان آيه، دنبال مى‌كند. در اين مباحث، ديدگاه شيعه دوازده امامى را در باب امامت، عصمت، صفات خداوند، جبر و اختيار و رؤيت خداوند، بدون خارج از شدن از دايره تفسير، و با استشهاد به روايات ائمه عليهم السلام، بيان مى‌دارد. روش وى در مباحث فقهى نيز گذرا و در حدّ بيان احكام آيات است و به استدلال اقوال و ديدگاههاى مختلف نمى‌پردازد بلكه به بيان تفسيرى آيه، سبب نزول و روايات منقول از ائمه« عليهم السلام» در حكم فقهى آن، اكتفا مى‌نمايد.
نسبت به اسرائيليات و مطالبى كه چهره انبياء الهى و قرآن را مشوش مى‌كند، بنا را بر عدم نقل گذاشته و به كسانيكه اينگونه مطالب را نقل و مطرح مى‌نمايند، شديدا حمله مى‌كند و حق در آن مسئله را آشكار مى‌دارد.
به عنوان نمونه ذيل آيه 102 سوره بقره«وَمَا أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ»منقولات از ابن عباس، سدى و كلبى را مطرح كرده، نقد مى‌نمايد و با روايات ائمه« عليهم السلام» عصمت ملائكه را اثبات مى‌كند. جلد 1 صفحه 217. ايشان مطالب خود را در قالب تعابيرى چون، فوائد، تنبيه، تبصره، تحقيق، تنظيم و خاتمه بيان مى‌دارد.
نسخه شناسى
اين اثر توسط شركت طبع كتاب تهران در سال 1334- 1339 ش، براى نخستين بار به چاپ رسيد. نگارش آن در سالهاى 1375- 1381 ق انجام گرفته و برخى مجلدات آن توسط انتشارات فراهانى در تهران به سال 1377 ق نشر يافته است. آن چاپ در 8 مجلد با قطع وزيرى و بالغ بر 5000 صفحه بوده است. نسخه حاضر در سال 1363 ش،( 1404 ه) در چهارده مجلد با قطع وزيرى توسط انتشارات ميقات به چاپ رسيده است.
فهرستى از مطالب كتاب بر اساس سوره‌هاى تفسير شده در جميع مجلدات، انتهاى جلد اول، راهنماى محققان خواهد بود. در اين نسخه آيات و روايات اعراب گذارى شده و مدارك و منابع اقوال و آدرس آيات در پاورقى آورده شده است. در جلد اول و دوم آن مقدماتى توسط مؤلف ارائه شده است.
منابع مقاله
1- مقدمات مؤلف در جلد 1 و 2 و ساير مجلدات تفسير اثنا عشرى
2- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهى به كوشش بهاء الدين خرمشاهى ج 1 ص 663 و ص 939
3- المفسرون حياتهم و منهجهم سيد محمد على ايازى ص 257
4- طبقات مفسران شيعه دكتر عقيقى بخشايشى ج 4 ص 405
5- آيينه دانشوران سيد عليرضا ريحان يزدى ص 516- 517 با مقدمه و تعليقات و اضافات ناصر باقرى بيدهندى
6- دائرة المعارف تشيع ج 4 صفحه 57
منبع
نرم افزار جامع التفاسیر ، بخش کتابشناسی
متن کتاب تفسير اثنا عشري
| تفسیر قرآن | |
| درباره تفسیر قرآن: | تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن |
|---|---|
| اصطلاحات: | اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات |
| شاخه های تفسیر قرآن: |
تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی) |
| روشهای تفسیری قرآن: |
|
| تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: |
|
