امامت امام صادق علیه السلام
امام صادق علیه السلام پس از شهادت پدر خویش امام باقر علیه السلام، در هفتم ذی الحجه ى سال 114 هجرى قمری در حالى كه 31 سال و اندى از سنش مى گذشت عهده دار منصب امامت شد. مدت امامت آن حضرت 34 سال بود.[۱]
محتویات
دوران امامت امام صادق علیه السلام
ايام امامت آن جناب مصادف با خلافت هشام بن عبدالملك و وليد بن يزيد بن عبدالملك و يزيد بن وليد بن عبدالملك و ابراهيم بن وليد و مروان بن محمد از خلفاى اموى و سفاح و منصور دوانيقى از خلفاى عباسى بوده است.
دلایل امامت امام صادق علیه السلام
در اثبات امامت حضرت صادق عليه السلام به سه دسته از ادله استناد شده است:
روایات نبوی
در روايات نبوى به امامت امام صادق عليه السلام تصريح شده است. در فرازى از حديث لوح آمده است: بعد از امام باقر عليه السلام شك كنندگان در جعفر هلاك خواهند شد و كسى كه او را رد كند مرا رد كرده است و اين سخن حق من است كه مقام جعفر را گرامى دارم و او را در ميان دوستانش و شيعيانش شاد سازم.[۲] حديث معراج و حديث ابو بن كعب و جابر از پيامبر نيز تصريح بر امامت امام صادق علیه السلام مى كنند.[۳]
احادیث امام باقر علیه السلام
امام باقر عليه السلام نيز به طور آشكار به او وصيت و به امامتش بعد از خود تصريح نمودند.
چند نمونه از احادیث امام باقر علیه السلام:
- 1- جابر بن يزيد جعفى مى گويد: از امام باقر علیه السلام درباره قائم (و امام) بعد از او پرسيده شد، آن حضرت دست بر امام صادق علیه السلام زد و فرمود: اين است به خدا سوگند، قائم آل محمد صلی الله علیه و آله...[۴]
- 2- ابوالصباح كنانى مى گويد: امام باقر علیه السلام به پسرش امام صادق علیه السلام در حالى كه راه مى رفت نگريست و (خطاب به من) فرمود: اين فرد را مى بينى؟ او از كسانى است كه خداوند درباره آنان فرموده است: «وَ نُريدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذينَ اسْتُضْعِفُوا فِى اْلاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَةً وَ نَجْعَلُهْمْ الْوارِثينَ»؛ مى خواهيم بر مستضعفان زمين منت نهيم و آنان را پيشوايان و وارثان روى زمين قرار دهيم.[۵]
- 3- همّام بن نافع مى گويد: روزى ابوجعفر به ياران خود فرمود: زمانى كه مرا از دست داديد به اين فرد (اشاره به امام صادق علیه السلام تآسى و اقتدار كنيد كه او امام و خليفه پس از من است.[۶]
- 4- محمد بن مسلم مى گويد: نزد امام باقر علیه السلام بودم كه فرزندش امام صادق علیه السلام وارد شد... امام علیه السلام خطاب به من فرمود: اين محمّد؟ اين فرد (اشاره به امام صادق علیه السلام امام تو پس از من است، پس به او تاسى و اقتدا كن و از دانشش بهره بگير. سوگند به خدا او همان (صادق)ى است كه پيامبر صلی الله علیه و آله براى ما وصف كرده است كه پيروان و شيعيانش در دنيا و آخرت پيروزند و دشمنانش در زبان همه پيامبران لعنت شده اند.[۷]
افضلیت امام صادق علیه السلام در زمان خود
يكى از شرايط امام اين است كه افضل زمان خود باشد. امام صادق عليه السلام به اتفاق مخالف و موافق در علم و ديگر كمالات انسانى افضل اهل زمانش بود.[۸]
ابوحنيفه پيشواى حنفيه مى گفت: هرگز در عمرم عالمتر و فقيه تر از جعفر بن محمد نديدم.[۹] منصور دوانيقى آن حضرت را به علم و معنويت مى ستود.[۱۰] ابوبحر جاحظ مى گفت: علم و فقه جعفر بن محمد دنيا را پر كرده است.[۱۱] قرمانى جايگاه آن حضرت در حديث را به منزله سر از بدن مى داند.[۱۲] مالك ابن انس آن حضرت را بى نظير در علم و فضل و معنويت مى دانست.[۱۳]
شهادت امام صادق علیه السلام
آن حضرت در سال 148 هجرى، 25 ماه شوال يا نيمه ماه در سن 65 سالگى به شهادت رسيد.[۱۴]
پانویس
- ↑ ر.ك: اصول كافى، ج1، ص475.
- ↑ ر.ك: عيون الاخبار، ج1، ص33؛ الغيبة، ص145؛ اصول كافى، ج1، ص528؛ كمال الدين، ج1، ص572؛ عوالم، ج20، ص40.
- ↑ عيون الاخبار، ج1، ص49؛ الغيبة، ص136 و 151؛ كمال الدين، ج1، ص474و501؛ عوالم العلوم، ج20، ص42-46.
- ↑ ارشاد، ص271، بصيرتى؛ كافى، ج1، ص307.
- ↑ سوره قصص(28)، آيه 5.
- ↑ ارشاد، ص271 و بحارالانوار، ج47، ص13.
- ↑ بحارالانوار، ج47، ص15.
- ↑ ر.ك: الارشاد، ج2، ص253؛ الفصول المهمه، ج2، ص907؛ المستجاد، ص188؛ روضة الواعظين، ج1، ص207.
- ↑ تذكرة الحفاظ، ج1، ص166.
- ↑ تاريخ يعقوبى، ج2، ص378.
- ↑ شرح نهج البلاغه، ج15، ص189.
- ↑ اخبار الدول، ص112.
- ↑ ر.ك: مناقب ابن شهر آشوب ، ج4، ص269؛ امالى صدوق، ص636.
- ↑ اصول كافى، ج1، ص472؛ الارشاد، ج2، ص253؛ روضة الواعظين، ج1، ص212؛ اعلام الورى، ج1، ص514.
منابع
- دانشنامه کلام اسلامی، جمعی از محققین، مدخل "امامت امام صادق علیه السلام" در دسترس در کتابخانه فقاهت، بازیابی: 3 آذر 1392.
- تاريخ اسلام، علي رفيعي، مرکز تحقیقات اسلامی سپاه، پاييز 1376.
