نهایة النهایة (کتاب)


نویسنده	میرزا علی ایروانی
موضوع	اصول فقه شيعه
زبان	عربی
تعداد جلد	۲


نهایة النهایة فی شرح الکفایة

«نهایة النهایة فی شرح الکفایة» تألیف علامه میرزا على ایروانى نجفى (۱۳۵۴-۱۳۰۱ ق)، از علماى بزرگ حوزه علمیه نجف اشرف است. این کتاب در شرح «کفایة الأصول» استادش آخوند خراسانى است و مشتمل بر یک دوره کامل علم اصول می باشد. مؤلف در این کتاب علاوه بر شرح و توضیح دیدگاه‌هاى اصولى صاحب کفایه، به طرح و ارائه نظریات خود نیز می پردازد.

ارزش و اعتبار کتاب‌

کتاب «نهایة النهایة» از بهترین شرحهایى است که بر کتاب «کفایة الأصول» اثر آخوند خراسانى، توسط یکى از برجسته‌ترین شاگردان او نگاشته شده است.

کتاب حاضر یکى از منابع درسهاى خارج اصول در حوزه علمیه قم و نجف اشرف به شمار مى‌آید و طلاب و فضلاى حوزه و اساتید درس خارج، براى آگاهى از دیدگاههاى دقیق اصولى مؤلف گران‌قدر آن و نظریات ایشان درباره آراء آخوند خراسانى به این کتاب مراجعه مى‌کنند.

انگیزه نگارش‌

میرزا على ایروانى در مقدمه کتاب که به حاشیه ایروانى بر کفایه معروف است، مى‌فرماید: «فهذا ما سنح بالخاطر و جاءت به الفاکرة من المبانی الأصولیة أبان تدریسها على ما نضدها شیخنا الأستاذ الأعظم، ملاذ المجتهدین و آیت الله فی العالمین المولى محمد کاظم الخراسانى قدس‌سره الشریف علقتها على کتابه «کفایة الأصول» الذی أصبح منتجع العلم و محور الدراسة فجاء ما استفدناه من دروسه العالیة مشفوعاً بما خطر بالبال حول أبحاثه. فعسى أن تکون تبصرة لغیری کما أنها تذکرة لی»؛

این کتاب مجموعه مبانى اصولى است که در هنگام تدریس آن بر ذهن گذر کرده و اندیشه من بر آن دست یافته، بنابر آنچه شیخ ما، استاد اعظم، پناه مجتهدان، ملا محمدکاظم خراسانى قدس‌سره الشریف فرموده‌اند. این کتاب تعلیقه‌اى بر کتاب «کفایة الأصول» است. کتاب کفایة الأصول امروزه از مهمترین کتابهاى اصولى و محور درسهاى خارج اصول است و کتاب حاضر مجموعه مباحثى است که از مجالس درس اصول صاحب کفایه استفاده نموده‌ام و به دیدگاههاى خود نیز هنگام طرح مباحث اشاره نموده‌ام... .

علامه میرزا على ایروانى در پایان جلد اول کتاب مى‌فرماید: تاریخ پایان نگارش کتاب، اول جمادى الثانى سال ۱۳۴۵ هجرى قمرى در نجف اشرف بوده است، اما در پایان جلد دوم تاریخ پایان نگارش آن را نیاورده است.