ورام بن ابی فراس
ورّام بن ابی فراس حلّی (م، ۶۰۵ ق)، فقیه و محدث بزرگ امامی قرن ششم هجری و از شاگردان سدیدالدین حِمصی است. کتاب «تنبیه الخواطر و نزهة النواظر» از آثار مشهور اوست. ورام از اساتید سید بن طاووس می باشد.
| نام کامل | ورّام بن ابی فراس حلی |
| زادروز | ۱۲۷۶ قمری |
| زادگاه | حله |
| وفات | ۶۰۵ قمری |
| مدفن | نجف، حرم امام علی |
|
| |
| اساتید |
سدیدالدین حمصی، محمد بن هارون حلی، علی بن ابراهیم عریضی،... |
| شاگردان |
|
| آثار |
تنبیه الخواطر، مسئلة فی المواسعة والمضایقة،... |
زندگی‌نامه
شیخ ابوالحسین ورّام بن ابی فراس بن حمدان مالکی نخعی در حلّه، که تا چند قرن پس از وی مرکز تشیع و فقاهت بود، به دنیا آمد. از تاریخ ولادت وی اطلاعی در دست نیست. بسیاری از شرح حال نویسان او را عرب نژاد و از نسل مالک اشتر، صحابی امام علی علیه السلام، دانسته اند.[۱] ولی بنا به تحقیقات مصطفی جواد[۲]، نیاکان وی از موَالیانِ کُردِ بنی اشتر بودند که در سال ۶۶ همراه مختار ثقفی قیام کردند.
ورّام از خاندانی بلندپایه بود که برخی از امیران از آن برخاسته بودند.[۳] او نیز به امیریِ لشکر رسید ولی پس از چندی از همه مناصب خود دست کشید و راه زهد و عبادت و درس و بحث را در پیش گرفت.[۴] سید بن طاووس در برخی آثار خود، همچون «الامان من اخطار الاسفار و الازمان»، تصریح کرده که ورّام جد مادری اوست. وی نوشته است که جدش تأثیر بسیاری در زندگی علمی وی داشته و از کسانی بوده که رفتارشان سرمشق دیگران است. ابن طاووس همچنین از ارادت ورّام به اهل بیت پیامبر اسلام علیهم السلام سخن گفته است.
شیخ منتجب الدین رازی نیز در الفهرست خود، از ورام با عنوان امیر زاهد و فقیه یاد کرده و نوشته که او را در حلّه دیده است.
ورّام بن ابی فراس سرانجام در دوم محرم ۶۰۵ قمری در حلّه وفات یافت.[۵] برخی گفته اند پیکرش را به نجف منتقل کردند و در حرم حضرت علی علیه السلام به خاک سپردند.
فعالیت‌های علمی
اساتید:
از استادان وی، سدیدالدین محمود حِمصی[۶] و از مشایخ روایی وی، محمد بن محمد بن هارون حلی معروف به ابن کمال بودند.[۷] او همچنین از علی بن ابراهیم عُرَیْضی علوی حسینی روایت کرده و در «تنبیه الخواطر» خود به نام او تصریح می کند.[۸]
شاگردان:
علاوه بر سید بن طاووس، محمد بن جعفر مشهدی، صاحب «المزار» نیز از ورّام روایت کرده است.[۹]
تألیفات:
از آثار ورّام، جز تنبیه الخواطر معروف به «مجموعه ورّام»، کتابی را با عنوان «مسئلة فی المواسعة والمضایقة» نام برده اند.[۱۰]
پانویس
- ↑ برای نمونه رجوع کنید به منتجب الدین رازی، ص ۱۲۸ ـ ۱۲۹؛ شیخ حر عاملی، قسم ۲، ص ۳۳۸؛ محسن امین، ج ۴، ص ۶۲۱.
- ↑ صفحه ۸۴ ـ ۱۲۱.
- ↑ حسن امین، ج ۱، ص ۲۴۹.
- ↑ ابن حجر عسقلانی، ج ۶، ص ۲۱۸؛ حسن امین، همان جا.
- ↑ ابن اثیر، ج ۱۲، ص ۲۸۲.
- ↑ منتجب الدین رازی، ص ۱۲۹؛ حر عاملی، همانجا؛ افندی اصفهانی، ج ۵، ص ۲۸۲.
- ↑ افندی اصفهانی، همان جا.
- ↑ ورّام، ج ۲، ص ۳۰۳.
- ↑ محسن امین، ج ۹، ص ۲۰۲.
- ↑ رجوع کنید به آقا بزرگ تهرانی، ج ۲۰، ص ۳۹۵.
منابع
- آقا بزرگ تهرانی؛ ابن اثیر؛ ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، حیدرآباد دکن ۱۳۲۹ ـ ۱۳۳۱، چاپ افست بیروت ۱۳۹۰/۱۹۷۱.
- ابن طاووس، الامان من اخطار الاسفار والازمان، قم ۱۴۰۹.
- همو، فلاح السائل و نجاح المسائل فی عمل الیوم واللیلة، چاپ غلامحسین مجیدی، قم ۱۳۷۷ ش.
- همو، کشف المحجة لثمرة المهجة، نجف ۱۳۷۰/ ۱۹۵۱.
- عبدالله بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.
- حسن امین، مستدرکات اعیان الشیعة، بیروت ۱۴۰۸ ـ ۱۴۱۶ / ۱۹۸۷ ـ ۱۹۹۶.
- محسن امین، اعیان الشیعه، چاپ حسن امین، بیروت ۱۴۰۳ / ۱۹۸۳.
- مصطفی جواد، «جاوان القبیلة الکردیة المنسیة و مشاهیر الجاوانیین»، مجلة المجمع العلمی العراقی، ج ۴، ش ۱ (۱۳۷۵ / ۱۹۵۶).
- محمدبن حسن حر عاملی، آمل الامل، چاپ احمد حسینی، قسم ۲، قم ۱۳۶۲ ش.
- اتان کولبرگ، کتابخانة ابن طاووس و احوال و آثار او، ترجمه علی قرائی و رسول جعفریان، قم ۱۳۷۱ ش.
- علی بن عبیدالله منتجب الدین رازی، الفهرست، چاپ جلال الدین محدث ارموی، قم ۱۳۶۶ ش.
- حسین بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل، چاپ سنگی تهران ۱۳۱۸ ـ ۱۳۲۱، چاپ افست تهران ۱۳۸۲ ـ ۱۳۸۳.
- مسعودبن عیسی ورّام، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورّام، چاپ علی اصغر حامد، تهران ۱۳۷۶.
پيوندها
